„Als Nijpels nu al zulke problemen
maakt, hoe moet dat dan straks?"
CcidócSouount
ite
hofb
ofb
hofb
buitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBin
Bert de Vrie_
acht crisis
niet uitgesloh
BINNENLAND
ZATERDAG 11 FEBRUARI 19841
Stoelendans
Afgelopen dinsdag was de
Franse president Mitterrand te
gast op het Binnenhof. In het
gebouw van de Tweede Ka
mer werd hij ontvangen door
de voorzitters van de beide
Kamers der Staten-Generaal,
■Dolman en Steenkamp, waar
na hij in de vergaderzaal een
verzameling Eerste- en Twee
de-Kamerleden vaderlijk toe
sprak. De belangstelling voor
het bezoek van het Franse
Staatshoofd was groot.
Geruime tijd voordat Mitter
rand de zaal betrad waren de
Kamerbankjes dan ook al be
zet met nieuwsgierigen die de
verre opvolger van de Zonne
koning in ogenschouw wilden
nemen. Ook de perstribunes
boden al in een vroeg stadium
een dichtbevolkte aanblik.
Vanaf die hoge plaats hadden
de mediavertegenwoordigers
kort voor de entree van Mit
terrand een prachtig uitzicht
op het navolgende schouwspel.
CD A-fractieleider Bert de
Vries, voor de gelegenheid ge
stoken in een stemmig donker
kostuum, kwam de zaal bin
nen op een moment dat alle
bankjes al bezet waren. Zoe
kend drentelde hij in het rond,
maar kwam al gauw tot de
conclusie dat er inderdaad
geen plaats meer voor hem
was. Er bleef maar één moge
lijkheid open: een ongemakke
lijke zitpose in een venster
bank aan de zijkant.
Nadat hij zich, duidelijk niet
op zijn gemak, aldus had neer
gezet, zag je hem na ongeveer
een minuut denken: „Nee, dit
is toch te gek. De fractieleider
van het CDA kan het bezoek
van de president der Fransen
toch niet vanuit een venster
bank gadeslaan? Da's geen ge
zicht!". Hij stond dan ook weer
op en liep terug naar de CDA-
zetels. Hij was kennelijk tot
een besluit gekomen: dan moet
één van mijn fractiegenoten
maar het veld ruimen.
De ongelukkige die hij uitkoos
was Thijs van Vlijmen, een
vrij onopvallende CDA'er die
vóór zijn intrede in de politiek
directeur was van de Boldoot-
fabriek. De fractieleider stapte
op zijn slachtoffer toe en keek
hem, zonder een woord te zeg
gen, enige ogenblikken veel
betekenend aan. Langzaam
drong de stille wenk tot Van
Vlijmen door.
Met een gezicht als een school
jongen die betrapt is bii het
spieken gleed hij uit zijn bank
je en verdween naar de zijkant
van de zaal. Triomfantelijk liet
De Vries zich in de opengeval
len zetel zakken. Net op tijd,
want daar kwam de Franse
president al binnenschrijden.
Persconferen tie
Na afloop van zijn bezoek aan
de Tweede Kamer gaf Mitter
rand aan de overkant van het
Binnenhof een persconferen
tie. Geflankeerd door premier
Lubbers stond hij tientallen
Nederlandse journalisten te
woord alsmede de groep Fran
se persvertegenwoordigers, die
in zijn kielzog naar de Lage
Landen was meegereisd.
Persconferenties met hoog
waardigheidsbekleders zijn
voor journalisten niet zelden
frustrerende gebeurtenissen.
De Belangrijke Persoon die in
het middelpunt van de belang
stelling staatwil het liefst zo
gauw mogelijk van de verza
melde journalistenschare af
zijn en heeft bovendien meest
al geen zin het achterste van
zijn of haar tong te laten zien.
De gestelde vragen worden
dan ook doorgaans in korte en
algemene termen beantwoord.
Daar komt nog bij dat de
meeste hoogwaardigheidsbe
kleders er verschillende trucs
op na houden om antwoorden
op lastige vragen te omzeilen
of zelfs bepaalde vragen ge
heel en al te negeren.
Een voorbeeld. We hebben tot
nu toe twee keer een perscon
ferentie meegemaakt van de
Britse premier Margaret That
cher. Als haar een vraag
wordt gesteld die haar niet be
valt, trekt ze een uitermate
verbaasd gezicht en zegt ver
volgens: „Het spijt me, maar ik
heb uw vraag niet goed begre
pen. Wilt u hem nog eens stel
len?". De journalist stelt zijn
vraag opnieuw en dan zegt ze:
„Sorry, maar ik heb het niet
goed verstaan. Wat zei u nu ei
genlijk?"
Dat gaat zo een poosje door.
Op deze manier probeert
Thatcher de vragensteller dus
danig te ontmoedigen, dat deze
uiteindelijk met een „nou ja,
laat dan maar zitten" afhaakt,
want hij wil z'n collega's die
staan te trappelen om de vol
gende vraag te stellen niet tot
in het oneindige ophouden.
De voormalige premier Van
Agt is beroemd geworden van
wege zijn bloemrijke, maar
nietszeggende antwoorden
waarmee hij journalisten af
scheepte die hem het vuur na
aan de schenen probeerden te
leggen. Lubbers belangrijkste
wapen is het verpakken van
een antwoord in een zodanige
hoeveelheid dikke mist, dat
niemand er meer een touw
aan kan vastknopen.
En nu Mitterrand. Halverwege
de persconferentie stond er
een Franse journalist op, die
de gelegenheid te baat nam om
zijn president eens aan de tand
te voelen over een wantoes
tand in eigen land. Na het
aanhoren van de vraag glim
lachte Mitterrand geheimzin
nig en sprak toen: Wat denkt
u nu dat ik hierop zou ant
woorden?" De journalist haal
de de schouders op.
„Geen idee", zei hij. „Welnu
dan", antwoordde de presi
dent. „Ik zou het ook niet we
ten. Volgende vraag alstu
blieft". Gedurende deze dia
loog keek Lubbers zijn hoge
gast van opzij bef!
aan. Vervolgens bol
naar de naast hel
perschef van de Rijt
tingsdiènst en momj
velen verstaanbaai
techniek zeg!"
We zijn benieuwd
deze truc van Mitt<MË
nenkort ook in pr$M
gaan brengen. We I
niet, maar als-ie het M
zullen we er niet
zoals die Franse
Want als Lubbers i
„Wat denkt u dat ikr~~
antwoorden? dan Cp
onze gedachten de K
laten en een fraai
verzinnen. Het is r
Lubbers, te zeggen
goede of een slechtM
was. P.S. Dit stukjiL
Lubbers laten lezenm
DICK VAN RIETi
DEN HAAG Het zal zo
langzamerhand wel nie
mand meer ontgaan zijn
dat het niet botert tussen
CDA en VVD. Ed Nijpels
heeft de afgelopen weken
geen gelegenheid voorbij
laten gaan om af te geven
op de christen-democra
ten. Maar tegelijkertijd
riep hij dat zijn partij voor
honderd procent achter
het Kabinet staat, dus ook
achter de CDA-ministers.
Sterker nog: hij pleitte er
voor dat CDA en VVD
ook na 1986 op basis van
dit beleid met elkaar
doorgaan.
Alles is dus de schuld van
de fractie van de christen
democraten, die zich vol
gens Nijpels „onbetrouw
baar en onfatsoenlijk" ge
draagt. Wat denkt Bert de
Vries, de voorzitter van
die door Nijpels zo bekri
tiseerde club, nu over dit
alles? Als coalitiegenoot
moet hij toch enig idee
hebben van wat er aan de
hand is. Gaat het om in
houdelijke verschillen en
loopt het Kabinet werke
lijk gevaar of is Nijpels al
leen maar bezig de zaak
op te kloppen, omdat zijn
partij in de opiniepeilin
gen op een niet onaan
zienlijk verlies staat?
De Vries: „Kijk, kleine me
ningsverschillen zijn er altijd
in een coalitie. Nu ook. Maar
als je de spanning daaromheen
al te ver opjaagt, dan loop je
het risico van een bedrijfsonj
geval. De spanning moet in
verhouding staan tot het on
derwerp, waarover het gaat.
Als je daar geen rekening mee
houdt, maak je ie schuldig aan
een onevenwichtie opstelling.
Als gevolg daarvan ontstaat er
een instabiele situatie met alle
risico's van dien. U moet be
denken: we krijgën nog echte
problemen zat. Als Nijpels nu
over kleine zaken al zulke
moeilijkheden maakt, hoe
moet dat dan straks? Dan be
staat het gevaar dat je in cri
sissituaties terecht komt eer je
er erg in hebt".
Kleine verschillen zegt u.
Maar de Medianota is toch van
een andere categorie? Nijpels
beschuldigt u ervan bewust te
zijn weggebleven van een laat
ste overleg.
„Die beschuldiging is volstrekt
onjuist. Eens in de twee weken
is er een gesprek tussen de
premier, de vice-premier en
de beide fractieleiders. Woens
dag twee weken geleden was
dat ook zo. Toen is de vraag
aan de orde geweest of het zin
vol zou zijn de vrijdag daarop
over die Medianota nog een
overleg te hebben met de coa
litiepartners. Ik heb toen ge
zegd dat ik dat op dat moment
niet zo zinvol vond, omdat er
al weken lang overlegd was
tussen de woordvoerders van
CDA en VVD. Bovendien heb
ik gezegd dat ik vrijdag naar
een vergadering van mijn par
tijbestuur toe moest. Op die
manier zijn we uit elkaar ge
gaan".
„Toen heeft Nijpels vervolgens
toch aangedrongen op een
overleg, waarvoor ik toen
weer geen uitnodiging heb
ontvangen. Wel, dat gesprek is
er geweest. Nu kan Nijpels ge
dacht hebben dat ook ik uitge
nodigd was. Maar de bewinds
lieden hadden dat kennelijk
niet zinvol gevonden. En te
recht. Als ik wel was uitgeno
digd, dan zou ik alleen mijn
standpunt herhaald hebben.
De fracties hadden immers
's woensdags al vergaderd en
hun mening bepaald".
RUITENHEER
dstr
Itei
i' 5. MILAN KONVALINKA) ,rag
„Ik denk niet dat Ik het belang van de coalitie dien door In het openbaar te gaan filosoferen over
datgene wat Nijpels beweegt om zo tegen ons tekeer te gaan".
ptac
zijn om in het Kabinet over
eenstemming te bereiken. En
als dan één van beide rege
ringspartijen of een deel daar
van het voorstel niet steunt,
laten zich de gevolgen gemak
kelijk raden.
De VVD roept maar steeds dat
zij minister De Ruiter en
staatssecretaris Van Hou welin
gen niet vertrouwt. Is dat te
recht?
„Ik denk dat de grootste
steunpilaar van het Kabinet
en dat is de VVD als ik Nijpels
goed beluisterd heb op de ra
dio er goed aan zou doen
zijn vertrouwen uit te spreken
in de minister van Defensie.
Op die manier zou wellicht
een klimaat geschapen kun
nen worden, waarin een goed
compromis mogelijk is. Ik
denk ook dat De Ruiter zich
graag gesteund zou weten door
de VVD-fractie. Nijpels heeft
dat ook weieens uitgesproken,
maar hij zou het wat meer
kunnen doen. Ik vind het leuk
dat u ook dat allemaal op
schrijft".
Wat voor compromis is er vol
gens u mogelijk?
„Je kunt natuurlijk inventief
trachten te zijn bij het door-
exerceren van allerlei opties.
De VVD heeft zelf een nauwe
koppeling bepleit tussen de be
sluitvorming over korte-en
middellange-afstandswapens.
Nou, dat zou voor het Kabinet
aanleiding kunnen zijn om
eens te kijken wat voor pak
ketten er denkbaar zijn".
Bij de VVD denkt men wel
aan de mogelijkheid van een
eind 1986 besloten wordt
raketten er daadwerkelijk zul
len komen. Een soort ,Ja, ten
zij" dus.
„Ik vind dat toch een vorm
van uitstel. Dat betekent dat je
de moeilijkheden op termijn
terug krijgt. Dat lijkt me niet
zo verstandig. Ik vind dat wij
in juni tot een heidebes
vorming moeten kon
Waarom bent u m^iQ,
nog wat uitstel? Mi&jet
in de tussentijd de L e
nen en Russen weer
derhandelen.
„Ach, dan moet je
langer uitstel gaan r
Niemand gelooft to<P"~
Russen kort voor ht€
dentsverkiezingen in——
de onderhandelingeFol
hervatten? Dan moetfan
sluit dus minstens iter
verschuiven". og e
•ned
Wat dit betreft zit u de
lijn van Nijpels: nu idig
door de zure appel tie v
Idig
Ja, wat dat betreft zij
eens. Maar dat garaijm'e
tuurlijk nog geen f/ste.
stemming". irija
hebl
Kunt u binnen uw e\
tie, met al die hele
atoompacifisten, eige
overeenstemming he\
„Je mag van een frj?e
zitter verwachten dal
naar streeft. Dat hij udig
ber is daaromtrent, haai
der kan ik niks ze A
vind eigenlijk dat ik dit
onderwerp al genoecon.
heb". \eril
Heeft u enig idee va/rf^!
nen van Nijpels omrn,
het CDA te keer te Lg( 1
„Ja, ik heb zo mijn
van daaruit probeer ij™.'
litie zo goed mogelijlL?
te houden. Maar ik (r w
dat ik het belang vaij^
tie dien door daarov,^
openbaar te gaan fif-
Maar laat ik dit nogj)j J
halen: het is wel eijj
wat de VVD doet. iE
heel erg verdrietig y D(
er een crisis veroorzij We
door wat zich noemtL-sc
ste steunpilaar van
net".
RIK INL.
„Het is wel erg riskant wat de WD doet. Voor je het weet zit Je in een crisis".
's Maandags in de uitgebreide
commissievergadering (UCV)
over de Medianota ontstond de
indruk, dat het CDA in het
weekend van standpunt was
veranderd, onder pressie van
met name Lubbers.
„Dat is volstrekt onwaar. Piet
van der Sanden, onze woord
voerder, heeft precies gezegd
wat wij in de fractie waren
overeengekomen. Het is wel
zo dat er in sommige kranten
een vertekend beeld is gege
ven van wat er door de CDA-
fractie was besloten. Wij heb
ben nog geprobeerd die beeld
vorming recht te trekken. Het
leek alsof het CDA de omroe
pen zelfstandig op de abonnee
televisie wilde hebben. Dat
was niet zo. Sommigen hebben
dat niet geloofd, maar dat is
niet onze schuld. In het open
baar konden we helaas niets
zeggen, omdat we met de VVD
hadden afgesproken dat we
geen fractiestandpunten naar
buiten zouden brengen".
Afspraken?
Wat wil het CDA nu precies?
„Na die commissievergadering
is het beeld blijven hangen dat
de fracties zo verdeeld waren
dat minister Brinkman zijn
gang wel kan gaan. Het is na
tuurlijk niet de bedoeling van
onze fractie geweest om met
lege handen uit het debat te
komen. Daarom zeg ik: het
laatste woord is nog niet ge
sproken. Wij hebben twee
punten naar voren gebracht.
Ten eerste: er moet een derde
tv-net komen, en ten tweede:
de omroepen moeten op een of
andere manier betrokken wor
den bij de toelevering van pro
gramma's voor abonnee-tv.
Van dat standpunt hebben wij
tot op heden geen afstand ge
daan
Maar Brinkman zegt dat de
omroepen alleen programma's
zullen mogen leveren, die zij
zelf al eens hebben uitgezon
den.
„Ook daar is het laatste woord
nog niet over gesproken".
Dus als Nijpels de vrees uit
spreekt dat er bij de plenaire
behandeling van de Medianota
weer fikse ruzie ontstaat, dan
heeft hij gelijk?
„Ik kan die vrees inderdaad
op voorhand niet wegnemen,
nee".
Is dat dan niet strijdig met de
afspraken? U houdt u dan toch
niet aan het zo moeizaam be
reikte compromis?
„Nijpels doet alsof de CDA-
fractie aan dat compromis ge
bonden zou zijn. Maar hoewel
er intensief vooroverleg is ge
pleegd met de fracties, is het
een intern compromis van het
Kabinet. De CDA-fractie heeft
uitdrukkelijk gezegd dat het
met een aantal punten grote
moeite bleef houden. En ge
lukkig heeft het parlement in
dit land ook nog iets te zeggen.
De VVD heeft kennelijk nogal
eens moeite met dat onder
scheid tussen Kabinet en Ka
mer. Althans als het haar uit
komt. Kijk naar de Taiwan-
kwestie. Tóen vond ook de
VVD dat ze recht had op een
eigen mening. Nu, dan ze moet
dat ons ook toestaan".
„De kwestie van de midden
school lag weer iets anders. De
VVD verkeerde in de mening
dat ze uitdrukkelijke afspra
ken had gemaakt met minister
Deetman over het aantal expe
rimenten. Maar als tegelijk
volstrekt duidelijk blijkt dat
het CDA daar op geen enkele
wijze bij betrokken is geweest,
dan moet de VVD niet een
verwijt tot mij richten, maar
hooguit tot «de minister. Ik
plaats dat dus allemaal in de
categorie onevenwichtige re
acties".
De laatste serie opmerkingen
van Nijpels hadden betrekking
op de kruisraketten. Hij zegt
dat het Kabinet zal aftreden,
als de Tweede Kamer niet ak
koord gaat met plaatsing.
„Het Kabinet heeft niets an
ders gezegd dan dat het vóór
de aanbesteding van de bouw
werken in Woensdrecht met
een voorstel aan de Kamer zou
komen. Dat is dus voor de zo
mer van dit jaar. Over het ka
rakter van het voorstel heeft
het Kabinet zich niet uitgela
ten. Het is onjuist te suggere
ren dat de regering zich ver
plicht heeft met een positief
plaatsingsbesluit naar de Ka
mer te komen. Integendeel,
minister De Ruiter van Defen
sie heeft juist gezegd dat met
de aanwijzing van Woens
drecht niets onherroepelijks
gebeurd is. Het Kabinet kan
nog alle kanten uit".
„Je kunt natuurlijk wel de
verwachting uitspreken dat als
een voorstel van het Kabinet
het niet haalt in de Kamer, er
een kabinetscrisis uitrolt. Die
verwachting mag je best heb
ben en die is misschien hele
maal niet onrealistisch. Maar
dat is heel iets anders dan dat
er afspraken op dit punt zou
den bestaan. Die bestaan niet".
Heikel
Denkt u dat het Kabinet zijn
lot zal verbinden aan deze
kwestie?
„Ach, als het Kabinet met een
voorstel komt, dat het niet
haalt, kom je in ieder geval in
een heel heikele situatie te
recht, die heel gemakkelijk
kan uitlopen op een crisis. Het
zal immers ontzettend moeilijk
