„Als VS niets doen, worden
Filippijnen een tweede Iran"
„Niet-jood
verklaringen"
mogelijk naar
gerechtshof
Voedingsbond roept
op tot betaalboycot
Subsidie voor werkprojecten
voor jongeren
Democraten in Huis
eisen terugtrekking
Amerikaanse troepen
VVD wil bezuiniging
op WSW blokkeren
BINNENLAND/BUITENLAND £eid4e(2ou/umt WOENSDAG 1 FEBRUARI 1984 PAGINA l[
Ziekenhuis verklaart:
amputatie gevolg van
beoordelingsfout
TILBURG De beenamputatie bij een 21-
iarige inwoner van Oisterwijk vorig jaar in
net Sint Elisabethziekenhuis in Tilburg was
het gevolg van een beoordelingsfout van de
behandelende chirurg. Dit heeft de directie
van het ziekenhuis gisteren verklaard, na
dat een en ander in de pulbiciteit was geko
men.
Volgens de directie heeft de chirurg klach-
v ten van de patient over pijn genegeerd en
uitgelegd als een logisch gevolg van de ope
ratie. Enkele dagen na de operatie bleek
echter dat door trombose (bloedstolling) in
de knie het onderbeen was afgestorven.
Kort daarna werd het been geamputeerd.
AMERSFOORT De Voedingsbond FNV wil over
enige tijd proberen een betaalboycot te organiseren
als protest tegen de kabinetsplannen om per 1 juli de
uitkeringen te verlagen. Dit heeft de bondsraad, het
'parlement' van de voedingsbond, gisteren in Amers
foort besloten. De actie gaat alleen door bij voldoende
animo. Alleen een massale betaalboycot heeft zin om
dat de overheid er dan niets tegen kan uitrichten, re
deneert de bond. De voedingsbond zal binnenkort de
andere FNV-bonden polsen over hun bereidheid om
mee te doen. Het is de bedoeling dat kijk- en luister
geld, gas- en lichtrekeningen en dergelijke niet wor
den betaald, om zo "terug te nemen wat de regering
afpakt". In het verleden is de animo bij de FNV om
aan acties van burgerlijke ongehoorzaamheid te be
ginnen, zeer gering geweest.
Wet behoud
cultuur
bezit aangenomen
DEN HAAG Met het kleinst mo
gelijke verschil heeft de Eerste Ka
mer gistermiddag ingestemd met
de wet tot behoud van het Neder
lands cultuurbezit. Het voorstel, dat
beoogt voorwerpen van bijzonder
cultuur-historische of wetenschap
pelijke waarde voor ons land te be
houden, werd namelijk in de Se
naat aangenomen met 34 stemmen
voor en 33 stemmen tegen. Minister
Brinkman van wvc had vorige
week op de Eerste Kamer een drin
gend beroep gedaan zijn voorstel te
aanvaarden.
„Wijnzuurkool
beter zelf maken''
DEN HAAG Het kopen van wijn
zuurkool is zonde van het geld, omdat de
smaak nauwelijks verschilt van de goed
kopere zuurkool zonder wijn. Wie toch
„wijnzuurkool" wil eten kan beter zelf
tijdens het koken een scheutje witte wijn
bij de gewone zuurkool doen. Dat meent
Konsumenten Kontakt, dat onlangs 13
verschillende merken gewone en zeven
merken wijnzuurkool heeft onderzocht.
Ook is de zuurkool voor een smaaktest
aan een speciaal panel geserveerd. Het
panel kon in enkele gevallen niet vast
stellen dat zij wijnzuurkool voorgescho
teld had gekregen. Het betrof zowel ver
se kool als kool uit het vat. Zuurkool is
volgens KK overigens goedkoop, gezond
en van goede kwaliteit.
DEN HAAG Minister Brinkman
(wvc) stelt dit jaar en in 1985 vijftien
miljoen gulden beschikbaar voor
werkprojecten voor werkloze jonge
ren. Er zal voorrang worden geven
aan projecten die de meest kwetsbare
groepen jongeren op de arbeidsmarkt
omvatten. Dat zijn randgroepjonge
ren, jongeren uit minderheden en
meisjes met een lage opleiding.
Gemeenten kunnen voor de projecten
geld bij de minister aanvragen. Voor
rang wordt gegeven aan die gemeen
ten waar de jeugdwerkloosheid hogé
is dan het landelijke gemiddelde.
Met de projecten moeten de jongere,
leer- en werkervaring op kunne
doen, zich kunnen oriënteren op d
arbeidsmarkt en mogelijkheden kri
gen voor scholing en voor het opze
ten van bedrijfjes met anderen.
bleken is dat de genoemde groepe|
jongeren nu nauwelijks worden bq
reikt met bestaande regelingen.
DEN HAAG De rechtszaak tegen het Amersfoort? L'
bedrijf Flakt dat ervan beschuldigd wordt zogenoemd
niet-joodverklaringen afgegeven te hebben in verban
met het uitzenden van werknemers naar Saoedi-Arabi m
moet terugverwezen worden naar het gerechtshof 3 *n
Amsterdam. Dat zei advocaat-generaal mr. J. Leyte
gisteren voor de Hoge Raad in Den Hadg. De Hog ai-
Raad zal over deze en nog drie andere zaken rond nie| v«
-joodverklaringen op 10 april arrest wijzeil. he
be
Volgens mr. Leyten moet de zaak, die eerder diénde voor h( vê
kantongerecht en de rechtbank in Utrecht, opnieüw behandel gj=
worden, omdat voor de rechtbank in Utrecht een fout is gj- jj,
maakt. De rechtbank had, toen die het bedrijf veroordeelde tj -
geldboetes, een andere samenstelling dan toen de zaak vool
kwam. Dit vereiste een neiuwe behandeling. I
In de zaak tegen het Nederlands Centrum voor Handelsbevordi f
ring (NCH) en het reisbureau Holland Internationèl (HIT) stelq
mr. Leyten dat het beroep van de officier van justjtie tegen vi
spraak door de rechtbank in Den Haag niet ontvankelijk moi
worden verklaard. NCH en HIT hadden slechts formulieren v
de ambassade van Saoedi-Arabië doorgestuurd rtaar bedrijvi
die geïnteresseerd waren in een zakenreis naar dat land en
formulieren ook geretourneerd.
In de zaak tegen het bouwbedrijf Ballast Nedam was, aldus
Leyten, een fout gemaakt in de dagvaarding. Teni laste was f
legd, dat Ballast Nedam in de uitoefening van het geroep ondi
scheid had gemaakt tussen personen naar ras. De omschry-
„beroep of bedrijf" waarvan sprake is in het betreffende wel
tikel 429 had hier gebruikt moeten worden, aldus mr. Le
Overigens sprak de rechtbank in Amsterdam het tjedrijf ooi
inhoudelijke redenen vrij.
In alle vier de gevallen was een strafklacht ingediend door he
Centrum voor Informatie en Documentatie over Israel (CID1
Volgens CIDI-directeur R. Naftaniel zal de Hoge Raad, zoals d
zaken er nu voorstaan, mogelijk niet toekomen aan een princ
piële uitspraak.
Inmiddels is opnieuw een strafklacht ingediend wegens het a
teven van niet-joodverklaringen. De Stichting Bektrijding Art
emitisme heeft bij de officier van justitie in Pen Haag ei
klacht ingediend tegen het Hagse bedrijf Schlumbjerger, dat
van wordt beschuldigd doopbewijzen te eisen van personeel i
verband met uitzending naar landen in het Midden-Oosten.
WASHINGTON De Democratische leden van het Huis va
Afgevaardigden hebben een resolutie opgesteld, waarin de „oi
middellijke en ordelijke terugtrekkingvan alle Amerikaans
manschappen uit Libanon wordt geëist. Door middel van des
resolutie willen de Democratische afgevaardigden in het Hu
grotere druk uitoefenen op president Reagan, die onlangs nc
heeft laten weten de Amerikaanse troepen in Libanon te zulle
handhaven.
Als de resolutie in het Huis wordt aangenomen, dan moet zij nc
in Senaat worden goedgekeurd. Dit wordt niet waarschijnlij
geacht, omdat de Republikeinen in de Senaat over een meerde
heid beschikken.
Shultz spaart Salvador niet
SAN SALVADOR De Amerikaanse minister van buitenlan
se zaken, George Shultz, heeft gisteren in gesprekken met
Salvadoraanse regering een beroep op haar gedaan harder op
treden tegen de terreur van rechtse doodseskaders. Volge
Shultz is er belangrijke vooruitgang gemaakt, maar men is h
erover eens dat er nog veel gedaan moet worden. „Voor dooc
eskaders en terreur is geen plaats. Dat zal ik niet vergoeilijker
El Salvador was het eerste land dat Shultz aandeed in het kad
van een rondreis langs enkele Latijns-Amerikaanse landen. 1
sprak verder met alle kandidaten voor de presidentsverkiezii
gen van 25 maart, onder wie de ultra-rechtse Roberto D'Aubui
son die banden met de doodseskaders zou hebben.
Soldaatje
spelen
Dl
Drie Ubanfl
kinderen spel
„soldaatje"
een sji'itiscfrs
post in het zt
den van Beiro*
Sinds de
vechten van
gelopen maaijt
dag tussen anli
regerings gro l
peringen en ee
heden van
Libanese leger
het betrekkeli
rustig in de I
banese hooff*"
stad..
SUSKE EN WISKE HET DELTA-DUEL
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG De VVD-
fractie in de Tweede Ka
mer is van plan een door
het kabinet voorgestelde
bezuiniging van 100 mil
joen gulden op de Wet so
ciale werkvoorziening
(WSW) de sociale
werkplaatsen te blok
keren. De VVD is name
lijk boos op coalitiegenoot
CDA, dat tenminste tien
miljoen gulden van de
voorgestelde bezuiniging
wil laten vervallen. Hier
mee wil het CDA zwaar
gehandicapten toch een
arbeidscontract voor een
sociale werkplaats geven.
CDA-fractievoorzitter De
Vries noemde de plannen van
de coalitiegenoot „van de gek
ke" en „onvoorstelbaar". Voor
de VVD is de WSW-zaak ei
genlijk de druppel die de em
mer doet overlopen. Bij de
VVD bestaat irritatie over het
optreden van het CDA inzake
de Medianota en over uitlatin
gen van De Vries over een
plan van VVD-staatssecretaris
Kappeyne (Emancipatie). De
Vries zei naar aanleiding van
een krantenbericht over het
plan om in 1990 man en vrouw
financieel onafhankelijk van
elkaar te maken door onder
meer gelijke rechten op ar
beid, dat de staatssecretaris
„alle vrouwen de arbeids
markt op wil jagen".
Op de Filippijnen is gisteren op
nieuw massaal gedemonstreerd te
gen het bewind van president Fer
dinand MarcosIn Manilla gingen
zo'n half miljoen mensen de straat
op om een groep van tienduizend
betogers feestelijk in te halen. Die
betogers waren afgelopen vrijdag te
voet vertrokken uit Concepcion, de
geboorteplaats van de in augustus
vorig jaar vermoorde oppositieleider
Beningo Aquino. Zaterdag zou de
mars in Manilla worden ontbonden,
maar aan de grens van de stad werd
de stoet door politie en leger tegen
gehouden. Gisteren gaf president
Marcos opdracht de betogers door te
laten. De intocht in Manilla werd de
grootste demonstratie tegen de pre
sident, na de begrafenis van Aqui
no, toen meer dan twee miljoen
mensen de straten bevolkten.
Over de situatie op de Filippijnen
en de toekomst van het regime-
Marcos had een van onze verslagge
vers een gesprek met de Filippijnse
ex-senator Jovito Salonga, een goe
de vriend en de advocaat van de
vermoorde Aquino.
DEN HAAG „De Vere
nigde Staten moeten de
realiteit onder ogen zien:
het regime-Marcos loopt
ten einde. Als ze hun
enorme zakelijke en mili
taire belangen in ons land
veilig willen stellen, zul
len ze hun handen van
Marcos af moeten trek
ken. Ik denk dat ze dat
ook wel zullen doen, want
een ontwikkeling op de
Filippijnen zoals in het
Iran na de sjah is het laat
ste wat de Verenigde Sta
ten kunnen gebruiken".
Sinds het voorjaar van 1981
moet de 63-jarige Filippijnse
ex-senator Jovito Salonga de
turbulente ontwikkelingen in
zijn vaderland vanuit de Vere
nigde Staten volgen. „In één
opzicht is deze ballingschap
niet zo erg. Door de censuur
melden de media in de Filip-
fjijnen veel minder over mijn
and, dan de media in de Vere
nigde Staten
Salonga is een belangrijke in
ballingschap verblijvende Fi
lippijnse oppositieleider. Sinds
1968 was hij vriend en advo
caat van Benigno Aquino, de
oppositieleider die in augustus
vorig jaar vanuit de Verenigde
Staten naar zijn vaderland te
rugkeerde en bij aankomst op
het vliegveld van Manilla
werd doogeschoten. Aangeno
men wordt dat de moord is ge
pleegd in opdracht van hoge
militairen en de president.
Maar keiharde bewijzen daar
voor zijn nog niet voorhanden.
Samen golfen
Het levensverhaal van ex-se-
nator Salonga staat min of
meer symbool voor de wijze
waarop de Filiipijnse president
Marcos in de loop van de tijd
niet alleen de meerderheid
van de bevolking, maar ook
vroegere vrienden en aanhan
gers van zich heeft ver-
vreemd.
„Marcos en ik waren jarenlang
vrienden. In het begin van de
jaren zestig gingen we zelfs sa
men golfen. We waren beiden
lid van dezelfde politieke par
tij. Maar voor de presidents
verkiezingen van 1965 verwis
selde Marcos van partij. Hij
heeft nog geprobeerd mij mee
- te krijgen, maar ik wilde niet.
Vanaf het moment dat Marcos
werd gekozen, is het met de
verstandhouding bergafwaarts
gegaan".
In hetzelfde jaar dat Marcos
het presidentschap op zich
nam, werd Salonga lid van de
Filippijnse Senaat. Hij was erg
populair en kreeg van alle se
natoren veruit de meeste
stemmen. „In dat jaar begon
de oppositie tegen Marcos".
Vier jaar later werd president
Marcos herkozen. Volgens Sa
longa waren dat „dirty" ver
kiezingen. Zo gebruikte de
president geld uit de staatskas
om zijn campagne te financie-
De oppositie greep de Senaats
verkiezingen van 1971 aan om
het bedrog van het staatshoofd
aan de kaak te stellen. Op het
hoogtepunt van de campagne,
tijdens een grote verkiezings
bijeenkomst van de Liberale
partii van Salonga, wierpen
onbekenden twee handgrana
ten op het podium. Door een
samenloop van omstandighe
den bleef het aantal slachtof
fers beperkt: twee doden en
twee zwaar gewonden, onder
wie senator Salonga.
Meer dood dan levend werd
Salonga naar het ziekenhuis
gebracht, maar hij kwam zijn
verwondingen te boven. „Ik
ben aan éen oor doof en aan
één oog blind. Ik mis stukjes
van vingers. In mijn lichaam
zitten nog ongeveer 100 scher
ven van de granaten. Maar ik
leef. Ik bleek sterker dan ge
dacht", zegt Salonga, terwijl
hij de littekens op zijn arm
laat zien. De daderé zijn, on
danks beloften van president
en politie, nooit gepakt.
Averechts effect
De aanslag op het leven van
Salonga, die bedoeld was om
de oppositie in een klap uit te
schakelen, had een averechts
effect. Terwijl hij in het zie
kenhuis werd verpleegd, werd
Salonga met een groot aantal
voorkeurstemmen in de Se
naat herkozen.
Een jaar later stonden hij en
alle overige senatoren echter
buitenspel. In september 1972
riep president Marcos de staat
van beleg uit. Een jaar later
kondigde hij een nieuwe
grondwet af, op grond waar
van hij voor onbepaalde tijd
premier en president werd.
met onbeperkte bevoegdhe
den
„Op de dag dat de staat van
beleg werd ingesteld", „werd
Aquino, die inmiddels in de
Senaat zat, door de politie aan
gehouden en opgesloten. Acht
jaar later, in 1980, werd hij
vrijgelaten om in de Verenig
de Staten een hartoperatie te
Naar schatting een half miljoen mensen omzoomden gisteren de straten in Manillé, waarlangs een groep van 10.000 betogers de
stad binnentrok. De Intocht van de groep liep uit op een grote demonstratie tegen het regime-Marcos.
Inzet: Ex-senator Jovito Salonga.
ondergaan. Zo was Marcos zijn
grootste rivaal voor de presi
dentsverkiezingen, die in 1973
gehouden hadden moeten
worden, kwijt. De politie kon
mij niet oppakken, omdat ik
nog herstellende was van mijn
verwondingen. In de jaren die
volgden, werd het gehele land
ondergeschikt gemaakt aan de
belangen van de familie Mar
cos en een kleine kring van
vrienden en bekenden. Er is
geen enkele controle, geen
kritiek".
In dit klimaat van terreur, on
derdrukking, uitbuiting en ge
weld grijpt ook het verzet te
gen Marcos van tijd tot tijd
naar de wapens. In het najaar
van 1980 werden de Filippij
nen getroffen door een golf
van aanslagen. Op een van de
daders daarvan vond de politie
een foto van Salonga en diens
vrouw. De foto was genomen
bij een ontmoeting, jaren tevo
ren. Maar voor de politie gold
hij als bewijs dat Aquino en
Salonga achter de aanslagen
zaten. Aquino zat inmiddels
onbereikbaar in de Verenigde
Staten. Daarom werd Salonga,
die nog steeds in Manilla
woonde, opgepakt. Ongeveer
anderhalve maand zat hij in
de gevangenis, in gezelschap
van zijn vrouw, die haar man
niet in de steek wenste te la
ten. Daarna kreeg de ex-sena-
tor, mede onder druk van de
publieke opinie, een vrijgelei
de naar de Verenigde Staten.
Op het moment dat de Salon-
ga's de Filippijnen verlieten,
werden nieuwe beschuldigin
gen tegen hen ingebracht. Zo
probeerde het regime-Marcos
te voorkomen, dat zij er ook
maar over zouden denken
naar hun vaderland terug te
keren
den tussen beide landen zijn
heel nauw. De Verenigde Sta
ten hebben zo'n zeventig jaar
geleden de democratie op de
Filippijnen gebracht en heb
ben er nog steeds enorme eco
nomische en militaire belan
gen".
„De bevolking van de Filippij
nen", zo waarschuwt de ex-se
nator, „is nog voor het over
grote deel anti-communistisch.
Maar hoe zal men zich gaan
opstellen als de VS Marcos
blijven steunen? Je ziet nu dat
de president onder de bevol
king nauwelijks meer aanhang
heeft. Zelfs de zakenlieden,
die hem lang hebben gesteund,
demonstreren tegen hem. Als
de VS niet echt hun politiek
veranderen en Marcos te ver
staan geven dat hij beter kan
verdwijnen, zullen de Vere
ambtenaren en politici. Op de nigde Staten van de Filippij-
vraag of het niet vreemd is dat nen het meest anti-Ameri-
hij juist in het land is gaan wo- kaanse land van Azië maken",
nen dat president Marcos door En dat is, zegt ex-senator Sa
longa, een risico dat Washing
ton nooit zal willen lopen. „In
glimlach. Dan: „Nee, voorlopig ons land staat voor de Ameri-
is dat zo gek nog niet. De ban- kanen veel op het spel. Vooral
Banden met VS
Sinds begin '81 woont Salonga
in Californië. In de Verenigde
Staten heeft hij veel contact
met de talrijke Filippijnse ban
nelingen én met Amerikaanse
op militair gebied. Zo zijn daar
de twee grootste Amerikaanse
militaire bases buiten het
grondgebied van de VS, waar
onder de thuishaven van de
'zevende vloot. Op de Filippij
nen bevindt zich de grootste
concentratie van Amerikaanse
nucleaire wapens".
„Het is", vervolgt Salonga,
„onvoorstelbaar dat de VS dit
land ooit verlaten. Maar dan
moeten ze de realiteit wel on
der ogen zien. Ze moeten Mar
cos duidelijk maken 'dat zijn
tijd voorbij is en dat de macht
aan het volk moet worden te
ruggegeven. Als ze niets doen
wat ik overigens niet ver
wacht gebeurt hier hetzelf
de als in Iran. President Mar
cos heeft problemen met zijn
gezondheid, maar het land is
nog veel zieker. Veel langer
kan het zo niet duren. Hooguit
twee jaar. Tot ziens in Manil
la".
JOS TIMMERS
