TAFEL Kerk Nederland in ernstige crisis die aangepaste therapie vraagt KÜ71 Kabinet kan ook dit jaar rekenen op meevaller van 27 miljard HP 1 Ccidóc Soupan Veel concessies kerk in nieuw concordaat Italië kerk wereld deHPENE weer ■I zeepost KORTE METTEN Voorbode van '86 DE TIJD ACHTERGROND CaidóaOowant DONDERDAG 26 JANUARI 1984 PAC^. MGR. SIMONIS IN ITALIAANS BLAD: Volgens aartsbisschop dr. A. J. Simonis van Utrecht bevindt de r.-k. kerk van Nederland zich in een ernstige crisissitu atie en staat zij tegenover geweldige uitdagingen. ,,Ik ben ervan overtuigd, dat het niet om een pu berteitscrisis gaat, maar om een werkelijke ziek te, die een aangepaste therapie vergt, aldus mgr. Simonis, die ook meedeelt, dat voor het moment het Landelijk Pastoraal Overleg niet zal worden voortgezet. „Het klimaat is te zer ge spannen". Mgr. Simonis doet deze uit spraken in een vraaggesprek met Francesco btrazzan van het Italiaanse blad „II Reg no". Het Nederlandse opinie weekblad voor kerk en sa menleving „De Bazuin" van deze week geeft er een uit treksel van. De aartsbisschop vindt de analyse van die crisis erg moeilijk „en iedere bisschop maakt die op zijn eigen wij ze". De bisschoppen van de oude garde, Ernst, Bluvssen en Möller, beginnen volgens dr. Simonis te merken, dat de situatie ernstig is en dat het katholieke geloof verdwijnt, zodat reactie noodzakelijk is. Naar zijn zeggen gaan ge noemde drie bisschoppen meer de opvattingen van de andere leden van de bis schoppenconferentie delen. Het plan de campagne van dr. Simonis concentreert zich op de katechese, „omdat te veel katholieken slechts iets oppervlakkigs over het ge loof weten". Gevraagd naar de toekomst van het Hoger Katechetisch Instituut te Nijmegen, zegt dr. Simonis het noodzakelijk te vinden, „dat wij bisschop pen een zekere en veilige lijn vinden". Volgens hem die nen er daar mensen te ko men „die een -andere opzet kunnen realiseren". Hij heeft daarvoor al iemand in ge dachten, „maar eerst moeten we de moeilijkheden met dit instituut wegwerken en een oplossing proberen te vinden. Mgr. Simonis denkt, dat voor het HKI nog wel een oplos sing kan worden gevonden, „op voorwaarde dat het de leer van de kerk wil volgen en een expliciete katechese geven". Naar zijn inzicht is het tegenwoordig gewoonte een „impliciete katechese" te geven en over verscheidene geloofswaarheden te zwijgen. In de „Nieuwe Katechismus" ziet dr. Simonis een neo-ra- tionalisme, waarin veel wordt verzwegen: „Geen woord over de engelen, over de maagdelijkheid van Maria en dergelijke". Hij noemt de „Nieuwe Katechismus" „de vrucht van een twijfelachtige combinatie van neo-rationa- lisme en taal van het hart". Dr. Simonis vindt zichzelf niet het type om met harde hand aan het werk te gaan, „maar het kan gebeuren, dat het inderdaad zover komt". Vooralsnog wil hij, volgens het interview met „II Reg no", „het geloof en de moraal prediken op een duidelijke wijze en hopen de mensen te overtuigen". Voor het mo ment zal het Landelijk Pasto raal Overleg niet worden voortgezet, „het klimaat is te zeer gespannen". Dr. Simonis verklaart, dat de basisgroepen ver zijn verwij derd van de spiritualiteit van de kerk. „Als ze komen zal ik met ze praten, maar ik heb nog zoveel te doen". Het weekblad „De Bazuin" leidt uit de benoeming van dr. Simonis tot lid van twee congregaties te Rome (die voor de bisschoppen en die voor de evangelisatie van de volkeren) af, dat het Vati- caan een plan op lange ter mijn in werking heeft gezet. Dr. Simonis moet volgens het blad eerst wat lokale aarts bisschoppelijke ervaring krij gen, zal vervolgens tot kardi naal worden benoemd en krijgt dan „na bepaalde tijd een superfunctie in het Vati- De Engelsman Stephen Rigby, die na een ongeluk aan het onderlichaam ver lamd is, kan toch een kerke lijk huwelijk sluiten, volgens bisschop James McGuinness van Nottingham. Eerder had het bisdom bepaald, dat het huwelijk van Rigby met Ilo- na Eradhun niet kerkelijk ingezegend kon worden, om dat Rigby het huwelijk niet zou kunnen consumeren, zo als de term luidt. Na felle kritiek op dit besluit zei bis schop McGuinness de zaak voor te leggen aan Rome, maar na medisch advies te hebben ingewonnen, heeft hij geconcludeerd, dat niets een kerkelijke inzegening van het huwelijk in de weg staat. Het nieuwe kerkelijk wetboek stelt, dat impotentie, die vóór de inzegening van het huwelijk bekend is en niet genezen kan worden, een huwelijk ongeldig maakt. Maar als ook maar de minste twijfel aan de ongeneeslijk heid bestaat, kan een huwe lijk, volgens mgr. McGuin ness, wel kerkelijk worden ingezegend. Overigens heeft het paar inmiddels besloten van een kerkelijke inzege ning af te zien. In een open brief aan de moslim-gemeenschap in Dronten' hebben de katholie ke, hervormde en gerefor meerde pastores zich ge schokt getoond over de ver nielingen, aangericht in de gebedsruimte van de moslims in Dronten. In de gebeds ruimte zijn gebedskleden en andere voorwerpen be smeurd en vernield. De pas tores schrijven, dat het hen heeft geschokt, dat in Dron ten mensen tot zulke daden van vijandigheid kunnen ko men. „Wij hopen, dat mag blijken, dat hier slechts spra ke is van baldadigheid, hoe zeer wij dat óók verwerpen en dat het geen teken is van een groeiende haat tegen de moslim-minderheid in ons midden", aldus de pastores. De pastores schrijven voorts als christenen met de mos lims mee te leven en van harte te hopen en te bidden „dat uw gemeenschap in ons midden voortaan voor dit soort verwerpelijke daden gespaard mag blijven". De Italiaanse regering heeft gisteren een ontwerp-herzie- ning van het vijfenvijftig jaar oude concordaat met de Hei lige Stoel aangeboden aan de volksvertegenwoordiging. Premier Bettino Craxi zei in de senaat, dat Italië en de Heilige Stoel verwachten het nieuwe concordaat vóór 11 februari te ondertekenen. Maar een gemengde commis sie zal een half jaar de tijd krijgen om het eens te wor den over de herziening van het omstreden artikel, dat de belastingsituatie van kerke lijke instellingen regelt. Het rooms-katholicisme zal bij het van kracht worden van het nieuwe concordaat niet langer de staatsgods dienst van Italië zijn en Rome zal zijn status van „heilige stad" verliezen. Er wordt dan gesproken van de „bijzondere betekenis" van de stad voor katholieken. De openbare scholen zullen godsdienstonderwijs blijven geven, maar alleen aan kin deren wier ouders daarom uitdrukkelijk hebben ge vraagd. Krachtens het con cordaat uit 1929 tussen paus Pius XI en Benito Mussolini was godsdienstonderricht verplicht, tenzij scholieren of hun ouders schriftelijk om ontheffing vroegen. De staat zal niet meer auto matisch huwelijksontbindin gen door de kerk erkennen, maar ze laten beoordelen door een speciale rechtbank. De afschaffing van het bij zondere, gewijde karakter van Rome betekent, dat niet meer, zoals in het verleden wel gebeurde, boeken, to neelstukken en films kunnen worden verboden die beledi gend werden geacht voor het rooms-katholicisme of het pausdom. Het Vaticaan heeft nog niet officieel op het stuk gerea geerd,, maar algemeen wordt aangenomen, dat de kerk met de veranderingen ak koord is gegaan om niet nog meer concessies te moeten doen in een Italië waar de ontkerkelijking snel toe neemt. Titus Brandsma Zaligverklaring Titus Brandsma in oktober De zaligverklaring van„de Dienaar Gods", pater Titus Brandsma o.carm. zal in ok tober van dit jaar zijn beslag krijgen. Dit wordt medege deeld door de „Titus Brands ma Stichting" te Rijswitk. De stichting heeft van kardi naal Pietro Palazzini, prefect van de congregatie voor de zalig- en heiligverklaringen te Rome een mededeling van deze strekking ontvangen. Voorafgaande aan de zalig verklaring, waarvan de da tum nog moet worden vast gesteld, zal in mei de uitslag van het theologenonderzoek betreffende het martelaar schap van pater Titus Brandsma worden bekendge maakt. Pater Titus Brandsma werd 23 februari 1881 in Bolsward geboren. Hij studeerde aan vankelijk bij de franciscanen in Megen, maar koos later voor de paters karmelieten. Op 17 juni 1905 werd hij in de Sint-Jan te 's Hertogen bosch tot priester gewijd. Hij studeerde filosofie in Rome en werd een van de eerste hoogleraren (wijsbegeerte en mystiek) aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen. Een van zijn nevenfucties was die van geestelijk advi seur van de vereniging van katholieke journalisten. Als gevolg van zijn bemoeienis sen om de Duitse invloed binnen de katholieke pers te weren werd hij in januari 1942 door de Duitsers gear resteerd. Na een verblijf in de strafgevangenis van Sche- veningen en het kamp in Amersfoort, kwam hij in Da chau terecht, waar hij op 26 juli 1942, na grote ontberin gen en mishandelingen, door de kamparts met een carbo- linjectie werd vermoord. Voor een verdrag tussen Nederland en Amerika^, plaatsing van Amerikaanse kernwapens op Nedeg grondgebied is geen twee derde meerderheid in het ier ment nodig, zo is nu bepaald. Het gaat niet om een souvereiniteitsoverdracht van Nederland aan AmerikP1 gaat om een gewone beslissing waar de helft plus een, r kamerleden, de doorslag kunnen geven. n( la In de politieke reacties op deze bekendmaking van hetjfn net is opvallend, dat vrijwel alle partijen in koor betog^. die hele grondwettelijke kwestie er niet zo toe doet. Hezó immers om de politieke belissing tot plaatsing van de raketten in Nederland, los van de uitwerking daarvan verdrag met Amerika, zo wordt gesteld. Ook de grool positiepartij, de PvdA betoogt dat. Voor zo'n politieke sing is, zoals altijd, een meerderheid in de Kamer vaif stens de helft plus een nodig. Als na een eventueel besluit tot plaatsing een com drag tussen Nederland en de Verenigde Staten evenw< een twee derde meerderheid in de Kamer zou wordei wezen, dan wordt daarmee uiteraard tegelijkertijd oj daadwerkelijke plaatsing afgewezen. Zo hangen die tw« menten toch zeer nauw met elkaar samen. AANGENOMEN moet dan ook worden dat geen der politieke partijen er echt belang bij heeft om deze gror|^ telijke kwestie op dit moment hoog te spelen. De Pv 4 kennelijk al druk doende opnieuw de handen schoon t< den. Dat kan althans worden opgemaakt uit de wat n zin in het PvdA-persbericht, waarin staat dat indien lL land zou besluiten tot plaatsing, de PvdA zal proberen verdrag met de Verenigde Staten een opzeggingsclaus^ krijgen. f DaT kan op niets anders wijzen dan dat de PvdA erlj] is als zij eventueel in 1986, na de dan te houden k|h verkiezingen, tot het Kabinet toetreedt de mogelij open te houden te kunnen eisen, dat het verdrag totfo sing van de raketten wordt opgezegd. Die kruisrakettyy men er immers pas daadwerkelijk in de loop van 198^ na de verkiezingen en de daarop volgende kabinetsfoija Daarmee tekent zich al een indringend strijdpunt af v^ verkiezingen en indien de PvdA daaraan zal meedog de kabinetsformatie. „Met de PvdA in het Kabinet lij die kruisraketten er alsnog niet", wordt dan de verki«d slogan. Indien CDA en VVD samen geen meerderheidjt: bij die verkiezingen, dan zullen de kruisraketten daar^ de grote kwestie vormen tussen CDA en PvdA. Daar^ strijdpunt nummer één van de PvdA voor de volgend kiezingscampagne al vrijwel geboren. h Visgoulash met bietjes en aardappelen vlaflip Voor twee personen hebt u nodig: 35 g dunne plakjes ontbijt spek, 1 lepel olie, 300 g ka beljauwfilet, 1 flinke ui, 2 dl water, half bouillon blokje, tomatenpuree naar smaak, paprikapoeder, 10 g maizena; 500 g gekookte bietjes, 1 ui, zout, peper, suiker, azijn, kruidnagel, 10 g bo ter, (1 eetlepel aardappel meel); Vz tot 1 kg aardappelen; paar lepels limonadesi roop, 2 Vz yoghurt, 2 Vz dl vla, 1 lepel jam of chocola devlokken. Snijd de plakjes spek in reep jes en bak de in grove stuk ken verdeelde vis in het overgebleven vet lichtbruin, helemaal gaar is niet nodig. Leg de vis naast het spek en fruit de grofgesneden ui in dezelfde pan, doe er zonodig wat olie in. Voeg als de ui heel lichtbruin is water toe met bouillonblokje, tomaten puree en paprikapoeder en laat het sausje vijf minuten zacht koken. Meng de maize na met koud water tot een dik vloeibaar papje, schenk dat al roerende bij de toma tenbouillon en laat de saus even doorkoken. Leg de vis in de saus en laat die in een paar minuten heel zacht kokend gaar worden. Doe de visgoulash in een warme schaal en leg er het spek op. Rasp de bieten, doe er ge snipperde ui, zout en kruid nagel bij. Maak de bieten af met suiker, azijn en boter en bind desgewenst het overblij vend vocht met aardappel meel. Doe in hoge glazen naar smaak limonadesiroop, schenk er de yoghurt op en leg daarop een gele vla. Gar neer met jam of chocolade vlokken. JEANNE De Haagse Post heeft ontdekt dat het kabinet ook voor 1984 op een meevaller van 2,7 mil jard kan rekenen. Een hoge ambtenaar: „De enige moti vering om de uitkeringen met tien procent te verlagen, is dat het financieringstekort te hoog is. Het is dus nogal wiedus dat minister Ruding 1984 wel zal komen. Dat maakt het alleen maar moei lijker om die uitkeringen ook daadwerkelijk te verlagen". Elders de vraag of de CPN uit elkaar zal vallen. „Je kan je toch niet aan een partij op hangen die in feite een D'66- standpunt inneemt? De be ginselen worden los gelaten en men laat zijn gedrag bepa len door de politieke jaar markt. Op een gegeven mo ment houdt het dan wel op".. Het omslagartikel gaat over „de vleesgeworden contro verse" Wibo van de Linde. Over zijn gooi naar het direc teurschap bij de AVRO: „Ik geloof dat ik een goeie mana ger ben, maar ik zou geen be vrediging kunnen vinden in het managen van een amuse mentsfabriek als de TROS. Daar heb ik te weinig per soonlijke affiniteit mee. Ik loop niet warm voor de Dolly Dots en voor een pakket ver tier. De AVRO is toch weer een ander soort bedrijf dan de TROS". Een reportage ten 'slotte vanuit Cambodja, vijf jaar na de Vietnamese inva sie. „In de ministeries plach ten de Vietnamezen advi seurs te worden genoemd. Maar nu heten ze administra teurs. Ze hebben overal de hand in, ze nemen alle beslis singen. Daarom stappen er mensen op. Degenen die blij ven zitten, verbijten zich". Elsevier signaleert op zijn omslag dat media-minister Brinkman een kruistocht be gint tegen pulp-televisie. „Ik kan de mensen er niet van ne monden. Waar blijf je trouwens? Nu willen de fe ministen de kam er door ha len, straks willen de PSP'ers de koningin er uit schrap pen". Een ander artikel be schrijft hoe de zelfdoding een probleem is geworden voor de NS. „Weekeinden met ze ven gevallen zijn geen uit zondering. Ik ben nu 35 jaar. Ik heb twaalf mensen voor mijn trein gehad. Hoeveel moet ik er nou nog dood rij den, voordat ik met pensioen Wibo van der Linde in de Haagse Post: „Ik zou geen bevrediging kunnen vinden in het managen van een amuse mentsfabriek als de TROS". weerhouden om daar naar te kijken, maar ik vind dat reu ze jammer en dat heeft ook iets te maken met de opvoed kundige taak van de omroe pen. Er staat niet voor niets het begrip educatie in de Omroepwet. De waanzinnige druk die van de kijkcijfers uitgaat terwijl je je veel beter zou kunnen laten lei den door een aantal kwalita tieve oordelen die er bij de kijkers heersen". Een gesprek ook met de Westduitse generaal Kiess- ling en zijn vermoede homo- sexualiteit. „Ik ben ontzet en ik lijd er vreselijk onder dat de pers nu ook begonnen is over een verhouding met mijn chauffeur. Zelfs de mi nister heeft dat niet beweerd. Ik ben nu klaar met deze zaak, maar wat ze deze jonge man aandoen, spijt me vrese lijk". Elders de vraag of de li turgische vernieuwing mis lukt is. „We moeten ook niet aan voldragen liedteksten ijaan sleutelen om ze hap klaar te maken voor moder- In Vrij Nederland veel aan dacht voor het creatieve boekhouden van de Friesch- Groningsche Hypotheek bank, ofwel „hoe stromannen en dochter-BV's het feitelijke failissement camoufleren". Elders komt Germaine Greer, voorvrouw van de sexuele revolutie aan het woord. -„Zouden we mis schien door onze zelfbeheer sing af te schrijven de dupe zijn geworden van onze con sumentencultuur die ons steeds afhankelijker en kneedbaarder maakt?" Ook een artikel over VARA- achtige toestanden bij de AVRO. „De afgelopen drie jaar zijn de verhoudingen nog verder verslechterd. Van enige interne democratie is geen sprake en tot overmaat van ramp zijn de kijkcijfers dramatisch teruggelopen. Geen enkele produktie van de grootste Nederlandse om roep mag bogen op een plaats bij de tien best bekeken pro gramma's. Het hele bedrijf lijkt te versloffen". Een be schouwing nog over „het wonderlijke beleid" van bondscoach Rijvers. „De roep om een sterke man boven hem is inmiddels zo groot dat binnen de KNVB een com missie de mogelijkheden daartoe onderzoekt. De naam Ton Harmsen in De Tijd: „Ik denk dat het tragisch is als je twaalf jaar op niveau hebt ge voetbald en dan nog niet je schaapjes op het droge hebt". van deze man kunnen de meesten zo invullen; Rinus Michels". Het blad heeft een boekenbijlage. De Tijd heeft een special over racisme in Nederland ofwel „het failliet van de in tegratie", want: „We hebben oogkleppen op. Neem nu eens de linkse partijen. Die zijn altijd maar star bezig het racisme bij rechts in te delen. Die maken zichzelf wat wijs. Racisme, vreemdelingenhaat, dat tref je in de hele samen leving aan, van links tot rechts". Een gesprek voorts met topambtenaar dr. Ver hoeve over de door hem ont worpen Medianota. „Ik moet nog maar helemaal zien of de abonnee-tv het zo goed zal doen. Vergeet niet dat er een rage op gang is in de video. Wil iemand die voor 15,- vier films kan huren, straks 30,- per maand a^n de abon- nee-tv betalen?". Ook wordt gepraat met Ajax-voorzitter Ton Harmsen. „Cruyff als persoon mocht ik graag. To taal geen moeilijkheden. Ik vind het alleen zo jammer dat hij altijd zoveel mensen om zich heen heeft die hem adviseren. Veel voetballers luisteren naar die gladjanus sen. Ik denk dat het tragisch is als je twaalf jaar op dat ni veau hebt gevoetbald en dan nog niet je schaapjes op het droge hebt. Dat geldt voor meerdere spelers". De Groene Amsterdammer praat met de onderzoekster Philomena Essed over het al ledaagse racisme. „Het is na tuurlijk ook helemaal niet in je eigenbelang om voortdu rend racisme om je heen te zien. Dan spring je het liefst maar meteen in de gracht, dan word je gek. Als iemand zegt: ik heb geen last van dis criminatie, kan je daarmee ook t? kennen willen geven: ik sta voor mezelf, wij krij gen ze niet klein". Een inter view voorts met het kersver se CPN-Kamerlid Marius Ernsting. „Er is in de partij momenteel een enorme nei ging om over niet-wezenlijke zaken te praten. Maar ik denk dat we daar ook wel weer uit komen, dat mensen op een gegeven moment zul len gaan kotsen van alle amandementen en opstekerij- en. En dan moeten we ge woon weer tot een handzame vorm van besluitvorming zien te komen". Het dubbe- lartikel stelt de vraag aan de orde of de brede vakbewe ging een keurslijf is geworen. „Ook de progressieve organi saties ontkomen er in deze crisistijd niet aan om ver schillende belangen tegen el kaar af te wegen. In deze toe- Kabinet met PvdA zal plaatsing kruisraketten terugdraaien DEN HAAG Mocht het kabinet-Lubbers halverwe ge dit jaar voorstellen om 48 kruisraketten te plaat sen op de basis Woens- drecht en daarvoor een meerderheid in de Tweede Kamer krijgen, dan kun nen de kiezers bij de ver kiezingen van 1986 beslis sen of die kruisraketten ook inderdaad geplaatst worden. Dat is althans de mening van Joop den Uyl, die hij vandaag uit in het weekblad Vrij Nederland. „Als de PvdA na die ver kiezingen deel gaat uitma ken van de regering, zal een dergelijk besluit om te plaatsen worden terugge draaid", aldus Den Uyl. „En dat is mogelijk, omdat de feitelijke opstelling van de kruisraketten pas voor zien is voor eind 1986". Als er tot plaatsing van de ra ketten wordt besloten, dan vindt Den Uyl het feit dat de bouwkundige voorzie ningen in 1986 gereed zijn ook geen reden om de plaatsing te laten doorgaan. „Wat betekent kapitaalver nietiging in dit land waar bedrijven na overheidsin vesteringen van honderden miljoenen guldens toch nog worden gesloten", aldus Den Uyl. stand dreigt het streven naar een brede vakbeweging die- zelde vakbeweging stuurloos te maken. In het ergste geval vormt het zelfs een feitelijke rechtvaardiging van het recht van de sterkste". In een beschouwing over de linkse doorbraak de conclusie: „De kunst zal zijn om een linkse haalbaarheid te definiëren; om compromissen naar links te formuleren die kunnen staan tegenover de compro missen naar rechts die door de PvdA noodgedwongen, bij gebrek aan reële alterna tieven worden gesloten". Hervormd Nederland was deze week niet op tijd aan wezig om in deze rubriek te worden opgenomen. ïn L >lkt 1 dJ Enkele buien DE BILT Morgen half- tot zwaar bewolkt vallen enkele buien, pressie, die vanmorget zuidwesten van Ierland 1 het boven de Golf van L met orkaankracht deed*' en, wordt morgen bovlt Noordzee verwacht De ji< teit van dit lagedrukgeljj dan al sterk afgenomen ven land staat nog eer krachtige zuidwesten 'e aan de kust en op het P meer is de wind nog af te hard. Vannacht daalt dq§ peratuur tot ongeveer f0 graden. Voor morgenn worden temperaturen r granden verwacht d Amsterdam geh.bew. 3 De Bilt geh.bew. 4 Deelen geh.be*. 2 Eelde l.bew. 2 Eindhoven zw.bew. 3 Den Helder iw.be*. 3 Lh. R'dam geh.bew. 3 Twente geh.bew. 3 Vlissingen sneeuw 4 Z.-Limburg geh.bew. 3 Aberdeen onbew. -1 Athene h.bew. Barcelona I bew. 14 Berlijn onbew. 2 Bordeaux geh bew. 11 Kopenhagen geh.bew. Locarno onbew. Londen regen Split Stockholm Wenen Zürlch Casablanca Istanbul Las Palmas Beiroet Tel Aviv O i -!Sj 16 «li worden verzonden. De datura op de correspondentie uiterjg post moet zijn bezorgd, staaiL de naam van het schip vermr- Argentinië ms „Tuyuti" 2 feOl stralië ms „Flinders Bay" |g Brazilië ms „Tuyuti" 2 febr.;i wekelijkse afvaart; India ms 1 febr Indonesië ms „Holsof jan.; Israël --; Japan ms Maru" 30 jan., Kenya, OegvJ' „City of Liverpool" 3 febrT/a Ned. Antillen ms „Caribia 4- Staten van Amerika ms „ip Sur" 30 jan.; Zuid-Afrika „City of Durban" 31 jan. '1*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 2