Shultz richt uitdaging aan Sovjet-Unie
Polen matigt
verhoging
voedselprijzen
OP ONTWAPENINGSCONFERENTIE IN STOCKHOLM
Bezetters: Chin A Sen op
dodenlijst van ambassade
Demilitaire toverkracht van deNewYersey
ïprookjesach tige
uwelencollectie
mder de hamer
Minister wil
geld voor
Suriname niet
elders besteden
Perez de Cuellar wil
VN-conferentie over
Midden-Oosten conflict
ITENLAND
ficidacSotvia/nl
WOENSDAG 18 JANUARI 1984 PAGINA 11
'risten - democraten
Iglen veroordeling Dankert
VATSBURG Drie leden van de christen-
JCpcratische fractie in het Europees parle-
de Westduitsers Habsburg en Lenz en de
sman D'Ormesson. hebben gisteren een
erpresolutie ingediend waarin zij hun colle-
ie rragen de voorzitter van het parlement, de
DP®Vlandse sociaal-democraat Piet Dankert te
ist ir^e^en- christen-democraten hebben
h 00t Senomen aan een redevoering, die
°jert verleden week tijdens een bezoek van
rjelegatie van het parlement aan Nicaragua
gehouden. Vooral de opmerkingen van
lert over het veiligheidsbeleid in Europa
e de christen-democraten in het verkeerde
®eJit geschoten. Zijn pleidooi voor een onaf-
jelijke Europese opstelling binnen de
l'esO vinden zij in strijd met de opvattingen
Ie meerderheid van het parlement.
Valse dollars in
West-Duitsland
KIEL De Westduitse
politie heeft-valse bankbil
jetten van 50 en 100 dollar
achterhaald'-met een totale
waarde varr meer dan een
miljoen dollar. Een politie
woordvoerder zei gisteren
dat de biljettën waren ont
dekt bij een inval in een
drukkerij jn de plaats
Wahlstorf, bij de grens
met Denemarken. Vorige
week achterhaalde de po
litie 388.80Ö valse dollars
en arresteerde drie man
nen. De Centrale Bank
noemde dë' vervalsingen
„goed tot matig".
Geen ski
wedstrijd voor
Teddy Kennedy
Teddy Kennedy (22), zoon
van senator Ted Kennedy,
mocht niet aan de start ver
schijnen van de ski-wedstrij
den voor gehandicapten, die
voor het derde jaar in Oos
tenrijk zijn gehouden. Van
wege zijn studie had Teddy,
wiens rechterbeen is geam
puteerd wegens leukemie,
zich niet voldoende kunnen
voorbereiden op de wedstrij
den. Hij was daarom maar
als toeschouwer naar Oos
tenrijk gekomen.
Straaljager mist
fabriek chemische
wapens op een haar
LONDEN Een Brits gevechtsvlieg
tuig van het type Jaguar is gisteren
vlakbij een geheim centrum voor
chemische oorlogsvoering bij de
Zuidengelse stad Salisbury neerge
stort. Dit is door functionarissen van
het Britse ministerie van defensie be
kendgemaakt. De piloot wist zich
met zijn schietstoel te redden en
kwam op het dak van het militaire
object terecht, aldus het ministerie
van defensie.
Europese politici:
VS MOETEN NICARAGUA
RECHTVAARDIG BEHANDELEN
DEN HAAG Uit zorg over de ontwikkelingen in Midden-Ame-
rika en de Amerikaanse rol daarin heeft een groep van ruim 550
voornamelijk sociaal-democratische politici uit twaalf Europese
landen zich gisteren schriftelijk tot het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden gericht. In de brief wordt vooral een pleidooi ge
voerd voor een rechtvaardige behandeling van Nicaragua. Bij de
Nederlandse ondertekenaars van de brief zijn alle leden van de
Tweede-Kamerfractie van de PvdA. De inhoud van de brief
werd gisteren tijdens een persconferentie in Den Haag bekendge
maakt door de PVDA-leden Relus ter Beek en Eveline Herfkens.
Herfkens is voorzitster van het twee jaar geleden opgerichte „Co
mité van Europese parlementariërs en politici voor steun aan Ni
caragua". In de brief van de parlementariërs staat verder, dat de
VS moeten ophouden met Nicaragua te discrimineren binnen in
ternationale financiële instellingen, zoals de Wereldbank.
"model Elizabeth Holmes toont enkele van de juwelen van.
Florence Gould, die dit voorjaar in New York onder de.
l0ling)hamer komen.
YORK Bij het veilinghuis Christie's in
igktw York worden op 11 en 12 april de juwelen
erk}eild van de Amerikaanse mevrouw Florence J.
;t biuld. De belangrijkheid van deze juwelen wordt
onderstreept door het feit dat wijlen de ex-sjah
30 h jran dg collectie de enige zou hebben ge-
;uri$md, die met de zijne kon wedijveren. De waar-
aaiiervan W0I"dt geschat op ruim 12 miljoen gulden.
vrouw Gould was in 1923 getrouwd met Frank J.
p uld, de zoon van de Amerikaanse spoorwegmagnaat Jay
Zij ovefleed in februari 1983 in haar villa „Le Pa-
jn in Cannes aan de Franse Rivièra.
belangrijkste veilingstuk is ongetwijfeld een schitte-
collier van saffieren en diamanten, ontworpen als
e kussenvormige trossen van saffier van om en nabij de
40.87 en 26.95 karaat. Onder de grote diamanten stuk-
t(i zijn een halsketting, waarvan een peervormige dia-
van 48.92 karaat afhangt en een paar oorhangers met
j).ial en rond gesneden diamanten. Andere belangrijke
orJcken zijn een collier van 31 gesneden stenen van sma-
rkijd van 890.80 karaat en een zeer fraaie armband met vijf
van 35.9 karaat van de firma Van Cleef Ar-
S.
velen vormden maar een onderdeel van Florence
ulds bezit. Zij en haar man waren bezeten verzamelaars
36 schilderijen van de Barbizon- en impressionistische
ooi en hun collectie omvat talrijke meesterwerken van
negentiende-eeuwse Fransen Courbet, Monet, Renoir,
net, Toulouse-Lautrec, Gauguin en Vuillard.
ïnzeer als haar wereldlijke bezittingen maakte Florence
n^lds persoonlijkheid haar tot de Amerikaanse „Grande
•5vme" van Frankrijk, die door velen werd beschouwd als
i sociaal instituut op. zich. Zelf ooit aankomend opera-
igeres, gaf ze morele steun en miljoenen franks aan
«•aanstaande Franse literaire figuren,
basis van het vermogen van de Goulds werd gelegd
■emir Jay Gould, die leefde van 1836 tot 1892 en die in 1863
lieusident werd van-de Rensselaer- en Saratoga Spoorweg-
leeëtschappijen. Na aanvankelijk geld te hebben belegd in
eid Missouri Pacific Railway, bouwde hij geleidelijk het
van particuliere spoorwegmaatschappijen in
en zuidwestelijke staten op. Daarenboven had hij een
vaimlerheidsaandeel in de Western Union Telegraph
zoïipany en de bovengrondse spoorweg in New York
y. Het spoorwegimperium van de Goulds bereikte zijn
n zigtepunt onder Jay's zoon George J. Gould (1864-1923),
oti de grootste maatschappijen die het Amerikaanse
vormden geleidelijk fuseerden.
STOCKHOLM Op de
eerste dag van de Europe
se ontwapeningsconferen
tie in Stockholm heeft de
Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Geor
ge Shultz de Sovjet-Unie
uitgedaagd het ijzeren
gordijn tussen Oost- West-
Europa te ontmantelen.
„Die scheiding vormt de
basis van het Europese
veiligheids- en mensen-
rechtenprobleem en dat
weten we allemaal", zei
Shultz in zijn toespraak.
Hij zei dat de Verenigde
Staten de „kunstmatig op
gelegde scheiding niet er
kent evenals de muur die
Duitsland „harteloos" in
tweeën splijt.
Shultz legde de Sovjet-Unie
een zes punten omvattend
voorstel voor dat gericht is op
het voorkomen van het per
ongeluk uitbreken van een
oorlog in Europa. Shultz zei
dat de tragedie van 1914 „toen
landen blindelings in een
rampzalige oorlog rolden" zich
niet mag herhalen. „Sommige
landen streven naar mondiale
of regionale militaire superio
riteit, waarmee zij buurlanden
proberen te intimideren, zei
Shultz in de richting van de
Sovjet-Unie waarbij hij aan
tekende dat zijn land niet naar
superioriteit streeft. Over het
algemeen was de toon van zijn
toespraak echter verzoenend.
Shultz kondigde tevens aan
dat de VS met een voorstel
zullen komen voor een we
reldwijd verbod op de aan
maak van chemische wapens.
Eerder hadden de Russen het
plan gelanceerd de chemische
wapens uit Europa te bannen.
De Oostduitse minister van
buitenlandse zaken, Oskar Fi
scher zette de toon van de ver
klaringen die waarschijnlijk
van de landen van het War
schaupact te verwachten zijn.
Hij deed een felle aanval op de
VS en zei dat het gevaar voor
de vrede in Europa enorm is
toegenomen na de plaatsing
van de eerste Amerikaanse
kernraftetten. Naderhand deed
zijn Tsjechoslo waakse collega
Bohuslav Chnoupek er nog
een schepje bovenop. De Oost-
eurooeanen kwamen opnieuw
voor de dag met voorstellen
tot het afzien van militair ge
weld, een plechtige belofte om
niet als eerste kernwapens te
gebruiken, de vestiging van
kernwapenvrije zones en een
bevriezing van de militaire
uitgaven.
De Franse minister Cheysson,
die namens de EG-landen
sprak zei dat plechtige verkla
ringen over bijvoorbeeld het
afzien van geweld geen zoden
aan de dijk zetten, omdat de
naleving ervan niet afdwing
baar is. Minister Van den
Broek verklaarde in de wan
delgangen dat nucleaire zones
gezien de mobiliteit van de
moderne raketten niet veel be
tekenis hebben. Bovendien
zijn naar zijn mening de lan
den in dergelijke zones niet
gevrijwaard van een atoom-
aanval, Cheysson meende dat
onder de huidige strategische
omstandigheden waarbij de
Sovjet-Unie een nucleair over
wicht in Europa heeft, kern
wapenvrije zones niet van
werkelijke betekenis kunnen
zijn. In plaats daarvan stelde
de Ameriokaanse minister
Shultz de aanmelding voor
van belangrijke militaire acti
viteiten, het publiceren van
iaaroverzichten e.d. om een
begin te maken met het afbre
ken van het wantrouwen tus
sen oost en west.
IJSSELMONDE De Su
rinaamse ambassade in
Den Haag houdt dikke
dossiers bij over de activi
teiten van het verzet te
gen het regime-Bouterse
in Nederland. Er is een
„dodenlijst" met de na
men van mensen die zou
den moeten worden ver
moord en pro-Bouterse
organisaties in Nederland
krijgen via de ambassade
financiële steun vanuit
Suriname. Dat verklaar
den enkele van de 47 Su-
rinamers, die vorige week
de Surinaamse ambassade
in Den Haag bezet hiel
den, vanmorgen op een
persconferentie in IJssel-
monde.
De 47 werden, na de ontrui
ming van de bezette ambassa
de door de Haagse politie, in
verzekering gesteld en over
het land verspreid opgesloten.
Na bijna vijf dagen werden zij
gisteren vrijgelaten.
Op de persconferentie werden
nadere mededelingen gedaan
over de vondsten van de be
zetters in de Surinaamse am-
Twee
kilometer
lange brief
De Westduitse
kinderboeken
schrijver Hol-
ger Guessfeld
laat een ge
deelte van een
twee kilometer
lange brief
zien die kinde
ren hebben
geschreven
aan president
Sovjet-leider
Andropov. In
de brief wordt
aan hen een
oproep ge
daan de ver
nietigingswa
pens op te rui
men. Ruim
duizend kinde
ren hebben er
aan meege
werkt. Guess-
field wil de
brief binnen
kort aanbie
den aan de se
cretaris
generaal van
de Verenigde
Naties.
bassade. Belastende documen
ten konden zij niet tonen, om
dat zij na aanhouding door de
politie zijn gefouilleerd. Overi
gens zou de politie niet geïnte
resseerd zijn geweest in de
vondsten in de ambassade.
Een aantal bezetters bevestig
de de „dodenlijst" te hebben
gezien. Onder de mensen die
daarop voorkomen zijn onder
anderen ex-president Henk
Chin A Sen, ex-minister
Haakmat en ex-minister Jan-
kie. Overigens stond nergens
vermeld wanneer deze execu
ties zouden moeten worden
uitgevoerd. Wel zijn, zo zei
men, in de ambassade wapens
aangetroffen.
Tot de organisaties die geld
van de Surinaamse ambassade
zouden krijgen, behoort de
(Bouterse-gezinde) Reboson en
de Amsterdamse piratenzen
der Apinti. Volgens een van
de bezetters gaat het daarbij
om vele duizenden guldens.
Verder zijn er dossiers gevon
den over de leden en activitei
ten van het Surinaamse ver
zet, waaronder complete foto
reportages van bijeenkomsten
van anti-Bouterse organisaties:
Amerikaanse
kapitein
spoorloos
verdwenen
De Amerikaanse luchtmacht
kapitein, William H. Hughes,
wordt „onder mysterieuze om
standigheden" vermist. Penta-
gonfunctionarissen hebben de
inlichtingendiensten van de in
ternationale politie verzocht
asistentie verlenen bij de op
sporing van Hughes.
Kapitein Hughes (33) rondde
op 1 augustus van het vorige
jaar een missie in Nederland
af. waarna hij niets meer van
zich liet horen. Hij was in ons
land om Awacs-verkennings-
vliegtuigen te testen. Door de
FBI en het Pentagon is be
kendgemaakt, dat Hughes is
gedeserteerd.
Minister Schoo
DEN HAAG Minister Schoo (Ontwikkelingssamenwerking)
vindt dat geld op haar begroting dat staat gereserveerd voor de
hulp aan Suriname niet gebruikt mag worden door andere za
ken. In een brief aan de Twede Kamer zegt de minister niets te
voelen voor een plan van de PvdA om 50 miljoen van de in to
taal 200 miljoen gulden bevroren ontwikkelingsgeld el
ders te besteden. In haar brief noemt Schoo het van groot be
lang dat het Surinaamse volk een signaal krijgt dkt ons land
klaar is om de hulp aan dat land te hervatten, zodra Suriname
daartoe de gelegenheid biedt.
WARSCHAU De prijzen van levensmiddelen gaan
in Polen op 30 januari met gemiddeld tien procent om
hoog. Dit heeft regeringswoordvoerder Jerzy Urban
gisteren tijdens een persconferentie in Warschau be
kendgemaakt. De kosten van levensonderhoud zullen
hierdoor met meer dan drie procent stijgen.
Urban verklaarde dat de regering op aandringen van de officië
le vakbonden, (die door de regering zijn opgericht ter vervan
ging van Solidariteit) de prijsverhoging van enkele produkten,
onder andere boter, had verlaagd. De prijsverhogingen komen
na vier maanden van „consultatie" met de Poolse bevolking, al
dus Urban. De prijsverhogingen zijn volgens Urban niet vol
doende om „het marktevenwicht te herstellen". De vraag naar
consumptiegoederen is in Polen aanzienlijk groter dan het aan
bod. In het verleden hebben prijsverhogingen altijd een explo
sief effect gehad. In 1970, 1976 en 1980 braken na de afkondi
ging van aanzienlijke prijsstijgingen van levensmiddelen grote
onlusten uit. Dat leidde in 1980 tot de oprichting van de vak
bond Solidariteit. Ditmaal heeft de Poolse regering meer tact
aan de dag gelegd. De prijsverhogingen zijn lang van tevoren
aangekondigd en de nieuwe vakbonden hebben hun geloofwaar
digheid bij de arbeiders kunnen versterken omdat het lijkt alsof
zij de oorzaak van matiging bij de prijsverhogingen zijn. Aan
vankelijk was er sprake van een verhoging van de levensmidde-
lenprijzen van gemiddeld 15 procent.
CASABLANCA De secreta
ris-generaal van de Verenigde
Naties, Perez de Cuellar, heeft
gisteren tijdens de zitting van
de Islamitische Conferentie in
Casablanca voorgesteld om on
der auspiciën van de VN een
conferentie over vrede in het
Midden-Oosten te beleggen.
Behalve de vijftien leden van
de Veiligheidsraad zouden ook
de direct betrokken partijen in
het Midden-Oosten conflict,
waaronder de PLO, aan zo'n
conferentie moeten deelne
men, aldus Perez de Cuellar.
In een vraagesprek met het of
ficiële Marokkaanse Nieuwsa
gentschap MAP zei Perez de
Cuellar, dat „sommige landen
zijn voorstel zouden afwijzen".
Hij zei actie te moeten onder
nemen op grond van een man
daat van de algemene verga
dering van de VN. Perez de
Cuellar doelde hiermee op de
resolutie die vorige maand is
aangenomen en waarin wordt
aangedrongen op een VN-zit-
ting waarbij alle betrokken
aprtijen aanwezig zijn. De VS
en Israël hebben tegen deze
resolutie gestemd.
$SKE EN WISKE HET DELTA-DUEL
BEIROET Islamitische
moeders in de zuidelijke voor
steden van Beiroet, die hun
lastige kroost gehoorzaamheid
willen afdwingen, nemen
vaak hun toevlucht tot het
dreigement dat de New Jer
sey eraan komt. Of althans
dat zegt men. Maar tot voor
enkele maanden hadden deze
moeders geen flauw benul
waar ze eigenlijk mee dreig
den. Pas toen het enorme
Amerikaanse slagschip voor
de stranden van Beiroet op
doemde, begon de omvang
van de straf die ze voor hun
kinderen in petto hadden, tot
hen door te dringen. Tot die
tijd wisten ze eigenlijk alleen
maar dat de New Jersey, wat
dat ook mocht zijn, symbo
lisch was voor de Amerikaan
se vastbeslotenheid om hun
militaire macht uit te breiden
tot Libanon.
Na vier maanden heeft dat
symbool veel aan overtui
gingskracht ingeboet. Maar
velen, onder wie de beman
ning van het 40 jaar oude
slagschip, geloven nog steeds
dat het schip een soort mili
taire toverkracht heeft. Vraag
de officieren op het schip
naar de reden van hun aan
wezigheid voor de Libanese
kust en ze geven twee ant
woorden. In de eerste plaats is
er de directe militaire rol, be
staande uit het verlenen van
militaire steun aan de 1600
mariniers die zijn ingegraven
rond de luchthaven van Bei
roet. En in de tweede plaats is
er de psychologische rol, ge
baseerd op de gedachte dat
een zichtbare aanwezigheid
van het enorme schip vol
doende is om de elkaar be
strijdende organisaties in Bei
roet tot het inzicht te brengen
dat het beter is „onze mari
niers met rust te laten".
Het 45.000 ton zware slagschip
dat als het grootste ter wereld
geldt, is zeker duidelijk aan
wezig. In het felle stormpje
dat dit weekeinde boven de
Middellandse Zee woedde,
bleef het 270 meter lange dek
dat vaak metershoge golven
moest trotseren, een betrouw
baar platform voor de 40 mm
geschutstorens waarmee het
tijdens de Tweede Wereldoor
log was uitgerust. De negen
enorme kanonnen hebben elk
een bereik van ongeveer 35
kilometer.
De veel modernere militaire
apparatuur, die op het schip is
geïnstalleerd sinds het twee
jaar geleden uit de mottebal-
len werd gehaald, valt nau
welijks op als men aan boord
gaat. De acht Tomahawk-lan-
ceerinstallaties voor kruisra
ketten (dezelfde als die op de
Britse basis Greenham Com
mon staan opgesteld de 16
Harpoon-kruisraketten be
stemd voor de wat kortere af
stand en de vier stuks Vul-
can-Phalanx luchtafweerge
schut zijn zo goed verborgen
dat het profiel van het schip
nog precies hetzelfde is als 40
jaar geleden.
Wat de Amerikaanse marine
betreft blijft het schip voor de
kust van Beiroet liggen zolang
de mariniers in de multinatio
nale vredesmacht behoefte
hebben aan zijn psychologi
sche steun. De bemanning
van de New Jersey verwacht
dat het zusterschip Iowa dat
momenteel eenzelfde opknap
beurt ondergaat als de New
Jersey enkele jaren geleden,
zijn taak in juli komt overne
men.
Tot dusver is de New Jersey
slechts een keer serieus in ac
tie gekomen en dat was op 14
december toen Amerikaanse
verkenningsvliegtuigen wer
den aangevallen door Syri
sche luchtdoelraketten. De
Syrische stellingen waren aan
boord van het slagschip be
kend en de Amerikaanse
vliegtuigen werden nog niet
aangevallen of het schip
opende het vuur op het
Shoef-gebergte. Onder de be
manning van het schip, van
wie velen alleen maar bij de
marine waren gegaan om
dienst te mogen doen op de
New Jersey, ging een gejuich
op. Dat was echter niet zozeer
uit oorlogszuchtigheid alswel
uit opluchting dat het schip
eindelijk in actie was geko
men na drie maanden werke
loos op en neer te hebben ge
varen voor de kust.
DAVID FAIRHALL
The Guardian
