Woonlasten in
veel Molukse
wijken torenhoog
Nieuwe stijging werkloosheid
eist drastische maatregelen
T extielpr oducten
te brandbaar
Oude Delft verdacht
van illegale export
militaire apparatuur
Inspraakorgaan over
achtergrond Capelse rellen:
BINNENLAND
C«idócSoivMMit
DONDERDAG 5 JANUARI 1984 PAGINA 9
Van Agt zuinig
met interviews
DEN BOSCH De Brabantse
Commissaris van de Koningin Van
Agt wil, ondanks meer dan hon
derd aanvragen van kranten,
weekbladen, radio en tv, voorlopig
maar vijf interviews geven. Toen
Van Agt op 21 juni werd geïnstal
leerd liet hij weten pas in januari
4984 „beschikbaar te zijn voor de
media". De vijf „uitverkorenen"
zijn vier Brabantse dagbladen en
de Regionale Omroep Brabant.
Overigens heeft Van Agt laten we
ten dat hij, in voorkomende geval
len, nog wel bereid is commentaar
te geven op actuele politieke ge
beurtenissen.
Winsemius pakt
schadelijke stoffen aan
DEN HAAG Minister Winsemius (Milieu) heeft
op 1 januari veel strengere normen voor de milieuge
vaarlijke stoffen pcb (polychloorbifenylen) en pet
(polychloorterfenylen) ingevoerd. Een stof wordt nu
aangemerkt als chemisch afval bij een concentratie
van meer dan 50 milligram pcb of pet per kilogram
gewicht. Tot nu toe was die grens 5.000 milligram.
Bij Shell Nederland Chemie in Pernis worden geen
pcb's met het afvalwater geloosd. Dit is volgens Shell
gebleken uit onderzoek dat Shell-deskundigen in sa
menwerking met het Nederlands Instituut voor On
derzoek ter Zee (NIOZ) op Texel hebben verricht.
Volgens Shell betekent dit dat het bedrijf door de
Landelijke Vereniging tot behoud van de Wadden
zee ten onrechte op een lijst is geplaatst van bedrij
ven die ervan worden verdacht pcb's te lozen. Het
Watertribunaal had Shell vorig jaar al vrijgesproken
wegens gebrek aan bewijs.
Advocaat dient klacht
in tegen Russisch blad
DEN HAAG De Amsterdamse advocaat mr. J.
van Bennekom wil stappen nemen tegen het Rus
sische blad Sowjetskaja Rossija, dat hem „een
hooggeplaatste CIA-agent" had genoemd. Hij gaat
een klacht indienen bij de Russische ambassade in
Den Haag en wil proberen een ingezonden brief in
de krant geplaatst te krijgen. In de editie van 23
december vorig jaar beschuldigde de hoofdredac
teur van de krant, Michail Ozerov, de Nederlandse
advocaaat ervan de Bulgaar Anton Kristev te heb
ben opgeleid tot CIA-agent en hem daarna naar
Bulgarije te hébben gestuurd om daar een onder
grondse politieke beweging te vormen. Van Ben
nekom noemt deze aantijgingen grote onzin. „Wie
lastert moet ter verantwoording worden geroe
pen". De Bulgaar werd na aankomst in Sofia gear
resteerd en tot vijf jaar en acht maanden celstraf
veroordeeld.
1983 rampjaar
voor luchtmacht
DEN HAAG Vorig jaar is voor de Koninklij
ke luchtmacht uit het oogpunt van bedrijfsvei
ligheid een rampjaar geweest. In totaal veron
gelukten zeven straaljagers, waarbij vijf doden
vielen. In 1983 stortten vier F-16 straaljagers
neer, twee F-104 Starfighters en een NF-5
straaljager. Het ernstigste ongeluk deed zich
voor op 26 april, toen bij Hoogeveen twee F-16's
bij een gevechtsoefening tegen elkaar botsten.
De twee vliegers kwamen om het leven. Vanaf
het jaar van invoering van de nieuwe F-16
straaljager, in 1979, zijn in totaal acht van deze
toestellen verongelukt. Bij de ingebruikneming
van deze toestellen werd verwacht dat tot 1984
zes toestellen verloren zouden gaan. Tot 1999
wordt verwacht dat nog eens 24 F-16's bij onge
lukken verloren gaan.
CDA-werkgroep wil soft-drugs
niet langer verbieden
DEN HAAG Marihuana en „hasj" moeten niet langer op één
lijn gesteld worden met hard drugs zoals heroïne. Het risico van
deze soft drugs is niet groter dan dat van alcohol en nicotine. Het
gebruik van marihuana dient daarom niet langer te worden ver^
boden. De verkoop zou in handen moeten komen van de Staat,
die de cannabisprodukten via een beperkt aantal verkooppunten
tegen een redelijke prijs zou kunnen verstrekken aan personen
boven de 16 jaar. Tot die conclusies komt een CDA-werkgroep,
die over deze problematiek een discussiestuk heeft uitgebracht.
Ten aanzien van deze soft-drugs zou volgens de werkgroep een
beleid moeten worden gevoerd, dat vergelijkbaar is met het hui
dige regime voor tabak en alcohol. Een groot bezwaar van de hui
dige situatie is volgens de groep deskundigen, dat de betrekkelijk
onschuldige hasj-produkten vrijwel alleen te krijgen zijn in crimi
nele milieus. Die situatie van illegaliteit leidt ook gemakkelijker
tot het gevaar van verslaving aan hard-drugs. De werkgroep stelt
voor de handel in hard-drugs harder aan te pakken en de recla
me voor tabak en alcohol terug te dringen.
Dodelijk ongeval
Bij een verkeersongeluk in Uddel zijn gisteren twee militairen om
het leven gekomen, terwijl een derde militair ernstig gewond
raakte. Zij zaten in een jeep die in botsing kwam met een vracht
wagen. Over de oorzaak van het ongeval bestaat nog onduide
lijkheid. Op de foto de trieste resten van de jeep.
DEN HAAG Textielproducten vatten te gemakke
lijk vlam. Er moeten wettelijke brandveiligheidseisen
en -normen komen voor deze produkten. Dit conclu
deert de Stichting Consument en Veiligheid uit een on
derzoek naar de brandbaarheid van textielprodukten.
Uit het onderzoek blijkt dat in Nederland jaarlijks 115.000 men
sen onder medische behandeling worden gesteld voor brand
wonden opgelopen in en om huis. Hierbij zijn er gemiddeld 110
per jaar met dodelijke afloop. In minstens een op de tien geval
len is er sprake van een textielprodukt dat vlam vatte. Naast
kledingtextiel (vooral nachtkleding) blijkt ook woningtextiel,
vloerbedekking, beddegoed en meubilair gemakkelijk vlam te
vatten. De kosten die verbonden zijn aan het stellen van wette
lijke eisen zijn volgens de stichting gezien de hoge maatschappe
lijke kosten van de opvang en behandeling van de ongevalss-
laqjjtoffers, gerechtvaardigd.
DEN HAAG Het open
baar ministerie in Den
Haag verdenkt de opti
sche industrie De Oude
Delft van illegale export
van militaire apparatuur.
De Haagse officier van
justitie mevrouw mr. M.
Schelfhout zal tegen ne
gen betrokkenen bij de
produktie van militaire
apparatuur in het bedrijf
een gerechtelijk vooron
derzoek vorderen. Bij
deze negen is in ieder ge
val een deel van de direc
tie.
De negen worden verdacht
van valsheid in geschrifte en
overtreding van de in- en uit
voerwet en het uitvoerbesluit
strategische goederen. Volgens
de Haagse persofficier me
vrouw mr. Couzijn werden
certificaten van oorsprong
vervalst en exportpapieren on
juist of onvolledig ingevuld,
omdat anders geen toestem
ming zou worden gegeven
voor uitvoer. Er zouden ook
partijen zonder vergunning
zijn verscheept.
De uitvoer van wapens of aan
verwante goederen ligt in Ne
derland aan banden. Het is erg
moeilijk om wapens te leveren
aan landen die er hun eigen
bevolking mee onderdrukken.
Ook de export naar oorlogvoe
rende landen ligt gevoelig. Het
gerechtelijk vooronderzoek
richt zich op de levering tus
sen 1981 en 1983 van nachtkij-
kers aan Irak. Dit land is al
sinds 1979 in oorlog met het
buurland Iran.
Het vooronderzoek wordt ge
vorderd op grond van de be
vindingen van de Economi
sche Controle Dienst (ECD).
Deze dienst nam begin vorig
jaar bij een inval een deel van
de administratie van het Délft-
se bedrijf in beslag. Uit dit ma
teriaal bleek volgens Couzijn
dat de optische industrie de
bepalingen probeerde te om
zeilen.
Een woordvoerder van het mi
nisterie van economische za
ken gaf gisteren toe dat naar
aanleiding van het onderzoek
van de ECD enkele uitvoer
vergunningen van de Oude
Delft „naar bepaalde landen"
zijn ingetrokken. Directeur
Van Rhee van het Delftse be
drijf wil niets zeggen over de
landen waarmee hij zaken
doet en de aard van de appara
tuur die hij levert.
Maar het is bekend dat het be^
drijf is gespecialiseerd in de
produktie van optische appa
ratuur voor militaire doelein
den, waarmee 's nachts waar
nemingen kunnen worden ge
daan. Van Rhee zegt het ge
rechtelijk vooronderzoek ove
rigens vol vertrouwen tege-
moet te zien. Volgens hem valt
het bedrijf niets te verwijten.
In tuinbouw
veel
betalings
problemen
bij
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Al de te
kenen van herstel en al
het optimisme nemen niet
weg dat het met de werk
loosheid nog niet de goede
kant zal opgaan. Secreta
ris-generaal Rutten van
Economische Zaken
vreest dat de geringe da
ling van het werkloos
heidscijfer in de laatste
maanden geen blijvende
zaak zal zijn. Door het
aanhoudende grote aan
bod van nieuwe arbeids
krachten ligt een nieuwe
stijging in de lijn der ver
wachting. Om hierin ver
andering te brengen be
pleit Rutten een pakket
drastische maatregelen,
zonder overigens tot
dwang over te gaan:
decentrale loonvorming,
waarbij inspanning en presta
tie beter wordt gehonoreerd
en de werknemers gespaard
blijven' voor verdere lasten
verlichting.
herbezinning op het mini
mumloon, waarbij het werkge
vers mogelijk moet worden
mensen tegen aanzienlijk min
der loon dan het minimum
aan te nemen.
„Arbeidskosten mogen niet
nadeliger uitwerken op de
werkgelegenheid dan nodig is
om de bestaansbehoeften te
waarborgen", meent de secre
taris-generaal. In dit verband
wijst hij erop, dat partners met
elk een minimumloon thans
veel meer geld binnen bren
gen dan het bestaansmini
mum. „Ons arbeids- en belo
ningssysteem moet in het licht
van de uitzonderlijke werk
loosheid vooral op de houd
baarheid in een tweeverdie
nersmaatschappij worden ge
toetst", aldus Rutten.
Ook in de overheidssector be
pleit Rutten ingrijpende ver
anderingen. Het loonbeleid bij
de overheid zou ook meer dif
ferentiatie moeten kennen,
meent hij. Voor delen die veel
gelijkenis vertonen met de
marktsector zou dat het eerst
en het verst moeten gaan.
Ook zouden de pensioenen
moeten worden aangepakt.
Rutten wijst erop dat gehuw
den met 40 dienstjaren na hun
pensionering bij de overheid
thans recht hebben op een
pensioen dat netto ligt op 95
tot 105 procent van hun ar
beidsinkomen, doordat ze geen
premies meer hoeven te beta
len. Volgens Rutten ligt hier
een goede bezuinigingsmoge
lijkheid.
gasrekening
Politie verbant
herrieschoppers
uit Catharijne
UTRECHT De Utrechtse
gemeentepolitie gebruikt sinds
afgelopen december een nieu
we tactiek om de rust en orde
in het winkelcentrum Hoog
Catharijne te bewaren.
Mensen die voortdurend pro
blemen veroorzaken krijgen
van de politie het bevel om
zich een dag lang van een be
paalde plaats in Hoog Catharij
ne te verwijderen. Deze
maand wordt het experiment
uitgebreid met de mogelijk
heid om iemand minstens een
maand lang uit het winkelcen
trum .te weren. Het korps
heeft hiervoor gekozen omdat
grootschalig politie-optreden
een grote aantrekkingskracht
voor sensatiebeluste jongeren
h#
VUGHT De werkloos
heid onder de Zuidmoluk-
kers in ons land bedraagt
circa 40 procent en een
belangrijk deel van hen is
dan ook afhankelijk van
een uitkering. Tegen deze
achtergrond moeten de
woonlasten in veel geval
len worden aangemerkt
als extreem hoog. Aldus
het Landelijk Inspraakor
gaan Welzijn Molukkers
in een reactie op de ge
welddadige ontruimingen
gisteren in de Molukse
wijk Oostgaarde in Cappe-
le aan den IJssel. Daarbij
raakten vier politie-agen-
ten gewond en werd een
Zuidmolukse jongere in
het been geschoten.
gevallen is een regeling op in
dividuele basis getroffen, ter
wijl er nog tien uitzettingsvon-
nissen liggen die nog niet ten
uitvoer zijn gebracht.
Volgens burgemeester drs. L.
van Leeuwen van Capelle
echter, staan er de komende
dagen geen nieuwe ontruimin
gen op stapel. „Wij hopen dat
er in deze gevallen alsnog
overeenstemming kan worden
bereikt tussen de betrokken
huurders en de woningbouw
vereniging", aldus Van Leeu
wen, die er overigens geen
misverstand over laat bestaan
dat hij andermaal de Mobiele
Eenheid zal inzetten wanneer
Nieuwe ontruimingen
Maar woordvoerster Frieda
Tomasoa van het wijkorgaan
zegt niet te zien hoe nieuwe
huisuitzettingen kunnen wor
den voorkomen als er geen fi
nanciële tegemoetkomingen,
van welke kant dan ook, wor
den gedaan. Als er geen ver
andering komt in de beleids
lijn van de gemeente, dan
volgt in de loop van dit jaar
voor de kantonrechter in Rot
terdam een nieuw proces te
gen de bewoners van 90 van
Twee ziekenbroeders brengen de in het scheenbeen geschoten Zuidmolukker naar een ambulance.
de 160 woningen zo voorziet
mevrouw Tomasoa.
Burgemeester Van Leeuwen
bevestigde gisteren dat de ge
meente Capelle steeds gewei
gerd heeft borg te staan voor
een geldlening van de Ge
meentelijke Kredietbank in
Rotterdam die de ontruiming
had kunnen voorkomen. De
burgemeester: „Er worden in
Capelle wekelijks mensen uit
hun huis gezet. Als wij een uit
zondering voor de Molukkers
zouden hebben gemaakt, zou
dat een precedent hebben ge
schapen". Volgens hem kon de
gemeente dan ook niets anders
doen dan de deurwaarder de
bescherming geven waarom-de
woningbouwvereniging had
gevraagd.
Hij meent ook dat gisteren
door een lid van de Mobiele
Eenheid terecht gebruik is ge
maakt van een vuurwapen. De
betrokken politie-agent voor
kwam daarmee dat hij zelf en
andere M.E-ers in een levens
gevaarlijke situatie terecht
kwamen, benadrukt de burge
meester. De lezing van de poli
tie is dat het schot werd afge
vuurd op een jeugdige Zuid
molukker die, gewapend mét
een speer, op de eerste rij van
de M.E.-formatie afstormde.
Mevrouw Tomasoa ontkent
dat de door het schot geraakte
jongeman was bewapend.
„Mijn fout"
Zij ontkent eveneens dat de
Molukse wijkraad het gemeen
tebestuur van Capelle garan
ties heeft gegeven dat de Mo
lukse jeugd niet in actie zou
komen bij de ontruimingen:
„Hoe hadden wij dat ook kun
nen dqen? Mensen die zo geë
motioneerd zijn, houd je niet
in de hand".
Burgemeester van Leeuwen
stelt dat deze garanties wel de
gelijk zijn verstrekt en dat op
grond hiervan afgelopen dins
dag is gepoogd de ontruimin
gen ten uitvoer te leggen zon
der van de M.E. gebruik te
maken. „Toen bleek dat het
dinsdag toch uit de hand liep,
heb ik besloten de volgende
dag de M.E. alsnog in te scha
kelen. Het is een fout van mij
geweest dat ik teveeel waarde
heb toegekend aan de toezeg
gingen van de Molukse wijk
raad", aldus burgemeester Van
Leeuwen.
Voorzover bekend heeft de
Capelse politie tot nu toe nog
geen arrestaties verricht onder
de jongeren die zich dinsdag
en gisteren met knuppels, lo
den pijpen, speren en molotov
cocktails verzetten tegen de
ontruimingen. Korpschef Van
Weelden liet gisteren echter
de mogelijkheid open dat er
alsnog aanhoudingen zullen
volgen. Daarbij kan gebruik
worden gemaakt van foto's die
door poiitiefotografen van de
gevechten zijn genomen.
Van de vier M.E.-ers die giste
ren gewond raakten, zijn er
twee vrij ernstig aan toe. Eén
M.E.-er liep een zware hersen
schudding op en een ander
kampt met brandwonden als
gevolg van het accuzuur dat
hem naar het lichaam werd
gegooid. De twee andere agen
ten liepen kneuzingen op.
De zes gezinnen van wie giste
ren de woningen werden
dichtgetimmerd, hebben in
middels onderdak gevonden.
Een gezin kreeg, na daarom te
hebben gevraagd, een ander
huis toegewezen. De vijf overi
ge werden opgenomen bij fa
milieleden in de wijk.
Burgemeester Van Leeuwen
acht het uitgesloten dat de ont
ruimde woningen weer snel in
gebruik zullen worden geno
men door de uitgezette Moluk
se gezinnen. De woningbouw
vereniging heeft namelijk de
verwarmingsketels uit de hui
zen laten laten halen en de
panden afgesneden van gas,
licht en elektriciteit.
APELDOORN De Ne
derlandse gasbedrijven
worden steeds vaker ge
confronteerd met beta
lingsproblemen bij het in
nen van de gasrekenin-
gen. Met name in de tuin
bouwsector zijn de proble-
men groot. In 1982 moest
over het hele land 171.000 N
keer een betalingsregeling
worden getroffen of werd
het verschuldigde bedrag
via de sociale dienst of dé
gemeentelijke krediet
bank geïnd. In 1981 ge
beurde dat 65.000 keer,
Daarnaast moest het gas
in 1982 22.000 keer wor-
den afgesloten. In 1981
gebeurde dat 16.000 keer.
(In Den Haag zijn vorig
jaar 673 gevallen van af-
sluiting geweest tegenover
515 in 1982).
In de tuinbouwsector is er vol
gens de VEGIN (de vereniging
van gasexploitanten) sprake
van een verontrustende ont
wikkeling. Van de totaal ruim
10.000 tuinders werd in 1982
met 3.100 door de gasbedrijven
een betalingsregeling getrof
fen en in honderd gevallen
moest tot afsluiting worden
overgegaan.
Verbruik gedaald
Het gasverbruik is vorig jaar
met ruim drie procent gedaald.
Weliswaar werd er in 1983 on
geveer evenveel aardgas door
de gasbedrijven afgezet als het
jaar daarvoor, maar het aantal
aansluitingen in de sector
kleinverbruik steeg vorig jaar
met ruim honderdduizend. Het
tempo van de daling van het
gasverbruik neemt af, kenne
lijk omdat de besparingsmoge
lijkheden zijn benut. Bij de
grootverbruikers (kantoorge
bouwen, ziekenhuizen, tuin
ders en industrie) is aan de
scherpe dalingen in de afzet
een einde gekomen, vermoe
delijk als gevolg van de gelei
delijk oplevende economie.
llnschri jvingsplicht oudere werkloze vervalt
DEN HAAG Mensen van
57,5 jaar en ouder met een
werkloosheidsuitkering zijn
niet langer verplicht zich in te
laten schrijven bij het arbeids
bureau. Nog slechts bij uitzon
dering zullen de bedrijfsvere
niging of de gemeentelijke so
ciale dienst, na advies van het
arbeidsbureau over de kans op
het vinden van werk, inschrij
ving kunnen eisen. Dit blijkt
uit een besluit van staatssecre
taris De Graaf (Sociale Zaken
en Werkgelegenheid) tot ont
heffing van de wettelijke in
schrijvingsplicht. Volgens de
De Graaf mag, gezien de
slechte arbeidsmarktsituatie,
in het algemeen niet worden
verwacht dat werklozen van
die leeftijd weer aan de slag
komen. Als de situatie op de
arbeidsmarkt verandert zal de
vrijstelling weer worden opge
heven.
De 160 Molukse gezinnen in
I fe wijk Oostgaarde moeten
per maand 500 gulden huur
betalen en circa 300 gulden
verwarmingskosten. Hun wo
ningen zien er aan de buiten
kant heel redelijk uit, maar
zitten vol reten en kieren
waardoor het voortdurend
tocht aldus woordvoerster
Frieda Tomasoa van het wijk
orgaan in Oostgaarde. Sinds
vorig jaar zijn de bewoners
een huur-inhoudingsactie be
gonnen; in plaats van huur te
betalen, storten ze per woning
150 gulden per maand op een
speciale rekening. Een en an
der heeft geleid tot een schuld
aan de woningbouwvereniging
van 300.000 gulden en tot in
totaal 20 gerechtelijke vonnis
sen waarin is bepaald dat de
bewoners hun huis uitmoeten.
Zes „uitzettingen" zijn gisteren
gerealiseerd, in enkele andere
Een van de in totaal zes woningen die zijn ontruimd. Rechts op de voorgrond de bewoner wiens
huis dichtgespijkerd wordt.
1FRIEMELS
