PTT steekt 7 miljard in nieuw telefoonnet Toch uitkering voor oorlogsleed Voorwaardelijke straf en boete voor poging tot afpersing Bijenkorf Engelsen grens dicht voor chrysanten Hoofdcommissaris wil politie-inval zonder waarschuwing Hoge Raad buigt zich over niet-joodverklaring Liedkunst triomfeert door kelen van twee Nederlandse zangers nieuwe klassieke platen BINNENLAND QeidwOowumt DINSDAG 3 JANUARI 1984 PAGINA 9 Geen premie meer voor dubbel glas in nieuwbouw DEN HAAG De overheid is per 1 januari ge stopt met het geven van een premie op het aan brengen van dubbel glas in nieuwbouw. Het be reft hier de energietoeslag in het kader van de WIR die twintig procent bedraagt van het investe ringsbedrag. Dubbel glas in de nieuwbouw wordt als een normale voorziening gezien, wat het geven van subsidie overbodig maakt. De energietoeslag bij het vervangen van gastoestellen zal alleen nog gegeven worden als er nieuwe toestellen met een ïoog rendement voor in de plaats komen. Verder wordt dit jaar in het kader van de WIR een pre- nie gegeven op milieuvriendelijke investeringen toals geluidsarme heiblokken, graafmachines en laadschoppen. Ook wordt er een premie gegeven voor aankoop van apparaten die het gebruik van jhemische bestrijdingsmiddelen in de landbouw jverbodig maken. Kaasexport gestegen AMSTERDAM De Nederlandse kaasex port is vorig jaar met 2,8 procent gestegen ten opzichte van 1982. De waarde van die export bedroeg ongeveer twee miljard gul den. Voor dit jaar zijn de vooruitzichten voor de kaasproducenten niet ongunstig, al dus voorzitter H. Lambers van de Vereni ging „Nederlandse Zuivelbeurs" gisteren in Amsterdam in zijn nieuwjaarstoespraak. Ons land exporteerde vorig jaar 328.000 ton kaas, tegen 319.000 in 1982. Daarvan ging 256.000 ton naar de EG-partners, met Duitsland als grootste afnemer. In het bin nenland werd van de in ons land geprodu ceerde kaassoorten 172.500 ton afgezet. Dat is één procent meer dan het jaar daarvoor. Omgerekend per hoofd van de bevolking daalde de consumptie van 12,7 naar 12,6 ki logram. „Te veel instituties in sociale verzekering" UTRECHT Er zou eens moeten worden beke ken of alle adviserende, coördinerende en con trolerende instituten elk voor zich nog wel zo veel onmisbaars toevoegen dat de er door ver oorzaakte kosten verantwoorde bestedingen zijn. De directeur van de Bedrijfsvereniging Detam (Detailhandel, Ambachten en Huisvrouwen), drs W. van der Snoek, zei dit gisteren in zijn nieuw jaarstoespraak. Volgens hem zijn er in de sociale verzekering de afgelopen twintig jaar tussen de wetgever en de uitvoeringsorganen te veel insti tuties gegroeid of geschoven. Het premie-inko men bij de Detam was vorig jaar ruim 2,1 miljard gulden en het totaal aan beleggingen van de door haar beheerde sociale fondsen 1,5 miljard gulden. Het ziekteverzuim daalde verder en het aantal WAO-gerechtigden steeg weer, maar in mindere mate dan in 1982. Subsidie voor strijd tegen „ongewenste intimiteiten" DEN HAAG Staatssecretaris Kappey- ne van de Coppello van sociale zaken (emancipatie) heeft 350.000 gulden be schikbaar gesteld voor een onderzoek naar het verschijnsel „ongewenste inti miteiten in arbeidssituaties". Het onder zoek, dat twee jaar gaat duren, zal wor den uitgevoerd door de Projectgroep Vrouwenarbeid van de Rijksuniversiteit Groningen. Deze heeft tot taak „het hele scala van ongewenste intimiteiten in ar beidssituaties zichtbaar te maken", en tevens te onderzoeken „wat de mogelijk heden van verzet tegen die intimiteiten zijn". ibvaKabo ligt liet wakker van banenverlies bij post (Van onze parlementaire redactie) )EN HAAG De FNV- en 'NV-bonden voor overheids- ersoneel, AbvaKabo en CFO, ebben terughoudend gerea- eerd op de mededeling van e PTT dat door de acties in ovember bij de post 400 ba- en moeten vervallen. Het ba- enverlies is een gevolg van en te verwachten mindere roei van het postverkeer. Ik lig daar niet wakker van. let is niet bijzonders", aldus /oordvoerder Raaijmakers an de AbvaKabo. „Het was ns bekend. Het is een slechte aak. We zullen moeten probe en om door nieuwe diensten e daling in het postverkeer p te vangen", aldus CFO-man rootendorst. )e acties hebben de PTT ove- igens niet, zoals eerder werd oorgespiegeld, 55 miljoen gul- en gekost, maar slechts 40 iljoen. Tijdens de acties werd voor tien miljoen meer ge- lefoneerd en getelexd, ter ijl de PTT vijf miljoen aan ersoneelskosten bespaarde, [et staatsbedrijf had gedacht at de acties 100 miljoen zou- en gaan kosten. De schade op inge termijn is echter niet te hatten. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De PTT gaat de komende 15 jaar 6-7 miljard gulden steken in een vernieuwing van telefooncentrales en het telefoonnet. Als le aanzet daartoe zal het Staatsbedrijf dit jaar een contract sluiten met AT T-Philips voor de levering van 5 digitale te lefooncentrales. Met de opdracht is een miljard gulden gemoeid. De cen trales worden voor 1987 geleverd. Dit heeft ir. Wit, plaats vervangend directeur-ge neraal van de PTT en vanaf 1 april de nieuwe topman, gisteren bekend gemaakt bij de presentatie van het Nieuwjaarsbericht van de PTT. Voor 1987 moeten 22 nieuwe centra les gebouwd worden. Met de centrales zal rond 1987 ieder telefoondistrict ten min ste één digitale centrale heb ben. Daardoor kunnen bedrij ven die al hun gegevens digi taal verwerken, ook onderling digitale informatie uitwisselen. Het investeringsprogramma voorziet erin alle centrales en aansluitingen digitaal te ma ken. Van de huidige 1300 tele fooncentrales gaan er zo'n 650 verdwijnen. Er blijven dan in het jaar 2000 650 grotere digi tale centrales over. Postbank De PTT-leiding zegt niet onte vreden te zijn over de manier waarop het kabinet de PTT- gelddiensten wil samenvoegen tot een Postbank en het taken pakket dat die bank krijgt. De hoofdirecteur gelddiensten van de PTT, Schotsman, zei het zo: We gaan over, maar het is geen tien. Maar in elk geval wel een voldoende. De Postbank mag kredieten verle nen aan bedrijven en zakelijke klanten, deposito's geven en oprachten in het internationa le geldverkeer verlenen. Wit stelde dat de opzet van de Postbank een belangrijke stap is voor het geldbedrijf. „Er is een basis gelegd voor de continuïteit van de gelddiens ten. De activiteiten die aan de Postbank worden toegestaan zijn daar een waarborg voor". Hij verwacht dat met de bank de verliezen van de Postgiro Minder kerst- nieu wjaarspost DEN HAAG Er zijn 10% minder kerst- en nieuwjaars wensen verstuurd dan in 1982, zo heeft de PTT gisteren ge meld. De totale hoeveelheid bedroeg 109 miljoen stuks, te gen 121 miljoen in het jaar er voor. De tegenvaller valt de PTT nog mee. De posterijen hadden een veel groter verlies aan wenspost verwacht. Die verwachting was gebaseerd op zullen afnemen. Bij de PTT de verslechterde economische Ir. Wit. bestaat enige hoop dat de Tweede Kamer het takenpak ket van de postbank nog zal uitbreiden. situatie van de Nederlanders en op de stakingsacties van ambtenaren tegen de korting met 3% op hun salaris. AMSTERDAM De 19-jarige Patrick O. en de 23-jarige Denise J., beiden uit de hoofdstad, zijn door de rechtbank in Amster dam veroordeeld tot een gevangenisstraf van vier maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar en een geldboete van 2.500 gulden. Dit wegens poging tot afpersing van „De Bij enkorf" van een half miljoen gulden. De officier van justitie had twaalf maanden geëist tegen Patrick en zes maanden, waarvan vier voorwaardelijk, tegen Denise. De zaak tegen een derde ver dachte, de „geestelijke vader" van het afpersingsplan Mike B., werd aangehouden. Hij was niet verschenen omdat de dagvaar ding naar een verkeerd adres was gestuurd. Het drietal belde op 3 maart van dit jaar verschillende malen de Bijenkorf-directie met de mededeling dat zij met een half mil joen gulden over de brug moest komen omdat anders de bom men, die al onder het gebouw zouden liggen, radiografisch tot ontploffing zouden worden gebracht. De Bijenkorf-directie nam de mededeling ernstig en schakelde de politie in. Door de nogal stuntelige opzet van het plan lukte het de politie de drie snel in te rekenen. De bommen bestonden helemaal niet. DEN HAAG Engeland heeft het afgelopen weekeinde zijn grens gesloten voor Ne derlandse chrysanten wegens de planteziekte „Japanse roest". Het importverbod geldt voor snijbloemen en potchry- santen. Op ambtelijk niveau zijn al stappen ondernomen om de Engelsen hun besluit te doen herzien. Het besluit veroorzaakte vol gens een woordvoerder van dé bloemenveiling VBA in Aals meer vanmorgen direct al een prijsdaling van ongeveer 20 procent. Op de bloemenveiling Westland in Honselersdijk draaiden vanmorgen de eerste chrysanten door. Enkele jaren geleden heeft Engeland om dezelfde reden eveneens geruime tijd tijd zijn grenzen gesloten voor chry santen uit ons land. Toen be stond de indruk dat de Engel sen met de maatregel vooral de eigen produkten wilden be schermen. De partij chrysanten waarin de Engelsen dit keer Japanse roest hebben aangetroffen was in Nederland ziektevrij bevon den. Onderzoek op het bedrijf van de betrokken tuinder heeft uitgewezen dat ook daar geen Japanse roest voorkwam. Export Gisteren maakte het bedrijf schap voor de groothandel in bloemkwekerijproducten be kend dat de totale Nederland se export van snijbloemen, potplanten en jonge planten in vergelijking met 1982 in 1983 met 262,5 miljoen gulden (10,4 procent) is gestegen tot bijna 2,8 miljard gulden. De snij bloemenexport steeg met 9,1 procent tot 2,07 miljard gul den, de export van potplanten met 13,7 procent tot 0,73 mil jard. West-Duitsland was met 1,55 miljard gulden (plus zeven procent) traditioneel de groot ste afnemer. Daarna volgen Frankrijk, Groot-Brittannië, de VS (toename van 66 pro cent) en Zwitserland. Ex-landdrost Han Lammers is gisteren in Almere geïnstalleerd als burgemeester. De vroegere plaatsvervangende landdrost, P. de Jonge, overhandigde hem de ambtsketen. Raad Almere op CP-leden na geïnstalleerd ALMERE De raad van de nieuwe gemeente Almere is gisteren op de twee leden van de Cen trumpartij na geïnstal leerd. Met de installatie is heel Nederland nu ge meentelijk ingedeeld. Al- merë, met aan het hoofd burgemeester en ex-land drost Han Lammers, is voorbestemd om de vier de stad van Nederland te worden. De gemeente heeft nu nog zo'n 35.000 inwoners. Over de toela ting van de CP-leden Fresco en Vreeswijk be slist de raad volgende week. Een commissie van onderzoek, die uit drie raadsleden bestaat, brengt voor die tijd een advies uit. De Advies raad van de gemeente had geweigerd hen tot de raad toe te laten, omdat de twee tijdens de ver kiezingen niet in Almere woonden en werkten. Dit besluit is vorige week echter door de Raad van State vernietigd. GRONINGEN Hoofdcommissaris Heijink van de ge meentepolitie in Groningen heeft gisteren felle kritiek geleverd op de beperkende bepalingen waaraan de po litie zich moet houden wanneer zij besluit tot een inval bij verdachte personen bijvoorbeeld heroïnehande laren. Ook bij deze categorie verdachten is de politie verplicht zich of ficieel te melden en het doel van de inval uiteen te zetten. Dit geeft drugshandelaren de kans hun waar weg te werken, bij voorbeeld door die door de wc te spoelen. „Wanneer door wettelijke maatregelen de politie beperkt wordt in haar mogelijkheden tegen de heroïnehandelaren op te treden, dan denk ik dat we op de verkeerde manier bezig zijn", aldus de hoofdcommissaris. „Het gaat niet aan de bevoegdheden van de politie-ambtenaar verder te beperken op grond van de stelling dat het rechtsbelang van de burger daarmee gediend is, terwijl in feite de heroinehandelaar in zijn vuistje lacht". Op een Nieuwjaarsbijeenkomst in Amsterdam zei hoofdcommis saris Valken gisteren dat het Amsterdamse politiekorps blij is met het plan van het gemeentebestuur om bij wijze van proef aan een beperkt aantal verslaafden gratis heroine te verstrek ken. STAATSSECRETARIS VOND ONTBERINGEN NIET ZWAAR GENOEG DEN HAAG Dankzij de Raad van State krijgt de 44-jarige Enschedeër A. ter Morsche alsnog een oorlogspensioen. De Raad vond dat er alle reden toe was Ter Morsche, die in Duitsland als „feindlich" kind onder erbarmelijke omstandigheden de oor logsjaren heeft doorstaan, voor een pensioen in aan merking te laten komen. Het besluit van de staats secretaris van wvc hem geen pensioen uit te ke ren, omdat de geleden ontberingen niet zwaar genoeg waren, is hierdoor vernietigd. Ter Morsche werd in novem ber '39, kort voor de Duitse in val in Nederland, geboren. Zijn vader werd bij het begin van de oorlog in Duitsland te werk gesteld. Zijn moeder, van Duitse afkomst, en hij gingen kort daarop ook naar Duits land om bij familieleden op het eiland Usedom in de Oost zee te wonen, vlakbij Peene- münde waar de V I's niet al leen werden gebouwd maar ook gelanceerd. Op het eiland wemelde het van tewerkge stelde krijgsgevangenen. Vader Ter Morsche, een van hen, sloot zich aan bij een ver zetsgroep die zowel Moskou als Londen op de hoogte hield van wat er in Peenemiinde ge beurde. Ter Morsche's zuster bracht in code opgestelde be richten naar Stettin waar ze werden overgeseind. De Si- cherheitsdienst, die argwaan kreeg, rolde op 4 februari '43 de groep op. De 4-jarige Ter Morsche moest aanzien hoe zijn vader op ui terst hardhandige wijze werd gearresteerd. Een week later pakte de SD ook zijn moeder op. Ter Morsche zelf werd voor een „heropvoeding" on dergebracht bij een Duits pleeggezin, dat voor dat doel nauwe banden onderhield met de SS. Ter Morsche schreef in zijn verweerschrift „zich al deze dingen nog heel goed te kunnen herinneren en dat de gebeurtenissen een zeer diepe indruk maakten". Omdat hij beschouwd werd als een kind van staatsgevaarlijke ouders, kreeg hij een zeer hardhandi ge „opvoeding" met de bedoe ling „een echte Duitse jongen" van hem te maken. Onderdeel van de opvoeding was vooral veel slaag, lichamelijke en geestelijke tirannisering. Advertentie Unigarant misleidend AMSTERDAM De reclame code commissie acht een ad vertentie van de verzekerings maatschappij Unigarant mis leidend en in strijd met de voorschriften. Volgens de commissie wordt in de adver tentie de indruk gewekt dat iedere merkfiets in het RAI fiets garant plan verzekerd kan worden. DEN HAAG Zijn niet-jood- verklaringen nu wel of niet in strijd met het verbod om in het zakelijk verkeer onder scheid te maken wegens ras? Over deze vraag buigt de Hoge Raad zich vandaag. Eerder RIEMELS OMMI65 H&lsett ELOvtoJ ö°rr spi wên laiS WAAC.-.ER2J1N 04rr SPiHi chh&l. em&h1. <^T\ hielden zich de rechtbanken in Amsterdam, Den Haag en Utrecht met deze voor alle be trokkenen zwaar wegende kwestie bezig, maar kwamen niet tot een eensluidend oor deel. Het probleem van de niet- joodverklaringen speelt in za kelijke transacties waarbij be drijven hun werknemers naar Arabische landen uitzenden die weigeren joden tot hun grondgebied toe te laten. Deze landen, bijvoorbeeld Saoedie- Arabië, eisen een schriftelijke bevestiging dat de betrokken werknemers geen joden zijn. Bang dat ze, soms zeer aan zienlijke, orders zullen verspe len zijn ondernemingen als Ballast-Nedam of Flëkt in het verleden bereid gebleken in derdaad dergelijke verklarin gen te verstrekken. Of ze hier bij de wet overtreden hangt af van de formulering van de verklaring en de interpretatie van het begrip „ras". In mei vorig jaar gaf de rechtbank in Utrecht een zodanig ruime in terpretatie aan het begrip dat zij het bedriif Flakt inderdaad schuldig acntte aan overtre ding van het betrokken artikel in het wetboek van strafrecht, 429 quater. Flakt werd veroor deeld tot twee boetes van 750 gulden elk. De rechtbanken van Amsterdam en Den Haag gingen in soortgelijke zaken echter uit van een engere op vatting van het begrip „ras" en kwamen tot vrijspraak van door de officier van justitie ge daagde bedrijven. De Hoge Raad, het hoogste rechtscolle ge van ons land, maakt zich vandaag op om een eindoor deel te vellen. Het liederenrecital heeft het al enkele decennia lang erg moeilijk. Het kunstlied is een roman tisch genre, waartoe de Weense klassieken wel de aanzet hebben gege ven, maar dat zich artis tiek pas ten volle begon te ontplooien bij Schu bert, Schumann, Brahms en Wolf en dat toen aan sluitend in andere lan den eveneens tot ontwik keling kwam. Als com positorisch uitingsmiddel handhaafde het lied zich goed, maar bij solo-uit voeringen in de concert zaal komt het er tegen woordig maar bekaaid af. Dat hangt ook samen met het feit, dat de zang kunst, in het algemeen gesproken, betere dagen heeft gekend. Maar ook is de helaas geringe weerklank voor de liede- renavond met zijn intie me atmosfeer in het ge ding. Het gaat nog altijd voornamelijk om piano, viool, gitaar, dwars- en blokfluit. Daarna komt er een hele tijd niets en dan krijgt het zangrecital en de recitals van de minder populaire blaas- en strijkinstrumenten een kans. Deze gedachten drongen zich op toen ik na elkaar twee nieuwe platen met louter lie deren draaide. De ene plaat is een soort afscheidsplaat van een grote bas, die in ope ra en oratorium zijn sporen verdiende, maar nu op zijn zeventigste jaar nog eens heel duidelijk wil getuigen van zijn onverwoestbare liefde voor het lied. De andere plaat is meer een visitekaar- tje van een nog betrekkelijk jonge zangeres, die al als so liste aan andere plaatproduk- ties meewerkte, maar de be hoefte had nu eens het rijk alleen te krijgen. Ja, bij de slecht beluisterde radio en de in eigen beheer uitgegeven grammofoonplaat moet de liedkunst op het ogenblik zijn toevlucht zoeken. Eerst de afscheidsplaat. Het is nog maar enkele weken geleden, dat Guus Hoekman, nadat hij de avond tevoren bij de hernieuwde Opera Fo rum de hogepriester in Bizets „Parelvissers" had gezongen, in zijn woonplaats Bloemen- daal te horen kreeg, dat hij van ridder was bevorderd tot officier in de orde van Oran je Nassau. Velen zullen zich hem herinneren uit de tijd, dat hij de vroegere Neder landse Opera veelvuldig als eerste bas optrad, onder an deren met Gré Brouwenstijn. Daarna verbleef Hoekman acht jaar in de Verenigde Staten, waar hij ook opera's regisseerde. Sinds 1979 is hij weer in ons land aktief. Het is fijn dat de NOS, de KRO en het Prins Bernhard Fonds het hem mogelijk maakten bij Eurosound een plaat uit te brengen. Natuurlijk hoort men dat de tijd niet onge merkt aan de zanger is voor bijgegaan, maar stem en stemmiddelen zijn uitstekend geconserveerd en de nobele voordracht bleef ongeschon den in stand. Dat blijkt heel goed uit de romantische zan gen over de klassieke oud heid: Schillers „Dity.rambe". 'en „Theilung der Erde", pak kend gezet door Haydn en Schubert, en uit de klinken de poëzie van de classisist Mayrhofer met als hoogte punt „Memmon", waarvoor Guus Hoekman, bas. Schubert de melodiebogen wijd spande. Drie kostelijke balladen van Loewe beslui ten de eerste plaatkant, die contrasteert met zijn keerzij de waarop boeiende liederen van hedendaagse Nederlan ders zijn vastgelegd. Het is aardig te zien, hoe heel ver schillend Ton de Leeuw zijn liefde voor Spanje belijdt in vijf sensitieve Lorca-liederen en hoe Jurriaan Andriessen vijf prikkelende volksliede ren van het Iberische schier eiland behandelt. Bijzonder de moeite waard is Rilke's „Vues des Anges", een werk je van Hans Kox in het 31- toonssysteem waarvoor Huy- gens en Fokker de pioniers waren. Het is allesbehalve een zinloos experiment. Wie oren heeft om te horen, moet al enige tijd hebben ontdekt dat een fijnere toonindeling voor de deur staat, wat Bar- tok al enkele jaren geleden voorspelde. In dit werk wordt Hoekman begeleid door de violist Bouw Lemkes. Verder maakt Gerard van Blerk zich verdienstelijk in uitstekende pianobegeleidin gen. Marja Schermerhoorn, de ly rische sopraan die bij orkes ten en koren in ons eigen land, maar ook in België en Duitsland geregeld van zich doet spreken, heeft een Vis ta-plaat gemaakt met heel aantrekkelijke recital-moge lijkheden. Samen met de in Parijs wonende Nederlandse pianist John Blot wijdt zij zich aan een „Liederkreis' ontstaan in 1840 toen Schu mann als een vulkaan liede ren in het rond strooide. In deze serie op teksten van Eichendorff (hij maakte er ook een op teksten van Hei ne) een onbetwist hoogte punt. De zangeres zingt ze zonder sentimentele overdrij ving, maar met een zuiver gevoel voor klankkleur, sfeer en intimiteit. Als tegenhan ger van deze Duitse roman tiek laat Marja Schermer hoorn het Franse esprit sprankelen in Poulencs „Fi- ancailles pour rire" (verlo vingen om ironisch over te glimlachen). De elegante, spi rituele dichtkunst speelt hier spelletjes met de muziek. Een vocalise van de Italiaan Bru no Mazzena en een alleraar digst werkje van de Tsjech Jan Kapr die de woorden schat van zijn heel jonge dochtertje muzikaal styleerde en vastlegde, completeert deze geslaagde plaat die men bij het kopen wel even op de kwaliteit van de persing dient te toetsen. Mevrouw Schermerhoorn wordt in al deze werkjes niet alleen be geleid door de piano maar hier en daar ook door de har piste Masumi Nagasawa of door de fluitist Peter Rijkx. JOHN KASANDER

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 9