„Het wordt geen moord en doodslag
Atje Keulen viert 45e verjaardag
op de schaatsbaan
fc
JAN RAAS:
Privaat
ZATERDAG 31 DECEMBER 199|J
HEERENVEEN Terwijl dochter
Boukje de koffers pakt om weer
eens met de ploeg van Jong Oranje
op pad te gaan, speelt Atje Keulen-
Deelstra de rol van adviserende
moeder. Een dubbelrol eigenlijk, al
is het deze winter alweer tien jaar
geleden dat Atje Keulen voor het
laatst haar eigen schaatskoffer pak
te om op het internationale podium
op te treden. Met dezelfde toewij
ding, waarmee ze ook haar succes
story op de schaats beëindigde door
temidden van haar eigen fans in
Heerenveen wereldkampioene te
worden.
Op 35-jarige leeftijd, op het hoogte
punt van haar carrière stapte Atje
Keulen onder de internationale
schijnwerpers vandaan. Tien jaar
later klinkt nog steeds respect en
bewondering uit de stem van spea
kers in den lande als Atje in de
voorste linies van het marathon-ge
beuren haar partij meeblaast. Atje
Keulen-Deelstra speelt dit seizoen
namelijk weer volop mee in het da-
mesveld van het marathoncircus.
In de wedstrijdenreeks om de
KNSB-Cup neemt Atje zelfs een
leidende positie in. De zekerheid,
zich nog steeds te kunnen meten
met de veel jongere tegenstand
sters, drijft de sympathieke rijdster
uit Irnsum steeds vol strijdlust de
baan op. Het is ook de reden dat
Atje*op oudejaarsdag haar 45e ver
jaardag op de schaats vièrt. „De fa
milie komt de volgende dag, want
ik wil meedoen aan de marathon in
Heerenveen", aldus Atje.
Volle belangstelling
belangstelling. Ze volgt de verrich
tingen van de veel jongere genera
tie nauwgezet en is vol bewonde
ring voor de prestaties van nu. „In
1970 reed ik in Inzeil een nieuw
wereldrecord op de 1500 meter in
2.17.2. Nu rijdt Karin Enke 2.03.
Dat is 14 seconden sneller, voor elk
jaar precies een seconde. Je vraagt
je af waar halen ze het vandaan en
waar houdt het op? Voor de Neder
landse rijdsters moet dat erg frus
trerend zijn. Je mag in Nederland
de beste zijn, internationaal tel je
nauwelijks meer mee. Ik zie Neder
land voorlopig echt niet terugkeren
in de internationale damestop.
Daarbij komt, dat er een grote kans
is dat het EK dit seizoen voor het
laatst wordt gehouden bij de dames.
Je moet je dan wel afvragen waar
voor je dat vele trainen dan nog
doet. Je kunt de tijd ook heel an
ders gebruiken, er zijn andere spor
ten genoeg en ook andere dingen
die mooi zijn. Ik zal er bij mijn ei
gen dochter niet op aandringen
door te gaan als ze, misschien bin
nenkort al, zegt te willen stoppen".
Een testcase
Voor Atje is het rijden van de ma
rathonwedstrijden dit seizoen een
testcase. „Vorig seizoen wilde het
niet. De training ging niet al te best
en ik had er toen helemaal geen
plezier meer in. Toen ben ik ook
niet in wedstrijden gaan rijden.
Maar later dacht ik, Jeen van den
Berg is tien jaar ouder, die rijdt nog
steeds honderd ronden, dan moet
ik er toch vijfentwintig kunnen rij
den". Het schaatsbloed van Atje
Keulen-Deelstra ging weer sneller
stromen en ze hervatte haar loop-
en ijstraining. „Zo'n drie uur trai-
Sinds het begin van dit seizoen heeft Atje Keulen-Deelstra weer een
plaatsje gevonden in het marathonpeloton, waarin ze in de voorste gelede
ren meestrijdt.
nen is voor mij als marathonschaat-
ster wel genoeg. Het gaat tot dusver
prima en ik heb een duidelijke
grens gesteld. Als ik me niet meer
bij de eerste tien kan klasseren,
stop ik". Al zegt ze nu al de gezelli
ge sfeer op de banen te zullen mis-
Terwijl rond de boerderij in deze
winterdagen een rustige sfeer
heerst, kriebelt bij Atje het verlan
gen naar natuurijs. Inmiddels ligt
er wel weer een nieuwe uitdaging
op de mat. „Mijn sponsor heeft me
de helft van de reiskosten aangebo
den als ik aan de alternatieve elf
stedentocht in Canada ga meedoen.
Maar ik weet niet of ik het doe.
Aan de ene kant is het mij te duur,
aan de andere kant wordt er van
mij verwacht dat ik die tweehon
derd kilometer ook nog even
schaats. Op voorhand lijkt me dat
te pittig", aldus Atje. Mocht ze
(ooit) besluiten de schaatsen defini
tief toe te voegen aan de honder
den souvenirs van haar glanzende
schaatscarrière, die op de boerderij
in Irnsum goed zijn voor een sport
museum, dan is turnen haar alter
natieve keus. „Ik moet mijn li
chaam gebruiken, anders voel ik
mij niet fit. Ik kan niet stil zitten,
ik moet wel bezig zijn".
Nodige werk
Bezig zijn is voor Atje bepaald niet
alleen iets dat in sporttenue ge
beurt. Ook als boerin en moeder
moet er het nodige werk worden
,'s Morgens vroeg tot een
of acht help ik Jelle, dan
neemt mijn schoonvader het over.
Verder is er de verzorging van de
kinderen, van wie dochter Boukje
in deze periode in en uit vliegt. Te
rug van of op weg naar een nieuw
schaatsoord, voor de lange baan of
het shorttrack-schaatsen, waarin ze
een kei is. Zoon Kees is nu in
dienst, Goos op school. Dochter
Boukje drukt de sporen van moe
der, de zoons in het geheel niet.
„Als je zelf alles voor de sport hebt
over gehad en dingen aan de kant
hebt gezet, is het wel eens moeilijk
te accepteren dat de jongeren dat
niet meer kunnen. Roken was er
hier nooit bij, voor de jongens is het
moeilijk dat te laten".
Als er iemand is, die de vormende
waarde van de sport aan den lijve
heeft ondervonden, is het Atje
Keulen-Deelstra. „Ja, door dat
schaatsen zijn we wel heel erg ver
anderd. Doordat het leven toen
veel drukker werd en je met veel
mensen in contact kwam, werd je
ook zelfstandiger. Je durfde veel
meer te zeggen, dan je ooit had ge
dacht. De sport heeft je op heel
veel plaatsen gebracht, waar je an
ders nooit gekomen zou zijn. Door
dat je regelmatig in Rusland en
Oost-Duitsland kwam, heb je een
heel andere kijk op de dingen ge-
Atje Keulen-Deelstra is nog altijd een
voorbeeld voor de schaatsjeugd.
Nu al vijftien jaar lang, want de
meeste schaatssporters zijn gestopt
op een leeftijd, dat Atje nog moest
beginnen.
kregen. Dat leven daar heb je ge
zien en meegemaakt. Het verste
vigt je interesse voor omstandighe
den waaronder mensen in andere
landen moeten leven. Dat haal je
niet van de televisie, trouwens daar
zitten we toch al niet veel naar te
kijken".
Nogal snel
Voor Atje kwamen de
nogal snel. Nadat ze op 28-jarige
leeftijd met de komst van de kunst
ijsbaan in Heerenveen met lange
baanschaatsen begon, werd ze op 1
maart 1970 al wereldkampioene.
Een gebeuren dat het „agrarische
leven" danig overhoop haalde. Er
kwamen van links en rechts uitno
digingen en veel verplichte num
mers, waar je als populaire sport
vrouw niet onderuit kunt. Er wer
den ook kanttekeningen geplaatst
door anderen over haar wijze van
leven. Er kwam veel post, waaron
der ook brieven die Atje „veroor
deelden" en waarin werd gesteld
dat ze alleen maar vrouw en moe
der mocht zijn. „Nu ik weer ben
begonnen, had ik weer van die re
acties verwacht. Waarom dat oude
mens zo nodig weer in de baan
moet. Maar ze zijn er niet meer ge
weest", aldus Atje lachend, zich
herinnerend dat dergelijke brieven
toen heel wat pijn veroorzaakten.
„Andere mensen trimmen op oude
re leeftijd. Ik schaats, wat is daar
nou verkeerd aan".
Een muur vol eremetaal in vele
kleuren is nog steeds de ruggesteun
voor een vrouw, die altijd haar ei
gen gang ging. Die ook zelf het mo
ment kiest, waarop het afbouwen
definitief is. Voortvloeiend uit de
succesperiode is Atje nog geregeld
„de boer op". Al wordt net aantal
lezingen met films en meesjouwen
van haar fraaiste prijzen uit de ac
tieve periode naar allerlei vereni
gingen en clubs minder. „Ik ben
bijna overal al geweest", aldus Atje,
die dat verhaal ook zelf langzamer
hand walletjes vindt. De keerzijde
van het populair zijn bracht veelal
met zich mee dat Atje overal naar
toe werd gesleurd. Dat is nu bijna
afgelopen, al komen er vanuit het
Hilversumse, zoals vrij recent van
Rudi Carrell, nog altijd verzoeken
om mee te werken aan program
ma's. Want Atje Keulen-Deelstra is
nog lang niet vergeten. Haar door
schaatssuccessen gevormde per
soonlijkheid en spontane inbreng
hebben het nu al meer dan tien
jaar uitgehouden. Dat op zich is al
uniek, want bijna alle andere rijd
sters uit haar actieve lange-baanpe-
riode zijn „vergeten". „Er is ook
bijna geen contact meer met de an
deren. We hebben wel eens gesteld
dat het leuk zou zijn een reünie te
houden. Tenslotte heb je veel geza
menlijke belevenissen, maar het
komt er niet van. Jaren terug was
zo'n IJssel-Cupwedstrijd in Deven
ter nog een happening, waar je de
anderen kon ontmoeten. Maar dat
is ook al niet meer het geval. Ove
rigens ben ik er dit jaar niet eens
geweest, omdat Boukje er ook
moest schaatsen. En ik heb wel
eens het gevoel dat ze beter rijdt als
moeder er niet is".
De contacten van weleer hebben
plaats gemaakt voor andere rela
ties. Met zieken bijvoorbeeld, die
naar Irnsum schreven en nog
schrijven en bij Atje belangstelling
ontmoeten. Uit alle ontmoetingen
blijkt toch steeds weer de bewonde
ring van andere vrouwen voor dt
struise Friezin. Een zuivelmaat-
schappij tegenover het huis van d«
Keulens vroeg Atje daarom ook
voor de rol van gastvrouw om op
het bedrijf excursies te leiden.
„Maar dat neemt ook af, want bijna
iedereen in Friesland is er wel eens
geweest denk ik". De reeks ditjes
en datjes, verbonden aan populari
teit, lopen terug. Atje treurt daar
niet om. Met thuis en haar sportief
bezig zijn heeft ze geen enkele
moeite om de dag te vullen. „Ik
kan niet stil zitten, is er vóór geen
werk dan achter wel. Ik moet bezig
blijven". Daarom komen de feest
vierende familieleden ook een dag
later naar de boerderij om Atjes
verjaardag te vieren Op oudejaars
dag hoopt ze in Heerenveen zich
nog volop als 45-jarige te kunnen
meten. Haar verjaardag vieren in
Irnsum is de laatste vijftien jaar
toch al bijna nooit voorgekomen.
Was ze niet ergens in Europa om
zich voor te bereiden op een of an
der schaatskampioenschap, dan
was ze wel met het gezin op skiva
kantie in Oostenrijk. „Maar ik kan
niet zo goed skiën als schaatsen
hoor", zegt ze, daarmee niet ont
kennend dat ze ook dat onder de
knie heeft weten te krijgen. Want
Atje Keulen-Deelstra is synoniem
aan wilskracht en wat dat betreft
nog altijd een voorbeeld voor de
schaatsjeugd van Nederland. Nu al
vijftien jaar lang, want de meeste
schaatssporters zijn gestopt op een
leeftijd, dat Atje nog moest begin-
REINDER BOSMA
'S-HEERENHOEK De
„keizer der klassiekers" moet
een nieuw rijk stichten. Dezer
dagen verruilt Jan Raas de
koerstrui van Raleigh in voor
één van Kwantum en wordt
tegelijk een scheiding der
geesten in het Nederlandse
profpeloton een feit.
Ruim een maand voordat het eerste
startschot van het nieuwe wegsei-
zoen valt heeft de Zeeuw een groot
deel van zijn makkers uit de op 31
december vervliegende Raleigh-tijd
rond zich verzameld. Een minder
heid verkoos Peter Post trouw te
blijven en de „keizer der zesdaag
sen" te volgen naar de ploeg die fi
nancieel in het zadel wordt gehol
pen (en gehouden) door de Japanse
elektronica-gigant Panasonic. Van
de ene dag op de andere verkeren
vrienden in vijanden.
De strijd om de Nederlandse en
misschien zelfs wel Europese (en
dus mondiale) hegemonie zal fel
worden, dat is zeker. In elk geval
zal het niet meer zo zijn dat al voor
het begin van een Nederlandse
wedstrijd vaststaat dat een renner
van Post met de gladiolen gaat
strijken, zoals dat de laatste jaren
wel het geval was.
Heel anders
„Het beeld in de wedstrijden zal
heel anders worden", profeteert
Jan Raas. „De beste renners zijn
niet langer samengebracht in éen
ploeg, maar zijn nu verdeeld over
twee teams die elkaar beconcurre
ren. De strijd zal fel worden en de
ene ploeg zal belangrijker wedstrij
den winnen dan de andere. Als het
aan mij ligt hebben beide ploegen
trouwens succes, zodat beide spon
sors tevreden zijn. Dat is in het be-
I lang van de hele wielersport".
„Het merendeel van de renners,
die het afgelopen jaar bij Post heb
ben gereden, zit nu bij mij. Maar
een paar zijn Post trouw gebleven.
Dat die jongens, met wie ik zes of
zeven jaar ben opgetrokken, nu in
eens mijn tegenstanders worden is
natuurlijk niet leuk. Ik zit daar
echt wel een beetje mee. Ik heb
niets met die renners. De scheiding
is enkel en alleen het gevolg van
een botsing tussen Post en mij",
weet Raas.
„Ik denk, dat de mensen het fan
tastisch vinden dat er nu meer
stfijd zal komen doordat er nu twee
grote ploegen zijn, die elkaar be
strijden, maar die elkaar toch wel
een boterham zullen gunnen. Tot
nu toe heb ik tenminste niet ge
merkt dat de verhoudingen ge-
Adi
Jan Raas heeft de afgelopen maand veel getraind op de baan. Hij heeft een aantal interessante contracten voor zesdaagsen afgesloten, maar ontbreekt halt januari in Rotterdam.
stoord zijn. Toch zal het misschien
wel voorkomen, dat een mannetje
van Post op mijn wiel gaat rijden.
Nou, dat moet dan maar gebeuren.
Ik kan daar niet mee zitten, omdat
dat in het verleden ook wel ge
beurd is. Trouwens, het valt niet
mee iemand de hele dag in de ga
ten te houden".
Geen moord
„Het zit er ook wel in", vervolgt
Raas, „dat het in de finale tot wrij
vingen komt, maar moord en dood
slag wordt het zeker niet. Daarvoor
is de sportiviteit onder de renners
te groot, ook al staan er nog zulke
grote commerciële belangen op het
spel. We zullen zeker niet het hele
jaar met gekruiste degens tegen
over elkaar staan".
Raas heeft zelf een grote stem ge
had in het formeren van de nieuwe
ploeg. „Er was een bepaald budget
en daarmee zijn we aan het werk
gegaan. Sommige renners zijn door
mij gevraagd, anderen hebben zich
zelf aangemeld. Van de groep van
vijftien, die ik nu heb, ken ik de
karakters. Desondanks zullen er
wel eens problemen ontstaan, maar
ik denk dat die in redelijkheid zijn
op te lossen", meent de renner, die
het hele peloton naar zijn hand kon
zetten, omdat hij aan het hoofd
stond van een oppermachtige
ploeg.
In de nieuwe situatie zal Raas wel
licht wat minder kunnen domine
ren, maar toch heeft hij er aller
minst spijt van, dat hij heeft gebro
ken met Post. Hoewel Post van zijn
nieuwe sponsor een gigantisch be
drag èn zekerheid voor vier jaar
kreeg en Raas' geldschieter slechts
voor één jaar garant staat, wenst de
Zeeuw niet te spreken van een gok.
„Als ik het komend jaar slecht
presteer, zou ik dat bij Raleigh ook
gedaan hebben. Dan had ik ook
moeten inleveren", meldt Raas, aan
geen financiële
overwegingen ten grondslag heb
ben gelegen. „Geld heeft geen rol
gespeeld. Bij Post had ik zeker net
zoveel kunnen verdienen als nu.
Het gaat er gewoon om, dat er tus
sen Post en mij iets is voorgevallen.
Dat heeft mij er toe gebracht een
nieuwe ploeg op te zetten. Als ik
een slag had willen slaan, had ik
met een paar ploegmaten naar Ita
lië moeten gaan. Ik had daar zo aan
de slag gekund. Maar het werkkli
maat bevalt me daar niet en boven
dien zijn de wedstrijden zwaarder.
Nu voel ik niets meer voor zo'n
avontuur. Maar misschien had ik
het een jaar of tien geleden wel ge
daan".
Klassiekers
Raas, die met uitzondering van
Luik-Bastenaken-Luik, de Waalse
Pijl, de Ronde van Lombardije en
de grote prijzen van Frankfurt en
Zürich, alle grote eendaagse wed
strijden heeft gewonnen, gokt met
zijn nieuwe ploeg vooral op de
klassiekers en kleine meerdaagse
wedstrijden. „Vooral in het voor
jaar moeten we ons laten zien. Daar
moet onze eerste top liggen. De
tweede is het Nederlands kampi
oenschap met aansluitend de Tour
de France. Vooral de groene trui is
interessant. We hebben een paar
snelle jongens, die in een ontsnap
ping prijzen kunnen pakken, denk
maar aan een Hanegraaf, Wijnands,
Van Vliet en Van der Poel. Vooral
Van der Poel is verschrikkelijk
goed. In de Tour moet hij minstens
één rit kunnen winnen en mis
schien kan hij wel gaan rijden voor
de groene trui. Wat dat betreft zal
hij wel een concurrent van mij
kunnen worden. Maar ik maak er
geen punt van, anders had ik hem
heus niet in onze ploeg gehaald".
Zesdaagsen
Jan Raas heeft de afgelopen weken
behoorlijk getraind, omdat mj con
tracten heeft kunnen afsluiten voor
een interessant aantal zesdaagsen.
Raas: ,,Ik ben geen echte pistier en
moet behoorlijk op de baan trainen,
want ik kan het me natuurlijk niet
veroorloven in de zesdaagsen af te
gaan".
Raas reed deze maand de zesdaagse
van Maastricht met de lokale favo
riet Ad Wijnands. In januari meldt
hij zich (met Joop Zoetemelk) in
het Baskische San Sebastian en in
februari volgen de zesdaagsen van
Parijs (weer met Zoetemelk) en Mi
laan (met Leo van Vliet).
Raas mijdt de zesdaagse van Rot
terdam (half januari). „Als ik in
Rotterdam zou starten, wordt het
moeilijk om de vorm vast te hou
den tot het begin van het wegsei-
zoen. Doordat ik in Parijs en Mi
laan rijd, kom ik weliswaar tame
lijk laat op de weg, maar dat is niet
zo'n groot bezwaar".
HARRY BRINK
Ik heb in mijn leven de nodige vai
dit soort intieme ruimtes van bin
nen gezien, zowel privé als die vai
wat meer algemene aard. De pu
blieke vertrekjes kunnen zich vaal
verheugen in het bezoek van vin
dingrijke scribenten. Auteurs, dij
hun korte visite aangrijpen om <s
muren en deur hun geestelijkF
spinsels kwijt te raken.
Ik zal u hierbij de nodige geesiei^p
ke hoogstandjes besparen, die ik i;ns
de loop der jaren ben tegengekqe
men. Maar ik stel vast, dat eej S{(
huis-wc niet alleen veelvuldig re
dient als rustpunt, maar tevens 4jet
bewaarplaats voor memorabele
ken. Wie hangt niet juist in zijnde
kleinste vertrek de bescheur kalends
der van Koot en Bie op? Wie tx m
vestigt niet juist op zijn privaat dj) V;
lijst met verjaardagen? Uit ervaring v
weet ik, dat menigeen ook opv% h
lende kranteknipsels aan de mun
prikt, berichten waarvan geregeld^g(
kennisneming nuttig c.q. wenselijk
Dit in gedachten nemend ben ik i»r v
het volgende idee gekomen. Ik H:
dig u uit, als u tenminste tot bovLee]
bedoelde categorie wc-verfraaiew:
behoort, dit deel van deze pagitfinu
uit te knippen en met een punaiiu r
in uw toilet op te hangen en er g^e
regeld een blik over te laten £a^jen
Ik schotel u namelijk op deze da$yS\
waarop omzien bijna tot een heiJ&en
moeten is verheven, het eerste deïïel
van een vooruitblik op het morg&M
beginnende nieuwe jaar voor. P£ma;
datum maak ik u deelgenoot viom
mijn verwachtingen en aan hi eer
eind van 1984 kunnen we samen
balans opmaken. Hierbij de eers|jet
helft van het jaar, volgende weej.adj
de tweede zes maanden. Ziehic
mijn prognoses:
10 januari: Spanje wordt in Pan
met België, West-Duitsland en D?* a
nemarken in één poule opgenome,z'c'
bij de loting voor het EK-voetbalPmi
juni in Frankrijk. Nee
15 januari: Ria Visser wordt bij ht vc
EK-schaatsen in Alma Ata bedjge.
Nederlandse, vijfde. voo
22 januari: Hilbert van der Duiias a
gaat op de 1500 meter tijdens h{op
EK-schaatsen in Larvik onderuil>teu
29 januari: Ria Visser wordt bij hi-mei
WK-schaatsen in Deventer be$ijs
Nederlandse, zevende. ^eer
5 februari: Bettine Vriesekoq
wordt bij de Toptwaalf
va tiende.
9 februari: Ria Visser
op de 1500 meter tijdens de
spelen in Sarajevo.
12 februari: Hilbert van dt
wint brons op de 5.000 mett
rate
15 februari: Ria Visser wint broiF1^
op de 3.000 meter in Sarajevo, r"0*
18 februari: Hilbert van der Duit®6!
wordt vierde op de 10.000 meter r°°T
Sarajevo.
19 februari: Hennie StamsnijdPnd
wordt vijfde bij het WK-veldrijdéPrc
i Oss.
ig.
26 februari: Hilbert van der DdJ||fn
wordt bij het WK-schaatsen in Gfda'
thenburg vierde. ?mn
3 maart: Jan Raas wint Omlo(fson
van het Volk. oek
18 maart: Jimmy Connors wit
proftennistoernooi in Rotterdam.™0*
I april: Jan Raas wordt negende z<
Ronde van Vlaanderen. Fredi^n
Maertens wint.
7 april: Hennie Kuiper wordt vieF1
de in Parijs Roubaix. France»
Moser wint.
20 april: Bettine Vriesekoop wortUn:
Jn de kwartfinales van het EK |We(
Moskou uitgeschakeld. |£lc'
21 april: Jan Raas wint Gold J?a(r
16 mei: Aberdeen verovert in Bal
de Europa Cup II door een zege °r
Manchester United. rut
23 mei: Tottenham Hotspur behalf in
in Londen de UEFA Cup tegP
Spartak Moskou. r*
30 mei: Liverpool wint in Rome fP
Europa Cup I door winst op
Roma.
10 juni: Mats Wilander versla)™0
Jose Luis Clerc in de finale van hr j
tennistoernooi op Roland Garros I ac'
Parijs.
II juni: HGC wint in Wassenaard
Europa Cup hockey voor damr
Klein Zwitserland wordt in Terra(0p\
sa tweede achter de Russische 1
renkampioen.
24 juni: Steven Rooks verovert 1
derlandse wieier titel bij de profsf
30 juni: Jack Middelburg wordt ztrj01
de bij de TT in Assen, Boet c
Duimen finisht als negende achtf
winnaar Randy Mamola.
(wordt vervolgd)
