„Ik heb in Florida een soort
verjongingskuur ondergaan"
„De Bloeddorstige Badmeester en
andere griezels voor kinderen
>n"
Wachtend op de dageraad,
Han Suyins meeslepende
„geschiedenisroman,,
Historische waarheid in
Nederlanders overzee
KUNST
CeidócGomant
WOENSDAG 28 DECEMBER 1983 PA<
ID
JOAN MIRÓ WORDT IN
BARCELONA BEGRAVEN
PALMA/BARCELONA Het stoffelijk overschot
van Joan Miró, de Spaanse surrealistische schilder die
op eerste Kerstdag op 90-jarige leeftijd overleed, is
vandaag overgevlogen naar Barcelona. Het is daar
opgebaard in een regeringsgebouw. Morgen heeft de
begrafenis plaats op het kerkhof van Montjuich. Dit
kerkhof ligt op een heuvel die over de haven van
Barcelona uitziet. In de kerk van de Heilige Nicolaas
in Palma op Majorca is gisteren de lijkmis gehouden
voor Miró. De mis werd opgedragen door de bisschop
van Palma mgr. Teodoro Obeda, in aanwezigheid van
Miró's vrouw Pilar Juncosa en de Spaanse minister
van cultuur, Javier Solana. Overeenkomstig Miró's
laatste wens werd de plechtigheid gehouden in het
Catalaans, de taal van de geboortestreek van de kuns
tenaar en van de Spaanse eilanden in de Middelland
se Zee. Miró en zijn vrouw waren in 1929 in dezelfde
kerk in het huwelijk getreden.
Duitse overheid koopt
weer kunst
BERLIJN Voor de tweede keer
binnen een maand zullen de Duitse
overheid en particulieren miljoenen
marken uitgeven voor het behoud
van een kunstschat, die aan het bui
tenland zou worden verkocht. Er is 15
miljoen mark bijeengebracht voor het
aankopen van het 18e eeuwse schilde
rij „Inscheping naar Cythera" van de
Franse schilder Jean-Antoine Wat-
teau. Op 6 december kocht de Duitse
overheid voor 34 miljoen gulden het
manuscript „Evangeliën van Heinrich
de Leeuw" op een veiling in Londen.
Het schilderij van Watteau is eigen
dom van prins Ludwig Ferdinand van
Pruisen, de troonloze erfgenaam van
de Pruissische kroon.
Pssstt wijzigt
programma
DEN HAAG - In tegenstel
ling tot eerdere berichten
speelt kindertheatergroep
Pssstt in januari niet de stuk
ken „Werkelsprook" en „Het
teken van Az". In verband
met ziekte moest „Sirkus"
nog eens op het repertoire
worden genomen. „Sirkus" is
een bewerking van „August,
August, August" van Pavel
Kohout. Het is op 8, 15, 22 en
29 januari, 1 en 15 april en 6
en 13 mei te zien in het HOT
in Den Haag. Het stuk, dat
geschikt is voor kinderen
vanaf acht jaar, begint om
twee uur 's middags.
HANS LISKA
OVERLEDEN
BAMBERG De Westduitse te
kenaar, graficus en schilder Hans
Liska is volgens een mededeling
van zijn familie op Tweede Kerst
dag in Wernheim aan een hart
aanval overleden. De in Wenen
geboren Liska woonde in Schess-
litz bij Bamberg in het noorden
van Beieren. Liska was vele jaren
verbonden aan uitgeverij Ullstein
in Berlijn en van zijn hand is het
dagboek in schetsen uit de Twee
de Wereldoorlog „Protokoll des
Schreckens". Na de oorlog wierp
Liska zich onder meer op stadsge
zichten en, als „vertolker van de
techniek" op afbeeldingen van
auto's en machines.
Cellosonaten in
Zingende Zolder
DEN HAAG Het 376e Zin
gende Zolder-concert op
woensdag 11 januari dat om
20.15 uur begint, brengt Leo
van Doeselaar piano en Taco
Kooistra cello op de been. Zij
spelen van Van Beethoven de
7 variaties op „Bei Mannern
welche Liebe fühlen" uit Die
Zauberflöte van Mozart, de so
nate Op. 41 van Orthel, de so
nate nr. 1 in Bes van Mendels
sohn en, na de pauze, de sona
te in d Op. 40 van Sjostako-
vitsj. Het volgende Zingende
Zolder-concert op 1 februari is
gewijd aan volksmuziek uit
Zuid-Amerika.
Piano-meester
in Diligentia
DEN HAAG In de serie
„Meesters aan het klavier"
treedt 8 januari in Diligen
tia op Aldo Ciccolini. Op
de zijn programma staat
werk van Ravel, Satie,
Franck en Debussy. Cicco
lini, in 1925 in Napels ge
boren, werd als 9-jarige bij
wijze van uitzondering tot
het conservatorium toege
laten. Een paar jaar later
won hij een eerste prijs en
als 16-jarige presenteerde
hij zich aan het Napoli-
taanse publiek met het
tweede pianoconcert van
Chopin.
Productief
jaar voor
Max
Dendermonde
Schrijver-dichter-jour-
nalist Henk Hazelhoff
- beter bekend onder
zijn pseudoniem Max
Dendermonde - heeft
een zeer produktief
jaar achter de rug. On
langs verscheen een
bundel met 101 son
netten: „Ik geef jou
een gedicht of wat".
Een tweede bundel
met 102 sonnetten
(„Ga mee op een enke
le reis") zal half mei
uitkomen. Een derde
met 103 stuks zal ge
heel gewijd zijn aan de
liefde; vol erotische en
amoureuze poëzie.
Maar ook het proza
werk heeft zijn volle
aandacht. Zo zal in
1984 de roman „De be
kentenis van Beth
Nobbe" verschijnen.
Evenals de 25e druk
van „De wereld gaat
aan vlijt ten onder".
En of dat nog niet vol
doende is, rolt er een
rijk geïllustreerd boek
- „Insight Holland" -
van de pers, dat o.m.
bedoeld is voor de
tweede en derde gene
ratie emigranten.
Max Dendermonde
heeft alle belang bij
die forse produktie.
Hij moet minstens een
half jaar vooruit ver
dienen, om eindelijk
de roman te kunnen
afronden waar hij al
zo'n jaar of twintig
mee bezig is. Een sterk
autobiografisch werk,
dat handelt over een
probleem waar hijzelf
lang mee heeft ge
worsteld: alcoholisme.
AMSTERDAM „Mijn
ontwenningskuur duurde
slechts tweeëneenhalve
week. Dat ging zo snel,
omdat ik meteen tegen
mezelf zei dat het afgelo
pen moest zijn met de
drank. Wel zat ik hele
maal aan de vloer. Behal
ve allerlei adviezen heb
ben ze me toen ook geld
gegeven. Om opnieuw te
kunnen beginnen. Het
geld kwam uit een potje
voor publicitaire doelein
den en was bedoeld voor
een boek over alcoholis
me".
„Toen ik tegenwierp, dat ik
dat al gedaan had in „De da
gen zijn geteld", riepen ze dat
dat boek helemaal niets voor
stelt, in vergelijking met wat
ik nu had meegemaakt. Ze
hadden gelijk. Naarmate de ja
ren verstreken - die kuur was
21 jaar geleden - vond ik het
steeds moeilijker om dat boek
te schrijven. Tot ik zo'n acht
jaar geleden daar een vorm
voor heb gevonden.
Maar er zijn ondertussen zo
veel dingen gebeurd, waardoor
het boek is blijven liggen. Ik
heb er nieuwe inzichten over
gekregen, maar ben nu hele
maal rond. Weet ook precies
het begin en het eind. Hoe ik
het moet opbouwen. Wat ik er
moet inbrengen of weglaten.
Driekwart gedeelte is klaar,
maar ik wil het toch helemaal
gaan herschrijven.
Dik boek
Het wordt een ouderwets dik
boek van waarschijnlijk 500
pagina's. Daar heb ik een half
jaar voor nodig. Dat betekent
dat ik die zes maanden finan-
„Ik vind over het algemeen
dat de Nederlandse literatuur
te huiskamerachtig is. Te
klein. Puur literair gezien heb
ik het altijd jammer gevonden,
dat we de koloniën niet meer
hebben. Indonesië heeft ons
immers op dat gebied zeer be
vrucht. Een wijdheid gegeven
aan onze letteren. Ik probeer
steeds een soort Indonesië te
vinden, om dat element „an
ders" in mijn verhalen te leg
gen. Om dat dorpse te door
breken".
Opdrachten
Max Dendermonde: „Als free-lancer ben je altijd bang voor de toekomst".
cieel moet hebben vrijgesteld.
Ik moet dan ook geen ander
werk hoeven te doen".
Een free-lancer heeft het, ze
ker in deze tijd, niet makke
lijk. Ook Max Dendermonde
heeft de buikriem moeten aan
halen. Hij was net met vrouw
(de fotografe Annelies Scholz)
en twee zoons overgehuiscL
naar het kunstenaarsplaatsje
Sarasota aan de Golf van
„Het is niet dat we arm zijn,
maar we moeten wel op de
kleintjes letten. We hebben
ander werk gevonden, en het
lukt ons nog steeds ons brood
te verdienen, al is het wel
moeilijk, ook door de hoge
koers van de dollar".
„Vandaag nog kwam ik een
vent tegen, die vroeg waarom
ik dan niet in het Engels ging
schrijven. Die begrijpt er dus
niets van. Ik ben een Neder
landse schrijver en schrijf in
de Nederlandse taal. En ook al
zou ik het willen, dan kun je
op mijn leeftijd niet verande
ren. Of je het nu leuk vindt of
niet, je bent gebonden aan Ne
derlandse mensen".
Dendermonde gebruikt zijn
verblijf in Nederland niet al
leen voor het schrijfwerk,
maar ook om opdrachten los te
peuteren. Zo gauw hij wat
meer financiële zekerheid
heeft, vliegt hij terug naar
vrouw en kinderen.
„Als free-lancer ben je altijd
bang voor de toekomst, voor je
brood, je gezin. Toen ik nog in
Nederland woonde riep ik, als
ik gebeld werd, al vaak ja
voordat ik wist waarover het
ging. Want je bent geil op op
drachten, omdat je bang bent.
Door in Florida te gaan wonen
heb ik mijn leven erg verge
makkelijkt. Ik kan daar in alle
rust werken. Er wordt ook
amper gebeld. En als er gebeld
wordt, dan gaat het om grote
opdrachten.
Voor mij is die verhuizing be
vrijdend geweest. Ik heb daar
een soort verjongingskuur on
dergaan. Want dichten is toch
eigenlijk jongelingswerk?
Die rust is nodig. Je moet als
schrijver een heleboel wit, een
heleboel kader om je heen
hebben. Niet gestoord worden.
Vestdijk had zichzelf een heel
merkwaardig kader gescha
pen. Die zette de stofzuiger
aan, dan had hij geen andere
bijgeluiden".
„Als ze er achter kom^n wat
ik allemaal heb uitgevreten in
mijn leven - ik zeg dat altijd
bij wijze van grap - en ze stop
pen me eindelijk eens in de
gevangenis, dan vind ik dat
vervelend. Maar, als ze me
dan maar een schrijfmachine
meegeven, dan ram ik er op
los. Dan ben ik van alle zorgen
bevrijd, hoef ik nergens meer
aan te denken, niet voor mijn
gezin te zorgen.
Dan zou ik - denk ik - zoveel
gaan schrijven, dat de uitge
vers het niet meer aan kun
nen. Want, als je een beetje op
schiet, kón je in drie maanden
een heel aardig boek schrij
ven.
Vestdijk had ook zo'n grote
produktie. Deed niets anders
dan schrijven. Hij had zichzelf
opgesloten in die kamer in
Doorn".
Florida f
Dat ongestoord kunnen wer
ken is niet de enige reden voor
de vestiging van de familie in
dat aanhangsel van de Vere
nigde Staten.
„Annelies* en ik hadden in
1979 heel veel wérk in de VS.
We zaten meer in Amerika
dan in Nederland. Dachten er
toen al over om daar - later -
voorgoed te gaan wonen.
Mijn vrouw had een voorkeur
voor Nieuw Mexico, maar ik
vond het daar te koud. We
werden het eens dat het dan
Florida moest worden, maar
dan wel aan de Golf van
Mexico. De kinderen hebben
ons toen min of meer onder
druk gezet. Verhuizen vonden
ze prima, maar dan moest het
wel gelijk gebeuren. Anders
hoefde het voor hen niet meer.
Annelies vloog in haar eentje
naar Florida en vond in Sara
sota een huis".
PETER TERINK
De uitgeverij Bert Bakker
heeft onlangs een aantal kin
derboeken (paperbacks) uitge
bracht, dat bij elkaar voor elk
wat wils te bieden heeft.
Zo is er voor de wat grotere
kinderen die van griezelen
houden een werkje, getiteld
„De Bloeddorstige Badmeester
en andere griezels voor kinde
ren", een bundel van griezeli
ge gedichten van Hans Dorres-
tijn, die jarenlang liedjes
schreef voor de televisie, on
der andere voor de Jan de
Bom-show. „Het zijn de grieze
ligste liederen geworden die er
in Nederland ooit voor kinde
ren geschreven zijn", vindt de
schrijver zelf. Het 67 pagina's
boekje, geïllustreerd door Syl
via Weve. kost 14,90.
„Hoera, we worden rijk, mijn
broertje heeft een kranten
wijk", is een warrig, voor ve
len wellicht wat al te modern
verhaaltje van de belevenissen
van een ongetrouwde moeder
die liedjes schrijft en
haar grofgebekte zoontjes Rob
bie en Willem. Het niet geïl
lustreerde boekje werd ge
schreven door de schrijfster M.
Mus, telt 112 pagina's en kost
12,90. Het is bestemd voor
kinderen vanaf tien jaar.
Veel meer een kinderboek is
„Esther en het geheim van
opa", geschreven door Hans
Heyting en geïllustreerd door
Karin Bouthoorn. Het 104
bladzijden tellende werkje
gaat over het meisje Esther,
dat bij haar opa in een klein
dorp logeert. Zowel opa als
Jan, de jongen die met zijn
moeder tegenover opa woont,
hebben een geheim. Uiteinde
lijk blijken de stukjes van Jan
en die van Opa in deze legpuz
zel steeds beter bij elkaar te
passen. De oplossing is er een,
die uit het leven gegrepen is,
maar die sommige ouders hun
kinderen vanaf acht jaar
waarvoor het boek bedoeld is
misschien nog niet kunnen
uitleggen. Het boekje kost
12,90.
Bij de overige boeken gaat het
om vertalingen. Interessant is
„De Zaak Kolokol" door Larry
Bograd. Deze boeiende en ont
roerende roman gaat over een
16-jarige zoon van Russische
dissident. Wanneer zijn vader
Illustratie uit „Er was
eens en nog eens".
wordt opgepakt komt de jon
gen, Lev Kolokol genaamd, in
verzet tegen het regiem. Het
boek telt 176 pagina's, is niet
geïllustreerd en kost 18,90.
Het is bestemd voor kinderen
vanaf 14 jaar.
„Er was eens en nog eens'''
van Maureen Osborne is een
boek voor kinderen vanaf 9
jaar. De verhalen in het boek
worden verteld door Maggie,
die gedurende de afwezigheid
van haar moeder op haar
broertjes past. Maggie's verha
len zijn een soort echo van de
avonturen die de kinderen zelf
beleven. Zodoende worden de
„echte" dingen die in het boek
gebeuren afgewisseld met een
sprookjesachtig fantasiever
haal. De vignet-achtige illus
traties in dit bijzonder leuke
en spannende kinderboek zijn
van de hand van Eileen Brow
ne. Het 213 bladzijden dikke
boek kost 18,90.
Niet nieuw, maar wel de moei
te waard is „Miyax, de wolven
en de jager" van Jean Graig-
head George, dat Nederland in
175 met de Zilveren Griffel
werd bekroond en waarvoor
de schrijver in Verenigde Sta
ten de belangsrijkste jeugdboe
kenprijs in de wacht sleepte.
Dit spannende boek, bestemd
voor kinderen vanaf 12 jaar,
gaat over de belevenissen van
Miyax, de dertienjarige doch
ter van de Eskimojager Kapu-
gen, die verdwaalt op de onaf
zienbare toendra van Alaska
en moet leven van wat de na
tuur haar biedt. De schitteren
de illustraties zijn van de hand
van John Shoenherr. Het boek
telt 151 bladzijden en kost ft
16,90.
LEO HENNY
Yarèse
compleet
Eindhove
DEN HAAG Het
semble, Slagwerkgroe
Haag en het Circle Ei
organiseren naar aai
van de 100e geboorted^,
de componist Edgard
een aantal concerten w
in samenwerking met
sidentie Orkest, een bijt
pleet beeld van Varèserl
wordt gegeven.
jjecl
r be
kra
rk
den
A/ars'
Tegelijkertijd houdt
ling bouwkunde van
nische Hogeschool in
ven een expositie ove
chitectonische aspecti
het Poème électroniqi
paviljoen waarmee
zich op de wereldtenlï
ling 1958 in Brussel
teerde. In dit paviljc
het „georganiseerde
van Varèse te horen,
heel wordt geopend i
bruari in het Auditori'
de TH in Eindhoven
der meer een lezing va
kis. 's Avonds volgen
ringen van werk van
he'
:indw
"ien,
;or1
1 d;
relc
da
■t z«
;refl
-sch
Het programma
meer in Den Haag her
15 februari in het
Conservatorium. Te
ren zal ook zijn werk
bern, Busoni en Schön
cprhai
KtfO al
ADVERTENTIE
NOG 3 DAGEN
Wel plek ma(*
geen geld voqdee[i
camping bij $pU
Voorschoten)-
VOORSCHOTEN
nog niet duidelijk of|"
een commerciële earn
Voorschoten komt.
is er wel, want Vo<
wordt al sinds 1956
teerd met het gegeven^
gedeelte van de wijk
Hofland braak moet
liggen omdat dwars
wijk „het produkt
kentafels van
staat", rijksweg 11,
teerd is. Zelfs de Wij
een vorige raadsperij
voorstandef van de aai
Rijksweg 11, ziet thJ
rijksweg niet meer alsh
Inmiddels heeft Voolrajl
op het tracé al een sp|g§
aangelegd en ook is
woonwagenkampje
reiding. Er blijft danl!~~-
noeg ruimte om een
ciële camping op te
waarbij de bezoekersl T
kunnen maken van hi;
daarnaast gelegen zïek
„Het Wedde". Het enijt is
wel belangrijkste proven
het geld. Wethouder I^j
lis liet tijdens de begra.
handeling al weten t
dergelijke camping mi]Pr
hectare groot moet z^rki
doende voor 300 plaatsyoo
plaats vraagt een in\|itgl,
van 5- tot 60000 guldt,^c
financiële ruimte oifj
De,cijfers zijn verstrr
de ANWB, die overi^gg'
camping in Voorschoel v
ziet zitten. In de Ranj da
zeker in de omgevin|es^
Leiden en Den Haajjj
dringend behoefte aa
peergelegenheid. P°g'
mei
Het nieuwste boek van de Chi
nese Han Suyin zou groot on
recht worden aangedaan, als;
het alleen als roman wordt be
oordeeld. „Wachtend op de da
geraad", het zestiende boek
van deze momenteel in Zwit
serland wonende schrijfster-
arts, is namelijk niet alleen het
meeslepende verhaal van de
liefde van een Amerikaanse
journaliste voor een Chinese
arts. Hun levensverhaal, dat
begint tegen het eind van de
Tweede Wereldoorlog en tot in
onze tijd voortduurt, vormt de
achtergrond van een uiterst
boeiende beschrijving van de
wereld na 1945, toespitst op de
verhouding tussen de Verenig
de Staten en de Volksrepu
bliek China én op interne ge
beurtenissen in beide landen.
Han Suyin, die eigenlijk Rosa
lie Chou heet, beschrijft in
haar boek een tijdvak dat zij
zowel in als buiten China
heeft beleefd. De nu 66-jarige
schrijfster, dochter van een
Chinese vader en een Belgi
sche moeder en getrouwd met
achtereenvolgens een Chinees,
een Engelsman en momenteel
een Indiër, vertrok in 1935
vanuit Peking naar België om
medicijnen te studeren. Drie
jaar later keerde zij naar haar
land terug en koos de zijde
van de nationalistische gene
raal Tsjang Kai-Tsjek in diens
strijd tegen de Japanners.
Terwiil zii als vroedvrouw in
de binnenlanden van China
werkte, trouwde Han Suyin
met de legerofficier Pao-
Hwang, die in 1942 werd be
noemd tot militair-attaché in
Londen. Toen haar man tegen
het einde van de oorlog naar
China terugkeerde om gene
raal te worden in het leger
van Tsjang, bleef Han in
Groot-Brittannië wonen. Haar
bewondering voor Tsjang Kai-
Tsjek was, als gevolg van de
corruptie van de nationalisten.
omgeslagen in wantrouwen en
verachting, terwijl haar sym
pathie voor de communisten
van Mao Zedong alleen maar
groeide. Dat leidde tot een
steeds bredere kloof met haar
man, een element dat in veel
van haar werken terugkeert.
Tussen 1947 en 1968 woonde
en reisde Han Suyin, die intus
sen arts was geworden, vooral
in het Verre Oosten. Naast
haar drukke artsenpraktijk
bleef zij schrijven, Na enkele
jaren kreeg Han Suyin in Eu
ropa en de VS steeds meer be
kendheid, omdat zij op 'n ook
voor niet-Aziaten begrijpelijke
manier over het moderne Chi
na schreef en vertelde en
dat nog steeds doet. Zelf zegt
ze. dat zij een brug probeert te
slaan tussen het (Verre) Oos
ten en het Westen. In 1968
verhuisde Han Suyin naar Eu
ropa, waar zij zich eerst in Pa
rijs en vervolgens in Zwitser
land vestigde.
„Wachtend op de dageraad" is,
zoals gezegd, geen gewoon
boek. Het is eigenlijk een „ge-
schiedenisroman", een krui
sing tussen een historische ro
man, een liefdesgeschiedenis
en een politiek geschiedenis
boek, waarin de grenzen tus
sen liefde en politiek nogal
eens wegvallen, maar waarin
tegelijkertijd de historische
kernen van het verhaal zeer
geloofwaardig overeind blij
ven staan. Samen met de aan
trekkelijke schrijfstijl van Han
Suyin, de inhoud van het ro
man-gedeelte en de grote fei
tenkennis van de schrijfster
zijn dat allemaal facetten, die
maken dat je slechts blij kunt
zijn dat het boek niet dunner
is dan de bijna 600 bladzijden
die het nu telt.
JOS TIMMERS
Han Suyin: Wachtend op de
dageraad; een uitgave van
Gottmer, Haarlem; prijs:
39,50.
Het initiatief van Veronica om de ook in vaderlandse liederen
veelmalig bezongen Hollandse ondernemersgeest in de Gouden
Eeuw ook op tv uit te stralen, leidde tot de serie „Nederlanders
overzee" die nog volop loopt en bekijks verdient. Vooral omdat
er niet aan chauvinistische mooipraat wordt gedaan. Men krijgt
naast een goed stuk geschiedenis ook te horen, dat onze voorva
deren ook niet zulke lieverdjes waren. Neem Jan Pietersz. Coen,
die in het voormalige Indië de handelsbelangen veilig stelde en
in die gordel van smaragd letterlijk over de lijken van hele
dorpsbevolkingen ging. Ook elders hebben zn hevig huis gehou
den onder inheemse volkeren, zowel in de Oost als in de West.
Zij terroriseerden, koloniseerden en vulden hun ruimen behalve
met specerijen ook met geketend mensenvlees, slaven uit Afri
ka, die voor grof geld naar Amerika gingen. Amsterdam dankt
er zijn grootheid aan. Daar zetelden de zakenlieden van de Ver
enigde Oost- en West-Indische Compagnie, die de schepen met
ruig volk over alle toen bekende oceanen lieten varen.
Die historisch verantwoorde aanpak in deze serie is vooral ook
te danken aan het geschiedenis-instituut van de Leidse Rijksuni
versiteit. Deze instelling spendeerde aan de serie enig geld en
veel kennis. Dit op voorwaarde, dat de historische werkelijkheid
geen geweld zou worden aangedaan. Van deze wetenschappelij
ke verantwoording getuigt nu ook het boek met dezelfde titel en
tekst als de tv-serie, „Nederlanders overzee" dus, samengesteld
door twee schrijvers, die ook bij de tv-serie werden betrokken
en die het boek bovendien voorzagen van verhelderend plaat
werk.
In dit boek leest men ook hoe met de handelsactiviteiten ge
paard ging de missioneringsijver. Het Christendom kreeg aan
hang onder miljoenen in toen bekende gebieden. Vooral de Je
zuïeten leefden zich daarin uit, op de voet gevolgd door zende
lingen. Die maakten elkaar somtijds zelfs het bekeringswerk on-
Twee oude kanonnen van het fort Amsterdam op het
Maarten ter illustratie van het feit dat een groot deel va
se bevolking als kannonenvlees diende.
mogelijk. Dé geestelijkheid dankte zijn belangrijke posi Él^
aan het feit, dat zij ook als tolken fungeerden bij het
overleg en bij het leggen van contacten met heersers U
niveau.
Dit allemaal in vlotte vertelstijl neergelegd in dit boek,
wel enige voorkennis veronderstelt over de menselijk*
dingen in vroeger eeuwen. Boeiend maken dit boek o<
schrijvingen van ogenschijnlijk kleine feitjes, die de gif
beurtenissen markeerden. Zodoende krijgt men een sT
zicht in de leef- en handelwijze van die dagen.
TON OLIE1(0 v.
Leonard Blussé en Jaap de Moor: „Nederlanders jg
uitgeverij Wever BV te Franeker; prijs: 29,90.
