ÏÏavenzangers zingen zich \pnieuwnaar platina succes Verrassend debuut Renate Dorrestein i B EN W ARNHEM WILLEN OPSCHORTING BKR-PLAN Bedrijven profiteren onvoldoende van Europese ontwikkelingshulp Het geld is op X JNST QeidóaQowuvnt DONDERDAG 22 DECEMBER 1983 PAGINA 7 tograaf Bill Brandt erleden IDEN Bill Brandt, een van de groten de fotografie van deze eeuw, is dinsdag- ;d op 79-jarige leeftijd na een korte, zware te in Londen gestorven. Hij had een unieke ■\Ql^tatie als portretfotograaf, waarbij hij zijn *®^jrwerpen plaatste in hun sociale omgeving, jgenstelling tot vele andere Britse fotogra- rerbreedde Brand zijn horizon door contac- e leggen met collega's van naam in het bui- ind. Hij studeerde en werkte enkele jaren Eg&rijs en hij onderging de invloed van de ?eft af'^aan ^an Ray. maar °°k van de Frans- j jHenri Cartier-Bresson. Na de tweede we- k, lorlög ontwikkelde Brandt een nieuwe stijl ..%ele surreele elementen. n zijn zwart-wit-afdrukken werden hoge tw^n betaald en vrijwel alle grote kunstgale- den 'lin de wereld toonden zijn werk. Boven jpetit| Onderscheiding voor Swagemaker en Perlee AMSTERDAM Burge- meester en wethouders van Amsterdam hebben het on derscheidingsteken van verdienste van de stad toe gekend aan de Amsterdam se kunstschilder T. Swage maker, die 25 december 85 jaar wordt. De bekende Amsterdamse draaiorgelmaker G. Perlee, die onlangs de 75-jarige leeftijd bereikte, kreeg het zelfde onderscheidingsteken van het college. Acteur-regisseur Jack Dixon overleden OSSENZIJL In zijn woonplaats Ossenzijl is gisteren op 60-jarige leeftijd de acteur-regisseur Jack Dixon aan een hartaanval overle den. Dixon behoorde indertijd tot de televisiemakers van het eerste uur. Het grootste deel van zijn carrière werkte hij voor de VPRO, voor welke omroep hij de eerste drama-produkties regis seerde die ooit op de Nederlandse televisieschermen verschenen. Bekend is onder meer ziin tv-regi- stratie van „Het Woord'een stuk van de Deense predikant Kaj Munk, en van het befaamde to neelstuk naar de film „Brief En- counter". '"eest na tweeën verzekerd van ere-metaal Première van onbekende Hitchcock over concentratiekampen LONDEN Op kanaal-4 van de Britse televisie is de „wereldpremière" van een onbekende Hitchcock, een documentaire over Duitse concentratiekampen van vlak na de tweede wereldoorlog, gegeven. De film werd onlangs bij toeval ontdekt in het Londense oorlogsmuseum (Imperial War Museum). Hij werd in 1945 in opdracht van het Britse ministerie van voor lichting gemaakt om de Nazimisdaden te illustreren. De filmband zonder titels toont afschuwelijke beel den uit Bergen-Belsen, Dachau en Ludwigslust - ber gen lijken, uitgemergelde overlevenden en goed- -doorvoede opzichters die gedwongen worden massa graven te openen. Hitchcock laat ook de ex-burge meester van Belsen en andere autoriteiten zien, zoals zij door de Britse bevrijder naar het concentratie kamp zijn gebracht en daar wezenloos toekijken. In Dachau toont de film lampekappen die van mensen huid zijn gemaakt. Er is geen commentaar bij de film, maar dat werd er bijgesproken met behulp van een door Hitchock en zijn ploeg nagelaten draaiboek. Bij vrouwenlijken wordt bijvoorbeeld gezegd dat zij er als „marmeren beelden" bijlagen. Beelden van ba by's krijgen van Hitchcock het commentaar mee: "Er werden er geboren achter prikkeldraad en men kan zich geen voorstelling maken van de omstandighe den waaronder dat gebeurde". De filmband eindigt met de woorden: „Wij levenden zullen door Gods ge nade leren". Het Britse ministerie had de documentaire gemaakt om te laten zien aan het Duitse volk, maar in het raam van de naoorlogse verzoening zag het er van af, bang dat de schrikbeelden een boemerangeffect op de geallieerden zou hebben. INFORMATIE OVER FILMS. MUZIEK. THEATER. RECREATIE. EXPOSITIES EN EEN COMPLETE AGENDA veilig eise Racin Racin; ILDOORN Het ge- ,e: het is niet alles 1 wat er blinkt gaat de Havenzangers in- RTjaad op. De vertolkers offï^et êezelhge lied ne- Haa ^e laatste tijd alleen i een; maar genoegen met fhonc(na. Hun elpee „Daar rwaaifle waterkant" is in- /arigeb0!5 yan edelme- hen,tvoorzien en met ^un ;smaafwste superschijf n om tst na tweeën" gaat i te vttprecies dezelfde kant De platenpers moet op de vï t°eren blijven draai- inen j11 aan de overstelpen- mde Kraag te kunnen vol- ïren k. i, afi 'bekefrsteund door ruim veer- tforrrjterspots is de weg naar zich^vai met platina gepla nd, vft Tijdens de Sinterklaas- re wWe vlogen de langspeel- 'ond.)n a]s warme broodjes /erw^de toonbank. Platenhan- van ten belden de leider van 'g groep, Henk Plecket, itvoetiperSoonlijk op omdat •ng jpoorraad was uitgeput. De trentHoomse muzikant is er n h<y*gewend geraakt. „Het is luis. gekkenhuis hier. We heb- chtoftweer eens midden in de de afgeschoten. En neem van dighejaan dat we met 's Nachts koijfreeën niks te vroeg op de s zij^t zijn gekomen. Deze 'gen houdt het vol tot aan de êval. Van de single zijn er verkocht en dat is in tijd erg veel. De platen- lel ligt op z'n gat, maar wij bn verkopen". )E idaar die elpee „Feest na rën". Daarop staat ook Olé", dat op single wordt (bracht. Ook dat nummer het maken. De mensen |en in deze moeilijke tijd ET efte aan vrolijke muziek. 'ZIEK doorbreken de kommer en J^IES I. Met onvervalste Neder- 5e muziek. Dat is het ge- I van ons succes. In de af- the (Fjen zjjn we soms wej Dl. Tsj,^eer Per week °P de tv 3t Rrilj De Havenzangers met een derde platina elpee. Na „Daar bij de waterkant" ligt ook voor „Feest na tweeën" platina In het verschiet. Vanavond introduceren ze hun nieuwste single „Olé, Olé in Op volle toeren. Tros Nederland 2, 19.12 uur. geweest. Daarnaast treden we vrijwel elke avond in het land op. Dat is keihard werken, ja. Wij staan de helê avond op de planken. Van acht tot een. Om half tien staat de tent op zijn kop. Iedere keer weer, zonder een enkele uitzondering". Tournee Niet alleen in eigen land, maar ook ver daarbuiten slaan de stoppen door als de Havenzan gers hun vrolijke noten de zaal in slingeren. Onlangs kwam de groep terug van een ge slaagde tournee door Canada en de Verenigde Staten. Henk Plecket: „Wij zijn opge treden voor Nederlandse clubs. In Edmonton, Calgary en het Amerikaanse Red Dear. Sommigen hebben negenhon derd kilometer met de auto ge reden om ons te zien optreden. Over de tafels en stoelen gin gen ze. De zalen barstten uit hun voegen. Buiten stonden nog eens zo'n vijfhonderd mensen te wachten om binnen te komen. Maar er was geen plaats meer. In Edmonton zijn we naar buiten gegaan. We wilden die mensen niet teleur stellen. En dat hebben ze enorm gewaardeerd". Voor ons was het een droom. We hebben veel meegemaakt maar dit sloeg werkelijk alles. Op een gegeven moment kre gen we een rondleiding door de tv-studio's van Edmonton, een stad met meer dan een miljoen inwoners. Voor we het wisten zaten we in een recht streekse uitzending. Het hele programma werd voor ons omgegooid. Van alle kanten kwamen ze met instrumenten aandragen en hup daar gingen we life de ether in. Volgend jaar gaan we terug, dat weten we nu al zeker". Kijkcijfers „Je weet niet wat je overkomt daar. Zo werden we ontvan gen door de burgemeester van Edmonton. Toen we buiten kwamen stonden er achtdui zend mensen op ons te wach ten. In Edmonton wonen na melijk 35.000 mensen van Ne derlandse afkomst. Maar ook de engelstaligen hebben naar ons televisie-optreden geke ken. De kijkcijfers, die daar onmiddellijk meetbaar zijn klommen tijdens de uitzending omhoog". Eenmaal terug in eigen land ging het feest onverdroten voort. De Havenzangers zon gen zich in een mum van tijd naar de top van het neder- landstalige klassement en na men en passant hun derde pla tina elpee in ontvangst. Het feestgedruis was nog niet ver stomd of daar vloog een nieu we elpee van de pers: „Feest na tweeën", met eigen werk en een potpourri van onver valste vaderlandse meezingers. „De tekst van ,,'s Nachts na tweeën" mag dan wat moeilijk zijn, maar het nummer ligt wel lekker in het gehoor", zegt Henk Plecket. „Bovendien is het geïnspireerd op een ge beurtenis die we zelf hebben meegemaakt. Na afloop van een optreden bouwen we nog wel eens een feestje met het personeel. In Friesland kwam het dak bijna naar beneden en dat hebben we in de tekst ver werkt. Olé, Olé is ook zo'n nummer. Vanavond introdu ceren we dat lied in „Op volle toeren". Het staat trouwens ook op de nieuwe elpee. Het wordt weer een gezellige mee- deiner. Echt, met die langs peelplaat kunnen we tot car naval vooruit". Volle buit De platenmaatschappij wil in ieder geval de volle buit bin nen halen. De Sterspot onder steunt de reclamecampagne. Plecket: „Opnamen daarvoor vonden plaats in Nijmegen. Life natuurlijk. Sfeer in de zaal willen we ook op tv over brengen". Oudejaarsnacht verschijnen de Havenzangers andermaal op de buis. In de show van André van Duin. Een life programma dat het nieuwe jaar met het geweld van een zevenklapper moet inluiden. Als het aan de Havenzangers ligt gaat het feest tot 's nachts na tweeën door. DAVID LEVIE doormen Toonder ennjkchting steunt luterend auteur lavie I HAAG Met het instel- ntslanevan „De Eenhoornprijs" 1 de Marten Toonder Stich- rvstfin Amsterdam het schrij- !che ivan literair proza bevor- |n. De Eenhoornprijs, groot 000,- wordt jaarlijks uitge- telm I aan een auteur die nog i literair werk in hoek ast (jfi heeft gepubliceerd. On- e literair werk wordt ook taan literaire strip. Voor iterende auteurs geldt I leeftijdsgrens. Werk, dat romvang moet hebben van iei0i7pinste 25.000 woorden, kan <omenl5 maart 1984 in drievoud utomaüen toegestuurd aan de nds ten Toonder Stichting, ge- igd Rubensstraat 58hs in iterdam. ARNHEM Burgemeester en Wethouders van Arnhem wil- len dat de regering de voorge nomen bezuinigingen op de beeldende-kunstenaarsrege- ling (BKR) opschort. Het colle ge is ernstig verontrust over de omvang van deze bezuini gingen en de daarmee samen hangende maatregelen. B en W willen een dringend beroep doen op de regering om tot overleg met kunstenaarsorga nisaties te komen voor het vei lig stellen van de beroepsposi tie van erkende beeldende kunstenaars. Dit staat in een voorstel aan de Arnhemse gemeenteraad. Een gemeentelijke uitspraak over de BKR-maatregelen was een van de eisen die de bezetters van het Arnhems Gemeente museum afgelopen weekeinde stelden voordat zij hun bezet tingsactie zondag beëindigden. Volgens B en W van Arnhem leiden de rijksvoornemens er toe dat zeker 2.500 van de to taal 3.500 van de BKR afhan kelijke kunstenaars op een an dere manier in hun basisinko men zullen moeten voorzien. In Arnhem zullen volgens het college door de voorgenomen bezuinigingen de komende drie jaar 50 kunstenaars moe ten „afvloeien". Het college van B en W is van plan, „binnen de uiterst krap pe financiële marge van de ge meente", zo spoedig mogelijk met voorstellen te komen die zijn gericht op behoud van de beroepspositie van in Arnhem gevestigde kunstenaars. „De verwachtingen mogen echter niet te hoog gespannen zijn", aldus B en W. „Arnhem zal onmogelijk de gaten kunnen dichten die anderen veroorza ken". SER: HAAG Nederlandse 'ijven die ook in aanmer- willen komen voor de le- ig van goederen of uitvoe- van werken die worden ncierd uit het Europees 'ikkelings Fonds (EOF) flen volgens de Sociaal-E- pmische Raad (SER) nau- >nbo<fe contacten moeten opbou- zool.j met de Brusselse autori- 35-4^1. Zij moeten met name Nederlandse ambtenaren het directoraat-generaal ^^■Wikkeling van de Europe- Commissie, het „dagelijks 4NfUur" van de Gemeenschap, sten benaderen. Het Nederlandse bedrijfsleven ontvangt slechts 6,4 procent van de fondsbestedingen van 11,5 miljard gulden terwijl de Nederlandse overheid bijna 8 procent in de fondskosten bij draagt. Wat ons land betreft lopen wij sterk achter bij de andere EG-landen, waarvan Frankrijk het meest profiteert. Het rapport van de SER werd gistermiddag aangeboden aan staatssecretaris Bolkestein van economische zaken, die even eens vond, dat het aandeel van het Nederlandse bedrijfsleven te klein. Hij keerde zich echter tegen het juste retour", het beginsel dat een lidstaat van de Europese Gemeenschap evenveel van de EG moet ont vangen als het er aan betaalt. De Nederlandse overheid zou betere contacten met Brussel moeten onderhouden en als zij weet heeft van specifieke pro jecten bedrijven rechtstreeks moeten benaderen, aldus een van de adviezen in het SER- rapport. Verder zouden de di plomatieke vertegenwoordi gingen in de ontwikkelings landen informatie moeten vér strekken over mogelijke con tracten waarvoor geen inter nationale aanbesteding plaats vindt. De Nederlandse bedrij ven zouden eveneens betere contacten met Brussel moeten onderhouden, vaker moeten klagen als niet alles verloopt zoals het hoort, zich beter moeten oriënteren over wat gaande en mogelijk is, hum produkten moeten aanpassen aan het gevraagde prijs- en kwaliteitspeil en meer moeten samenwerken met andere be drijven. Die aanbevelingen gelden vooral voor kleinere ondernemingen, die veel moeilijker aan de bak blijken te komen. De staatssecretaris kondigde aan dat er een hoge ambtenaar in Brussel zal worden gestatio neerd om signalen te geven als er weer wat te vergeven valt. Zo'n verbindingsman komt trouwens ook bij de wereld bank in Washington. Schouwburgdirecties: AMSTERDAM Het meren- deel van de Nederlandse schouwburgen heeft de laatste tijd zoveel moeite het hoofd boven water te houden, dat de Vereniging van Schouwburg en Concertgebouwdirecties heeft besloten om theatergroe pen en muziekgezelschappen voortaan te laten meedelen in het risico van een slecht bezet te zaal. Tot dusver kwam dat risico volledig voor rekening van de zaalexploitanten, die voor een voorstelling een zo genoemde „uitkoopsom" op ta fel moesten leggen. De Vereniging stelt nu voor de gezelschappen een - veel lager - basisbedrag te bieden, en de rest van de gage afhankelijk te stellen van de hoogte van de recette. Neemt een gezelschap hiermee geen genoegen, dan gaat de voorstelling niet door. Het voorstel, of liever ultima tum, wordt uiteengezet in een brief aan de gezelschappen, die gisteren is verzonden. Volgens G. Tinholt, directeur van het landelijk bureau van Schouwburg en Concertge bouwdirecties, kampen vrijwel alle theaters buiten de Rand stad met ernstige financiële problemen, omdat zij op te veel voorstellingen moeten toeleggen. De aangekondige maatregel is mede genomen om het ministerie van WVC wakker te schudden, en aan te sporen tot de invoering van een ander subsidiëringssys teem in de theaterwereld, om dat het huidige niet meer vol doet. aldus Tinholt. JU1Ik4- Renate Dorrestein, geen familie van Hans Dorrestijn en helemaal niet van Renate Ru- benstein. „Maar op een of andere manier denken de mensen dat wel". „BUITENSTAANDERS" MET WERELD IN SPIEGELBEELD HAARLEM Het heeft stapels geweigerde manu scripten geduurd, voor Renate Dorrestein (29) de drempel van het debuut mocht oversteken: uitge verij Bert Bakker accep teerde van haar „Buiten staanders", een wonder lijk avontuur met Escher- achtige indrukken, een wereld in spiegelbeeld. Want wie zijn dan wel de buitenstaanders in dit ver haal over een eenzaam huis aan het water: de hoogst zonderling bewo ners, of het clichématige gezin, dat daar bij toeval komt logeren? Er zijn twee antwoorden mo gelijk, die Renate in cryptische vorm wil geven: „Het verschil tussen gek en normaal is meestal nauwelijks waarneem baar. In dat eenzame huis wo nen mensen die men voor gek zou kunnen verklaren, die ook voor gek verklaard zijn, maar niet noemenswaardig gevaar lijk. En dat gezin vaA Laurie en Max kun je normaal noe men. Maar als je je niet be moeit met gekken, als je ze hun gang laat gaan, dan blij ken die mensen uitstekend te kunnen functioneren. Het gaat pas mis als je ze dwingt te le ren leven volgens de gebrui kelijke sociale norm". De gebruikelijke sociale norm, het gedrag van mensen, houdt Renate Dorrestein bezig; privé en als redactrice van het femi nistische maandblad „Opzij". Gedrag van mensen in haar persoonlijke omgeving heeft deze Haarlemse schrijfster tot het schrijven van dit debuut gebracht. Renate: „Het idee kreeg ik onder de douche. Gek eigenlijk, dat je op de meest, vreemde momenten ideeën kunt krijgen die later bruik baar blijken te zijn. En je weet nooit waar die ideeën vandaan komen. Zie ie, ik ben heel nauw be trokken geweest bij een ge slaagde poging tot zelfmoord van iemand aan wie ik me erg gehecht voelde Natuurlijk bracht dat verdriet met zich mee, maar het verbaasde me eigenlijk dat zo veel mensen me wilden troosten omdat ik me misschien schuldig zou moeten voelen. Je hoeft je je niet schuldig te voelen hoor, zeiden ze. Maar ik voelde me helemaal niet schuldig, in te gendeel. Het was heel anders. Natuurlijk weet ik ook wel, dat er gevallen zijn waarin je iemand kunt helpen, waarin je iemand móet helpen. Maar soms kun je ook helpen door juist niets te doen, een ander die dood wil in zijn waarde te laten door mee te denken en te begrijpen waar het bij die éne iemand echt om gaat. Ik denk, dat je dan de hoogste graad van vriendschap hebt bereikt. En dat, maar ook mijn gedachten over het relatieve van fatsoen, wilde ik in „Bui tenstaanders" vastleggen". Roman Een dergelijke zienswijze over hulpverlenig zou in drie regels kunnen worden samengevat, Renate Dorrestein maakte er een roman van bijna tweehon derd pagina's van. „Ik had er mensen voor nodig, als vehi cle, ik bedoel het voertuig waarmee je je gedachten op andere mensen overbrengt". Renate Dorrestein bracht al lerlei vreemde mensen bijel- kaar: Agrippina, een oude vrouw die van vers bloed houdt, haar zoon die liefdes brieven schrijft, twee kwek kende zusjes, een zwakzinnig kind, een onnozele knecht en een morsige hond die aanvan kelijk niet als hond wordt her kend door zijn menselijke trekjes. Renate: „Grappig. Een aantal mensen wie ik het manuscript heb laten lezen, kregen pas la ter door dat Evertje Polder een hond was. Misschien komt het ook door de naam van die hond. En wat het verzinnen van namen betreft, daar heb ik erg mee geboft, ik had ze op één dag bijelkaar: Lupo, Biba, Ebbe, Agrippina. Het ging op de manier van: zeg, je moet nog de groeten hebben van Evertje Polder. Wie is dat? vroeg ik. O, een meisje met wie je in de derde klas van de lagere school hebt gezeten, weet je dat dan niet meer. Nee, ik wist het niet meer, maar het kon heel goed mogelijk zijn. Ik denk dat je niet zo bij namen stilstaat, als je er in het dage lijks leven mee te maken hebt. Dat meisje heette Evertje en haar achternaam was Polder. Dat kan. Maar als je dat na zo veel jaren hoort, dan denk je toch van hee, wat een rare naam. Die kan ik in m'n ro man gebruiken. Zo zijn alle namen ontstaan, vrienden van vriendinnen en dergelijke". Verhaal Het verhaal van Renate Dor- resteins romandebuut is in we zen heel eenvoudig. Een echt paar met twee kinderen wil„. met de auto met vakantie, de^ auto raakt van de weg half in een rivier. Het gezin zoekt-„ hulp en komt terecht in een. landhuis dat wordt bewoond.-, door zonderlingen. Als de auto is gerepareerd zet het gezin de vakantie voort. Maar dan is inmiddels ook duidelijk ge worden dat het huis met de zonderlingen een medisch ex periment is: in hoeverre kun nen „gekken" een eigen be staan regelen, zij het onder V; toezicht? Renate heeft daar zo haar ge dachten over. „Een zwakzinni- ge kent de remmingen niet van de mens in de normale sa menleving. Ze zijn spontaner, kunnen veel gemakkelijker genegenheid tonen. Zij vinden niet gek, wat wij wel gek vin den. Juist omdat ze gek zijn...1' Om niet helemaal op het gek- kenspoor te zitten, heeft deze schrijfster een nogal clichéma tig echtpaar geïntroduceerd, Laurie en Max. Renate: „Door normaal en abnormaal tegen- - elkaar af te zetten, krijgt het boek relief. En de passages over Laurie en Max worden- als een opluchting ervaren;, niet voortdurend van dat zon derlinge. Bovendien heb ik iets van mijn inzichten over feminisme kwijt gekund. Alle karaktertrekken neb ik gelij kelijk over de betrokkenen uitgestrooid, of het nu mannen waren of vrouwen. Ik heb het niet zo op die felle feministi sche boeken; ik lees ze niet en ik zal ze dus zeker niet schrij ven. Maar dat oude rollenpa troon van man en vrouw, waar het feminisme zich tegen verzet, komt in Buitenstaan ders toch ook aan de orde. Laurie is zo'n vrouw die zich vrijwillig en onbewust aan de man dienstbaar maakt. Dat die houding in deze tijd wel scheef moet lopen, komt niet opval lend aan de orde. Maar ie mand die het boek goed leest, haalt het er wel uit In „Bui tenstaanders" spelen zich in derdaad twee verhalen af: de confrontatie tussen normaal en abnormaal, waarbij je je kunt afvragen wat nu het normale is, en het geestelijke gevecht tussen Laurie en Max". Open „Buitenstaanders" eindigt met. een open slot: niet duidelijk wordt gemaakt wat er met het eenzame huis en z'n zonderlin ge bewoners moet gebeuren en ook de rol van Laurie wordt aan de fantasie van de lezer overgelaten. „Ja, en wie zijn nu de buitenstaanders volgen; jou?" stelt Renate op dreigende toon. Het antwoord kan alleen maar znn: „Laurie en Max". Renate lijkt op dat moment op een grommende hond die be sluit niet door te bijten. Mis schien was het antwoord wel goed. FRITS BROMBERG Première ballet van Nacho Duato DEN HAAG De balletdan ser Nacho Duato van het Ne derlands Dans Theater heeft zich als choreograaf aange diend: zijn eerste Dallet gaat 26 jaunari in het Circustheater in Scheveningen in première. Het heeft als titel ..Jardi tan- cat" (Gesloten tuin) en is ge maakt op muziek van de Cata laanse zangeres Maria del Mar Bonet.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 7