„Niemand wist dat hij
eigenlijk was vermoord
|jD
Roald DahlM
effecten in
„De ketting
„Meer over dieren" kostelijk boek voor jong en oud
'NAFLUITEN IS HET BEGIN VAN PORNO...'
Keiharde thriller irl
verziekt New YorM
BOEKEN
SaidóaOowumt
VRIJDAG 9 DECEMBER 1983 PAJ
)IC
Wie de verhalenbundel „Over
Dieren" heeft gelezen en vond
dat deze kost naar meer
smaakte kan in „Meer Over
Dieren" opnieuw toetasten.
Evenals zijn voorganger is ook
deze bundel waarvan de
prijs overigens ook gelijk is
aan die van „Over Dieren"
weer een kostelijke bundel
van opnieuw dertig verhalen,
sprookjes en vertellingen,
dieren de hoofdrol spe
len. Ook ditmaal sieren meer
dan vijftig fraaie illustraties
het boek. Al met al weer een
gevarieerd geheel, waarvan de
uitgever (Villa, Bussum) op de
achterzijde van de kaft zeker
niet ten onrechte pocht met de
tekst „Een fijn kadoboek voor
dierenvrienden en boeken
wurmen van 8 tot 88 jaar".
Een keur van bekende Neder
landse schrijvers, waarvan een
deel ook al bijdragen leverde
voor „Over Dieren", heeft sa
men gezorgd voor het 176 pa
gina's kostelijke leesstof. Om
een enige van deze vijftien
schrijvers schrijvers te noe
men: Bertus Aafjes, Herman
Pieter de Boer, Dimitri Fren-
kel Frank. Eelke de Jong
Hans Sleutelaar en Anton
Koolhaas. Pat Andrea, Harrie
Geelen, Cécile Hessels, Kees
de Kiefte, Willem Lohmann
en Peter Vos vervaardigden
de meer dan vijftig penteke
ningen. „Meer Over Dieren" is
een goede aanschaf, en wie het
te duur vindt kan natuurlijk
altijd kijken of het in „de
bieb" te vinden is.
LEO HENNY
Uitgeverij Villa, Bussum:
Meer Over Dieren; slappe
kaft, 192 bladzijden (incl.
bio- en bibliografiën v.d. au
teurs en illustrators), prijs:
ƒ24,50.
Morgen, 10 december, is
het de Internationale Dag
van de Rechten van de
Mens. In talrijke landen
zal daarom aandacht wor
den besteed aan de op nog
steeds op grote schaal
voorkomende schendin
gen van de mensenrech
ten. De uitgeverij Wereld-
venster/Novib heeft deze
dag uitgekozen voor de
presentatie van het
nieuwste boek van de In
donesische schrijver Pra-
moedya Ananata Toer
„Kind van alle volken",
de vijftigste titel in de
Derde Sprekerserie. Dat
gebeurt in het Koninklijk
Instituut voor de Tropen
in Amsterdam. Grote af
wezige daarbij zal zijn de
schrijver, die van de Indo
nesische autoriteiten geen
uitreisvisum kreeg voor
een bezoek aan Neder
land. Op deze pagina een'
voorpublicatie uit „Kind
van alle Volken".
Het verhaal speelt op
Java, rond het begin van
deze eeuw. De jonge Ja
vaan Minke, zoon uit een
adellijk geslacht, onder
gaat een pijnljk bewust
wordingsproces. Zijn ma
teloze bewondering voor
alles wat Europees is
Pramoedya Ananta Toer
(58) is een van Indone-
sië's meest bekende
schrijvers. Voor 1965
speelde hij belangrijke
rol in het Indonesische
culturele leven. Na de
machtsovername door
generaal Soeharto be
landde hij echter op
grond van zijn linkse po
litieke overtuiging in de
gevangenis.
Van 1965 tot 1979 werd
hij zonder vorm van pro
ces gevangen gehouden.
Tijdens die periode
werkte hij aan een ro
mancyclus over het ont
staan en de ontwikkeling
van het Indonesisch na
tionalisme, waarvan de
eerste twee delen („Aar
de der Mensen" en
„Kind van alle Volken")
kort na zijn vrijlating
werden gepubliceerd.
Verteltrant en stijl doen
denken aan Multatuli's
Max Havelaar, in navol
ging van wie de hoofd
persoon in de boeken de
schuilnaam Max Tolle
naar gebruikt. Enige tijd
later werden deze boe
ken in Indonesië vanwe
ge hun vermeende oprui
ende inhoud verboden.
Mogelijk zagen de autori
teiten te veel overeen
komsten tussen de mis
standen uit de tijd van
het koloniale bestuur en
de misstanden die nog
steeds bestaan in het mo
derne Indonesië.
maakt plaats voor een ge
reserveerde houding te
genover het Nederlandse
koloniale systeem. Keer
op keer wordt hij met zijn
neus op het feit gedrukt,
dat alle inlanders, ook die
van hogere komaf, zich
geheel dienen te schikken
naar de wensen van de
Nederlanders.
Zo ook Minke's oom Sa-
stro Kassier, kassier op de
suikerplantage, waar een
nieuwe administrateur
wordt benoemd, Frits Ho
merus Vlekkenbaaij. De
nieuwe administrateur,
wiens naam de inlanders
verbasteren tot Plikem-
boh, is een zeer onaange
naam mens. Op een kwa
de dag maakt hij Sastro
Kassier duidelijk, dat hij
zijn zinnen op diens doch
ter Soerati heeft gezet. Zo
dra het meisje hoort dat
haar vader haar naar de
administrateur zal bren
gen krijgt zij een idee. In
een dorpje een stuk ver
derop is een pokkenepide
mie uitgebroken. Als zij
besmet raakt, zal de admi
nistrateur haar nooit wil
len hebben. Het verhaal
begint als Soerati het huis
verlaat, zogenaamd om
buiten te mediteren.
Met bij zich een
kleine tas waarin
M M kleding, lucifers,
petroleum en
wat gedroogd voedsel, liep
Soerati naar het zuiden, de
donkere nacht in. Zij wilde
haar ouders geen verwijt ma
ken. Dit probleem moest zij
zelf aanpakken en tot een
goed einde brengen. Alles was
de schuld van Plikemboh
zij huiverde; moest zij nou
echt de bijzit van die griezel
worden? Toen kwam haar de
trouwpartij van Annelies voor
ogen zij zat naast haar man
en leek zo gelukkig. Soerati
besefte dat een zo groot geluk
voor haar niet was weggelegd,
nooit. Ze begon te huilen, zij
wilde ook gelukkig zijn. Maar
haar lot was kennelijk anders
en zij was bang dat haar ou
ders haar zouden vervloeken
als ze niet gehoorzaamde
Het was koud en het waaide.
Mijmerend liep zij verder naar
het zuiden, naar een bepaald
gehucht, daar woedde de epi
demie.
„Er is niemand op deze wereld
die mij helpt", fluisterde zij in
de stikdonkere natuur.
„Als mijn ouders mij niet eens
kunnen helpen... wat moet ik
dan? Als ze mij maar niet ver
vloeken".
Er kwam een plan in haar op,
zomaar en heel plotseling. Een
plan waarvan de uitvoering,
zo wist zij bij voorbaat, grote
gevolgen zou hebben. Sastro's
beslissing had haar gedwongen
te handelen. Soerati dacht nu
nog maar aan één ding: de
pokken. Ze zou zich in de ar
men van deze verschrikkelijke
ziekte werpen
Zij had nu zo'n vijftien kilo
meter afgelegd en het zweet
druppelde langs haar lichaam.
De maan verscheen van ach
ter de bomen. Soerati wachtte
even onder een boom en tuur
de in de verte, bang als ze was
iemand tegen het lijf te lopen.
De Compagnie had in twee
weken al een paar keer een
nachtelijk uitgaansverbod voor
deze omgeving ingesteld, en de
mensen hielden zich eraan.
Dat verbod gold natuurlijk
niet voor de Compagnie of de
politie, maar er was nu geen
soldaat te bekennen.
Aan de pokken
uitgeleverd
In de verte zag zij een schijn
sel, flakkerend als een uitdo
vend lampepitje. Bij een bam
boebos brandden kampvuren.
Daar lag het dorp waar zij
moest zijn. Bij die kampvuren
hielden Compagniesoldaten de
wacht. Van waar ze nu stond,
was geen soldaat te zien. Zij
liep verder. Soerati wist dat
het door de Compagnie was
verboden dichter dan vier ki
lometer bij het dorp te komen.
Geen mens mocht het dorp in
of uit. De dorpsbevolking
werd zonder pardon de dood
ingestuurd. Ze werd genade
loos aan de pokken uitgele
verd.
Als ik daar in dat dorp sterf,
dan is het tenminste voorbij,
fluisterde Soerati in de wind.
Nog even en alles is achter de
rug. Soerati was vastbesloten
om zelfmoord te plegen, het
kon haar niets meer schelen
wat er zou komen. Zij had ten
minste nog het gevoel te kun
nen kiezen. Zij wilde het lot in
eigen handen houden. Als ik
niet sterf, dan is het zeker
mijn lot de bijzit van de af
schuwelijke vent te worden.
Wat moet ik anders...
Hoe dichter zij haar. doel na
derde, hoe meer zij de dorps
weg meed. Ze stapte verder
door de velden die aangevre
ten waren door zwijnen en
herten. Soerati's kleren zaten
onder de pluisjes en doorntjes,
haar knotje was losgeraakt en
het haar viel slordig over haar
schouders. Het kon Soerati
niets schelen.
Het schijnsel van de maan
werd steeds lichter. De kamp
vuren leken groter te zijn ge
worden. Een harde wind stak
op. Soerati zag nu dat er voort
durend werd gepatrouilleerd
rondom dit dorp. Ze maakte
een grote boog om de kampvu
ren. Ze sloop als een kat, ge
ruisloos. Haar handen en voe
ten zaten onder het bloed door
de puntige stekels en scherpe
bladeren. Zij zocht een door
gang tussen de bamboestrui
ken, maar dat bleek niet een
voudig; er was geen doorko
men aan. De heg bestond niet
uit gewone bamboe, maar uit
een scherpe, puntige soort
Soerati had geen oog voor de
volle maan waaronder zij
vroeger zo vaak met haar
vriendinnetjes had gezongen.
Zij moest zich dwingen er naar
te kijken, omdat het misschien
wel voor het laatst zou zijn.
Voorzichtig gleed zij naar be
neden. Af en toe klonk het
klaaglijke geloei van de koe
uit boven de wind, die suizend
langs de bladeren gleed. Zat ze
misschien nog vast in de stal?
Nergens klonk een stem. Zij
was nu één met de pokken en
het dorp. Behoedzaam liep zij
in de richting van de loeiende
koe, begeleid door het maan
licht dat haar naar een huisje
bracht. Aan de achterkant lag
een stal, verlaten op een
drachtige koe na. Zij maakte
het verzwakte beest los, dat
wankelend op het zoet-geu-
rende gras afliep. Soerati
staart het stomme dier na en
ging weer verder. Onder een
djamblangboom stond een geit,
haar jongen lagen om haar
heen, dood, gestorven van
honger en dorst. Niemand had
gezien hoe de geit, nog vastge
bonden, haar jongen op de we
reld had gebracht.
Andere wereld
Een wolk omsluierde de maan.
Weer dwong Soerati zich naar
boven te kijken, als om dit
beeld in haar gedachten te
prenten, voordat de ziekte zou
toeslaan en haar naar een an
dere wereld zou voeren.
Julie die leven, blijft leven,
fluisterde zij, en jullie die dood
zijn, mogen jullie vrede vinden
in jullie verstilling; laat me
mijn gang gaan.
Vervolgens stapte zij vastbera
den op een houten huisje af.
Van binnen klonk een zacht
geluid.
„Is daar iemand?"
Geen antwoord. De deur stond
open: een zwart gapend gat.
Jawel, ze hoorde een stem,
heel zwak. Soerati streek een
lucifer af en zag toen een baby
op een gescheurd matje liggen;
ernaast lag de dode moeder.
Het magere kind ademde
moeizaam en lag in zijn eigen
vuil. Zij streek een tweede lu
cifer af en stak daarmee een
olielampje aan dat aan een
balk hing.
Achter de deur lag nog ie
mand een man met ont
bloot bovenlichaam dood. De
vingers van zijn rechterhand
waren krampachtig gekromd;
had hij zijn kleine lieveling
nog willen redden?
De man leek nog jong, ouder
dan twintig was hij niet. Soe
rati was nóg jonger.
Zij pakte het kind op en hield
het in haar armen. De baby
stonk naar urine en voelde
koortsig aan. Ze haalde een
fles water uit haar tas en gaf
het wat te drinken. De kleine
kon niet meer slikken, het zou
vast snel sterven. Zij wiegde-
het vervuilde kind in haar ar
men alsof het haar eigen zusje
was. Ze drukte het verslapte
lichaampje tegen zich aan en
kuste het alsof zij voorgoed af
scheid nam, wetend dat zij la
ter voor altijd bij elkaar zou
den zijn.
Bij het licht van het olielampje
vocht het kind voor zijn leven.
Soerati liep heen en weer, pro
beerde de baby liefdevol om
armend in een laatste slaap te
wiegen. Zij veegde het gezich
tje schoon met de punt van
haar kebaja.
Een laatste stuiptrekking, toen
ADVERTENTIE.
Sinds 1960 zijn ze een vertrouwd verschijnsel: wildgeplakte affiches over pola-
riserende zaken als Navo, kernwapens, milieudefensie, Dolle Mina, abortus,
kraken, monarchie, Vietnam, provo, stadsvernieuwing, potten- en flikker
beweging. Uit 15.000 Nederlandse actie-affiches werden de 500 meest,
representatieve gekozen en van commentaar voorzien
door Henk Hofland. Zo ontstond 'Een Teken Aan De
Wand', het Boek van de Maand december.
Een magnifiek album van een mondiger wordende
I samenleving. Een kleur- en luisterrijk document (.220
pagina'sover de vaderlandse geschiedenis van de
laatste 20 jaar. Wie op zoek is naar een afwijkend
decembercadeau, holt nu naar de boekwinkel.
'Een Teken Aan De Wand'.
Tot 7 januari f 24,50. Daarna f 37,50. Zolang de voorraad sl
was het dood. Soerati wist niet
eens hoe het heette. Zij had
nog nooit iemand zien sterven,
maar bang voor de rondwa
rende dood was zij niet. Zij
voelde zich dicht bij hen, in
hen had zij vrienden gevon
den. Nog even en zij zou een
van hen zijn. De dood
Waarheen zou die haar voe
ren? Plikemboh zou zij in geen
geval ontmoeten, niemand ei
genlijk. Waarom zijn mensen
toch zo ontzettend bang voor
de dood? En waarom ik niet?
Als de pokken mijn lichaam
binnendringen zal de dood
snel komen... Bang was zij
niet. Het was veel erger als je
eigen ouders je vervloekten.
Nee, dan stierf zij liever aan
de pokken.
Zij legde de baby bij de moe
der en sleepte moeizaam het
stijve lichaam van de vader
ernaast. Nu lag het kind ten
minste tussen zijn ouders.
Even keek zij naar de vader
en moeder die daar zo vredig
naast elkaar lagen en nooit
meer van elkaar gescheiden
zouden worden! Soerati was
blij dat zij dit had gedaan
daarmee had ze een goede
daad verricht, iets unieks.
Dorp in brand
Soerati had het gerucht opge
vangen dat de Compagnie van
plan was dit dorp over vijf da
gen in brand te steken. De
dorpshoofden hadden nog ge
protesteerd; het was te gek dat
mensen levend zouden worden
verbrand het was toch niet
zeker dat iedereen dan al dood
zou zijn? De Compagniearts,
luitenant H. H. Mörtsinger,
dacht dat alle inwoners binnen
twee dagen wel bezweken zou
den zijn. Eventuele overleven
den zouden de ziektekiemen
kunnen verspeiden, en daar
om moest alles en iedereen er
maar aan geloven. Omdat de
loerahs hadden geprotesteerd,
wachtte men een paar dagen
om iedereen een natuurlijke
dood te laten sterven. Daarna
zou het dorp onverbiddelijk
worden platgebrand.
Het kan mij niets schelen als
mijn lijk verbrand wordt,
dacht Soerati.
Overal in het dorp lagen de lij
ken, door de beesten aange
vreten; lijkvocht sijpelde uit
stinkende wonden. Toen rook
zij pas hoe indringend de lij
klucht over het dorp hing. De
stank was even bedwelmend
als wierook hij droeg haar
naar verre, onbekende sferen
die niet eerder tot haar ge-
dachtenwereld hadden be
hoord. Zo bracht zij drie nach
ten en twee dagen in het dorp
door.
Toen de wind opstak, huiver
de Soerati. Ik ben besmet, zei
ze tegen zichzelf. Heel vroeg
in de ochtend ging zij zich
wassen bij een waterput. Uit
haar tas pakte zij haar mooiste
kleren, maakte zich op en
deed alle sieraden die zij bij
zich had om. Soerati wist dat
de koorts zich in haar lichaam
had genesteld.
„Hier ben ik dan"
's Nachts klom zij weer over
de bamboeheg, sprong naar
beneden en verliet het dorp.
Voor de tweede keer lukte het
haar onopgemerkt langs de
wachten te glippen.
Zij gleed door de nevelige
duisternis, stapte snel door, net
alsof zij de weg heel goed ken-
Pramoedya Ananta Toer.
de. Het was alsof zij een stijd
voerde tegen de koorst die in
haar lichaam danste. Over een
paar dagen ben ik dood, en ik
sleep jou mee. Plikemboh! Dan
is iedereen van je af, kinderen,
vrouwen en werklui! De we
reld zou er een stuk op voor
uitgaan!
De koorts leek door har vast
beradenheid en ijzeren wil
voorlopig niet te kunnen door
zetten. Ik moet heelhuids bij je
komen, fris, jong en mooi
Toen de zon opkwam, kon
Soerati haar dorp, Toelangan,
tussen de nevels zien liggen.
Zij stopte even en mompelde:
hier ben ik dan, Plikemboh.
De mensen waren al op kan
toor en rond de suikerfabriek
waren koelies druk in de
weer. Soerati ging rechtstreeks
naar de woning van Plikem
boh. Zachtjes klopte zij aan. De
koorts kon ze nog steeds on
derdrukken. Daar stond Pli
kemboh, in pyjama. Hij nam
haar even op en herkende
haar meteen:
„Jij bent de dochter van Sastro
Kassier, niet?" vroeg hij opge
wekt, terwijl hij snel de trap
afliep.
„Ja meneer, ik ben de dochter
van Sastro Kassier".
Samen met Plikemboh liep zij
de trap op en liet zich willoos
naar de slaapkamer leiden
hier lag de grens tussen
maagdelijkheid en een leven
als njai.
Ga je gang, dacht Soerati,
neem me maar en sterf dan.
In de slaapkamer sloeg de
ziekte in haar lichaam toe.
Haar kracht was gebroken. Op
Plikemboh's bed was zij niet
meer in staat zich op te rich
ten. In een mum van tijd raak
te ook Plikemboh besmet.
Wachten op de dood
Samen lagen zij dagenlang op
bed, wachtend op de dood.
Toelangan werd tot besmet ge
bied verklaard en al het werk
werd stilgelegd. De straten la
gen er verlaten bij. Degenen
die door het korden van de
Compagniesoldaten konden
breken, vluchtten weg zonder
zich om baan of geld te be
kommeren. De suikerrietvel
den bleven onbeheerd achter.
De stoommachine die diende
voor de elektriciteitsopwek
king zweeg en de fabrieksfluit
klonk niet meer. De schoorste
nen stonden er plompverloren
bij en leken vanuit de hoogte
nieuwsgierig te kijken naar
wat er beneden in Toelangan
gaande was.
Het dorpje waar Soerati was
geweest werd platgebrand.
Ook de bomen waar men tien
tallen jaren vruchten van had
geplukt. Toelangan hebben ze
nooit in brand gestoken. Er
werden doktoren uit heel Java
naar Toelangan en omgeving
gestuurd om de epidimie in te
dammen. De grote suikerfa
briek moest gezond blijven.
Het kapitaal moest veilig ge
steld worden, moest vruchten
afwerpen. Mensen mochten
sterven.
Het kordon om Toelangan was
waterdicht. Men was meedo
genloos, niemand kon erin of
eruit. Iedereen moest in huis
blijven. Van buiten werd
voedsel aangevoerd en ter
plekke uitgedeeld. Er ging
geen dag voorbij of er werden
wel slachtoffers begraven.
Het eerste slachtoffer was de
administrateur, Frits Homerus
Vlekkenbaaij alis Plikemboh.
Soerati lag nog in bed toen zijn
zware dode lichaam naast haar
werd weggehaald.
Iedereen in Toelangan
blanke, halfbloed en perana-
kan dankte de hemel dat
hij dood was, en men hoopte
dat men nu gespaard zou blij
ven voor ver
der onheil. Nie
mand wist dat
hij eigenlijk
was vermoord.
PRAMOEDYA ANANTA
TOER
„Kind van alle Volken" kost
ƒ22,50 en is verkrijgbaar bij
de Novib in Den Haag en in
de boekhandel.
ADVERTENTIE
boekhandel PAAGMAN
Fred Hendnkiaan 217B s-Gravenhage - Tel 070-512041
H Ravensteijnplein 42 Rijswijk - Tel 070-908585
'inkelcenlrum leidsenhage Leidschendam - Tel 070-271202
Papsouwseiaan 236 Deifl - Tel 015-611668
NIEUWE VERHALEN VAN /IR
MENSJE VAN KEULEN EN TESSA DE 1
JRSUN
iteriaa!
aan te
feest 1
elf jaa
estaan
jsbevoi
fieput
lelijks
Tessa de Loo
Mensje van Keulen.
irijvei
Mensje van Keulen ontwikkelde vorig jaar met haar k|°^en'
man „Overspel" een nieuw aspect in haar werk. Tot dariezet
zij de schrijfster van verhalen en romans vol menselijlPn e€
een kleine wereld geweest, kleine mensen die een 1# Par
treurnis en uitzichtloosheid moeten doorstaan. In „0( '°Pe
probeerde zij een verhaal te maken, waarin de sfeer vaifst 171
nis minder centraal stond, maar waarin de opbouw vanP-
ge, de „plot" veel meer aandacht kreeg. Een verhaal ni^e^ N
sen en gebeurtenissen die op allerlei manieren met el»*
band houden of elkaar beïnvloeden, vaak op onverwachB8en
Je kon dat boekje niet geslaagd noemen, desondanks
van Keulen nu op deze weg verder gegaan, getuige dé*at
verhalen, die zij uitbrengt onder de titel „De ketting". Sfenk
het wel of zij uit is op effecten die iemand als Roald Fe t0<
roemd maakten: aan het einde een plotselinge wendinrar:
hulling, die als een grote verrassing komt en een nie|fj-
werpt op het voorafgaande. Het verhaal „Welkom in tiphei
lijkt bijna geheel afgekeken van Roald Dahl: de echtgert33"?
zorgt een dinertje voor een nieuwe vriend van haar Hnade
hem heeft geïntroduceerd als lid van de golfclub in depht
woonplaats, waar iedereen die erbij wil horen, in zit. I*™11.
vrienden hebben weinig aandacht voor de vrouw, het jisluli
waaraan zij zoveel moeite besteedde, wordt haastig en r
weinig waardering verorberd, waarna de heren ven
richting club, voor een borrel. De indringer die later
huis blijkt te zijn, wordt door de eenzame vrouw vö
waarna de politie door zijn ware identiteit te onthullen K
slotverrassing zorgt, die je als lezer verondersteld *vord[rol,
hebben voorzien. Met i
Wat doorzichtige verhalen, waarin alles niet zo werlj* für
denkt dat de schrijfster gewild heeft. Ze zijn ook erg [gem
wordt heel weinig uitgewerkt, het blijft doorgaans bij l_ na
plat beeld van een situatie. Enig perspectief of andei>iiari<
ontbreekt daarin. „De ketting" is een tiental op zijn bf Kc
santé verhalen. Hij
neun
■dig i
Eerste bundel k B
„De meisjes van de suikerwerkfabnek" is de eerste burtlurei
halen van Tessa de Loo, verhalen die eerder in literair^^
te lezen waren. De titel (men herinnert zich de regel uit
tijds bekend liedje van Cox en Halsema, op tekst van^
slaat op het verhaal van een groepje fabrieksarbeidster!
de trein tussen werk en woonplaats een soort wraakaktiö
neemt op de maatschappij. Een wat dienstklopperige corjL
is hun slachtoffer. Als hij erop staat hun plaatsbewijzen®
troleren, kleden ze hem helemaal uit, letterlijk en figuu
Dit titelverhaal is gebaseerd op een anecdote of wild 1-2'
dat al vele jaren de ronde doet, namelijk dat je als man
moet passen als je indertijd tussen Amsterdam en Zaarf nie
het spitsuur de trein nam, want watje dan kon overkomle'* v
in zo'n coupé vol Verkade-meisjes terecht kwam! Het f"ov
was misschien meer een fantasie, misschien wel een wen°t
van een man. Tessa de Loo draait in ieder geval dat <'s e
binnenste buiten. Zij beziet het vanuit de vrouw. De „\k'bou
van hen, een vrouw die naar haar collega's en-mede-rePn c
van elke dag kijkt: Cora die elke dag bonbons meepiktiPorl
daar te goed aan doet, omdat het leven haar verder al te®'e
biedt; Trix die door haar man in elkaar geslagen is omdF. Wi
een feestje te lang heeft gedanst met een vriendje van fen
Lien die haar man altijd vergezelt naar voetbalwedstrijd"7
leen omdat ze hem geen moment uit het oog durft te vds*a'
Tijdens de reis komen bij de ik herinneringen op aan hai *0^
jesjaren en haar vroege sexuele ervaring met vriend Rif77"
haar op kille, onpersoonlijke wijze voor het eerst nam uur
mooiste bed van zijn vaders beddezaak. Vrouwen die 8
ning hebben over mannen en behalve die mening ook eö
emotie. Het incident met de conducteur is daar het gev<tyj
Overigens is dit verhaal, met alle leed dat erin zit, heel lil
tig en humoristisch verteld. Dat geldt ook voor de andl YJJ"
verhalen in deze bundel waarin bijvoorbeeld de tragiscP
sing tussen de wereld van het kind en die van de volwf y'
bijzonder leuk beschreven wordt („Rose, met bizarre stukpc/®
ertussen"). Een mooi verhalendebuut, dat je doet uitkijkt®77"
een eerste roman van Tessa de Loo, die er ongetwijfeld!
JAN VERSTf®"
Mensje van Keulen: „De ketting" - verhalen; uitgave ^a'e'
beiderspers; prijs 19,50. Fr/7
Tessa de Loo: „De meisjes van de suikerwerkfabriek1 UUI
halen; uitgave De Arbeiderspers; prijs 29,50.
lab
HET HELSE DONKER VAN DAVID WILT^,
dwa
Wie houdt van het genre
waarin keiharde Amerikaanse
detectives op zoek zijn naai
moordende psychopaten, kan
zijn hart ophalen aan The Ser- details zijn schokkendii
Hi
lOWc
'ach,
hij zonder inzinkingtter
weet te houden tot de Ne
ling van het plot, die pi ver
allerlaatste bladzijde kef di,
pent, dat in Nederland ondei
de beduidend minder pakken
de titel Het Helse Donker in
de boekhandel te vinden is.
Deze in Amerika terecht gun
stig ontvangen thriller van
David Wiltse vertelt het ver
haal van de pas getrouwde re
chercheur Block, die koste wat
kost een moordenaar wil vin
den, die een aantal zwangere
vrouwen op gruwelijke wijze
om het leven heeft gebracht.
Naarmate het net zich nauwer
om de moordenaar sluit, wordt
het duidelijk dat Blocks inmid
dels zwangere vrouw het vol
gende doelwit wordt van de
moordenaar, die over een per
soonlijkheid beschikt waarvan
het ene deel niet weet wat het
andere doet.
Wiltse heeft zijn verhaal su
bliem opgebouwd. Vanaf het
eerste moment boeit hij, wat
passen in de context wis e
verziekt New York, tol i
geweldsdelicten door vfrijg.
te geesten in het beeld tel t.
dag een hoofdrol speleijs p<
se heeft een prima w0 uu
afgeleverd, zo vond bi
ook uitgeverij Veen, i
dit jaar verschenen boe
in een vertaling brengt!
KOOS VANl
David Wiltse, Het f
Donker, detective-tl
Uitgeverij Veen, 14,3
ADVERTENTIE
Scientific I
you don't I
elsewhel
