Der Spiegel groot door schandalen
k
17"
Minister Hesselti
wil weerwoord oj;
„The Day After
Fitness-koningin Jane Fonda krijgt
concurrentie van president Reagan
December-moorden
Suriname herdacht
Thatcher
woedend op
Washington
BUITENLAND
QeidóaQowuml
VRIJDAG 9 DECEMBER 1983 PAf
Passagiers
vliegtuig
neergestort
in Schotland
LONDEN Bij het neer
storten van een tweemoto-
rig passagiersvliegtuig in
het noorden van Schotland
zijn gisteravond vermoede
lijk alle tien passagiers en
bemanningsleden om het le
ven gekomen. Het gaat om
een toestel van het type
Cessna. Onder de slachtof
fers zijn waarschijnlijk twee
kinderen.
Verbannen Rus wil
Reagans hulp niet
MOSKOU Een intern verbannen dissident
in de Sovjet-Unie, die door president Reagan
was genoemd als voorbeeld van slachtoffer
van onrechtvaardigheid, heeft de Ameri
kaanse president in een open brief veroor
deeld om zijn beleid en zijn hulp afgewezen.
Oleg Radzinski, mede-oprichter van de onof
ficiële Russische vredesbeweging, schreef
Reagan dat hij niet was veroordeeld wegens
het ijveren voor vrede maar voor „concrete
vergrijpen van misdadige aard" en hij ver
bood de president hem te verdedigen. Rad
zinski schreef verder dat Reagan spanningen
teweegbrengt tussen Oost en West en vredes
initiatieven van de Sovjet-Unie negeert.
Fatale fout
Een vliegtuig van de Spaanse lucht
vaartmaatschappij Aviaco is bezig
op te stijgen van de Madrileense
luchthaven Barajas. Op de voor
grond is het bord No Entry (Geen
Toegang) te zien dat een collega-pi
loot van de maatschappij Aviaco
woensdag over het hoofd zag bij
dichte mist. Het over het hoofd zien
van dit bord werd hem fataal, waar
door zijn vliegtuig inreed op een an
der vliegtuig. De Spaanse vereni
ging van verkeersvliegers heeft in
middels het ontslag geèist van de
directeur-generaal van de burger
luchtvaart. De vliegers verwijten
hem dat de signaallichten op de
luchthaven niet voldoen. Een
grondradar op het vliegveld zou de
ramp hebben kunnen voorkomen.
VEELBESPROKEN FlL\we
ZATERDAG OP BRITSE Ls
bchr
AAG
Ichrej
•met in
Ikwe p;
li pnns<
ivolgs
wegei
hierv
77 htings
(Van onze correspondent Ge
rard Kessels)
BONN Op maandag
morgen, zo gaat het ver
haal, wordt er in Bonn
niet gewerkt. Iedereen
leest dan Der Spiegel. Een
beetje overdreven natuur
lijk, maar feit is wel dat
wie een beetje meetelt in
de hoofdstad, bij het begin
van de werkweek al weet
waar het blad over be
richt. Het nieuwsmagazine
maakt en breekt reputa
ties. Gevreesd, bewonderd
en verguisd, zorgt het
blad voortdurend voor
deining. Niemand van
hoog tot laag kan zich
blijvend gedonder met
Der Spiegel permitteren.
Laatste belangrijke wapenfeit
van het links-liberale blad uit
Hamburg: de Flick-affaire.
Mede als gevolg van de niet
aflatende stroom berichten zal
Otto Graf Lambsdorff waar
schijnlijk zijn baan als minister
verliezen. Week na week spon
Der Spiegel de draden van het
web, waar de van omkoping
beschuldigde minister nu in
verstrikt is geraakt. Als
Lambsdoff aftreedt is hij de
tweede bewindsmari die als ge
volg van Spiegel-publicaties
het veld moet ruimen. De eer
ste was CSU-voorzitter Franz-
-Josef Strauss.
Defensie-minister Strauss liet
in 1962 de politie een inval
doen in de redactieburelen in
Hamburg, nadat het blad be
richt had over zwakke plek
ken in enkele dure wapensys
temen van het Duitse leger.
Eigenaar en uitgever Rudolf
Augstein werd honderddrie
dagen achter de tralies gezet.
Uiteindelijk moest Strauss met
de staart tussen de benen terug
naar Beieren. Der Spiegel had
gewonnen.
Het ironische aan de huidige
situatie is dat Strauss wellicht
naar Bonn terug kan keren als
Lambsdorff af moet treden.
Bijna 24 jaar nadat Der Spiegel
hem van zijn mininistersstoel
drukte, zou het blad hem er
nu weer op helpen.
In het archief
De verhouding Strauss-Der
Spiegel is illustratief voor het
gezag dat het blad heeft. On
danks de werelden van ver
schil tussen beiden bestaat er
een zeker wederzijds respect.
Tussen de rechtse Beier en het
linkse blad heeft zich zelfs een
haat-liefde verhouding ont
wikkeld. „Elke week wint de
nieuwsgierigheid het weer van
de ervaring", zo heeft Strauss
ooit gezegd. Regelmatig laat hij
zich interviewen en menigeen
vermoedt dat Strauss het link
se blad ook nogal eens van
bruikbare tips voorziet.
Het gezegde in de journalistiek
dat de beste primeurs in het
archief zitten, heeft
zich bij het opzetten van het
blad ter harte genomen. Van
de vierhonderd journalisten
zijn er 115 op de documenta
tie- en archiefafdeling werk
zaam. Het blad is bekend om
zijn diepgravende series over
milieuproblemen, jeugdprotest
en sociale onrust. Verhalen die
na publicatie prompt als „Spie-
gel-boek" op de markt komen.
Een grote reputatie genieten
ook de letterlijk uitgewerkte
interviews in vraag-antwoord
vorm. Vriend en vijand laat
zich graag aan de tand voelen,
want de letterlijke weergave
garandeert betrouwbaarheid.
Der Spiegel is een instituut in
Duitsland. Dat beseft niemand
sterker dan de journalisten die
er werken. Ze gaan bepaald
niet gebukt onder een minder
waardigheidscomplex. Hoewel
het slechts een paar briljante
stylisten vergund is hun stuk
ken met naam te onderteke
nen, straalt het prestige van
het blad ook af op het grote
contingent naamlozen, dat
slechts in de colofon te vinden
is. Uit de rijen der naamlozen
komt zo nu en dan een jburna-
listieke speurneus naar voren,
die de regering in Bonn op zijn
grondvesten doet trillen. Hans
Leyendecker is er zo een. Ge
stationeerd op de kleine redac
tie van Der Spiegel in Düssel-
dorf kreeg hij anderhalf jaar
geleden opdracht eens in een
belasting- en omkoopschan
daal te duiken, waarover een
regionale krant in de stad voor
het eerst had bericht. Het ging
over het Flick-concern in Düs-
seldorf, dat een aantal politici
geld gegeven zou hebben.
Augstein Tijdrovend werk
Leyendecker begon te graven.
Hij benaderde mensen die
hem wellicht iets verder zou
den kunnen brengen. Een on
dankbaar handwerk, dat veel
tijd kost en vaak vruchteloos
blijft. Op een gegeven moment
had Leyendecker succes. Hij
stuitte op iemand die bereid
LAMBSDORFF
IN STAAT VAN
BESCHULDIGING
(Van onze correspondent Ge
rard Kessels)
BONN De Duitse minister
van economische zaken, Otto
Graf Lambsdorff. is gisteren
officieel in staat van beschul
diging gesteld in verband met
omkoping. Lambsdorff heeft
laten weten dat hij de acte van
beschuldiging aan wil vechten
bij de rechtbank in Bonn. Hij
zou pas af willen treden als de
rechtbank het verzoek ver
werpt en de datum voor de
eerste zitting in deze strafzaak
vaststelt. Het kan nog maan
den duren voordat het zover
was hem verder te helpen. En
hoe. Dankzij deze bron. die al
snel de naam „Ramses" kreeg,
kon Der Spiegel de hand leg
gen op complete processen-
-verbaal van de verhoren.
Leyendecker nu: „Over de
vraag of die gepubliceerd kon
den worden is lang gepraat in
Hamburg. We hadden dat
nooit eerder gedaan. Wij von
den het in dit geval echter
verantwoord omdat er krach
ten aan het werk waren die al
les onder de tafel wilden wer
ken".
Om publicatie was het uiter
aard ook „Ramses" te doen. De
man of vrouw was geshoc
keerd geraakt door de beerput
die in de loop van het onder
zoek openging. Bij een van zijn
ontmoetingen met Leyendec
ker die ver van Diisseldorf
plaats vonden, onthulde Ram
ses zijn motief. Pratend over
de geld rondstrooiende mana
gers van Flick en de dankbaar
graaiende politici zei hij: „Deze
lui zijn bezig de republiek ka
pot te maken."
De Flick-zaak werd meteen
groot aangepakt. Naast Leyen
decker was ook Dirk Koch,
chef van het bureau in Bonn,
er een aanzienlijk deel van
zijn tijd aan kwijt. Datzelfde
gold voor twee redacteuren in
Hamburg. Het grootste deel
van het veldwerk bleef Ley
endecker doen. „Ik was de
man buiten", zo omschrijft hij
zijn taak. Maar hoewel er nog
al wat overeenkomsten zijn
met het werk van de Ameri
kaanse journalisten Woodward
en Bernstein, die het Waterga-
te-schandaal ontrafelden en
president Nixon ten val brach
ten, wijst hij die vergelijking
van de hand.
Opgelucht
Toen vorige week bekend
werd dat ook minister Lambs
dorff vervolgd zou worden,
ging er een zucht van verlich
ting door de Spiegel-burelen.
„Hoewel ik er heel zeker van
was, bleef het toch tot het laat
ste moment spannend", zegt
Leyendecker. Dat gold zeker
ook voor hoofdredacteur Erich
Boehme, die zou zijn afgetre
den als Lambsdorff buiten
schot was gebleven. Meteen
sprong ook het licht op groen
voor een speciaal Spiegel-boek
van 380 bladzijden, waaraan
maandenlang was gewerkt.
Als resultaat van de feilloos
draaiende Spiegel-machinerie
lag diezelfde avond nog
„Flick, die gekaufte Republik"
in de boekhandel. Een docu
ment dat niet alleen de Flic
k-affaire beschrijft, maar ook
uit de doeken doet hoe politici,
partijen en bedrijven in de
Bondsrepubliek in eendrachti
ge samenwerking jarenlang de
belastingdienst een rad voor
ogen draaiden teneinde hun
eigen zakken te vullen. In
meer dan duizend gevallen
heeft de justitie onregelmatig
heden ontdekt. Overigens heb
ben de partijen in de Bondsdag
prompt een wet aangenomen,
die het merendeel van deze
gevallen niet langer strafbaar
maakt.
Ouderwetse dagen
Voor Der Spiegel zijn het weer
ouderwetse dagen. Het blad is
groot geworden dankzij schan
dalen. Vooral nu er een recht
se regering in Bonn zit,
stroomt de adrenaline van de
redacteuren weer wat sneller.
Ten tijde van de socialistisc-
h-liberale coalitie had een „be
vriend" orgaan als Der Spiegel
het wat moeilijker.
Waar het blad opduikt, hangt
sensatie in de lucht. Toen re
porter Erich Wiedemann afge
lopen zomer enkele weken in
het Amstel Hotel in Amster
dam vertoefde teneinde uit te
vissen wat er waar was van de
roddels rond het koninklijk
huis, gierden alle betrokkenen
al door de keel.
Het Wiedemann-verhaal bleek
echter een losse flodder. Het
bevatte nauwelijks nieuws en
al helemaal geen sensatie.
Maar iedereen in Nederland
dacht al weer aan de jaren
vijftig toen het blad de invloed
van de gebedsgenezeres Greet
Hofman aan het hof aan "de
kaak stelde.
Zo blijkt maar weer eens: in
de journalistiek is lang niet elk
schot een haas. Zelfs niet bij
Der Spiegel.
WASHINGTON Of presi
dent Reagan het zo bedoeld
heeft, zal wel altijd onduide
lijk blijven. Maar het kan niet
anders of zijn ziekelijke colle
ga Andropov moet onaange-
nomen getroffen zijn door een
recent artikel in een Ameri
kaans tijdschrift over Reagans
lichamelijke conditie.
Parade Magazine, een tijd
schrift dat elke week gratis
wordt geleverd bij een een
honderdtal Amerikaanse zon
dagskranten. bracht deze
week de laatste aflevering in
de fitness-rage, getiteld het
Ronald-Reagan-Work-Out
Plan.
Het artikel over de 73-jarige
Reagan is geïllustreerd met
foto's van de president op zijn
home-trainer in het Witte
Huis en als houthakker op
zijn ranch in Santa Barbara.
In de inleiding van het ver
haal zegt Reagan: Opschuiven
Jane Fonda, hier komt het
Ronald-Reagan-Work-Out
Plan".
Het dagelijkse rooster van de
president zou de vergrijsde
leiders in Moskou een beroer
te bezorgen. Wat de oefenin
gen buitenshuis betreft is het
hakken, verplaatsen en opsta
pelen van hout volgens
Reagan „een goede, solide,
productieve oefening, die je
het gevoel geeft iets zinsvol te
hebben gedaan". Als hij niet
op zijn ranch in Californiè is.
maar toch een frisse neus wil
halen, gaat Reagan paardrij
den. Terwijl Amerikaanse
vliegtuigen in actie zijn boven
Libanon, ziet men Reagan
rustig rondjes draaien op een
viervoeter.
De oefeningen binnenshuis
hebben echter de beste resul
taten opgeleverd. Sinds hij in
maart 1981 na de aanslag op
zijn leven begon met gewich-'
theffen. is Reagans borstom-
vang bijna vijf centimeter toe
genomen. Zijn dagprogramma
bestaat uit tien minuten body
building, gevolgd door een
kwartiertje gewichtheffen.
Het mooie van zijn systeem is
volgens Reagan het gevarieer
de ervan. Eentonigheid is
naar zijn stellige overtuiging
een van de redenen waarom
zoveel mensen het trimmen
na een poosje weer opgeven.
Het laatste onderdeel van
Reagans fitnëss-plan betreft
zijn dieet. Bij het ontbijt laat
Reagan pannekoekjes en
worstjes voorbijgaan en be
perkt hij zich tot cornflakes
en wat vers fruit, 's Avonds
wil hij zich echter nog wel
eens laten verleiden tot een
'0etJe ALEX BRUMMER
Copyright The Guardian
Invincible niet welkom in Australië
Het Britse vliegdekschip Invincible liep gisteren de haven van het
Australische Syney binnen. De Australische regering weigert het
schip droogdokfaciliteiten te verlenen, omdat de Britten geen uit
sluitsel willen geven of het schip nucleaire wapens aan boord
heeft.
DEN HAAG/PARAMA
RIBO Op verschillende
plaatsen in ons land en
ook in Suriname zelf is
gisteren herdacht, dat pre
cies een jaar geleden vijf
tien tegenstanders van het
bewind-Bouterse in koe
len bloede werden ver
moord. Op een bijeen
komst in Amsterdam zei
de voorzitter van de Be-
vrijdingsraad, ex-presi-
dent Chin A Sen, dat ,,8
december nooit wordt
vergeten. We proclameren
deze dag tot de dag der
helden".
In Paramaribo werden kran
sen gelegd op het graf van de
vermoorde vakbondsleider
Cyriel Daal. De autoriteiten
RUITENHEER
hadden hiervoor op het laatste
moment toestemming gegeven.
Gedurende de hele dag heb
ben mensen in kleine groepjes
de door militairen bewaak
te begraafplaatsen bezocht,
waarde vijftien slachtoffers li-
gen begraven. Op een daarvan
deed zich een incident. NOS-
-radiojournaliste Leonie van
Bladel werd door een militair
in burger werd aangehouden,
omdat zij radio-opnamen
maakte. De militair werd later
overigens door zijn superieu
ren ontwapend en aan Van
Bladel werden excuses aange
boden. Wel moesten de ge
maakte opnamen worden ge
wist, omdat die „anders via ra
dio Nederland ook in Surina
me te beluisteren zouden zijn
geweest".
Op de bijeenkomst in Amster
dam werd onder meer het
woord gevoerd door een aantal
Kamerleden. Zij herhaalden
dat samenwerking met Bou-
terse onmogelijk is en dat in
Suriname nog geen enkele
stap is gedaan die een hervat
ting van de ontwikkelingshulp
zou rechtvaardigen.
In Brussel heeft minister Van
den Broek de situatie in Suri
name besproken met zijn
Amerikaanse ambtgenoot
Schultz. Deze toonde zich te
vreden over de uitwijzing door
Suriname van een aantal Cu
banen. maar heeft niet bij Ne
derland aangedrongen op een
hervatting van de ontwikke
lingshulp.
„Sacharov
voor eigen
bestwil in
ballingschap"
MOSKOU Een hoge Russi
sche functionaris heeft giste
ren gezegd dat de natuurkun
dige en nobelprijswinnaar An
drei Sacharov is verbannen
naar de stad Gorki, om hem te
beschermen tegen westerlin
gen die hem staatsgeheimen
zouden willen ontfutselen. De
functionaris, Vitaly Ruben, zei
dat Sacharov een getalenteerd
maar ziek man was, en dat hij
voor zijn eigen bestwil verban
nen is. Volgens Ruben had Sa
charov onder meer de VS uit
genodigd een kernaanval op
de Sovjet-Unie uit te voeren.
VS LEVEREN
WEER WAPENS
ARGENTINIË
LONDEN De Britse re
gering is woedend over
het besluit van Washing
ton om het embargo op
wapenleveranties aan Ar
gentinië op te heffen, zo
meldden de Briste
den vandaag.
Hoewel het officiële'commen
taar van de regering-Thatcher
op het Amerikaanse besluit ta
melijk mild was, meldde de
Daily Mail dat de verhouding
tussen Washington en Londen
„zich op een dieptepunt be
vindt". Volgens het gezagheb
bende dagblad The Financial
Times is de Britse regering
„diep geschokt". Gisteren
maakte de regering-Reagarï
bekend de wapenleveranties
aan Argentinië weer te zullen
hervatten, omdat de situatie
van de mensenrechten is ver
beterd en de terugkeer naar
democratie op haden is.
e
leiT
>an di
(Van onze corresp^ '79
LONDEN De*_
sproken AmeiT
film „The day aft
wijd aan de draa
gevolgen van eefl
oorlog, wordt z.
avond uitgezonde1 °n,Z€
de Britse commeru^t
levisie. 1
Als het weer het
kunnen Nederlanv
kijker die op de F
zijn aangesloten,
vanaf kwart vo[.J
(Nederlandse tijd)ï^
Vóór de Britse minf
Defensie, Michael
werd eerder in de
particuliere vertonin,
gezet. Heseltine moei
mier Thatcher
maken tegen Groot
nie's vredesbeweginj
zien van de film hei
voorgevoel, dat de
van zaterdag het vei
de raketten zal do<
Bovendien valt de u1
samen met de „twej
jaardag" van de vrede^""^
rond de militaire b
Greenham Common,
dert 14 november
Europese kruisraketr
ondergebracht. Verdé
zaterdag vier jaar geit
de NAVO besloot tot;
sing van Pershings errf
ketten als de Sovjet-U
weigeren de SS-20-pri|
te ontmantelen.
Deze dubbele vi
wordt zaterdag en zoi£n °r
de vredesbeweging
met nieuwe demfDL.
rond Greenham Corjton
men is erg benieuwd I jun
de opkomst zal zijn i^ris-
zending van „The Da^Q
Voor hij De dag erna
zien, zei minister HeP*®n
hopen dat heel Groole loi
nië Zaterdagavond apopu
gekluisterd zou blijvefcen
lijk zal niemand het; ye
dat Russische kijkers r
niet te zien krijgen":
seltine. „Wie zich er
diept, zal leren dat alerdt
vreselijke represailll me
beste garantie is vooi fog
reldvrede". Hij vond^e
een goed pleidooi vooi
terse afschrikkingspo™
Maar sedert hij de fi^
gezien, praat ministen'n8el
ne heel anders. HeseM he
nu van de Britse confr Ca
televisie een zogehet!et
op antwoord, dat na dat r
ding op het scherm i °P
ten komen. De direerz'j^
ITV wil daar echter 1 êeer
hoor aan geven. Da' tw'.
nog bij dat ministering1'
schappen door zowelpnalc
als de ITV uitgezontfhig^
ten worden. Geen enP-19£
roep verliest graag Jlann:
vooral niet wanneer!en|a:
zaak een controversf hie
gramma van zijn ccP'e c
is.
eigei
ringt
Opnieuw TL
arrestaties-
in zaak co
gouddiefsF11
SEL
LONDEN In LoijBrus
gisteren nog drie mi jaat
staat van beschuldig t(
steld, wegens hun r^ee
diefstal van goud enPeze
ter waarde van 130' aar
gulden uit een opslag!en 1
het vliegveld HeatW1 vo'
Londen. Dinsdag wal Brt
van de bewakers a£derl
den. Overigens is de'l ove
steeds spoorloos. jeleui
(ADVERTENTIE)
ISK
STAAT DER NEDERLANDER
8/a% LENING 103
PER 199Ü/199'
bedrag open bedrag
koers wordt na de inschrijving op 13 december vastgesteld volgefih-7-
het tendersysteem
rente jaarlijks op 15 januari
aflossing in 5 jaarlijkse termijnen van 15 januari 1990 af
inschrijving 13 december a.s. van 9 tot 15 uur via banken en commission^
storting 16 januari 1984
prospectus kosteloos bij banken en commissionairs
