W.T.VI
TAFEL
Zetel wisseling Utrecht feit
na aanvaarding ontslag
kardinaal Willebrands
CcidócSotwcii'
Vertrouwenscommissie bij benoeming
nieuwe burgemeester geen wassen neus
kerk
wereld
BIETJES
EN GEHAKT
weer
Bemiddeling Vaticaan
in impasse van Geneve
KORTE METTEN
ACHTERGROND
ficidae(3ou/uwt
MAANDAG 5 DECEMBER 1983 PAJD
IN JUNI BEZOEK VAN PAUS AAN
ZWITSERLAND EN WERELDRAAD
Het bezoek van paus Johannes Paulus II aan Zwitserland is
vastgesteld van 12 tot 16 juni en omvat voor de paus slechts twee
overnachtingen, in Freiburg en Einsiedeln. Dat heeft de voorzit
ter van de Zwitserse bisschoppenconferentie, Heinrich Schwery,
bekend gemaakt.
Het bezoek draagt een pastoraal karakter, zodat grote samen
komsten en manifestaties achterwege zullen blijven. „De paus
komt niet op inspectie, maar ter bemoediging", merkte de bis
schop op.
Nadat de paus in 1982 al de grote internationale kerkelijke orga
nisaties in Genève heeft bezocht, zal zijn aandacht nu allereerst
uitgaan naar ontmoetingen met zielzorgers en leken in de drie
belangrijkste taalgebieden van het land. Toch wordt ook nu een
oecumenisch karakter aan de pausreis gegeven. De paus zal zo
wel een bezoek brengen aan het hoofdkwartier van de Bond
van Evangelische Kerken van Zwitserland als aan dat van de
Wereldraad van Kerken, beide te Genève.
De Vaticaanse staatsse-
creatris, kardinaal
Agostino Casaroli, heeft
gisteren bevestigd, dat
de Heilige Stoel wil
„bemiddelen" tussen de
Verenigde Staten en de
Sovjet-Unie om de on
derhandelingen over
beperking van de kern
bewapening in Europa
weer vlot te krijgen.
De kardinaal gaf geen bij
zonderheden over de stap
pen, die het Vaticaan denkt
te kunnen ondernemen.
Eerder heeft hij gezegd, dat
het Vaticaan zich niet zal
begeven in „bemiddeling in
technische zin" over speci
fieke geschilpunten. Veel
eer denkt de Heilige Stoel
een kanaal te kunnen zijn
voor uitingen van goede wil
aan beide kanten.
Vrijdag is er een ongebrui
kelijke ontmoeting van drie
kwartier geweest tussen de
paus en de Tsjechcslowaak-
se minister van buitenland
se zaken, Bohuslav Chnou-
pek, in Rome. Kardinaal
Casaroli, die vorige week in
Washington was, weigerde
bijzonderheden te onthullen
over de gesprekken met
Chnoupek, al sprak hij zich
pessimistisch uit over het
bereiken van positieve re
sultaten, omdat „het conflict
te sterk is". Hij sprak ge
ruchten tegen, dat hij spoe-
dig naar Moskou zou gaan.
De ontmoeting tussen de
paus en Chnoupek was een
van de hoogste ontmoetin
gen tussen de paus en een
Oosteuropese regerings
functionaris en de eerste
met een Tsjechoslowaakse
minister van buitenlandse
zaken sinds de tweede we
reldoorlog.
Paus Johannes Paulus II
heeft het ontslag van kardi
naal Willebrands als aarts
bisschop van Utrecht aan
vaard. Kardinaal Wille
brands zal voortaan weer
volledig werkzaam zijn als
president van het secretari
aat voor de eenheid der
christenen in Rome. Dat
heeft het secretariaat van
het aartsbisdom Utrecht za
terdag meegedeeld.
Met dit ontslag is mgr. dr.
A. J. Simonis kardinaal
Willebrands opgevolgd als
aartsbisschop van Utrecht.
Mgr. Simonis is de negende
aartsbisschop van Utrecht
na het herstel van de ker
kelijke hiërarchie in Neder
land en de 69-ste bisschop
van Utrecht sinds St.-Willi-
brord. De zetelwisseling
wordt donderdag in de ka
thedrale kerk van St.-Ca-
tharina aan de Nieuwe
Gracht in Utrecht gevierd
met een eucharistieviering
die om elf uur begint, in
anwezigheid van alle Ne
derlandse bisschoppen. De
KRO-televisie zendt die
viering rechtstreeks uit van
elf tot een uur op Ned. 2. 's
Avonds om vijf over elf is
er een samenvatting.
De hogeschoolraad van de
Katholieke Theologische
Hogeschool Utrecht
(KTHU) heeft in een brief
aan mgr. Simonis en „alle
gelovigen die zich betrok
ken voelen bij het welzijn
van onze kerkgemeen
schap" zijn teleurstelling
uitgesproken over de be
noeming van mgr. Simonis
tot aartsbisschop van-
Utrecht.
De raad schrijft veel moeite
te hebben met de benoe
ming „juist omdat wij geen
scheiding willen maken
tussen de zichtbare katho
lieke gemeenschap èn de
spirituele verbondenheid
waarin gelovige mensen
Gods liefde en waarheid
vinden". Hij meent, dat de
kerkelijke hiërarchie door
haar wijze van machtsuitoe
fening de geloofwaardig
heid van de kerk als ge
meenschap van Jezus
Christus ondermijnt.
Met een beroep op het
tweede Vaticaans concilie
zegt de raad te hopen, dat
mgr. Simonis in zijn beleid
steeds zal uitgaan van de
noodzaak en vruchtbaar
heid van de inbreng van de
geloofsgemeenschap in haar
geheel en van de gelovigen
persoonlijk. „Gelovigen mo
gen niet zonder meer voor
bijgaan aan het spreken
van hun bisschop, maar
herders mogen niet doen of
zij de Heilige Geest in pacht
hebben", aldus de hoge
schoolraad, die zegt bij de
studenten een verminderde
bereidheid te beluisteren
om in de pastoraal te gaan
werken. De studenten vre
zen, dat zij uit steeds meer
vormen van de pastoraal
zullen worden verdrongen
en steeds minder geloof
waardig zullen kunnen
functioneren naast hun
priestercollega's, aldus de
raad, die pleit voor een
open overleg tussen bis
schoppen en gelovigen over
het priesterambt.
Het college van curatoren
en de hogeschoolraad van
de KTHU hebben zich ge-
distancieerd van de oproep
van de werkgroep „Mis Si
monis" voor een demon
stratie en manifestatie don
derdag, de dag, dat mgr. Si
monis wordt geïnstalleerd
als aartsbisschop van
Utrecht. De werkgroep ziet
in de benoeming van mgr.
Simonis „een stap van
Rome om rooms-katholiek
Nederland weer in juiste
banen te krijgen". Deze
richting staat haaks op de
democratisering van de r.-
k. kerk in Nederland die na
het tweede Vaticaans conci
lie op gang kwam, aldus de
werkgroep.
De feministische theologe Dorothee Sölle is geweigerd als
docent voor een cursus aan het Burckhardthaus te Gelnhau-
sen, een vormingscentrum van de Evangelische Kerk in
Duitsland (EKD). Het besluit van het curatorium is het gevolg
van de irritatie binnen de EKD, nadat mevrouw Sölle als eni
ge uit West-Duitsland gevraagd werd een toespraak te hou
den op de algemene vergadering van de Wereldraad van
Kerken te Vancouver, zo verklaarde directeur Karl-Behrend
Hasselmann. Niet de capaciteiten of de opvattingen van de
theologe stonden ter discussie, maar de gespannen verhou
ding van het instituut met de kerkleiding, aldus de directeur.
Het curatorium had het besluit al genomen voordat Sölle in
Vancouver fel naar het christendom in het „verzadigde rijke
westen" uithaalde. Het Burckhardthaus stond in de jaren ze
ventig bloot aan hevige kritiek, toen het als te politiek en te
links bekend stond.
Naar het Oostenrijkse bureau voor de statistiek meedeelt,
hebben in 1982 in totaal 35.278 personen zich als kerklid laten
uitschrijven. Van hen behoorden verreweg de meesten tot de
r.-k. kerk; 2.812 waren lid van de Evangelische Kerk. De stij
ging ten opzichte van 1981 bedroeg twintig procent. Meer dan
de helft van alle uitgetredenen van de grootste twee kerken
woont in het stadsgebied van Wenen. In de periode 1958 tot
1982 hebben in Oostenrijk 493.164 mensen zich als kerklid la
ten uitschrijven, van wie 424.868 uit de r.-k. kerk.
De Oud-Katholieke Kerk in Nederland zal het IKV niet lan
ger uit de algemene middelen steunen. Wel zullen de oud-ka
tholieken de relatie met het IKV handhaven. Ook het ICTO,
dat als reactie op het IKV ontstond, krijgt geen geld uit de
algemene middelen. Dit heeft de synodale raad in opdracht
van het collegiaal bestuur meegedeeld aan de leden van d^
synode. Na interne bezinning heeft het collegiaal bestuur irr
mei „een zeer open en fundamenteel gesprek" met een IKV-
-delegatie gehad, waarbij de kritiek van oud-katholieke zijde
op het IKV werd verwoord. Op grond hiervan heeft het be
stuur besloten de opdracht aan het IKV als beraad voor vre
desvraagstukken niet terug te nemen. Verder werd besloten
de IK V-campagne niet meer te steunen uit de algemene mid
delen, maar hiervoor een collecte in de kerk te organiseren.
Het ICTO komt niet voor algemene middelen in aanmerking,
daar het geen kerkelijke opdracht heeft. Wel erkent het col
legiaal bestuur, dat het ICTO bijdraagt aan de bezinning op
het vredesvraagstuk.
De voorzitter van de Guatemalaanse bisschoppenconferentie,
mgr. Prospero Penados del Barrio, is door de paus benoemd
tot aartsbisschop van Guatemala-stad. Hij volgt kardinaal Ma
rio Casariego op die eerder dit jaar op 74-jarige leeftijd is
overleden. De nieuwe aartsbisschop werd in 1925 geboren in
Ciudad Flores in het aartsbisdom Guatemala-stad. Hij werd in
1951 tot priester gewijd. Paus Paulus VI benoemde hem in
1966 tot hulpbisschop van San Marcos. Vijf jaar later werd hij
bisschop van dit diocees.
Uitwassen in de bouw L
Indii
reek
Er is geen vakgebied waar zwart werken en beunh^ ge!
welig tieren als in de bouw. Zo nu en dan wordt er vvan
een koppelbaas in de nek gegrepen, maar zo'n voorvnor
tegenover zeer veel andere, waarbij niet wordt ingef0
Zwart werken roept allang niet meer de bittere smj
die buitenstaanders er aanvankelijk bij in de mond
Het is in brede kringen vrijwel algemeen aanvaard; e3
verworven onrecht. >tte,
De nieuwe voorzitter van het Algemeen Verbond B
drijf, De Vilder, heeft er voor gepleit de Economisch
troledienst drastisch uit te breiden, zodat er paal en pe
worden gesteld aan de uitwassen. Waar gaat het n|jn
om? Het is niet zo dat mensen werk wordt misgund, lb 1
zwaren richten er zich tegen, dat zij de plaats innem
vaklieden door te werken tegen extreem lage lonen. 1
mogelijk, doordat allerlei sociale premies niet worden
en afgedragen. Het zijn deze gelden die noodzakelijk
verschillende sociale voorzieningen in stand te li
Daarvan profiteren niet alleen werklozen, zieken enA.
die buiten hun schuld buiten het arbeidsproces zijn g/
maar vaak ook en dan ten onrechte de zwartw
HET is een diep ingevreten misstand, die nauwelijk
als zodanig wordt herkend en erkend. Daarbij verscn.
grens van wat nog onschuldig kan worden genoemd*"
verder tot voorbij het punt waarop sprake is van rege;11
diefstal. De voorzitter van het Algemeen Verbond Br*1'
drijf heeft in dit verband gepleit voor een openbaar r(.stL
waarin wordt bijgehouden welke kleine bouwactivV^
zonder vergunning zijn uitgevoerd, onder vermelding fr1"
naam van de aannemer. Dat lijkt ons nogal drastische*
het is van de andere kant niet zo verwonderlijk dat bc
aannemers in die richting beginnen te denken. In elli^rc
is een aanzienlijk krachtiger aanpak noodzakelijk o
aantal beunhazen en zwartwerkers terug te dringen, if
leen om de bonafide aannemer en zijn personeel te br*
men, maar ook omdat hier een rechtvaardige verdelii°.rr
de kosten van onze sociale voorzieningen in het gedir, P
ADVERTENTIE
lin|
nt
dc
lop
Elke (finsdag en woensdag
hebben we groente en vlees
in de aanbieding.
Gekookte bietjes, QQ
±500 gram J70
Gehakt,
500
kilo
500g5r48338 CQQ
0»2>®® ±98 U,uO
's Lands grootste kruidenier blijft opde kleintjes
Ovenschotel met
witte kool vla
met biscuits en jam
Voor twee personen hebt u
nodig: 0,5 1 kg aardap
pelen, zout, melk, peper,
nootmuskaat, 400 g witte
kool, kummel, paprikapoe
der, bekertje zure room, 1
grote ui, 10 g boter, 150 g
gehakt, ketoembar, aroma,
Worcester saus, paneer
meel, 20 g boter;
0,5 liter melk, 25 g custard,
30 g suiker, 4 biscuits, jam.
Kook de aardappelen gaar
met zout, giet ze af en stamp
ze fijn. Roer er zoveel melk
door, dat het een smeuïge
puree wordt, voeg naar
smaak peper en nootmuskaat
toe en blijf nog even roeren,
zodat de puree luchtig wordt.
Snijd de kool fijn en kook
haar gaar in circa 15 minu
ten met zout, kummel en
heel weinig water. Meng van
het vuur paprikapoeder en
zure room door de groenten.
Snijd de ui in lange, dunne
snippers en bak die goud
bruin in de boter. Roer het
gehakt door de gebakken ui
en blijf even roeren tot het
gaar is, het ziet dan grijzig.
Breng het gehakt-uimengsel
op smaak met zout, ketoem
bar, aroma en Worcester
saus.
Spoel een ovenschaal om,
doe onderin de kool, spreid
daarover het gehakt-uimeng
sel en bedek dat met de pu
ree. Strijk de bovenkant glad
af, strooi er weinig paneer
meel op en verdeel er de
tweede portie boter over. Zet
de schotel een paar minuten
onder een hete grill of circa
tien minuten in een voorver
warmde oven hoogste stand)
voor een korstje.
Deze schotel kan ook daags
tevoren worden klaarge
maakt, doe alles dan pas in
de schaal als het afgekoeld is
en reken voor het opwarmen
tenminste drie kwartier in
een oven, die op 4 of 175
staat.
Besmeer de biscuits met jam,
doe ze met het mes in de
schaal stuk en leg er de gele
vla op. Garneer de schaal
tjes) vla met een paar stip
pen jam.
JEANNE
LEIDEN Gemeentera
den hebben door een
vertrouwenscommissie in
te stellen duidelijk in
vloed gekregen op de be
noeming van een nieuwe
burgemeester. Die in
vloed gaat niet ten koste
van de kwaliteit van het
burgemeesterscorps. De
vertrouwenscommissie
blijkt zeer goed in staat
te zijn de kwaliteiten van
de verscheidene sollici
tanten naar de burge
meesterspost te beoorde
len. Bovendien speelt de
commissie vaak een ka
naliserende rol temidden
van de vele lobby's bij
burgemeestersbenoemin
gen.
Dit concludeert een on
derzoeksteam van de
vakgroep politieke we
tenschappen van de
Leidse universiteit in het
rapport „De burgemees
ter benoemd". Het rap
port is vandaag aangebo
den aan opdrachtgever
minister Rietkerk van
binnenlandse zaken.
Het verschijnsel vertrou
wenscommissie komt de laat
ste jaren steeds meer voor.
De commissie, door de ge
meenteraad uit haar midden
samengesteld, voert met kan
didaten naar een vacante
burgemeesterspost gesprek
ken en brengt vervolgens ad
vies uit aan de commissaris
van de Koningin in de be
trokken provincie. De com
missaris kan het advies van
de commissie overnomen als
hij een aanbeveling doet aan
de minister van Binnenland
se Zaken voor de benoeming
van de nieuwe burgemeester.
Door de vertrouwenscommis
sie is de raad, althans een ge
deelte ervan, meer dan voor
heen betrokken bij de benoe
ming, zo leert het onderzoek.
In de onderzochte periode,
1978-1982, was het volgens de
onderzoekers overigens nog
Unanimiteit van de vertrouwenscommissie is van
groot belang voor het uiteindelijke benoemingsvoor-
stel van minister Rietkerk van binnenlandse zaken.
noemingen, ofwel ruwweg
tien procent.
een uitzondering dat een der
gelijke commissie werd inge
steld. Tussen augustus 1978
en augustus 1982 was dat het Vaak PvdA-gemeenten
geval bij 32 van de 302 be- In grotere gemeenten doet
het verschijnsel zich eerder
en vaker voor dan in kleine
re. In gemeenten met minder
dan 10.000 inwoners is een
vertrouwenscommissie nog
een uitzondering. Bij meer
dan 50.000 inwoners wordt
het een normaler verschijn
sel: in ongeveer de helft van
de gevallen opereeert er een
bij een burgemeestersbenoe
ming.
Bovendien betreft het vaak
gemeenten waar de PvdA de
meeste zetels in de raad
heeft.
Een ai
ven uit het i
vertrouwenscommissies in
Gelderland en Zuid-Holland
relatief gezien vaak worden
ingesteld, in Groningen,
Noord-Brabant en in Lim
burg in het geheel niet. In
1982 moest in de laatstge
noemde drie provincies de
eerste vertrouwenscommissie
nog het licht zien.
Politieke kleur
De onderzoekers menen dat
dat tevens te maken heeft
met de politieke kleur van de
commissaris van de Konin
gin. De PvdA is altijd groot
voorstander en gangmaker
geweest van vertrouwens
commissies, na de profiel
schets een tweede stap op
weg naar uiteindelijk wel
licht een gekozen burgemees
ter. CDA en VVD lopen er
tot nog toe niet al te zeer
warm voor. Zij conformeren
zich uiteindelijk wel, al was
het maar uit pragmatische
overwegingen om niet even
tueel buitenspel te komen
staan.
Nadat de huidige minister
van binnenlandse zaken
(Rietkerk, VVD) in 1983 na
dere richtlijnen heeft doen
uitgaan voor het instellen
van vertrouwenscommissies
zijn dergelijke commissies
een veel algemener ver
schijnsel geworden. Was het
percentage in de onderzochte
periode in vacante gemeen
ten nog geen tien, vanaf de
periode-Rietkerk gaat het om
meer dan de helft van de ge
meenten. Ook in regio's en
provincies waar nog nooit
een commissie was ingesteld
Geen gelijke kansen
Uit het onderzoek blijkt dat
gemeenten niet altijd gelijke
kansen hebben bij het instel
len van een vertrouwens
commissie. In sommige ge
meenten stimuleerde de com
missaris van de Koningin de
gemeenteraad een commissie
in te stellen. In andere ge
meenten maakte de commis
saris dat juist onmogelijk.
Ook in het verloop van de
procedure blijkt een zeer
verschillende behandeling
van de commissie door de
respectievelijke commissa-
risssen.
De commissies zijn over het
algemeen zeer breed samen
gesteld. De belangrijkste
raadsfracties zijn er alle in
vertegenwoordigd. Boven
dien is het streven er altijd
op gericht tot een unaniem
advies te komen, in de hoop
commisaris en minister van
de juistheid van het advies te
kunnen overtuigen.
Onafhankelijkheid on
aangetast
Dat streven naar unanimiteit
blijkt belangrijk voor het
functioneren van de commis
sie. Men gaat niet allereerst
op zoek naar een kandidaat
die overeenkomt met de poli
tieke kleur van de meerder
heid in de raad, maar naar
kandidaten die dankzij hun
politieke affiniteit met de
hele gemeente acceptabel zijn
voor alle partijen. Zo ver
plichten de kandidaten zich
in het gesprek met de com
missie tot niets. Ook wordt
hun onafhankelijke positie
als burgemeester, indien zij
dat worden, geenzins aange
tast door het gesprek.
De onderzoekers weerleggen
het argument dat inschake
len van vertrouwenscommis
sies de kwaliteit van het bur
gemeesterscorps negatief kan
beïnvloeden. Er zijn zelfs
aanwijzingen voor het tegen
deel: er zijn burgemeesters
benoemd die beter in de ge
meente passen door de rol
van de commissie.
Ander benoemd
De invloed van de vertrou
wenscommissie is eveneens
niet gering. In een aantal ge
vallen wist zij duidelijk in
vloed te verwerven op de be
noeming. Door zelf geschikte
mensen naar voren te schui
ven en de commissaris en mi
nister te overtuigen van hun
voorkeur hebben vertrou
wenscommissies er toe bijge
dragen dat andere burge
meesters zijn benoemd dan
anders het geval was ge
weest.
De onderzoekers nemen ver
der de twijfel weg dat door
vertrouwenscomissies in te
stellen de vertrouwelijkheid
van de benoemingsprocedure
in het geding zou kunnen ko
men. De commissies blijken
over het algemeen zeer ver
trouwelijk te functioneren.
Het zijn vaak de kandidaten
zélf die een actieve rol spelen
bij het uitlekken van hun
sollicitatie.
Ook de verwachting dat een
commissie zou leiden tot ver
traging van de procedure
blijkt niet gewettigd. De pro
cedure wordt eerder korter
dan langer, concluderen de
onderzoekers.
Dat kan mede worden ver
klaard uit de kanaliserende
rol van de commissie. Bij alle
lobby's waardoor burgemees
tersbenoemingen doorgaans
worden gekenmerkt is het de
vertrouwenscommissie die
structuur en vaart in de pro-
cudure weet te scheppen. In
stellen van dergelijke com
missies werkt eerder over
zichtelijker dan ingewikkel
der.
Eindconclusie van het rap
port is dat het instellen van
vertrouwenscommissies nog
meer moet worden gestimu
leerd. Bovendien dient meer
gewicht te worden gehecht
aan het oordeel van de com
missie. Bij gebrek aan nadeli
ge gevolgen zou de benoe
mingsprocedure op die ma
nier kunnen worden verbe
terd.
Wisselend
bewolkt
DE BILT Het koude tl
voorbij. Vannacht al bei
temperatuur op te lopli
Den Helder wees de tn|
meter plus 8 graden aai
weer wordt een etmaaf
bepaald door een depresj
van West-Noor wegen I
Zuid-Finland trekt. Eenpj
horend regengebied trek!
avond en vannacht, st^j
betekenis afnemend,
noord naar zuid over
land. In de noorwei
luchtstroming die morg^
ven de Noordzee staat kj
enkele buien ontstaan 5 ji
die drijven waarschijnli
leen het noordoosten v2T
land binnen. In de loo)
morgen komt Nederlai7V
weer in de invloedssfeë'
een in betekenis toen^
hogedrukgebied dat va|
zeegebied ten westen val
land in onze richting
Komende nacht ligt de i
mumtemperatuur rondsEI
twee graden. Morgen o\|so
is het ongeveer 7 gradè,n
noordwestenwind
meest matig ongeveer
4.
De Bilt
Eelde
Vlissingen
Z -Limburg
Aberdeen
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
-llT
"fi rd
;.fi
Klagenfurt zw.bew.
Kopenhagen geh.bew.
Lissabon onbew.
Stockholm
Wenen
Zurich
Casablanca
Geen krant ontvangen
tussen 18.00 en 19.00 u
terdags tussen 14.00 en
uur, telefoonnr. 071-1222
uw krant wordt nog de
avond nabezorgd.
