choo: Ontwikkelingshulp
aar allerarmste landen
Belastingontduiking in
Spanje geen doodzonde
Vinder van miljoenen vondst
vecht al veertien jaar om recht
Opperrechter
ukn druzen
srmoord
Geen hond meer in Italiaanse bioscoop
Chinese
overloper
krijgt vijf
miljoen
^iÜITENLAND"
CcidócSomont
VRIJDAG 2 DECEMBER 1983 PAGINA 11
jujuimteveer wellicht
ieMnger weg
ergellSTON Het Amerikaanse ruimteveer Columbia
seumjet Europese ruimtevaartlaboratorium functioneren
?n p(oed en de wetenschappelijke experimenten zijn zo
wonfuktief dat de negendaagse ruimtemissie van het
'ersc^teveer Columbia met een dag zal worden verlegd,
engepet weekeinde wordt hierover een beslissing geno-
Een extra dag in de ruimte zal de wetenschap-
i de I-astronauten in de ruimte in staat stellen meer re-
?n takten te oogsten van hun veelsoortige experimenten.
Toepteren leidde het aantal instructies vanaf de grond
r hetduidelijke irritatie bij de ruimtevaarders. Toen de
jerlander Wubbo Ockels de bemanning in het
agennteveer vroeg zich voor te bereiden op een nieuw
tie ipriment. bekte de Amerikaan Parker hem toe dat
ïuseifijn monmd eens moest houden omdat ze nog hun
iden vol hadden aan de eerdere gedane verzoeken.
VS veroordelen gedwongen
verhuizing in Zuid-Afrika
DEN HAAG De Amerikaanse regering heeft
op hoog niveau geprotesteerd tegen een besluit
van de Zuidafrikaanse regering om een zwarte
gemeenschap te dwingen tot verhuizing naar
een zwart thuisland. Dit is gisteren bekend ge
maakt door Amerikaanse functionarissen. De
Amerikaanse onderminister van buitenlandse
zaken, Eagleburger, heeft de Zuidafrikaanse
ambassadeur in protestnota laten weten dat de
VS de „willekeurige verplaatsing van mensen
op etnische of raciale gronden" afwijst. De Ne
derlandse regering is verontrust over het be
sluit van de Zuidafrikaanse regering de zwarte
bewoners van het dorpje Mogopa gedwongen te
verhuizen. De regering doet een klemmend be
roep op de regering in Pretoria van de geno
men beslissing terug te komen.
Reagan akkoord met
anti-raketsysteem
WASHINGTON President Reagan
heeft in beginsel de ontwikkeling van
een anti-raketsysteem goedgekeurd.
Dat gebeurde tijdens een vergadering
van de nationale veiligheidsraad.
Reagan hoopt dat een dergelijk laser-
systeem de kernwapens eens nutteloos
en overbodig zal maken. Reagan zou
zich verzet hebben tegen de aandrang
van diverse Congresleden om het
nieuwe systeem zo snel mogelijk te
ontwikkelen. Reagan heeft daarom
ook nog geen beslissing genomen over
de technologie en financiering van de
nieuwe anti-raketwapens. De uitvoer
baarheid van het laser-afweersysteem
is onder deskundigen zeer omstreden.
Saddam Hoessein gelooft niet
in Iraanse blokkade van Golf
KAIRO De Iraakse president Saddam Hoessein heeft in
een vandaag gepubliceerd interview met het Egyptische dag
blad Al Ahram gezegd, niet te geloven dat Iran de Straat van
Hormoez zal afsluiten als Irak de Franse gevechtsvliegtuigen
van het type Super Etendard en exocet-raketten inzet tegen
Iraanse doelen. Zelfs als Iran over mocht gaan tot een blok
kade dan zal deze niet lang duren, aldus Hoessein.
Volgens hem zal de Iraanse regering zich wel tweemaal be
denken alvorens de Straat van Hormoez te blokkeren, omdat
dit niet in het belang is van Iran. Hoessein wijst er in dit
verband op dat Iran afhankelijk is van de olie-export en zich
geen blokkade veroorloven. Mocht Iran tot hiertoe overgaan
dan zal de blokkade maar van korte duur zijn, want Kho
meini zal deze als voorwendsel gebruiken om de oorlog te
stoppen, aldus president Hoessein.
Greenpeace krijgt boete
wegens actie bij
Britse kerncentrale
LONDEN Greenpeace is gisteren in
Engeland veroordeeld tot een boete van
225.000 gulden, omdat zij de rechter wei
gerde te beloven geen poging meer te on
dernemen om de afvoer van 's werelds
grootste kerncentrale voor splijtstof te
blokkeren. De opwerkingsfabriek Winds-
cale loost kernafval via een pijpleiding in
de Ierse Zee. In november deden kikvors
mannen van Greenpeace op zee een ver
geefse poging om de mond van de leiding
af te sluiten. Dit nadat radioactief slib was
aangespoeld aan de kust. Nadat deze week
ook radioactiviteit besmet zeewier aange
spoelde, adviseerde het ministerie van mi
lieu de bevolking aangeraden de stranden
te vermijden.
gONINGEN Het Ne-
Jlands ontwikkelings-
eid zal zich moeten
icentreren op een klei-
I groep allerarmste lan-
n. Daarnaast moet spe-
|e aandacht worden ge
weven aan een aantal
lieden op de wereld
speciale problemen
kis de Sahel, Zuidelijk
rika en Midden-Ameri-
dat I Bovendien is op som-
jjkt ge terreinen een be-
Igrijke rol weg gelegd
pr het bedrijfsleven.
0 zei de minister van ont-
ckelingssamenwerking, me
luw Schoo, gistermiddag in
Groningen. Daar opende zij
het congres „Ontwikkelingssa
menwerking, maak er werk
van". Een groot aantal weten
schappers, ambtenaren en
mensen uit het bedrijfsleven
discussieerden gisteren en
vandaag over de relatie tussen
de ontwikkelingshulp en het
bedrijfsleven. In haar toe
spraak nam de minister een
voorschot op een tweetal no
ta's, die zij over enige tijd aan
de Tweede Kamer zal presen
teren. In die nota's zal de mi
nister haar visie geven op de
bilaterale hulp (van Nederland
naar een ander land) en op de
band tussen de hulp aan de
Derde Wereld en de werkgele
genheid in Nederland.
Zo'n herwaardering is volgens
de regering noodzakelijk. Nu
het totaal bedrag, dat ons land
aan ontwikkelingshulp be
schikbaar stelt volgend jaar
voor het eerst afneemt, moet
dat geld zo goed en zo effectief
mogelijk worden besteed.
Volgens de minister heeft het
Nederlands ontwikkelingsbe
leid zijn grenzen bereikt. Om
ook in de toekomst zinvol te
kunnen werken moet het aan
tal landen dat hulp krijgt van
Nederland sterk worden be
perkt. De minister noemde
een aantal van tien zogenoem
de concentratielanden, die
moeten behoren tot de groep
van de allerarmste landen.
Naast de concentratie op be
paalde regio's en het interne
beleid van de hulp ontvangen
de landen hecht de minister
ook groot belang aan de in
schakeling van het bedrijfsle
ven bij steun aan die landen,
die een zekere economische en
industriële ontwikkeling heb
ben bereikt.
Bij de vaststelling van de sec
toren waarop de Nederlandse
hulp zich moet richten zal
voortaan worden bekeken wat
ons land aan kennis, ervaring,
goederen of diensten te bieden
heeft. Minister Schoo bena
drukte daarbij dat de hulpstro
men weliswaar voor sommige
van de allerarmste landen van
vitaal belang zijn maar dat die
stromen in het totaal van de
wereldeconomie maar heel be
scheiden rol spelen. Voor de
rest zijn ook de meeste arme
landen wat hun economische
toekomst betreft aangewezen
op particuliere goederen, dien
sten en investeringen. In die
zin kan het bedrijfsleven, al
dus minister Schoo, een be
langrijke bijdrage leveren aan
de economische ontwikkeling.
Maar tegelijkertijd zou het be
drijfsleven zelf ook initiatie
ven moeten ontplooien:
marktonderzoek, innovatie en
aanpassing van de produktie.
Minister Schoo bestreed de op
vatting dat een dergelijk be
leid met inschakeling van het
bedrijfsleven strijdig is met de
uitgangsposities van de Neder
landse ontwikkelingspolitiek.
Armoedebestrijding en de eco
nomische verzelfstandiging
van de ontwikkelingslanden
blijven de doeleinden van het
Nederlandse beleid, aldus de
minister.
T
hoogste juridische autoriteit
de Libanese druzenge-
Ienschap, sjeik Halim Ta-
jjdine, is woensdag in zijn
hing in West-Beiroet dood
schoten. De Libanese politie
moedt wie de dader is,
ar wil niets bekend maken
llük>r de identiteit van de man.
f J politieke leider van de dru-
en cj' Walid Joemblatt, heeft de
kitangisten verantwoordelijk
an jteld voor de moordaanslag.
va|ik Takieddine was een ge-
oe dtigd politicus, die aandrong
irbgeen vreedzame co-existen-
iersttussen mos''ms en christe-
i in Libanon. De aanslag
firn op het moment dat pre-
jjsnt Gemayel in de VS arri-
rde. Waarnemers zien in de
>lokl
slag een teken, dat het ge-
,ellJld in Beiroet weer zal toene
men"
BARCELONA Hoewel
ook de Spaanse katholie
ken hun geloof steeds
minder praktiseren is er
toch een uitspraak van
een bekende heilige die
bij vele families hoog in
het vaandel staat geschre
ven: „Belastingontduiking
is geen doodzonde, maar
slechts een van de vele
kleine dagelijkse overtre-
dinkjes".
Deze „wijze" gedachte wordt
in Spanje ook inderdaad met
veel overtuiging nageleefd.
Twee miljoen Spanjaarden zijn
vorig jaar „vergeten" om hun
aanslagformulier in te vullen.
De totale belastingfraude be
draagt volgens de ambtenaren
niet minder dan 20 miljard
gulden per jaar. Dat komt bij
na overeen met het totale be
grotingstekort van de Spaanse
staat.
Maar ook in Spanje verande
ren langzaam maar zeker de
zaken en de nieuwe socialisti
sche regering is vastbesloten
om een rigoureus einde te ma
ken aan het befaamde Spaanse
belasting(ontduikings-)para-
dijs. De verantwoordelijke mi
nister van financiën en econo
mische zaken, Boyer, heeft
een grote campagne gelan
ceerd om zijn „vergeetachtige"
landgenoten te herinneren aan
hun sociale en vooral financië
le verplichtingen.
Deze „najaarscampagne" is be
gonnen in een van de weinige
Spaanse streken waar in deze
tijden van economische crisis
nog een kip te plukken valt,
en wel in het als vanouds rijke
Catalonië. Sinds een week zijn
busladingen vol fris benoemde
belastinginspecteurs neerge
streken in acht Catalaanse ste
den en zijn daar begonnen met
het „uitkammen" van de
plaatselijke middenstand. Deze
rigoreuze opsporingsacties van
de Spaanse overheid jagen de
kleine handelaars en verko
pers de stuipen op het lijf en
hebben hier en daar de afgelo
pen dagen geleid tot veelzeg
gende en indrukwekkende ac
ties van „burgerlijke onge
hoorzaamheid".
In het Catalaanse plaatsje Se-
ros werd een groep belasting
inspecteurs, die argeloos een
cafeetje kwam binnengewan
deld, met vereende krachten
door de verontwaardigde
buurtbewoners de bar uitgesla
gen. „Jullie komen om ons dat
kleine beetje af te pakken dat
we nog over hebben", zo
schreeuwde de woeste Cata
laanse middenstand. In de ste
den Manresa en Montblanc
hebben de middenstanders
deze hele week alle lichten ge
doofd van de etalages en de
uithangborgden om daarmee
te protesteren tegen wat zij
noemen de „onrechtvaardigde
jacht" van de belastingdienst.
De gemoederen laaien zo hoog
op dat de socialistische burge
meester van de „getroffen"
plaats Manresa al diverse ma
len met de dood bedreigd is
omdat hij volgens velen de be
lastingdienst in Madrid heeft
gevraagd om maar eens in de
boeken van zijn stadgenoten te
komen snuffelen.
Engste dochter
laatste tsaar
.Verdwenen
;rop
merlARLOTTESVILLE De
buw die al sinds 64 jaar zegt
i zij Anastasia is, de jongste
^tihter van de vermoorde
^Itste Russische tsaar Niko-
(s. is verdwenen uit het zie-
nhuis in Charlottesville. De
(ïtie denkt dat zij is meege-
•st<J«/nen door haar man.
wel de 82-jarige Anna Ma-
han-Anderson als de 63-jari-
John Manahan, verdwenen
nsdag uit het psychiatrisch
iljoen van het academische
jkenhuis van Charlottesville.
was vlak voordat me-
'uw Manahan overgebracht
worden naar het hoofdge-
v van het ziekenhuis van
universiteit van Virginia.
(Van onze correspondent
Cees Manders)
ROME Een Romeins
officier van justitie ver
oorzaakte vorige week
een fikse rel in de; Ita
liaanse filmwereld door
de film La Chiave, De
Sleutel, uit de bioscopen
te halen: De actrice Ste-
fania Sandrelli zou daar
in te vrij haar sexuele
kunsten vertonen. Of die
wat preutse bewaker van
de publieke moraal nu
juist gehandeld heeft of
niet, de bioscoop-exploi
tanten boort hij in elk
geval een kassucces van
jewelste door de neus.
Want La Chiave liep als
een trein. Hadden we
eindelijk een film waar
voor het publiek van
achter de tv vandaan
kwam, en dan wordt 'ie
in beslag genomen, zo
reageerden woedende
bioscoop-exploitanten.
De meeste Italiaanse biosco
pen zitten inderdaad met het
probleem hoe van de tv-kij-
kers weer bioscoopgangers te
maken. In Rome alleen al
deelt de tv dodelijke slagen
uit aan het bioscopenbestand.
De laatste jaren zijn 48 zalen
gesloten, en op dit ogenblik
st-aan er 12 op het punt defi
nitief de toegangsdeuren te
sluiten. Dan blijven er in
Rome (een stad met 3 miljoen
inwoners) nog altijd zo'n 80
zalen over, maar voor drie
kwart daarvan heeft de toe
komst niets meer te bieden,
tenzij het publiek op korte
termijn zijn weg naar de bio
scoop weer terugvindt.
Alle beschuldigende vingers
wijzen naar de tv die de re
gels schendt en speelfilms al
op het scherm brengt terwijl
ze nog volop draaien in de
bioscopen. Vooral de particu
liere stations, waarvan er in
heel Italiëe 600 zijn, doen wat
dit betreft wat ze willen. De
onderlinge concurrentiestrijd
om de gunst van het publiek
en van de adverteerders is zo
moordend dat geen enkele
prijs te hoog schijnt als de
film maar „beter" is dan die
van de concurrent. De adver
teerders willen hun wasmid
delen, autobanden, kaas en
cognac nu eenmaal „verpakt"
zien in de „beste" speelfilm
en dan ben je als tv-station
verplicht de filmmarkt naar
de nieuwste en spectaculair
ste speelfilm af te stropen.
Film-race
De RAI, de Italiaanse
staats-tv, die ook dagelijks
drie programma's te vullen
heeft, is minder afhankelijk
van de adverteerders en van
het publiek dan haar particu
liere concurrenten. Maar ook
zij kan het zich niet veroorlo
ven zich aan die film-race te
onttrekken. Het Italiaanse
tv-publiek is verslaafd aan de
speelfilms en ook de RAI
heeft zich aan deze voorkeur
maar aan te passen.
Als tv-kijker in Italië hoef je
dus niet eens zo deskundig
met de toetsen van je toestel
overweg te kunnen om van
je huiskamer een 24-uurs bio
scoop te kunnen maken. Een
programma van het tv-sta
tion Telestudio bijvoorbeeld,
brengt een speelfilm of film
aflevering, practisch onafge
broken van 8.00 uur 's och
tends tot 2.00 uur 's nachts.
En dan is het filmfestival nog
niet afgelopen want om de
holle uren te overleven is er
altijd nog wel een pornofilm,
die niet in het programma
blad staat vermeld.
De RAI heeft diezelfde dag
ook vier complete speelfilms,
en een tiental afleveringen
van het type Derrick-, Dallas
en Columbo. Bij de overige
20 stations is het niet anders.
De kijkers wordt het dus niet
al te gemakkelijk gemaakt,
temeer niet omdat de beste
films in het belang van de
adverteerders op hetzelde
tijdstip worden uitgezonden.
Tv-kijken in Italië is dus nog
meer dan in andere landen
een kwestie van kiezen en
belangrijke beslissingen ne
men. In de Romeinse bio
scoop komt straks geen hond
meer, zeker als de justitie
doorgaat met acties tegen
successen als La Chiave, een
van de weinige bioscoopfilms
waarvoor de kijker uit zijn
fauteuil bleek te komen. La
Chiave bevindt zich nu ach
ter slot en grendel, maar nie
mand twijfelt eraan dat de
honderden privé-zenders
hun jacht op de film inmid
dels al hebben geopend.
Want dat deze film „goed' is
heeft de Romeinse officier
van justitie onomstotelijk be
wezen.
DE HIPPE HEKSEN
(Van onze correspondent
Aad Jongbloed)
BRUSSEL Het geluk zal
Felix Agneessens die ochtend
toelachen als hij om vijf uur al
in het kanaal Brussel- Wille
broek zijn eerste klant helpt
en vervolgens, dicht onder de
wal varend omdat het stormt,
zich redt van boot naar boot
om olie te leveren. Het is 17
mei 1969 en half elf als Felix
Agneessens uit Lembeek bij
Halle een groot pak ziet drij
ven. „Ik had moeite om aan te
leggen bij een schipper", zegt
hij. „Maar het lukte en ik kon
het pak naar me toe halen. We
konden onze ogen niet gelo
ven. Wat een geld was dat".
In het pak bleken 250 dikke
bundels bankbiljetten te zitten,
elk van 5.000 Joegoslavische
dinar. In 1969 vertegenwoor
digde dat een waarde van 27,5
miljoen gulden. Van wat men
sen hem vertelden, kon Ag
neessens, als er geen eigenaar
gevonden werd, rekenen op de
helft. Vanaf dat moment zou
het geluk Felix Agneessens (48
inmiddels), zijn vrouw en 5
kinderen verlaten. Felix zou
zijn boot, waarmee hij olie aan
binnenschippers verkocht, van
de hand moeten doen, hij zou
zijn huis moeten verkopen, de
kruidenierzaak van zijn
vrouw, hij zou een hartinfarct
krijgen, maar de miljoenen
zouden hem niet uitbetaald
worden.
Eerst werd van alle kanten ge
zegd dat het om nagemaakt
geld ging. Inmiddels lag het
pak bankbiljetten in de kelder
van het Paleis van Justitie in
Brussel. „Ik heb gezien hoe
het weggelegd werd", zegt Ag
neessens, „verzegeld met lak
en zo, maar nu is de helft open
getrokken en is er een groot
gedeelte van de bankpapieren
verdwenen
Als de olieboer Agneessens
een poos niets van zijn vondst
hoort gaat hij voorzichtig el
ders informeren. De banken,
ook Joegoslavische, verzeke
ren hem allemaal dat het om
echt geld gaat (voor de zeker
heid had hij na de vondst een
aantal bankbiljetten achterge
houden). Maar de Belgische
justitie laat, nadat Agneessens
voor veel franken advocaten
ingehuurd heeft, weten: „Jam
mer, het geld is waardeloos.
Het was inwisselbaar vóór
1969". „Nee", zegt de Joegosla
vische bank. „het geld werd
waardeloos na 1975".
Wat is er nu aan de handIs
het geld, gevonden in een Bel
gisch kanaal, nu vals, verlo-
In 1971 heeft de toenmalige
minister van Justitie hem nog
laten weten dat zijn advocaat
een brief moest schrijven,
waarin stond dat genoegen ge
nomen zou worden met 20
procent van de vondst. „Drie
dagen daarna viel de regering
en ik heb er niets meer van
vernomen.„Ik heb alles ver
kocht", zegt Agneessens,
„want ik wil mijn recht en dat
kost centen. Het geld is geen
vals geld. Het was op het mo
ment van mijn eerste aan
spraak niet verlopen". Dan
merkt hij dat geld dat zijn gel
digheid heeft verloren voor de
staat nog wel degelijk in te
wisselen blijkt. Inmiddels blijft
kettingrokende Agneessens
hopen. Zijn zaak dient op
nieuw op 28 februari 1984.
De Chinese piloot Wang Xue-
cheng, die vorige met een
MIG-17 uitweek naar Taiwan,
heeft gisteren een beloning
van vijf miljoen gulden gekre
gen. Tevens werd Wang be
noemd tot majoor van de Tai
wanese luchtmacht.
Denemarken
wijst
stationering
raketten af
KOPENHAGEN Een
meerderheid van sociaal
democraten van het
Deense parlement heeft
zich gisteren in het parle
ment gedistantieerd van
het NAVO-dubbelbesluit
en heeft de stationering
van Amerikaanse raket
ten voor de middellange
afstand in West-Europa
verworpen.
Denemarken behoort overi
gens niet tot de landen die ra
ketten plaatsen. De conserva
tieve minderheidsregering
moet volgende week in Brus
sel tijdens het NAVO-overleg
afstand nemen van de beslis
sing. In 1979 ging de sociaal
democratische premier Anker
Jorgensen zonder voorbehoud
akkoord met de komst van de
nieuwe raketten.
Inmiddels heeft Moskou ont
kend dat zij mogelijkerwijs
aan de onderhandelingstafel in
Geneve zal terugkeren, zoals
Bondskanselier Kohl had ge
concludeerd op grond van An
dropovs vorige week geschre
ven brief. De Pravda spreekt
van „schaamteloos bedrog" in
verband met Kohls uitlatin
gen. Premier Lubber? heeft in
antwoord op een verzoek van
VVD-leider Nijpels geweigerd
de brief van Andropov open
baar te maken.
Nederland wijst
Surinaamse
beschuldiging
van de hand
DEN HAAG/PARIJS De
Nederlandse regering heeft
gisteren de Surinaamse be
schuldiging van de hand ge
wezen dat zij steun verleent
aan plannen voor een huurlin
geninvasie in Suriname. Hier
mee reageerde het ministerie
van buitenlandse zaken op een
protestnota, die het bewind in
Paramaribo naar Nederland
stuurde. In de protestnota staat
dat activiteiten, die moesten
leiden tot een huurlingeninva
sie, werden uitgevoerd vanaf
Nederlands grondgebied.
Ook Frankrijk kreeg een pro
testnota omdat vanuit Frans
Guyana dergelijke activiteiten
zouden zijn ontplooid. In Pa
rijs is echter eveneens de Suri
naamse beschuldiging van de
hand gewezen, als zou de
Franse regering de deze week
gemelde poging tot een staats
greep in Suriname hebben ge
steund.
De woordvoerder van het Ne
derlandse ministerie van bui
tenlandse zaken onderstreepte
dat de Raad voor de Bevrij
ding van Suriname, die onder
leiding staat van de Surinaam
se ex-president Chin A Sen, en
soortgelijke organisaties zich
bij hun activiteiten in Neder
land moeten houden aan de
Nederlandse wpi
