Italië wil
scherper optreden
tegen ontvoeringen
YS en Israël akkoord
over vrijhandelszone
Ongeloof overheerst
over coupe Suriname
Londense kranten
eisen schadevergoeding
van grafische bond
Verzoenende gebaren Nicaragua
maken Washington zenuwachtig
PROEVEN IN SPACELAB IN VOLLE GANG
Lambsdorff
weigert af
te treden
BUITENLAND
Eeidae Somo/nt
DONDERDAG 1 DECEMBER 1983 PAGINA 6
Radioactieve algen
op Brits strand
LONDEN Op de stranden bij de opwer
kingsfabriek Sellafield (voorheen Windscale).
in het noordwesten van Groot-Brittannië zijn
radioactieve algen aangespoeld. Het ministe
rie van milieu heeft gisteren de bevolking
aangeraden de stranden te vermijden.
Het peil van de radioactiviteit van de algen
was honderd tot duizend maal hoger dan de
hoeveelheid radioactiviteit die zij "van nature
bevatten. Toch noemde de woordvoerder het
peil laag. Het is de twee maal in twee weken
tijd dat de bevolking een dergelijk advies
krijgt. Elf dagen geleden werd een deel van
het strand gedurende een dag voor het pu
bliek gesloten omdat er radioactieve modder,
afkomstig uit de afvoerpijpen van de opwer
kingsfabriek was aangespoeld.
Zweden schendt eigen wapenembargo
STOCKHOLM Zweden heeft
zijn eigen embargo op de verkoop
van wapens aan oorlog voerende
landen geschonden en wapens ver
kocht aan strijdende partijen in 39
oorlogen.
Dit staat in een gisteren uitgekomen rap
port van de onderzoeker Henrik West
ander. die op verzoek van een Zweedse
vredesgroep een onderzoek heeft inge
steld naar de Zweedse wapenhandel.
Westander komt na een onderzoek van
twee jaar tot de conclusie dat de Zweedse
regering haar toestemming heeft gege
ven voor de verkoop van wapens aan
oorlog voerende staten. Sinds 1950 zijn
er 107 internationale conflicten geweest.
In 63 daarvan gaf de Zweedse regering
binnen twee jaar na het uitbreken van
de strijd toestemming voor de export van
wapens aan één of beide partijen. In 39
van die 63 gevallen bleef de wapenex
port doorgaan, aldus het rapport. Als
voorbeeld van wapenverkopen van twij
felachtige aard noemt Westander de le
vering van wapens aan India ten tijde
van de oorlog met Bangladesj in 1971, de
verkoop van wapens aan Ecuador, toen
dat land in 1981 in een grensconflict was
gewikkeld met Peru. Volgens Westander
neemt de regering het niet zo nauw met
de regels omdat er 40.000 mensen wer
ken in de wapenindustrie en omdat er
op de internationale wapenmarkt winst
gevende zaken gedaan kunnen worden.
Rechter verbiedt
verspreiding afstotende
foto's in maandblad
PARIJS Een Franse rechter heeft gisteren
na een verzoek daartoe van de advocaat van de
Nederlandse familie Harteveld bevel gegeven
de hele oplage (243.000) van het maandblad
Photo uit de handel te nemen op straffe van
een dwangsom van tien franc per nummer.
Over elk nummer dat niet terugkomt moet boe
te betaald worden. Het blad had foto's gepubli
ceerd van de twee jaar geleden door een Japan
se kannibaal vermoorde Leidse studente Reneé
Harteveld. De advocaat van de familie Harte
veld wil dat degenen die verantwoordelijk zijn
voor de schandelijke publicatie verder worden
vervolgd. De foto's zijn hoogstwaarschijnlijk af
komstig uit het pathologisch-anatomisch insti
tuut in Parijs, waar een „lek" heeft gezeten.
Erfgroothertogin
in verwachting
LUXEMBURG Het groo-
thertogelijke hof van Lu
xemburg heeft woensdag be
kendgemaakt dat erfgroo
thertogin Maria-Teresa op
het einde van de lente van
komend jaar haar tweede
kind verwacht.
De erfgroothertogin. Cu
baanse van afkomst, trouwde
op 14 februari 1981 met erf-
groothertog Hendrik, zoon
en erfgenaam van groother
tog Jan. Op 11 november van
hetzelfde jaar werd het paar
ouder van een zoon, prins
Willem.
Meesterkok in
gevangeniskombuis
PARIJS Een van de bekendste koks ir
Frankrijk, Charles Barrier uit Tours, is we
gens belastingontduiking veroordeeld totj
een gevangenisstraf van zes maanden en:.
een boete van dertigduizend frank.
Tot de fijne kneepjes van Barrier behoorde,
het verzamelen van door gasten achtergela-,;
ten „douloureuses", om zo een deel van zijn
inkomsten niet te hoeven opgeven. Het!'
linkse dagblad Libération schreef gisteren!
dat het hoopte dat de gevangenis, die Bar
rier zou mogen ontvangen, diens culinaire1
vermogen naar waarde zou weten te schat-;
ten. Het menu daar zou er aanzienlijk door
verbeteren. Barrier is van plan van de ver-{
oordeling in hoger beroep te gaan.
(Van onze correspondent
Cees Manders)
ROME In Italië waren
gistermiddag tien perso
nen in handen van ont
voerders. De jongste is een
jongen van tien jaar, die
enige tijd terug samen met
zijn moeder in Calabrië
werd gekidnapt. Zijn moe
der is vrijgelaten, opdat ze
zich persoonlijk met het
verzamelen van de losprijs
kon bezighouden. De ove
rige gijzelaars zijn vijf
mannen en vier vrouwen.
Een van de vrouwen is
Rome's bekendste juwe
lierster Anna Bulgari, an
deren zijn de dochter van
een pianofabrikant in Bo
logna en de dochter van
een „olijvenkoning" in
Zuid-Apulië.
Dit jaar zijn al 39 personen ge
kidnapt, 18 van hen kwamen
vrij dankzij ingrijpen van de
politie, zonder dat er een lo
sprijs is betaald. Sinds 1972
zijn in totaal 517 personen ont
voerd. In 366 van deze geval
len kon de politie bijtijds tus
senbeide komen. In dezelfde
periode zijn 1997 ontvoerders
geïdentificeerd, van wie er
1060 zijn gearresteerd.
Deze ontvoeringsstatistiek
heeft de Italiaanse minister
van binnenlandse zaken gis
termiddag in de ministerraad
onthuld. De Italiaanse rege
ring zint op het ogenblik op
middelen tegen de ontvoerin
gen die de laatste maanden in
Italië in 'alarmerende' mate in
aantal zijn toegenomen. Beslo
ten is de verschillende politie
korpsen voortaan beter te
coördineren bij hun acties te
gen ontvoeringen. De anti-kid-
napbrigades zullen de beschik
king krijgen over de modern
ste middelen om beter opge
wassen te zijn tegen het raffi
nement en de deskundigheid
van de bendes. Ook is er spra
ke van om kidnappers zwaar
der te straffen, en om gerech
telijk beslag te leggen op het
vermogen van de door een
ontvoering getroffen familie,
zodat geen losprijs meer kan
worden uitbetaald. Maar deze
„uitzonderlijke" maatregelen
zullen eerst door de rechterlij
ke macht op hun wetmatig
heid moeten worden onder
zocht.
Inmiddels zijn maatregelen ge
nomen om het de kidnapben-
des moeilijker te maken de
geïnde losprijzen in omloop te
brengen. Drie van de vier Ita
liaanse casino's, die doorgin
gen voor maffiabanken, waar
het zwarte en vuile geld kon
worden wit- of schoonge
maakt, zijn doorgelicht en ko
men onder strengere controle
van de justitie. Gebleken is dat
in de casino's van Saint Vin
cent in Aosta, van San Remo
en van Campione miljarden li
res (miljoenen guldens) af
komstig van kidnappingen,
over de groene tafel zijn ge
gaan en in de normale gel-
domloop zijn verdwenen. De
politie heeft tientallen arresta
ties verricht, onder wie twee
complete colleges van burge
meester en wethouders (van
San Remo en van Campione).
Zij worden ervan verdacht
zich door de maffia te hebben
laten omkopen om de handel
in miljoenen afkomstig van
ontvoeringen in hun casino's
te tolereren.
BONN De Duitse minister
van Economische Zaken,
Graaf Otto Lambsdorff, heeft
gisteren tijdens kabinetsberaad
ten stelligste ontkend ooit geld
te hebben gevraagd of gekre
gen van het Flick-concern. De
minister, die is aangeklaagd
wegens omkoping, zei dat hij
eerst de acte van beschuldi
ging wil bestuderen voordat
hij beslist of hij aftreedt.
Bondskanselier Kohl ziet geen
aanleiding zijn regering te
hervormen.
Volgens de officier van justitie
in Bonn is Lambsdorff omge
kocht door het Flick-concern.
Lambsdorff zou 135.000 mark
van Flick gekregen hebben
voor zijn medewerking aan
het verlenen van gigantische
belastingvrijstelling van ruim
400 miljoen aan het concern.
Het geld van Flick kwam uit
een speciale „zwarte kas". Met
gelden uit de zwarte kas
strooide Flick jarenlang rijke
lijk in het politieke wereldje in
Bonn.
Niet alleen de justitiè, maar
ook een parlementaire onder
zoekscommissie houdt zich be
zig met de Flick-affaire. De
commissie zal de komende
maanden zestien getuigen
gaan horen. Ook oud-kanselier
Helmut Schmidt is opgeroe
pen, omdat in de tijd dat hij de
scepter zwaaide de belasting
vrijstelling een feit werd.
Wiesenthal in rechtszaal
aangevallen door neo-nazi
De Oostenrijkse nazi-jager, Simon Wiesenthal, nam gisteren
deze bokshouding aan, toen hij in een rechtszaal in Wenen
werd aangevallen door een Westduitser, die ervan wordt ver
dacht vorig jaar juni een bom bij Wiesenthals' huis te hebben
geplaatst. De verdachte, Ekkehard Weil die tezamen met acht
Oostenrijkers terecht staat op verdenking van verboden na
zistische activiteiten, probeerde Wiesenthal te trappen toen
deze op weg was naar de getuigenbank. Door ingrijpen van
parketwachters werd erger voorkomen.
WASHINGTON De Vere
nigde Staten en Israël gaan in
de toekomst behalve op poli
tiek en militair terrein ook op
economisch gebied nauwer sa
menwerken. Tijdens hun der
de ontmoeting sinds maandag
zijn president Reagan en pre
mier Shamir overeengekomen
een vrijhandelsakkoord te
sluiten, dat in 1989 geheel in
werking moet treden.
De overeenkomst moet de
vorm krijgen van het associa
tieve vrijhandelsakkoord van
Israël met de Europese ge
meenschap. De besprekingen
over het vrijhandelsakkoord
moeten volgens een Ameri
kaanse woordvoerder binnen
enkele maanden worden vol
tooid.
De Arabische landen zullen
alle middelen aanwenden om
de VS ervan te weerhouden
een nieuw beleid van militaire
samenwerking met Israël tot
uitvoering te brengen. De VN-
waarnemer van de Arabische
Liga, Maksoed, zei gisteren in
Washington dat de Arabische
landen binnenkort zullen bij
eenkomen om zich te bezinnen
over de Amerikaans-Israëli
sche samenwerking. Maksoed
sloot niet uit dat er diplomatie
ke of economische sancties ge
nomen zullen worden.
De Libanese president Gemay-
el is gisteravond in Washing
ton aangekomen voor bespre
kingen met de regering-
Reagan. Gemayel zei dat de
Amerikaanse-Libanese samen
werking de hoeksteen vormt
van zijn beleid en herhaalde
dat alle buitenlandse troepen
Libanon moeten verlaten.
DEN HAAG De Raad
voor de bevrijding van
Suriname van ex-presi
dent Chin a Sen heeft een
verklaring uitgegeven
waarin „met klem iedere
beschuldiging van de mi
litaire machthebbers in
Twee verdachten van de
vermeende coupe tegen het
bewind-Bouterse hebben
voor de televisie en
tegenover de pers een
„bekentenis" afgelegd. Het
tweetal, Karei Lindveld
(boven) en Oemperkash
Gobardhan, mocht vooraf de
handboeien afdoen. De
beelden werden in Suriname
meerdere malen
uitgezonden. Veel
Surinamers twijfelen er niet
aan dat de verklaringen
onder druk werden afgelegd.
Verslaggevers mochten het
tweetal geen vragen stellen.
Suriname dat de raad de
hand zou hebben gehad in
een couppoging tegen het
bewind van legerleider
Bouterse, van de hand
wordt gewezen.
De raad herinnert n.a.v. de re
cente arrestaties aan de be
schuldigingen van de macht
hebbers in december vorig jaar
„toen ook al democratisch ge
zinde personen werden beticht
van het scheppen van chaos en
het voorbereiden van een
staatsgreep. De zgn bekente
nissen van André Kamper
veen en Jozef Slag veer liggen
nog vers in het geheugen. Het
is toen overduidelijk gebleken
dat martelingen zelfs de sterk
ste ertoe kunnen brengen dat
gene te verklaren wat hem
wordt voorgehouden", aldus
de raad. „Het valt op dat Bou
terse telkens wanneer hij in
jjfet nauw is, het excuus ver
zint van een staatsgreep om
zijn tegenstanders op te rui
men".
Arrestaties
Het aantal arrestaties naai
aanleiding van de vermeende
couppoging die de Surinaamse
autoriteiten dinsdag onthul
den, zou inmiddels tot 25 zijn
opgelopen.
In Paramaribo is gisteren ove
rigens met enig ongeloof gere^
ageerd op de massaal bekeker)
tv-uitzending waarin twee
verdachten van de couppoging
verklaringen aflegden aan d?
pers. Veel Surinamers menen
dat de verdachten Oemper
kash Gobardhan en Kare
Lindveld onvrij waren in he
afleggen van hun verklarin
gen.
Intussen heeft het Surinaams<
bewind protestnota's gestuur:
aan Nederland en Frankrijk^
omdat volgens het bewind ac
tiviteiten die uiteindelijl
moesten leiden tot een huur
lingeninvasie, vanaf Neder
lands grondgebied en vanuil
Frans Guyana werden uitge
voerd.
HOUSTON De zes astro
nauten in de maandag gelan
ceerde Amerikaans-Europese
combinatie Columbia-Space-
lab zijn in hoog tempo bezig
de lange reeks proefnemin
gen af te werken die voltooid
moeten zijn wanneer zij op 7
december naar de aarde te
rugkeren.
Terwijl een aantal experi
menten geheel automatisch
door computers werd gedaan,
hielden de twee wetenschap
pers Byron Lichtenberg en
Ulf Merbold zich bezig met
proeven die meer inzicht
moeten verschaffen in het
probleem van de „ruimte
ziekte". Het tweetal fungeert
in dit verband als proefko
nijn. Duizeligheid is namelijk
een van de eerste symptomen
van de ruimteziekte, die bij
nagenoeg alle Amerikaanse
astronauten is geconstateerd.
Het enige probleem dat zich
tot dusver heeft voorgedaan
is van technische aard, waar
door een Japans en drie
Amerikaanse experimenten
dreigden te mislukken. De
ingenieurs in het ruimte
vaartcentrum in Houston
hebben het probleem al ge
deeltelijk opgelost. Men ver
wacht binnen korte tijd de
storing geheel te kunnen op
heffen.
LONDEN Twaalf grote
Britse kranten eisen drie
miljoen pond schadeloos
stelling van de Nationale
Grafische Vakvereniging
omdat zij afgelopen week
einde niet konden ver
schijnen wegens een
„spontane" actie van vak
bondsleden. Zeven dag
bladen hebben het ge
recht verzocht het nodige
te doen om herhaling van
dergelijke acties te voor
komen.
De weekeindstaking bij de
kranten in Londen was een
uitvloeisel van de massale ac
tie, die in Warrington bij Man
chester nog steeds aan de gang
is tegen een kleine drukkerij.
Daar zijn zes leden van de
bond ontslagen en is personeel
aangeworven dat geen lid is
van de Grafische Vakvereni
ging. Omdat bij de belegering
van die drukkerij telkens dui
zenden vreemde stakersposten
worden uitgezet en de stakers
ook nog op andere manieren
de nieuwe vakbondswetten
met voeten treden, heeft het
gerecht gisteren beslag laten
leggen op alle activa van de
Grafische.
Deze bond is een van de rijk
ste van Groot-Brittannië. Het
vermogen wordt op meer dan
'11 miljoen pond geschat. Sinds
afgelopen week heeft de bond
overigens een belangrijk deel
van zijn baten in veiligheid
gebracht. Zij bevinden zich nu
bij buitenlandse banken, waar
het Britse gerecht niet aan
kan.
De boetes en gerechtelijke kos
ten die de bond tot nu toe
moet betalen, bedragen al cir
ca 275.000 pond. Als niet spoe
dig een einde komt aan de
herrie in Noord-Engeland, lo
pen de vakbondsleiders het
gevaar in de gevangenis te
recht te komen.
Zeker 22 politie-agenten en twaalf drukkers raakten gewond tij.
dens ongeregeldheden bij de drukerij Messenger in Warrington
waar ongeveer 4.500 leden van de grafische bond probeerden t
verhinderen dat kranteauto's zouden uitrijden. De postend
drukkers waren afkomstig uit bedrijven uit de wijde omgeving
Volgens de wet is het verboden bij andere bedrijven te posten
WASHINGTON Uit al
les blijkt dat president
Reagan de mogelijkheid
wenst open te houden om
eventueel samen met
het leger van Honduras
Nicaragua militair binnen
te vallen. De dreiging van
een invasie blijft levens
groot, ondanks de verzoe
nende gebaren die de
Sandinistische regering de
afgelopen week week
heeft gemaakt naar Was
hington. Nog gisteren ver
klaarde de Nicaraguaanse
minister van buitenlandse
zaken, D'Escoto, dat er
een plan is om voor 1985
verkiezingen te houden
die weg moeten effenen
voor de invoering van een
politiek pluralisme.
'De Sandinisten zijn een opval
lend diplomatiek offensief be
gonnen, bedoeld om president
Reagan argumenten voor een
Amerikaanse bezetting van
Nicaragua te ontnemen en om
de afgenomen sympathie in de
VS en West-Europa voor hun
revolutie terug te winnen.
Dit laatste is voor de Sandinis
tische junta een urgente nood
zaak. Anderhalf jaar geleden
heeft het bewind, aangevallen
door rechtse rebellen vanuit
Honduras en aangespoord door
Cubaanse adviseurs in eigen
gelederen, zijn toevlucht geno
men tot een noodzakelijk een
partijstelsel.
De Sandinistische junta blijkt
nu in te zien de Ameri
kaanse invasie op Grenada zal
daartoe zeker hebben bijgedra
gen dat zij de Reagan-rege-
ring met een verkrampt bin
nenlands beleid juist in de
kaart speelde. Het Sandinisme
verloor immers zienderogen
krediet bij sympathisanten in
de westerse wereld. En naar
mate Managua economisch en
militair afhankelijker werd
van Moskou en Havanna,
kreeg het Witte Huis meer po
litieke ruimte voor een moge
lijke militaire agressie.
Zenuwachtig
De Sandinistische junta heeft
nu een eigen vredesplan voor
Midden-Amerika ontvouwd,
waarin ze zich verplicht tot
stopzetting van hulp aan de
Salvadoraanse verzetsbewe
ging en akkoord gaat met het
vertek van alle Cubaanse mili
tairen uit Nicaragua. Als voor
waarde stelt Managua dat de
regering-Reagan haar hulp
aan' de rechtse rebellen in
Honduras stopzet en haar mili
tairen uit Midden-Amerika te
rugtrekt. Om het initiatief
kracht bij te zetten hebben de
Sandinisten al zo'n duizend
Cubaanse burgers (van de to
taal naar schatting zes tot
achtduizend Cubaanse onder
wijzers, ambtenaren, technici
en militairen) teruggestuurd
naar Havanna.
Verder heeft de Sandinistische
junta de Salvadoraanse rebel
lenleiders, die in Nicaragua
verbleven, gevraagd het land
te verlaten. Daarnaast is de
perscensuur, hoewel bepaald
niet opgeheven, belangrijk
verlicht. Ook is de dialoog
hervat met de katholieke
kerkprovincie van aartsbis
schop van Managua, Obando
Y Bravo.
Al die gebaren, waarvan de
werkelijke betekenis nog
moeilijk valt vast te stellen,
hebben in elk geval reeds het
succes geboekt.dat de Reagan-
-regering er behoorlijk zenuw
achtig van wordt.
Een klein maar veelzeggend
symptoom daarvan is de wei
gering door Washington van
een visum aan de Nicara
guaanse minister van binnen
landse zaken, Borge, die voor
een aantal spreekbeurten be
gin december de VS had wil
len bezoeken. Die weigering
heeft tot grote kritiek geleid in
de VS. De Washington Post zei
onlangs in een commentaar
„Hoe kunnen wij de" vrijhei
van meningsuiting in Nicara>
gua laken als wij hier het spre
ken beletten van een politicu--
met wie wij van mening vei
schillen en met wiens land w
nen, inclusief Reagans politie;
ke gezanten als Stone en d
Kissinger-commissie altij
vrijelijk binnen kunnen ke
men en mogen spreken m<
wie ze willen?".
De beleidsmakers op het Stal
Department hebben de Nicara;
guaanse vredesvoorstellen a
onvoldoende en als „cosmeti"
ca" van de hand gewezen. Op
merkelijk hierbij is dat de vre
desvoorstellen sterk overeen
stemmen met die van de doo
de VS gesteunde Contadora"
groep. Deze groep bestaat
Venezuela, Mexico, Panam
en Columbia en wil langs
plomatieke weg een oploss
vinden voor de crisis in N
den-Amerika.
