ort en zwangerschap
an heel goed samen
ubbers heeft geen behoefte aan
ieuwe ideeen over kruisraketten
Xkef
SIJTHOFF PERS
:nland
;ensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnerïhofbuitensteBinnen
;ensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnen
GYNAECOLOOG LOTGERING
DOORBREEKTTABOE
BERLIJN
Politiek
Partij
Parlement
QeidóeQowuvnt
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1983 PAGINA 9
Kamerlid Louise
D'66) heeft woens-
tijdens het debat
belastingheffing
verdienershaar
wat ongebruike-
\ig afgestoken, na-
id op een barkruk
atheder. De reden
op deze wijze recht
et woord „spreek-
vas van louter fy-
Louise. een vrien-
fiele vrouw uit het
Maarssen, kampt
enige tijd met rug-
Als ik langer dan
iuten achtereen op
krijg ik pijn
Zij. Een korte toe-
us geen probleem,
een wat langere
jt het echt verve-
■ig ja t
voorzitter Dolman
of zij in geval
)ttend achter de ka-
'icht plaatsnemen.
kan dat. Geneer je
i ïolman toen geant
woord. Woensdag achtte Loui
se het moment gekomen om
van haar recht op een spreek-
zetel gebruik te maken, want
haar bijdrage aan het debat
zou minstens een minuut of
vijftig gaan duren. Aangezien
Louise met gebruikmaking
van een gewone stoel niet bo
ven de rand van de Kamer-
kansel uit zou komen, werd
voor haar een barkruk aange
sleept. Ongegeneerd, zoals
Dolman had bevolen, zette zij
zich erop neer en begon haar
toespraak aldus: „Mijnheer de
Voorzitter! Ik heb om een ze
tel gevraagd, omdat ik ook bij
een eerder uitvoerig debat al
te kennen heb gegeven, liever
niet zo lang te staan. Boven
dien vind ik het debat van
vandaag wel iets om even
goed voor te gaan zitten
Enkele in de Kamer aanwezi
ge persfotografen maakten
dankbaar van Louise's pose
gebruik en schoten er een paar
leuke plaatjes van. Dat noch
tans de volgende dag vrijwel
geen enkele krant een foto
van Louise publiceerde lag
echter niet aan haar maar aan
de ontvoering van Freddy
Heineken, die vele kolommen
opslokte.
JAAP
Op zeven november vorig jaar,
een dag voor de beëdiging van
het kabinet-Lubbers, kreeg de
gedoodverfde minister van
Verkeer en Waterstaat Neelie
Smit-Kroes een knallende ru
zie met de fractie- en partijlei
ding van de VVD. Zij weiger
de haar fractiegenoot Jaap
Scherpenhuizen als staatsse
cretaris op haar departement
te aanvaarden. Ze had wel een
betere kandidaat op het oog:
de heer B.J.M. Verwaaijen, di
recteur van het telecommuni-
catie-concern ITT.
Fractieleider Nijpels en partij
voorzitter Kamminga maakten
haar echter duidelijk dat daar
niets van in kwam. Niet zij,
maar de partij maakte uit wie
er staatssecretaris van Verkeer
en Waterstaat moest worden:
Jaap Scherpenhuizen dus.
Neelie bleef echter nukkig nee
schudden, sloeg met de deur
en keerde kwaad huiswaarts.
Even later pakte vice-fractie-
leider Albert-Jan Evenhuis de
telefoon en belde Neelie's
echtgenoot met de mededeling
van de volgende strekking:
„Als Neelie ons niet direct na
thuiskomst opbelt, staat ze
morgen niet op het bordes van
Huis ten Bosch". Dat hielp.
Nog dezelfde avond draaide
Neelie bij en accepteerde Jaap
Scherpenhuizen als staatsse
cretaris.
Jaap, een laconieke Gronin
ger, is nu precies een jaar
staatssecretaris en in die 365
dagen heeft hij op de Kamer
nu niet bepaald een flitsende
indruk gemaakt. Ongenoegens
over zijn weinig voortvarende
optreden kwamen de afgelo
pen week boven drijven in een
commissievergadering over de
PTT-begroting. Niet alleen
van de zijde van de oppositie
klonk kritiek, maar ook de
woordvoerders van CDA en
VVD toonden zich niet erg op
getogen over de bewindsman.
Er waren nauwelijks zinnige
onderwerpen om over te pra
ten, omdat Jaap tal van be
langrijke beslissingen op het
gebied van de PTT voor zich
uit bleek te hebben geschoven.
Het PvdA-kamerlid Jaap van
der Doef, oud-staatssecretaris
van Verkeer en Waterstaat,
gaf het hardst lucht aan zijn
irritaties. „Wat moet de Ka
mer met een staatssecretaris
die zijn huiswerk voor geen
enkel vak^heeft gemaakt?", al
dus de oppositionele woord
voerder.
Overigens bezorgde Jaap niet
enkel de kamerleden de nodi
ge rimpels. Zijn nogal verwar
de manier van spreken bracht-
soms ook de stenografen, die
van alle uitgesproken teksten
normaal Nederlands moeten
maken, tot wanhoop. „Het was
af en toe echt puin", hoorden
wij in stenografische kringen
verzuchten.
POSTZEGELS
Een niet onaanzienlijk deel
van de hierboven vermelde
commissievergadering werd
besteed aan discussies over de
uitgifte van postzegels. De
CDA'er Huib Eversdijk sprak
zijn teleurstelling uit over het
uiterlijk van de momenteel in
omloop zijnde postzegel ter
herdenking van het feit dat
500 jaar geleden de kerkher
vormer Maarten Luther werd
geboren.
De zegel is inderdaad geen
toonbeeld van schoonheid. Zij
bestaat uit een grijs vlak, dat
in het midden een scheur ver
toont. Daaronder staat in oran
je schrijfletters de naam Lu
ther, hoewel de oppervlakkige
beschouwer net zo goed zou
kunnen denken dat er „Lub
bers" staat. Volgens Eversdijk
wekt de zegel ten onrechte de
indruk dat Luther een scheur
maker was. Dat was hij niet,
meende de CDA'er, want Lu
ther wilde geen scheuring in
de rooms-kathólieke kerk,
maar slechts een „vernieu
wende beweging".
Tot verbazing van Eversdijk
bleek staatssecretaris Scher
penhuizen niet goed te weten
hoe de Luther-zegel er uitziet.
De bewindsman zei te hebben
begrepen dat Eversdijk de
beeltenis van Luther (hij ge
bruikte het woord konterfeit
selop de betreffende zegel
niet zo geslaagd vond. Hoofd
schuddend boog Eversdijk zich
naar de microfoon. „Was het
maar waar, dat Luther er zelf
op stond", sprak hij. „Ik zal
het geheugen van de staatsse
cretaris even opfrissen". En
opnieuw vertelde hij wat zijn
bezwaren tegen de zegel wa
ren, zijn betoog afrondend met
de woorden: „Ter ondersteu
ning van mijn opmerkingen
zal ik de staatssecretaris de ze
gel even laten zien Hij diepte
de bewuste zegel uit zijn zak
op en gaf hem aan Scherpen
huizen. „Juist ja, dank u wel",
zei deze, het waardepapiertje
aandachtig bestuderend. Later
voegde hij Eversdijk toe, dat
over smaak niet valt te twisten
en dat de ontwerper van de
zegel beslist geen scheuring
heeft willen suggereren, doch
slechts een kentering der tij
den" bedoelde aan te geven.
Vanuit de commissie kreeg
Schelpenhuizen twee verzoe
ken om in 1985 speciale post
zegels uit te geven. Eversdijk
wilde een postzegel met de St.
Janskathedraal in Den Bosch
erop (ter gelegenheid van het
gereedkomen van de restaura
tie van dat nationaal monu
ment) en de VVD'er Pol de
Beer drong aan op een bevrij
dingszegelter gelegenheid -
van de veertigste bevrijdings
dag. Beide suggesties zullen in
overweging worden genomen,
zei de staatssecretaris.
Hij wees de commissie er
evenwel op, dat met de uitgifte
van bijzondere postzegels grote
terughoudendheid moet wor
den betracht. „Door te veel
bijzondere uitgiften zou de
beeltenis van het staatshoofd
in de praktijk te veel van de
zegels worden verdrongen",
aldus Jaap. „Er is trouwens
ook een praktisch argument
om niet te veel bijzondere ze
gels uit te geven: het verzame
len van Nederlandse postze
gels moet wel een betaalbare
hobby blijven".
Ad rem speelde de D'66-afge-
vaardigde Maarten Engwirda
even later in op een opmer
king van de VVD'er Pol de
Beer. Laatstgenoemde zei: „Zo
lang ik in de Kamer zit, dat is
nu zo'n veertien jaar, doe ik de
PTT-zaken namens mijn frac
tie". Waarop Engwirda ant
woordde: „Dat is dan bijna een
herdenkingszegel waard".
DICK VAN RIETSCHOTEN
ÏJKERHOUT
tijdens de
•foap rust een ta
in Nederland,
punt toch een
^•ogressief imago
gebouwd. Veel
in diverse ande-
ese landen en
'erenigde Staten
i meeste gynae-
ier te lande, dat
aande moeder
efinitie van por-
«Maar zodra het
nspanningen als
he hardlopen,
en sinds enige
skiën, slaat de
gheid (lees:
De. Goed be
is die alleen ge-
>p veronderstel-
mt wetenschap-
fr nog nooit iets
Dat kan overi-
moeilijk, want
Sen die daarvoor
zijn, zouden
:n Hitler-Duits-
probleem heb-
j?verd.
[r ongeveer vijftien
een begin ge-
ergelijke onderzoe-
passen op schapen.
1981 startte de
gynaecoloog Fred
Lotgering (33) met een studie
die zo ver ging, dat er duidelij
ke parallellen te trekken zijn
met de menselijke situatie. Op
11 mei van dit jaar promoveer
de hij daarop (cum laude) aan
de Erasmus Universiteit in
Rotterdam en afgelopen don
derdag won hij de prijs voor
de sportgeneeskunde, die hem
in Noordwijkerhout werd uit
gereikt door staatssecretaris
Van der Reijden (WVC). On
danks het voorbehoud dat Lot
gering ook zelf op enkele pun
ten maakt, zegt hij toch dat
alle voorgaande publicaties
over dit onderwerp in de prul-
lebak kunnen. „Die waren
stuk voor stuk op veronder
stellingen gebaseerd, ze ram
melden aan alle kanten".
Volgens Lotgering wordt de
hele houding tegenover zwan
gerschap in het algemeen lou
ter bepaald door de culturele
geschiedenis. Hij wijst op cul
turen waar vrouwen tot bij
wijze van spreken de laatste
wee in de rijstvelden werken,
even in een bosje verdwijnen
om het kind te baren en de
volgende dag weer gewoon in
de rijstvelden werken. „Niet
dat ik zoiets propageer ik
vind zes weken zwanger
schapsverlof uitstekend
maar ik wil er alleen mee zeg
gen dat het kan, zonder dat
vrouw en kind er schade door
lijden. Begrijp me goed, ik ben
niet bang als een zwangere
vrouw gaat skiën, ik ben wel
bang voor een val. Maar dat is
iets heel anders. Het gaat om
Dr. Lotgering: „Een normaal lichaam kan een gewicht
stoename van twaalf kilo gemakkelijk aan".
de inspanning en de gevolgen
daarvan. Een val is nooit goed,
ook niet als je helemaal niet
zwanger bent
Extra gewicht
Heel simpel gesteld, meent de
Rotterdamse arts dat op zich
het extra gewicht van een
vrouw tijdens zwangerschap
geen enkel probleem moet op
leveren. Tenslotte wordt er
ook getraind met zandzakken
en gewichten om de conditie
te vergroten. „Als je onge
traind bent, kun je op die ma
nier je conditie dertig procent
omhoog schroeven. Waarom
zou dat tijdens een zwanger
schap ineens niet meer gelden?
Een normaal lichaam kan een
gewichtstoename van zo'n
twaalf kilo gemakkelijk aan,
alleen gaat een prestatie abso
luut gezien natuurlijk wel ach
teruit. Wie normaal een 100
meter in twaalf seconden
loopt, doet daar met twaalf
kilo meer natuurlijk langer
over. Maar relatief is de pres
tatie die je dan levert zelfs
groter".
Punt blijft, dat uiterlijk alles
pico bello kan zijn, maar dat
zoiets absoluut geen waarborg
hoeft te zijn voor de vrucht in
de baarmoeder. Die zit zo in
gepakt. dat onderzoek ernaar
onmogelijk is. „Je kunt niets
bestuderen, hooguit de hart-
frequerRie meten. Met echos
copie kun je sinds een paar
jaar wat meer dingen doen,
maar het blijft gerommel in de
kantlijn. Je blijft kijken naar
grote structuren. Een heel stel
variabelen wat betreft fysiolo
gie kun je niet meten. De
bloedstroom naar de baarmoe
der, de bloedstroom in het
kind, de bloeddruk van het
kind, de bloedgassen hoe
veel zuurstof, hoeveel suiker
heeft-ie in z'n bloed daar
kun je bij de mens allemaal
niet aankomen".
Katheders
Dus nam Lotgering schapen
met foetussen. Hij plaatste ka
theders (kleine plastic slange
tjes) in de bloedvaten van
moeder en kind en kon zo
doende alles meten. Het on
derzoek toonde aan, dat er
heel veel gebeurt in het li
chaam, maar dat er toch een
heel goed evenwicht wordt be
waard. De bloedtoevoer naar
de baarmoeder neemt af met
de graad en de duur van de in
spanningen, .maar omdat het
gehalte aan zuurstofdragende
rode bloedcellen ook toeneemt
en de vrucht daarnaast kans
ziet meer zuurstof uit het moe
derlijke bloed te onttrekken,
blijkt het zuurstofgebruik van
de baarmoeder, het kind en de
moederkoek nagenoeg gelijk.
Zelfs na zeer zware inspan
ning bleek in ongeveer twintig
minuten de rustsituatie weer
grotendeels hersteld zonder
dat er schadelijke invloeden
werden geconstateerd.
Van schade aan moeder en
kind, waarvoor iedereen juist
zo bang is, blijkt dus niets.
Maar wat voor dieren geldt,
geldt niet automatisch voor
mensen. „Ik denk wel", zegt
Lotgering, „dat het compensa
tiemechanisme bij schaap en
mens vergelijkbaar is, maar ik
ben niet zo naïef, dat ik zon
der meer mensen met schapen
vergelijk. Er zijn twee belang
rijke redenen waarom dat niet
zomaar kan: de mens loopt
rechtop en de baarmoeder van
een mens neigt tot samentrek
ken, waardoor je bij een mens
heel vaak een vroeggeboorte
hebt en bij een schaap zelden
of nooit. En doordat een mens
rechtop loopt, krijgt-ie veel
makkelijker een bloedopho-
ging in de lagere lichaams
helft. Dat vermindert de te
rugvoer naar het hart en daar
door de doorbloeding van de
baarmoeder. Die twee aspec
ten kunnen het theoretisch
voor de mens enigszins nadelig
beïnvloeden, maar alles bij el
kaar valt dat toch heel erg
mee".
Waarmee, hoopt Lotgering en
de jury die hem de prijs toe
kende, heel wat vooroordelen
en angsten zijn weggenomen.
„Ik denk, dat deze studie tot
gevolg heeft dat veel mensen
zullen gaan denken, dat het
wel meevalt. Ik heb het niet
als taboe-doorbrekend ge
bracht, hoewel het dat voor
mijzelf wel is. Pas als alle gy
naecologen ervan zijn over
tuigd, dat je tijdens zwanger
schap heel goed aan sport kunt
doen, is het taboe doorbroken,
eerder echt niet". Rest het ter
rein van de topsport, waarop
het onderzoek van Lotgering
maar heel spaarzaam van toe
passing is. „Dat is nog een heel
braakliggend terrein", vindt
ook hij, „hoewel ik ervan
overtuigd ben, dat ook daar tij
dens zwangerschap véél meer
mogelijk is dan we denken".
DICK HOFLAND
Met uw krant naar
Voor wie er gezellig nog even tussenuit wil. hebben we van 12 t/m 15 decem
ber a s. een bezoek aan de fascinerende stad Berlijn georganiseerd. Met de
Kerstdagen in het vooruitzicht biedt deze metropool een extra gezellig accent.
Voor wie de stad nog niet eerder bezocht een bijzondere belevenis.
Maandag 12 december vertrekken we (om 7 uur uit Den Haag en 7.30 uur uit
Rotterdam) per luxe verwarmde touringcar van Maaskant voor een vierdaagse
reis naar West en Oost Berlijn.
In West-Berlijn verblijven we op basis van haltpension logies, ontbijt en di
ner) in hotel Igel. Alle kamers hebben douche en to.let.
Het programma biedt dinsdagmorgen gelegenheid tot winkelen. terwi|l in de
middag onder leiding van een Nederlandse gids een bezoek wordt gebracht
aan diverse markante punten als Potsdamerplatz, Monument Plotzensee.
Kurlürstendamm etc.
Woensdag gaan we via ..Checkpoint Charlie" door de muur naar Oost-Berli|n
en bezoeken o a de Brandenburger Tor. Alexanderplatz en het Treptow Mo
nument. Er wordt weer in West-Berlijn overnacht, waarna donderdag de terug
reis wordt aanvaard.
Deze interessante en leerzame reis kost 295.- per persoon op basis van een
2-persoons kamer met douche en toilet en half pension 3x diner, logies en
ontbijt). Combinatie reisverzekering 8.- p.p. 5.-. Een geldig paspoort is
vereist.
BOEKINGEN: telefonisch onder no. 070-190882 (van maandag t/m vrijdag van
9 lot 13 uur) ot persoonlijk in onze stadsvestiging Spuistraat 71. Den Haag (op
de hoek van het Spui) en Coolsingel 67, Rotterdam (t/o stadhuis).
POSTBUS 16050
2500 AA «-GRAVENHAGE
TEL. 070-190882
(MAANDAG T/M VRIJDAG
TUSSEN 9 EN 13 UUR)
\G Naarmate
[dert, waarop de
deuwe NAVO-
?tten in West-
borden geplaatst,
il sommige
onrustiger
k. Zij menen dat
28 in zijn eentje
nooit „neen" zal kunnen
zeggen tegen de (kruisra
ketten, als alle andere be
trokken, bondgenoten „ja"
zeggen". Met Kohl in
Bonn aan de macht, That
cher in Londen, Craxi in
Rome en Martens in Brus
sel, behoeft aan dat laatste
naar hun mening nauwe
lijks nog getwijfeld te
worden. De kans dat in de
luttele dagen tot aan de
plaatsing in West-Duits
land nog een akkoord
wordt bereikt in Genève,
is volgens deze christen
democraten bijna gelijk
EN WISKE DE HIPPE HEKSEN
{WRlttUR1)1 llttm dtjoumncurjmnftn tn wtrplitmindtdiipitt hirbtr
k» ill fiuvtrncur' M
trui buit It Mm lijn'
II1 ui iii'Iit uthin rol-
III ul mil mntn rol
Htl li ttn BtVljl\itoppul 1 impptn jullit
dm nim
Sorry, tounrntur. on li Mij \J Powtmh.jt 1
nifdi m it tofr ton; tn fbtnl ttn nhurh
aan nul.
Het gaat hier vooral om CDA-
Kamerleden als Willem de
Kwaadsteniet en Joep de Boer.
Vanuit de vrees dat zo dadelijk
een nieuwe Koude Oorlog zal
uitbreken, hebben zij ideeën
gelanceerd om de Amerikanen
en Russen alsnog tot elkaar te
brengen. De Kwaadsteniet wil
dat bereiken door uitstel van
de op handen zijnde plaatsing
bij de bondgenoten, in welke
periode een doorbraak in de
onderhandelingen zou moeten
komen. Hij zit daarmee in fei
te op dezelfde lijn als de PvdA.
Hoewel dat laatste op zich al
een reden is voor het kabinet
om zijn idee af te wijzen, slaat
hij ook inhoudelijk de plank
mis. De grote landen van de
Navo voelen immers niets
voor uitstel: zij menen dat een
harde houding de enige ma
nier is om de Russen tot con
cessies te bewegen. De Neder
landse ministers Van den
Broek (Buitenlandse Zaken)
en De Ruiter (Defensie) onder
schrijven die analyse, zo heb
ben zij al één en andermaal
publiekelijk laten weten.
Stap verder
Defensie- en buitenlandspecia
list Joep de Boer weet dat ui
teraard en denkt dus een stap
verder. Hij concentreert zich
op de periode nadat de eerste
serie raketten in West-Europa
is opgesteld. De Navo zou dan
bereid moeten zijn pas op de
plaats te maken, zodat de Sov-
i'et-Unie de kans krijgt terug te
teren naar de onderhande
lingstafel. Volgens De Boer
verkeert Nederland nu nog in
de gelegenheid de grote bond
genoten zover te krijgen, na
melijk door het eigen voorbe
houd als „wisselgeld" te ge
bruiken. Met andere woorden:
wij beloven in Woensdrecht
zonodtg een (klein) aantal
kruisraketten te plaatsen, als
de anderen doen wat wij wil
len. Dit idee heeft althans deze
verdienste dat het veel meer
uitgaat van de realiteit dan de
gedachtengang van De
Kwaadsteniet en van links
Nederland.
Deze week ontstond even de
indruk dat het CDA voor de
lijn-De Boer zou kiezen, wan
neer aanstaande donderdag in
de Kamer wordt gedebatteerd
over de op handen zijnde
plaatsing ip West-Duitsland,
Groot-Brittannië en Italië.
Maar ingewijden weten nu al
te vertellen dat CDA-fractie-
leider De Vries, die vermoede
lijk zelf het woord zal voeren,
geen gebruik zal maken van
dit idee. De Vries zal zich zeer
waarschijnlijk beperken tot
het standpunt dat Nederland
geen verantwoordelijkheid
draagt voor plaatsing elders en
dat de stationering op eigen
grondgebied volgend jaar pas
aan de orde is.
Volgens de CDA-leiding heeft
Joep de Boer namelijk iets
over het hoofd gezien. Nu het
zeker is dat de overige vier
landen zonodig Pershings-2 en
kruisraketten zullen opstellen,
speelt het Nederlandse voorbe
houd internationaal 'geen rol
meer. De situatie in ons land
was voor de Navo van groot
belang, zolang men in die
kringen bang was dat andere
lander! besmet zouden kunnen
raken met de „Hollanditis".
Maar zoals hierboven al ge
zegd, is deze ziekte nu geïso
leerd tot het land van oor
sprong. De Navo zal er weinig
voor voelen een hoge prijs te
betalen voor een artikel, waar
in het niet echt meer geïnte
resseerd is. Immers, het maakt
niet zoveel meer uit of er 572
of 524 raketten gestationeerd
worden.
Formidabel
De conclusie hieruit is dat het
al dan niet plaatsen van (48)
kruisraketten in Woensdrecht
nu al een puur binnenlandse
aangelegenheid geworden is.
En zo wordt dan heel lang
zaam duidelijk dat premier
Lubbers begin dit jaar in Was
hington een formidabel onder
handelingsresultaat boekte.
Met als enige concessie dat Ne
derland voor het oog van de
wereld in de Navo-pas zou
blijven Jopen (door het aanwij
zen van Woensdrecht als
eventuele locatie voor kruisra
ketten), kreeg Lubbers het
groene licht voor een uitstel
van nog eens ruim een jaar
èn de zekerheid dat het Witte
Huis tegen die tijd niet echt
meer geïnteresseerd is in de
vraag of er in West-Brabant
kruisraketten geplaatst wor
den.
In kleine kring was dit uiter
aard wel bekend. „Wij zitten
op rozen", liet deze of gen§/
CDA-topper zich weieens ge
heimzinnig glimlachend ont
vallen. Nu blijkt dat men
daarmee doelde op het feit dat
zusterpartij CDU in West-
Duitsland de kastanjes uit het
vuur mag halen, daarbij wel
degelijk streng op de vingers
gekeken door Washington.
Vergelijk dit nu eens met de
positie van Nederland. Lub
bers heeft aangekondigd dat
zijn kabinet medio 1984 een
besluit zal nemen. Waarom die
datum? Omdat rond die tijd
bekend is of de Russen, nadat
de Navo haar vastberadenheid
heeft getoond, alsnog bereid
zijn tot een interim)akkoord.
Komt er een akkoord, dan be
hoeft Nederland vermoedelijk
niet te plaatsen. En voor het
geval in juni de onderhande
lingen nog gaande zijn of net
weer zijn hervat, 'stelt het ka
binet het plaatsingsbesluit nog
maar een keer uit, met bij
voorbeeld een half jaar, zo valt
te beluisteren. De VVD zal
daarover morren, maar er uit
eindelijk wel mee instemmen,
luidt de verwachting.
Verloedering
Is er daarentegen sprake van
een „verloedering" van de in
ternationale betrekkingen, zo
als de christen-democraten De
Kwaadsteniet en De Boer vre
zen, dan is er voor het kabi
net-Lubbers ook niet zo erg
veel aan de hand. In een sfeer
van herleefde Koude Oorlog,
wanneer de Sovjet-Unie te
genmaatregelen neemt en in
haar satellietstaten nieuwe ra
ketten plaatst, zal de meerder
heid van de Nederlandse be
volking de komst van Ameri
kaanse kruisraketten vermoe
delijk niet afwijzen. En dan zal
het ook gemakkelijker zijn een
positief plaatsingsbesluit door
het parlement te loodsen. Een
dissidente CDA'er moet wel
heel sterk in de schoenen
staan om ook dan nog tegen te
durven stemmen.
Daarmee is tevens verklaard
waarom Lubbers en De Vries
evenmin behoefte hebben aan
ideeën van partijgenoten als
Ton Frinking en Sytze Faber
Frinking wil van het plaat
singsbesluit een vrije kwestie
maken, wat wil zeggen dat het
kabinet belooft zich neer te
leggen bij het oordeel van de
Tweede Kamer. „Niets daar
van", zegt Lubbers, .jullie
doen wat wij willen of anders
stuur je ons maar naar huis".
Fabers pleidooi voor een con
sultatief referendum (volks
raadpleging), dat tegelijk met
de Europese verkiezingen zou
kunnen worden gehouden,
stuit op dezelfde onoverkome
lijke bezwaren. Stuurman
Lubbers meent dat het schip
van staat alleen op zijn kom
pas de veilige haven kan be
reiken.
RIK IN T HOUT
