„Kremlin weet
heus wel dat
in Nederland
demonstranten
niet beslissen"
IN EN OM DE KAS
Ook 'grote publiek' welkom op
bloemen vaktentoonstelling
Teelt van gepatenteerde' alstroemerias goudmijn
Voor sportieve, actieve mensen.
U
Alles over wormen en
wormemest in Lisse
BINNENLAND
ZeidóQ. Souaont
MAANDAG 31 OKTOBER 1983 PAGINA8p
JOEP DE BOER (CDA) IN MOSKOU:
MOSKOU Met het
beeld van de vredesde
monstratie in Den Haag
nog op het netvlies, is
vandaag de Nederlandse
parlementaire Oost-West
delegatie in Moskou aan
gekomen. Het betreft hier
het (vierdaags) bezoek,
dat begin september werd
afgelast vanwege het
neerschieten door de Rus
sen van de Zuid-Koreaan-
se Boeing.
Maar nu zijn Joop den Uyl,
Bert de Vries en Ed Nijpels,
gesécondeerd door delegatie
leider Ter Beek (PvdA) en
Joep de Boer (CDA), na hun
oezoeken aan Washington en
Bonn, dan toch in de Sovjet-
aoofdstad, om te praten over...,
a waarover eigenlijk? Wat
noéten de drie fractieleiders
Je Russische leiders nog zeg
den-, nu het Nederlandse volk
il zo massaal „neen" heeft ge-
:egd tegen de plaatsing van
nieuwe NAVO-raketten?
Die vraag en andere legden
■ve voor aan Joep de Boer, de-
ensie- en buitenlandspecialist
/an- de CDA-fractie. Hij is één
/arr de weinige mensen, die
'an dag tot dag de internatio-
ïale ontwikkelingen op het
ebied van vrede en veiligheid
lijhoudt. Bovendien is De
loer lid van de fractie, die
traks in feite zal uitmaken of
r ook in Nederland kruisra-
:etten zullen komen. Waar de
'vdA onder alle omstandighe-
en tegen is en de VVD (bij
mislukking van Genéve) vóór
zijn het de christen-demo
raten, die de schaal naar de
ne of de andere kant zullen
oen doorslaan. Aangezien het
ier gaat om het grootste pro-
leem voor de coalitie van
'DA en VVD, ontkwamen we
r niet aan ook enige binnen-
indse aspecten aan de orde te
:ellÊn.
Vat voor invloed heeft de vre
esdemonstratie in Den Haag
p dit bezoek aan Moskou
Ik denk wel dat de Russen
un eigen publieke opinie
aar krachtig op zullen tracte-
?n via de televisie, uiteraard
jnder in te „zoomen" op de
jandoeken, die iets over hun
gen SS-20's zeggen. En ook
i de gesprekken met ons zul-
n ze er de nodige stampei
/er maken. Maar aan de an-
;re kant heb ik een vaag ver-
oeden -ook al praat men in
?t Kremlin de leiders zo naar
mond dat dezen wellicht
iet altijd een even goed zicht
ïbben op de werkelijkheid
Joep de Boer (CDA): „We moeten met nadruk tegen de Rus
sen zeggen dat zelfs de stationering in Duitsland, Engeland en
Italië geen onomkeerbaar proces is. Althans zeker niet meer
onomkeerbaar dan de stationering van de SS-20's, waarmee
de Sovjet-Unie het Westen de afgelopen vier jaar heeft gecon
fronteerd".
dat er hier toch wel wat lieden
rond lopen, die de rapporten
uit Nederland nauwkeurig be
studeren. En die weten dat het
niet allemaal rozegeur is en
maneschijn, vanuit de Sovjet-
Unie gezien dan, wat er in Ne
derland gebeurt".
Hoe bedoelt u dat?
„Ik bedoel: het is nog maar de
vraag of de vredesbeweging in
Nederland de meerderheid
van de publieke opinie verte
genwoordigt. En het is nog
veel meer de vraag is of de re
gering zich er ook maar iets
van aantrekt. Dat laatste is
voor de Russen uiteindelijk
het enige wat echt belangrijk
is. Kijk, tegen ons zullen ze
voortdurend zitten te zeuren
dat we beter naar onze vredes
beweging moeten luisteren. En
voorzover wij de neiging
mochten hebben dat we ons
best doen daarnaar te luiste
ren, zullen ze ons daarvoor
prijzen. Maar dat blijft natuur
lijk maar allemaal morrelen in
de marge en dat weten zij ook
De onderhandelingen in Ge
néve zijn volgens de kenners
bijna mislukt. Denkt u de Rus
sen nog tot concessies te kun
nen bewegen?
„Het is natuurlijk niet hele
maal uitgesloten dat ze nog tot
iets bereid zijn. Maar daarvoor
is het belangrijk dat de Sovjet-
Unie niet denkt dat ze Neder
land al in de zak heeft. De
Russen moeten zich niet als
het ware rijk kunnen rekenen
of zich beloond kunnen ach
ten, doordat wij iets zouden
doen of nalaten op het punt
van het NAVO-dubbelbesluit.
Of wij gaan plaatsen of niet,
daar lopen we niet op vóóruit.
Dat kan nog twee kanten uit".
„Voor de Sovjet-Unie is de Ne
derlandse houding overigens
niet het belangrijkste. Veel be
langrijker is voor hen of wij
bereid zullen zijn vanuit
onze houding de Duitsers te
beïnvloeden. Want dat zou
voor hun interessant kunnen
zijn. Stel je voor dat wij in
staat zouden zijn de Bondsre
publiek op de een of andere
manier tot andere gedachten
te brengen! En zelfs al zou dat
niet gelukken, dan nog zou dat
de beroering in Duitsland al
leen nog maar nog groter ma
ken".
„Welnu, wat dit betreft hoe
ven ze op het CDA niet te re
kenen. Bert de Vries en ik zul
len ze daarbij niet tegemoet
komen. Wij zijn niet de eerst-
geroepene om de Bondsrepu
bliek eens voor te houden wat
zij moet doen. Want dat is de
andere kant van het Neder
landse voorbehoud: waar wij
voor ons zelf opeisen, dat we
in laatste instantie zelf uitma
ken wat we doen, moeten we
dat anderen ook toestaan".
Kamerdebat
Het lijkt erop of de VVD een
Kamerdebat wil over de sta
tionering in Duitsland. Vice-
fractievoorzitter Evenhuis zin
speelt daarop in het blad van
de VVD.
„Als ze dat doorzetten, spelen
ze helemaal in de kaart van de
PvdA. Die wil niets liever dan
dat de indruk gewekt wordt
dat wat er in Nederland ge
zegd wordt feitelijk van in
vloed is op de stationering in
Duitsland. Op het moment dat
ze dat kunnen bewerkstelli
gen, weten ze dat ze binnen
het CDA alle katten in de gor
dijnen krijgen. Dan krijg je
immers het probleem dat alle
CDA'ers, die van meet af aan
hgbben gezegd dat ze wellicht
niet zullen instemmen met een
besluit tot plaatsing, in de pro
blemen brengt. En dat in een
scenario, waarin de PvdA
krachtig roepen: het is te
vroeg voor plaatsing, want de
onderhandelingen hebben niet
genoeg tijd gehad en het Wes
ten is te laat begonnen met
praten (en dat is niet te loo
chenen) en de mooie Ameri
kaanse voorstellen zijn niet op
tijd gekomen (en dat is niet te
loochenen). Dat begint dan op
een erg redelijk verhaal te lij
ken, waarin sommigen in onze
fractie, die toch al erg met hun
geweten zitten, makkelijker
dan anders tegen de regering
zouden zeggen: sorry, reken
maar niet meer op mij".
„Ik weet niet of dat een parle
mentaire meerderheid zou op
leveren tegen een stationering
in Duitsland. Maar het zou de
PvdA zeer best in de kraam te
pas komen, als het CDA weer
in zo'n pijnlijke tweestrijd zou
geraken, met alle gevolgen
voor de opinipeilingen ,en de
conclusies die daaraan weer
worden verbonden. Daarmee
zou je een goede kans hebben
dat de beuk in de coalitie gezet
zou worden, zo niet onmiddel
lijk dan toch op termijn".
„Dat zo zijnde is het natuurlijk
erg aantrekkelijk voor de
PvdA te proberen dat spel te
spelen. En ik weet dat ze dat
gaan spelen. Den Uyl heeft al
het bijbehorende gezicht ge
trokken. In Bónn heeft hij een
aantal malen geprobeerd Kohl
(de Duitse bondskanselier, RH)
te laten zeggen dat hij eigen
lijk Nederlandse uitspraken
nodig had ten gunste van sta
tionering in Duitsland. Nu,
Kohl had dat natuurlijk hele
maal niet nodig, maar Den
Uyl bleef het proberen, alsof
Kohl op z'n achterhoofd geval
len was. Toen heb ik op een
zeker moment tegen Kohl ge
zegd: ik hoop dat u door heeft
dat meneer Den Uyl u steeds
maar probeert te laten zeggen
dat u ons zo hard nodig heeft,
dan kan'ie tenminste fijn in
Nederland als oppositieleider
daar gebruik van maken om
de regering in moeilijkheden
te brengen".
Evenhuis, weet dat alles toch
ook. Waarom drijft die de zaak
dan toch zo op de spits. Som
migen in het CDA denken dat
de VVD uit is op een crisis?
„Allereerst kun je de vraag
stellen: is Albert Jan Evenhuis
de VVD? Eerliik pp7pcjH vir>^
ik hem wel eens een piezeltje
een onbestuurbaar geworden
geleid projectiel. Voor de frac
tievoorzitter zelf (Nijpels, RH)
geldt dat bij tijd en wijlen ook.
Een zichzelf respecterende
partij en fractie zou zich toch
niet mogen permitteren zijn
leiders op die manier te werk
te laten gaan. De kans op on
gelukken is toch te groot! Als
er ongelukken van komen, is
het hun schuld, linksom of
rechtsom".
„Maar goed, is de VVD uit op
een crisis of niet? Ik zou die
vraag niet onmiddellijk met
„ja" willen beantwoorden. Ik
sluit niet uit dat we te maken
hebben met een vorm van
brooddronkenheid. De eigen
verkiezingssuccessen plus de
opiniepeileingen zijn wellicht
een aantal mensen in de VVD
naar de bol gestegen, waardoor
zij misschien te lichtvaardig
denken dat zij het CDA wel in
de houdgreep hebben".
„Een coalitie is altijd een
kwestie van geven en nemen.
Het kan zijn dat de VVD ach
teraf spijt heeft van het re-
geeraccoord. Maar dat mogen
ze niet terug proberen te
draaien door voortdurend de
minister van Defensie (De
Ruiter, RH) onder vuur te ne
men en bij tijd en wijlen de
minister van Buitenlandse Za
ken (Van den Broek) daar nog
eens bij. Moet nou zo meteen
De Ruiter er het bijltje bij
neerleggen? Is het de bedoe
ling een ministerscrisis te krij
gen met de kans dat die met
een leidt tot een kabinetscrisis.
Dan moet toch ook de VVD
zich afvragen wat er gebeurt
als er nu nieuwe verkiezingen
moeten worden uitgeschreven.
Hamvraag
Terug naar het hier en nu.
Wat ziet u als belangrijkste
doel van het bezoek aan de
Sovjet-Unie?
„Stel en daar ziet het in
derdaad naar uit dat de
derhandelaars van Ameril
en Rusland in Genéve zo
delijk uit elkaar gaan zoni
dat er iets moois is gebeurnJ
Dat zou een verdere verloed(
ring van de internationale
tuatie teweeg kunnen brei
gen. Ik denk dat we moeitjj^
proberen dat effect zoveel
gelijk te voorkomen. We i
ten met nadruk tegen de Ri
sen zeggen dat zelfs de statig1
nering in Duitsland, Engelai 9
en Italië geen onomkeerbi
proces is. Althans zeker ni
meer onomkeerbaar dan
stationering van de SS-20'^
waarmee de Sovjet-Unie 9
Westen de afgelopen vier j;
heeft geconfronteerd".
„Ze moeten tot de overtuigirj?
gebracht worden dat ook aa
Westerse zijde bepaalde dii
gen ongedaan gemaakt kui
nen worden. Ze hebben
zelf in de hand; ze kunnen
rugkeren naar de onderham
lingstafel in Genéve. Voorts
het de vraag of ze ook
Start-besprekingen (over str
tegische raketten) definitii
zulllen afbreken. En moe f
ook dat gebeuren, hoe zien *1
dan de Europese Ontwap
ningsconferentie (EOC), die i
januari in Stockholm begint?
„Zo langzamerhand begii
voor mij alles in de schaduw igj
staan van de hamvraag: blisj(
ven we met elkaar in gespre c
of leiden alle ontwikkelinge
sinds 1977 (inclusief de meefr
recente in het Caribisch g#l
bied) dat we de Koude Oorlctisl
terug krijgen, op een manietki
die we sinds 1948 niet mei
hebben meegemaakt. Er zij
zolangzamerhand heel wtn
mensen die op dat gevaar wi'ni
zen. Als dat het is wat ons titig
wachten staat, moeten we onz
broek behoorlijk dichtbindei
Dan gaan we zeer spannen»'
tijden tegemoet".
„Om nou eens te proeven hi
dat allemaal ligt, zijn we hie
Ik denk dat het belangrijks!
is. Dus zelfs als je nu al mi
constateren dat het geen zj
meer heeft om over kruisrj
ketten te praten, zeg ik: dit
toch de grotere zorg".
RIK IN T HOU
AND EN TUINBOUW
Aan het begin van dit jaar werd via verschillende media mel
ding gemaakt van een voor Nederland totaal nieuw soort be
drijf. Het betrof de introduktie van de firma Piton Vermicul-
tures in Voorschoten, die kortgezegd afval verwerkt en daar
door tegelijkertijd wormen en wormemest produceert. Daar
mee is een markt betreden die enorme toekomstmogelijkhe
den heeft. Alleen al het kweken van regenwormen bijvoor
beeld kan men maar nauwelijks op voldoende grote schaal
,doen om aan de enorme vraag te voldoen. Men neemt aan,
dat (ongeacht welke toenemende groei in deze bedrijfstak)
'men tot voor het jaar 2000 op geen enkele wijze aan de vraag
tegemoet zal kunnen komen, zij het dat de produktie steeds
'meer toeneemt.
Een hoofdstuk apart is de produktie van wormemest, waar
van is gebleken dat dit een uitstekend produkt blijkt te zijn
voor de organische bemesting van talloze groei- en bloeizaken
en waaraan een uitgebreid onderzoek is besteed op de Land
bouw Hogeschool te Wageningen, afdeling Bodemkunde en
Plantenvoeding. Men kwam tijdens dat onderzoek tot treffen-
Je resultaten, en gekonkludeerd werd dat het produkt van
Piton Vermicultures een uitstekend organische meststof is,
Jie mogelijk een goede toekomst beschoren is in Nederland.
Dp zaterdag 5 november aanstaande kunnen geïnteresseerden
jroei- en bloeiliefhebbers zich van één en ander in Lisse Uit
gebreid op de hoogte laten stellen in de bloemenwinkels van
_oek van der Hulst in het Winkelcentrum Blokhuis, alsook
n het winkelcentrum De Poelmarkt. Het assortiment van Pi
on Vermicultures zal daar onder de aandacht worden ge-
jracht, waaronder de 1/1 en 1/2 liters Piton plantenvoeding
ils hoogwaardige, natuurlijk meststof en de 20 ltr. draagtas
jotgrond, met wormenmest verrijkt. Uiteraard staat vragen
/rij, doch onderstaand geven we u eveneens uitgebreide in-
ormatie over het hoe en hoezo, zodat u in elk geval al be
hoorlijk bent geïnformeerd voor het geval u aanstaande za-
erdag (of als u het produkt op een later tijdstip aan gaat
chaffen) naar een van de winkels van Van der Hulst in Lisse
;aat, om van de hoed en de rand te leren.
Op een vloeroppervlakte
van vijftienduizend vier
kante meter trekt van
woensdag 2 tot en met
zondag 6 november de
jaarlijkse Nationale Bloe-
menvaktentoonstelling
weer heel wat belang
stellenden uit de bloe
menwereld naar de bloe
menveiling aan de Leg-
meerdijk in Aalsmeer.
Ruim tweehonderd in
zenders tonen tijdens
deze grootste vakten
toonstelling op bloemen
en plantengebied ter we
reld hun allerbeste pro-
dukten. Daar blijft het
niet bij, want er worden
ook vele tientallen ge
heel nieuwe produkten
aan het publiek getoond.
In het verleden is gebleken,
dat de dit jaar voor het een
entwintigste achtereenvol
gende jaar te houden Natio
nale Bloemenvaktentoonstel-
ling ook voor het „grote pu
bliek" een bezoek zeker
waard is. Behalve vakmen-
De lijd dat de gerbera uitsluitend als snijbloem beschikbaar was is voorbij. Op
de tentoonstelling is de potgerbera present, een aantrekkelijk jaarrondprodukt.
sen van over de hele wereld
waren de afgelopen jaren
vele tienduizenden Neder
landse bloemen- en planten
liefhebbers tijdens de ten
toonstelling present. Vrijwel
alle bekende Nederlandse
bloemenarrangeurs zijn bij de
opbouw van de bloementen
toonstelling betrokken.
KLeine boeketten met zeld
zame of nieuwe snijbloemen
variëteiten worden afgewis
seld door metershoge arran
gementen, waarin duizenden
bloemen en planten zijn ver
werkt. Een groot aantal tech
nische bedrijven besteden
aandacht aan de ontwikke
lingen op tuinbouwtechnisch
gebied.
De laatste dag van de ten-
toonstlling, zondag 6 novem
ber, zijn de technische inzen
dingen echter vertrokken om
plaats te maken voor speciaal
voor de liefhebbers ingerich
te informatiestands met on
der meer voorlichting over
verwerking en verzorging
van bloemen en planten.
Rond de Bloemenvakten-
toonstlling zijn nog enkele
andere evenementen te be
zoeken. Zo organiseert het
Bloemenbeau Holland onder
het motto Passport to the Fu
ture, een groot opgezet sym
posium voor Noordameri-
kaanse bloemenhandelaren
en houden in de buurt van
Aalsmeer veel bloementelers
open dagen.
Cactusteler K. Edelman is dit jaar met een fantastisch
assortiment (450 verschillende soorten) cactussen
present op de vaktentoonstelling.
]en mens heeft nooit ge-
loeg! Altijd wilde men
iu juist datgene hebben
v/at er niet was. En im-
ner vond men lieden die
>ereid waren lijf en leden
s riskeren en op zoek te
aan. Niet alleen op het
ebied van de voedings-
n genotmiddelen - denk
ijv. maar eens aan kof-
te, thee, cacao, tabak enz.
maar ook als het ging
m goud, zilver, edelste
en en nog meer van dat
ïoois.
erhaalt de bijbel niet dat de
ijze (en rijke) koning Salo-
.10 schepen van zijn Tarsis-
loot naar Ofir stuurde om
aar goud, zilver apen en
auwen te halen? Zo was het
•en en zo is het de eeuwen
aor gebleven. Tot vandaag
dag toe.
Nu kan niet ten onrechte
worden aangevoerd dat het
vaak de commercie is geweest
die de heren kris-kras over
deze oude aardkorst heeft ge
jaagd. Maar er zijn ook expe
dities uitgezonden met heel
wat nobeler oogmerken.
Neem de plantenverzame-
laars. Zij trokken er zeker
niet op uit met het doel hun
bankrekeningen eens fors bij
te spijkeren. Om te beginnen
waren het meestal gefortu
neerde lieden die deze reisjes
op touw gingen zetten. Met
name in Engeland waar de
liefhebberij voor paarden,
honden en fraaie tuinen altijd
groot is geweest. Heel wat
bulkendrijke Engelse lords
wi'den de plantencollecties op
de fraaie buitenverblijven zo
groot mogelijk hebben. Daar
was grond voor beschikbaar
en ook kassen. Plus het beno
digde personeel. Talloze plan
ten zijn op deze manier naar
Engeland en vervolgens naar
het vaste land van West-Eu
ropa gekomen.
Karavanen
Nu was het bepaald geen on
verdeeld genoegen om in de
vorige eeuw op zoek te gaan
naar onbekende planten. Men
drong diep door in de binnen
landen van Azië. Afrika en
Zuid-Amerika. Dikwijls was
de hulp van een ervaren ka
ravaanleider noodzakelijk om
de „planthunters" naar de ge
wenste vindplaatsen te lood-
Zo belandde men ook in Peru
en Chili en daar vond men
o.m. het knolgewas dat uitge
rekend in de tweede helft van
de twintigste eeuw een ware
triomftocht als snijbloem is
begonnen, de alstroemeria. De
plant kreegt prompt een
volksnaam, nl. de Incalelie.
Hoewel de alstroemeria niets
met de lelies te maken heeft -
het is een lid van de familie
van de amaryllis-achtigen -
klonk de naam heel roman
tisch en lag bovendien ook ge
makkelijk in het gehoor. Na
tuurlijk was de Incalelie in
Nederland als snijbloem al
vele jaren bekend, maar het is
de verdienste van de Parigo-
kwekerijen in Engeland ge
weest een ras te ontwikkelen
dat geheel afweek van de tot
dan toe bestaande hybriden.
Tot 1960 of daaromtrent
moest men zich hier behelpen
met de oranje Orange King,
de gele Lutea en een handje
vol botanische soorten. Ze
bloeiden allemaal in de voor
zomer en niemand die er aan
dacht om ze onder glas te
gaan telen.
Lang vaasleven
Het zijn nu juist de door Pari-
go ontwikkelde hybriden ge
weest die zich wel leenden
voor de cultuur onder glas.
Bovendien bleken ze uitzon
derlijk goed houdbaar op het
water en kon men de bloei
over meerdere maanden per
jaar uitsmeren. Welke krui
singen op de Parigo-kwekerij
zijn uitgevoerd, is nimmer
exact bekend gemaakt. Wel
staat vast dat men o.m. ge
bruik heeft gemaakt van de
hybride Walter Fleming die
vlak voor World War 2 door
de Engelse tuinbaas W. A.
Constable was gewonnen. Het
was bepaald geen schoonheid
en erg veel plezier heeft Con
stable van zijn aanwinst niet
beleefd.
Steriel
De Parigo-zaailingen bleken
tot teleurstelling van de con
currenten volkomen steriel en
men kon zich dus niet van
zaad meester maken. Later is
het de Aalsmeerse veredelaar
Maurits van Staaveren wel
gelukt om de juiste lijnen te
pakken te krijgen. Hij zocht
eerst stad en land af naar de
hybride Walter Fleming (die
niet .door het Kwekersrecht
beschermd kon worden, want
daar dacht men in de voor
oorlogse jaren niet aan), die
vrij geteeld mocht worden.
Van Staaveren vond die als
troemeria na veel speurwerk
in Nieuw Zeeland. Toen
kon hij beginnen, maar het
zou uiteraard een jaar of tien
gaan duren voor hij de ach
terstand op Parigo had goed
gemaakt.
Alleen huren
Vandaag zijn er alstroemeria's
in vele fraaie kleuren. De
bloemenhandel heeft er veel
belangstelling voor en om aan
die vraag te kunnen voldoen
zetten Parigo en Van Staave
ren planten uit bij de bloem
kwekers. Dat alles gebeurde
onder bijzonder strak om
schreven condities. Men kon
de planten niet eens kopen,
maar alleen huren. En wel a
raison van een heel vriende
lijk bedrag per vierkante me
ter
De laatste tijd begint vooral
uit NTS-kringen bezwaar te
rijzen tegen de manier waar
op dit alstroemeria-goudmijn-
tje wordt geëxploiteerd. Maar
het is de vraag of men er iets
tegen zal kunnen onderne
men. Immers: de bloemkwe
kers móéten niet. Ze tekenen
geheel vrijwillig de contrac
ten. En daarom vallen deze
transacties dan ook geheel
buiten de „scoop" van het
Kwekersrecht. De alstroeme-
ria-veredelaars lijken voorlo
pig nog op fluweel te zitten.
En onder de bloemkwekers
zal het morren dan ook nog
wel even voortduren!
