Mars trekt veel
aandacht in de VS
aan schouder en bumper aan bumper
Woensdrecht volgt
demonstratie op t. v.
Groenen
betogen bij
Kremlin
^[BINNENLAND
Ccidóc Qowtant
MAANDAG 31 OKTOBER 1983 PAGINA 7
fVARA ruilt 3500 radio's
tegen nieuwe leden
1M
o
[HILVERSUM De VARA-radio
ÏG|heeft er zaterdag tijdens de vredes-
velldemonstratie in Den Haag 3.500 le-
dJden bijgekregen. Deelnemers aan
deiide mars konden om op de hoogte te
lezejblijven van de gang van zaken
tie, rond de manifestatie bij VARA-s-
o ojtands op het Malieveld en het Zui-
ejderpark radio's krijgen wanneer zij
aanmeldden als lid (kosten
gulden). Die actie liep als een
aldus een VARA-woordvoer-
mhlster: „De radio's vlogen weg, bin-
twee tot drie uur waren we
haJalle 3.500 radio's kwijt. Als we nog
eelmeer radio's hadden gehad waren
n dl we vee^ meer tientjesleden of lid-a-
tedbonnees rijker geweest".
WOENSDRECHT De bevolking van de
gemeente Woensdrecht, waar door de rege
ring de stationering van 48 kruisraketten is
gepland, heeft de demonstratie in Den Haag
van achter het tv-scherm gevolgd. De actie-
bereidheid in de bijna 10.000 zielen tellende
gemeente was nagenoeg nihil. Zaterdagmor
gen vertrokken er uit de gemeente vier bus
sen met ongeveer 200 demonstranten, onder
wie veel activisten uit het vredesactiekamp
dat gehuisvest is nabij de vliegbasis. De
Woensdrechtenaren reageren zo passief om
dat zij in meerderheid van mening zijn dat
de regering de raketten toch zal plaatsen om
te voldoen aan de internationale verplich
tingen. Wel liepen Woensdrechtse raadsle
den aan de kop van de demonstratie mee.
Volkspetitie
komt nog
DEN HAAG Het Komitee
Kruisraketten Nee wacht met
het indienen van een volkspe
titionnement (massa-handte
keningenlijst) tegen kernwa
pens op een politiek relevant
moment. KKN-voorzitter Sie-
nie Strikwerda zei dit zater
dagavond op de persconferen
tie na afloop van de vredesde
monstratie. Van een petition
nement is binnen het KKN al
eerder sprake geweest, maar
men verkoos op dit moment
nog een (massa-)betoging. De
CPN-voorzitster Elly Izeboud
wil zo snel mogelijk beginnen
met de voorbereidingen voor
de handtekeningen-actie.
Vooral goedkopere
hotels goed bezet
DEN HAAG Vooral de
kleinere en goedkopere ho
tels hebben geprofiteerd
van deelnemers aan de
vredesdemonstratie die de
bui van lange reistijden za
gen hangen en daarom de
nacht in Haagse en Scheve-
ningse hotelbedden door
brachten. Volgens de
VVV's waren die hotels re
delijk tot goed bezet. Een
woordvoerster meldde dat
de demonstratie de VVV's
niet veel extra werk heeft
bezorgd. De meeste vragen
betroffen de kwestie:
„waar is een wc?".
Militairen in uniform liepen mee.
Voorzitter
VVDM riskeert
zwaar arrest
DEN HAAG
VVDIVl-voorzitter Martin
Koper riskeert naar eigen
zeggen veertien dagen
zwaar arrest nu hij zater
dag de demonstranten op
het Malieveld in uniform
heeft toegesproken. Vol
gens de soldatenvakbond
VVDM hebben zaterdag
in totaal 300 militairen in
uniform meegedemon-
streerd, alsmede zeven
soldaten uit Duitsland en
Frankrijk zonder uni
form.
Meer dan twee
ton afval
DEN HAAG Langs de
twaalf kilometer lange route
van de vredesdemonstratie
zijn enkele tonnen afval opge
ruimd. Vierentwintig mensen
van de gemeentereiniging
hadden gisteravond al 110 ton
aan ongerechtigheden verza
meld. Een voorzichtige schat
ting luidde dat dit nog pas de
helft zou zijn. Vandaag is de
schoonmaakactie voortgezet
en de verwachting is dat de
residentie ook de komende da
gen nog een slordig uiterlijk
zal vertonen. Een raming van
de kosten die deze operatie
met zich mee zal brengen is
nog niet voorhanden.
DEN HAAG De laatste hun woningen bespannen met
[deelnemers aan Neder- lakens met leuzen. De thuis-
lands grootste vredesde- bbjvers vooral ouders met
Bfcrinnctntip vprlipfpn na? in kinderen zwaaiden de voor-
wnonstaue verlieten pas in bijsnellende treinen vanaf de
slide loop van de zondag weilanden hun steun en in-
Den Haag. Bepakt met stemming toe. Volgens de NS
rug- en slaapzakkken
stapten zij op de stations
Hollands Spoor en Cen
traal in de weer als van-
I ouds stipt rijdende trei
nen.
hebben de demonstranten zich
in de treinen keurig gedragen.
Commentaar van de stations
chef van het Hollands Spoor:
„Ik heb dit vele malen liever
dan die zogenaamde voetbal
supporters".
3et spoor terug was niet moei-
ïjk te volgen voor degenen,
^—lie in hotels, sleep-ins, of bij
^particulieren de nacht door-
trachten. De straten, waar
langs de demonstatieroute de
orige dag voerde, vormden
én lang en kleurig lint van
tapier, achtergelaten spandoe-
;en en vaak kunstig of met
LNÜkeel humor vervaardigde pro-
iestattributen.
'Kütfeaterdagavond reden de eerste
Li; treinen vanaf een uur of ne- 7—-r-
ÖT gen weer normaal. Tot dan toe de hJn Amsterdam-Den Haag,
as het een enorm gedrang lvaar een Paar overstekende
jeweest van de tienduizenden
reinreizigers die voor de sta-
;ions en op de perrons samen-
duwden. De stroom demon-
itranten werd voor de ingang
an CS en HS soepel in fuiken
ipgevangen en in groepjes de
jtations binnengeleid. Met me-
;afoons en lichtkranten wer-
Koeien
Een vermakelijke bijkomstig
heid was de uitzending van de
Vara-radio, 's avonds rond
half zeven voor het station CS,
waarin het publiek werd opge
roepen huisgenoten met een
massaal gejuich aan te kondi
gen dat men eraan kwam. De
NS had aan personeel vijfdui
zend mannen en vrouwen in
gezet. De spoorwegpolitie
hoefde nergens op te treden.
Een incident deed zich voor op
koeien voor wat vertraging
zorgden.
Het Haagse openbaar vervoer,
met honderdvijftig man extra
personeel, kon de stroom vre-
des-activisten maar nauwelijks
aan. Eerder dan verwacht vie
len de tramlijnen 8 en 9 van
Ben de wachtenden op de de stations naar Scheveningen
loogte gehouden van de stand
'an zaken tussen de rails.
Ie NS had in totaal honderd
fxtra treinen ingezet om de
155.000 passagiers vanuit alle
'indstreken naar de residen-
te vervoeren. Tot in de
opfctampvolle treinstellen, waar
nen als sardientjes op elkaar
'epropt stond, heerste een ge-
ellige en ontspannen sfeer,
feel Nederlanders, onder wie
_en groot aantal boeren, die
pJSangs de spoorrails wonen en
niet bij de demonstratie aan
wezig konden zijn, hadden
n twee weken
miljoen
demonstranten
gb
uit. Tussen tien en elf uur was
het hele bus- en tramverkeer
in de stad ontregeld en scha
kelde men over op het alterna
tieve noodnet dat volgens een
HTM-woordvoerder „tamelijk
goed" functioneerde. Drie bus
lijnen werden compleet uit de
dienst genomen, 's Avonds
rond acht uur konden de
meeste trams en bussen weer
normaal rijden. Een aantal
trams kon pas later z'n dienst
hervatten omdat eerst de rails
moesten worden ontdaan van
achtergebleven blikjes en pa
pier. Woordvoerder Derksen
van dé Haagsche Tramweg
maatschappij (HTM): „We
hadden 't knap moeilijk. Maar
daar staat tegenover dat dit de
eerste keer in de geschiedenis
van de HTM is dat onze passa
giers allemaal blij keken
EN HAAG In twaalf gro
te Europese steden zijn de af-
[elopen twee weekeinden in
itaal bijna drie miljoen men-
;n de straat opgegaan om te
irotesteren tegen de plaatsing
'an nieuwe kernwapens. Dit
eekeinde werd behalve in
én Haag ook in Kopenhagen
[edemonstreerd (ongeveer
onderdduizend mensen). In
Ie Bondsrepubliek, waar een
oge regeringsfunctionaris
rijdag voor een politieke rel
ad gezorgd door de vredesbe-
eging te vergelijken met Hit-
:rs SA, werd dit weekeinde
et name gedemonstreerd te-
Jen de Amerikaanse invasie in
n eeGrenada.
Paus Johannes Paulus II deed
taterdag een beroep op de pre
sidenten van Amerika en de
jet Unie om de onderhan-
Jelingen in Genève niet af te
Vuöbreken. In de slotbijeenkomst trok.
■jp4 (ran de bisschoppensynode
'w naakte hij bekend een bood-
chap aan Reagan en Andro-
iov te hebben gestuurd,
londerdduizenden Tsjechoslo-
vaken hebben volgens het
lersbureau Ceteka afgelopen
londerdag en vrijdag gepro
beerd tegen de stationering
n middellange-afstandsra-
[etten in West-Europa door de
TAVO.
Ontmanteling
Luttele uren nadat de laatste
Zuiderpark had verlaten, werd
daar een begin gemaakt met
de ontmanteling van het podi
um waar die dag honderddui
zenden mensen aan waren
voorbij getrokken. Na de me
dedeling dat aan het officiële
programa een einde was geko
men, ontstond er bij de uitgan
gen van het park een gedrang
van jewelste. De dienstdoende
agenten werden haast tot wan
hoop gedreven door de vragen
van honderden reizigers die
moeite hadden hun bus terug
te vinden. Op het manifesta
tieterrein werd nog hier en
daar een vuurtje gestookt te
gen de kou die zich rond vier
uur al inzette toen het milde
herfstzonnetje zich voorgoed
achter het wolkendek terug-
HAACSI
De plaatsen waar zorg voor de inwendige mens beschikbaar was, trokken veel be
langstelling.
Rond kwart over acht 's a-
vonds gaf de Haagse politie
het sein dat het autoverkeer
weer bezit mocht nemen van
de wegen in het centrum.
Werknemers van de gemeen
tereiniging zijn ook vandaag
nog volop in de weer geweest
met het schoonmaken van de
straten waar de demonstran
ten een spoor van herinnerin-
„Groene golf"
Om vertragingen zoveel moge
lijk tegen te gaan, werden aan
het begin van de avond de
verkeerslichten op de uitvals
wegen zo afgesteld, dat de cir
ca 3250 bussen waarvan een
deel zelfs in het België en
Duitsland was gehuurd als
het ware in een „groene golf"
Den Haag konden verlaten.
Hoewel alle wegen rond de
stad tussen vijf en acht uur
's avonds nog altijd erg vol
USKE EN WISKE DE HIPPE HEKSEN
LAMB/ZfA homjijhur
m SidonidtndicdMerc hippe
hthm ]h huid me nhwl in hti
S iiruthttuiï rol nhtl uöUTs
•V
Zt
waren, vormde zich nergens
files zoals op de heenweg.
Aanvankelijk werd het bus-
verkeer die ochtend zorgvul
dig van de Utrechtsebaan
de omgeving van het Malie
veld geweerd. Toen al rond
tien uur duidelijk werd dat het
verkeersplein bij Leidschen-
dam de aanvoer van touring
cars niet kon verwerken, nam
de politie de taak van de stop
lichten over en werd ook een
deel van de aanzwellende
stroom bussen naar de omge
ving van het Malieveld gediri
geerd. Ondanks die improvisa-
Foto's: Milan
Konvalinka
en Cees
Verkerk.
Het verkeersplein
Leidschendam
bood tot een flink
eind in de
zaterdagmiddag
dit beeld: een
kolossale rij
wachtende
bussen met
demonstranten.
flROOOJf FZ 5Q
Oh/TFVflE5CNHI lt_
OPBRÏNG&T
VfóféfBE WEGl't
Een mensenmassa als nooit tevoren In Den Haag, in de straten, op het Malieveld ei
In het Zuiderpark.
ties groeiden de files nog voor
het begin van de manifestatie
op sommige wegen uit tot tien
kilometer. Om half elf werd
de langste file gemeten: 30 ki
lometer. Van Den Haag tot
Gouda vormde zich een aan
eengesloten lint van personen
wagens en autobussen, terwijl
ook het verkeer op de andere
rijkswegen naar Den Haag to
taal vastliep.
Veel gestrande reizigers maak
ten van de opstoppingen ge
bruik om in de berm even de
benen te strekken, op het dak
van de autobus een zonne
straaltje op te vangen of hun denhout werd overspoeld met actie-weide
zelfgemaakte kruisraketten tij- autoblik.
delijk even langs de autoweg
te „stationeren". Ook was er
Terwijl d
Zutphen die voor de wachten
de automobilisten een optre
den verzorgde.
In tegenstelling tot de ver
wachtingen leverde het auto
verkeer geen al te grote pro
blemen op. De meeste bestuur
ders zagen kans in een van de
omliggende woonwijken een
plaatsje voor hun vierwieler te
vinden. Vooral het Benoor-
Terwijl het officiële program
ma al anderhalf uur bezig was,
stonden op de rijkswegen nog
tussen de duizend en vijftien
honderd bussen bumper aan
bumper te wachten om tot de
demonstratie-stad te worden
toegelaten. „Het verkeer staat
vast, de stemming is prima",
liet Wim Neijman het publiek
in het Zuiderpark weten. Op
dat moment kwamen er per
minuut gemiddeld nog altijd-
zo'n veertig autobussen bij de
vredesmars volop aan de gan
was, arriveerde om kwart ove
drie de laatste bus. De passa
giers kwamen uit Groninge
en hadden een reis van zeve-
uur en een kwartier achter d
rug. De allereerste bus kwar
overigens al om half tien aar
Pikant detail: hij was afkom
stig uit Woensdrecht, de Bra
bantse gemeente die is aange
wezen als lokatie voor d 1
eventuele plaatsing van d
kruisraketten.
PETER VIERIN<
NICO MOKVEL1
flh m (fluift m de dónhoudint
mar
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
WASHINGTON Tussen
alle berichten over Bei
roet en Grenada door,
heeft de vredesdemon
stratie in Den Haag in de
Amerikaanse pers vrij
grote aandacht gekregen.
Radio- en tv-stations in de
Verenigde Staten en ge
zaghebbende kranten als
de New York Times en de
Washington Post gaven in
hun journaals en op de
nieuwspagina's een promi
nente plaats aan „de
grootste betoging in de ge
schiedenis van Neder
land".
Met name de toespraak van
prinses Irene en het feit dat
enkele honderden Nederland
se militairen in uniform aan
de manifestatie hadden deel
genomen, werden in de versla
gen benadrukt. Aan het Ame
rikaanse publiek werd uitge
legd dat prinses Irene een zus
ter is van koningin Beatrix en
dat de prinses brak met het
gebruik dat leden van de ko
ninklijke familie in Nederland
zich niet in het openbaar uit
spreken over politiek omstre
den aangelegenheden.
In de New York Times wer
den in Den Haag meegevoerde
spandoeken geciteerd als:
„Grenada now, Woensdrecht
next". De dag tevoren had de
zelfde krant op pagina 3 al een
beschouwing gewijd aan de
Nederlandse vredesbeweging,
voorzien van een foto van
„head of interchurch peace
council, Mient-Jan Faber
Faber zegt in het artikel dat
woede in Nederland over de
Amerikaanse invasie van Gre
nada „de mensen in het mid
den naar onze kant duwt",
omdat de hele anti-raketten-
-beweging in Nederland draait
om de vraag of Washington en
meneer Reagan te vertrouwen
zijn. „De boodschap van Gre
nada maakt duidelijk van
niet", aldus Faber in de New
York Times.
Het artikel citeert voorts een
niet met name genoemde rege
ringswoordvoerder in Den
Haag, die over het Europese
vertrouwen in de Amerikaan
se onderhandelingspolitiek in
Genève zegt: „Als Genève
zonder succes blijft, en de Rus
sen lijken daarvoor meer ver
antwoordelijk dan de Ameri
kanen, dan kunnen we de har
de, maar noodzakelijke plaat
singsbeslissing nemen. Maar
acties zoals in Grenada, onder
nomen terwijl zelfs het meest
betrokken Europese land
Engeland er tegen waar
schuwt, zijn gewoonweg roe
keloos".
MOSKOU De Westduits
Groenen hebben zaterdag b
het Kremlin in Moskou geck
monstreerd voor ontwapenin
en voor eerbieding van d
mensenrechten. „Ontbindt d
NAVO en het Warschau-paci
en „Eenzijdige ontwapenin
nu" stond op spandoeken di
de vijf leden van een delegati
van de Groenen, die op h<
ogenblik op bezoek in Mosko
is, bij zich hadden. De Sovje
-burgers die in lange rijen b
het Lenin-mausoleum in c
buurt stonden te wachten, w;
ren zeer verbaasd of keke j
verlegen de andere kant 01
De demonstanten werden on
ringd door tiental politieaget
ten die overigens niet ingri
pen. De Groenen hebben i j
eerdere gesprekken met Sov
jet-functionarissen aangedrot
gen op eenzijdige Russisict I
ontwapening.
