lïelft Amerikaanse
mrgers wil op
Grenada blijven
An ti-rookcampagne
voor geheel Glasgow
Nicaragua verwacht volgend Amerikaans doelwit te zijn
Kennedy-tapes
Cuba-crisis
vrijgegeven
Erewacht
.dJITENLAND
Ecidóc Sou/tan t
DONDERDAG 27 OKTOBER 1983 PAGINA 1.1
ankrijk wil nieuwe
ii-macht in Libanon
jIJS Frankrijk wil dat er een nieu-
[fN-vredesmacht naar Libanon wordt
als aanvulling op of vervanging
de troepen van de multinationale vre-
jacht in Beiroet. Premier Pierre Mau-
^vejieeft hierop aangedrongen in een toe-
en IP 'n ^et franse parlement. Naar zijn
zjeijng zou de VN de uitvoering van haar
W0Jities moeten verzekeren door het zen
Pan troepen naar de meest gevoelige
fden in Libanon. Intussen is het do-
aag pi van de aanslagen van zondag in Bei-
;rzeiopgelopen tot 282: 219 Amerikanen, 58
ratsen en 5 Libanese burgers. Een onbe-
de| aantal mensen wordt nog vermist.
De Amerikaanse
vice-president Bush
(rechts) bracht gis
teren een bliksem
bezoek aan Beiroet.
Bij het zondag door
een autobom ver
nielde Amerikaanse
hoofdkwartier kreeg
hij uitleg van de
commandant van
het korps marniers,
generaal Paul Kelly
(links).
Proces tegen schrijver
handleiding zelfdoding
PARIJS Een Parijse rechter-commissaris heeft
één van de schrijvers van het omstreden boek
„Zelfdoding, een handleiding" in staat van be
schuldiging gesteld. Dit is gebeurd op verzoek van
de ouders van een 39-jarige man, die in maart een
eind aan zijn leven heeft gemaakt. Het is de eerste
keer, dat er naar aanleiding van dit boek een
strafproces komt wegens doodslag en het niet ver
lenen van hulp aan personen in levensgevaar. Het
is namelijk voor het eerst dat een bewijs voorhan
den is, waaruit blijkt dat het boek aanzet tot zelf
doding. De 39-jarige Michel Bonnal heeft voor zijn
daad een briefwisseling gehad met de schrijver
van het boek Yves le Bonniec, waarin hij om
meer informatie vroeg. Die gaf Le Bonniec, waar
op Bonnal zich uiteindelijk met het aanbevolen
middel van het leven beroofde.
VS kunnen over vijf jaar vanuit de ruimte SS-20 uitschakelen
(Vervolg van de voorpagina)
Het Russische persbureau TASS meldde giste
ren dat de nieuwe Sovjetraketten die in Oost-
-Europa geplaats zullen worden in staat zullen
zijn binnen vijf minuten doelen in Engeland en
West-Duitsland te treffen. De Pershing-2 van
de NAVO zou in acht minuten Sovjetdoelen
kunnen treffen vanuit West-Duitsland. Bij de
Russische raketten die in de DDR en Tsjecho-
slowakije komen, gaat het volgens deskundigen
'om de SS-22, SS-21 en SS-23, maar niet om
plaatsing in Oost-Europa van de reeds op Euro
pa gerichte SS-20 met drie afzonderlijk te rich
ten kernkoppen en een bereik van zeker enige
duizenden kilometers, daar de SS-20 doeltref
fender zou zijn vanaf bases binnen de Sovjet-
-Unie. De SS-22 zou met een korter bereik van
toch nog 1.000 kilometer vanuit DDR en Tsje-
choslowakije doelen in het grootste deel van
Engeland kunnen bestrijken, terwijl de SS-21
en SS-23 met een kort bereik plaatsen in West-
-Duitsland en Denemarken zouden kunnen ra
ken. Westerse deskundigen hebben erop gewe
zen. dat de nieuwe Russische wapens in de
DDR en Tsjechoslowakije geplaatst worden ter
vervanging van verouderde wapensystemen.
De Sovjet-Unie deed het dezer dagen voorko
men, alsof plaatsing ervan noodzakelijk was als
antwoord op de voorgenomen plaatsing in Eu
ropa van Amerikaanse kruisraketten. De ver
vanging was echter al jaren geleden gepland. In
Amerika is een rapport verschenen waaruit
blijkt dat de VS binnen vijf jaar over ruimte-
wapens kunnen beschikken, die raketten voor
de middellange afstand, zoals de op Europa ge
richte Russische SS-20's, kunnen uitschakelen.
Volgens het rapport kunnen „duizenden raket
ten worden uitgeschakeld, zonder dat hun ex
plosieve lading tot ontploffing wordt gebracht".
e na;
Rail
Ln°&HINGTON/ST.
waiORGE'S Ameri-
wjise militairen zijn,
toerei nog niet alle ver-
mtenjaarden zijn opge
lat begonnen met de
een:uatie van Amerikaan-
Nedien andere westerse
van het Caribi-
ministaatje Grenada.
pelijk is echter dat
teenpts de helft van de on-
Hijfer 1.000 op Grenada
opölijvende Amerikanen
die wil, aldus bleek uit
verklaring van een
•ingswoordvoerder in
lington. Van de 600
[rikaanse medische
:nten op het eiland
vrijwel niemand wil-
rertrekken. Een veili-
Etocht voor de Ameri-
ïse staatsburgers, met
voor de studenten,
een van de redenen
rom president Reagan,
erklaarde hij eergiste-
OOjtot de invasie op Gre-
had besloten,
riet l!
x het lot van diegenen die
i Al^insdag de macht op het
in handen hadden is
en bekend. Volgens sommi-
Alerichten hebben legerlei-
\KWludson Austin en vice-
De lier Bernard Coard hun
wucht gezocht in de Russi-
ko ambassade. In andere
vorjen wordt gezegd, dat zij
35 pri
zich ergens buiten de hoofd
stad verborgen houden.
Interim-regering
Intussen worden voorbereidin
gen getroffen om op Grenada
een interim-regering te instal
leren. Een belangrijke rol is
daarbij weggelegd voor de
Britse gouverneur-generaal
Paul Scoon. Grenada is lid van
het Gemenebest, wat betekent
dat koningin Elizabeth als
staatshoofd wordt erkend en
Scoon haar persoonlijke verte
genwoordiger is. Net als de
Britse vorstin is hij boven de
politiek verheven, maar kan
hij politici uitnodigen tot de
vorming van een regering.
Sinds 1979, toen de vorige
week vermoorde Maurice Bis
hop de macht greep, waren
Scoons taken opgeschort. Het
is de bedoeling van de Vere
nigde Staten en de Caribische
landen die aan de invasie heb
ben deelgenomen, dat Scoon
nu een tijdelijke regering
vormt en nieuwe verkieizin-
gen uitschrijft. Die zouden
over ongeveer een half jaar
moeten worden gehouden.
Verscheidene kandidaten heb
ben zich volgens in Barbados
ontvangen berichten al gemeld
voor het tijdelijke premier
schap. Onder hen bevinden
zich oud-premier Eric Gairy,
wiens regering in maart 1979
door Maurice Bischop werd
omvergeworpen, en de 39-jari-
ge jurist Sir Alexis Francis, die
leider is van de Grenadese de
mocratische beweging.
De premier van Dominica, Eu
genia Charles, heeft naar aan
leiding van de kandidatuur
van Gairy gezegd dat diens
aanwezigheid de situatie op
het eiland ingewikkeld zou
maken. Daarom is hij niet wel
kom op Grenada. De 61-jarige
Gairy woont momenteel in de
Verenigde Staten. Hij was de
eerste premier van Grenada
nadat het eiland in 1974 onaf-
hanklijk werd en geloofde dat
hij regeerde door een van God
gekregen recht. Hij zei eens te
gen verslaggevers dat hij
boodschappen van God ont
ving waarin hem gezegd werd
wat hij moest doen.
Informatie onthouden
In de Verenigde Staten heb
ben de nieuwsmedia bij de re
gering geprotesteerd tegen het
verbod verslaggevers naar
Grenada te sturen om de ge
beurtenissen ter plekke te ver
slaan. Het Amerikaanse volk
wordt zo de hoognodige infor
matie over de gevolgen van
belangrijke regeringsbesluiten
onthouden, aldus een verkla
ring van de Vereniging van
Journalisten. Volgens de voor
zitter van het comité voor de
persvrijheid is het verbod in
tegenspraak met het openbaar
belang. De bevolking wenst te
weten wat er op Grenada ge
beurt. „Wij hadden verslagge
vers in de Tweede wereldoor
log, Korea en Vietnam. We
moeien ons vak ook op Grena
da kunnen uitoefertenen". De
Amerikaanse regering wordt
ervan beschuldigd in strijd
met de wet te handelen, door
nieuws over Grenada achter te
houden.
„Gehoorzame poedel"
In het Britse Lagerhuis heeft
de Labour-oppositie premier
Thatcher gisteravond scherp
op de korrel genomen. Denis
Healey, de Labour-zegsman
voor buitenlandse zaken,
noemde de premier de „ge
hoorzame poedel" van presi
dent Reagan, omdat zij er niet
in was geslaagd de invasie op
Grenada te verhinderen. Die
invasie, zo betoogde hij, is
even ontoelaatbaar als de Rus
sische invasie en bezetting van
Afghanistan. Vanuit de La-
bour-banken werd er op aan
gedrongen dat minister van
buitenlandse zaken Howe, die
maandagavond nog had ver
klaard dat er van een invasie
geen sprake was, zou aftreden.
In tal van landen en door een
groot aantal regeringsleiders is
de invasie op Grenada gisteren
opnieuw scherp veroordeeld.
De meest opmerkelijke reactie
kwam van de Libische leider
Khadaffy, die in een bood
schap aan de Verenigde Naties
de wereld opriep in een geza
menlijke actie het grondgebied
van de Verenigde Staten te be
zetten.
Zijne majesteit
koning Taufa'an-
au Tupou IV van
Tonga is gisteren
in Londen aange
komen voor een
officieel bezoek
aan Groot Brit-
tannië. Tijdens
een welkomstce
remonie vooraf
gaande aan een
ontvangst op het
ministerie van
buitenlandse za
ken inspecteerde
de koning een
erewacht. Op ta
melijk achteloze
wijze, zo meen
den sommige
waarnemers. Vol
gens anderen zou
de koning van de
169 eilanden om
vattende staat in
de Stille Oceaan
de erewacht niet
hebben opge
merkt.
(Van onze correspondent Ro
ger Simons)
GLASGOW Onder het
motto „Glasgow 2000" is in
deze Schotse stad een campag
ne van start gegaan die tot
doel heeft het roken totaal uit
te bannen. In het jaar 2000
zouden er in Glasgow nergens
meer sigaretten, sigaren of
pijpen gerookt mogen wor
den. De kruistocht, opgezet
door een groepering voor de
verspreiding van de gezond
heidsleer, heeft onmiddellijk
al protestacties uitgelokt van
met name de werknemers
van de plaatseljke tabaksfa
briek. De campagne gaat één
miljoen pond kosten, afkom
stig uit de kas van de Britse
Nationale Gezondheidsdienst.
De campagne werd deze week
gelanceerd door dr. Michael
Kelly, Lord Provost (burge
meester) van Glasgow. Kelly
rookt zelf niet. Op de ope
ningsplechtigheid noemde hij
tabak een wapen, dat massale
vernietiging kan aanrichten.
„In een beschaafde samenle
ving is er geen plaats voor ta
bak", zei de burgemeester.
Het ligt in de bedoeling Glas
gow geleidelijk rookvrij te
maken. Om dat te kunnen be
reiken, is de stad verdeeld in
afzonderlijke zones, waarvan
de inwoners zelfstandig het
roken moeten afleren. In het
jaar 2000 worden deze zones
bij elkaar gevoegd om samen
een volledig rookvrije stad te
vormen.
De eigenaren van de plaatse
lijke tabaksfabriek, waar 2000
mensen werken, hebben kort
geleden vier miljoen pond uit
gegeven voor de bouw van
een nieuw distributiecentrum.
De tabaksfabriek alleen al
brengt Glasgow jaarlijks
280.000 pond aan gemeentebe
lasting op. Een afvaardiging
van de werknemers heeft het
raadhuis een tijdje bezet om
tegen de kruistocht te protes
teren. Het gemeentebestuur is
nu van plan tijdens zijn ver
gadering van volgende week
zich compleet te distanciëren
van de anti-rookcampagne, in
plaats van de werknemers
van de tabaksfabriek tot in
het jaar 2000 dood te ergeren.
Het probleem van de werk
loosheid is in Glasgow al ern
stig genoeg, zonder dat de ge
meente het nog erger moet
helpen maken, aldus redene
ren de wethouders nu.
Frank Sinatra
op zwarte lijst
NEW-YORK Frank Sinatra
is een van de ruim 200 mensen
uit de show business die door
het centrum tegen apartheid
van de VN op de zwarte lijst is
gezet. „The voice" heeft dit te
danken aan zijn optreden in
een van de zwarte thuislanden
in Zuid-Afrika, „daarmee tal
rijke resoluties van de VN ne
gerend waarin wordt gevraagd
om een culturele boycot van
Zuid-Afrika vanwege de
apartheid". Reeds eerder was
er een zwarte lijst van sport
lieden verschenen. Ook de
Ierse zangeres Geraldine Bra-
nagan wordt door het VN-cen-
trum aan de schandpaal gena
geld, omdat zij is opgetreden
voor Zuidafrikaanse troepen.
Op de lijst prijken verder o.a.
Helen Reddy, Cliff Richards,
Cher, Rita Coolidge, Ray
Charles, Paul Anka, Dolly
Parton, Linda Ronstadt, Shir
ley Bassey, Rod Stewart en de
Wiener SSngerknaben.
icenti
Pf SALVADOR De
Gra^rikaanse invasie op
heeft de Nicara-
regering slechts
iet efirkt in haar overtui-
zoaty dat de toenemende
s van Washington uit-
lelijk zal resulteren in
direct Amerikaans
tair. Nicaragua, dat in
verleden door presi-
t Reagan in een adem
enoemd met Grenada
dekmantel voor de
sische expansiedrift,
:houwt het Ameri-
%V|fse optreden als een
1111 mis te verstane waar-
iwing. Nicaragua hoeft
71] op een verzoening
blijl Washington te reke-
Z0^anS de Sandinis
ten hun politieke systeem
gesloten houden voor te
genstanders.
De officiële rechtvaardiging
van Washington voor zijn op
treden op het Caribische
eiland (herstel van de demo
cratie) wordt in de hoofdstad
Managua gezien als een echo
van de oproep tot „democrati
sering" in Nicaragua. Maar er
zijn nog meer overeenkom
sten. In Managua wordt erop
gewezen dat de Verenigde Sta
ten niet alleen hebben gehan
deld. Ze hebben zich van te
Voren verzekerd van de steun
van zes andere Caribische
staatjes, die zelfs een symboli
sche bijdrage aan de troepen
macht hebben geleverd.
Net als Grenada is Nicaragua
door Washington een bedrei
ging voor de andere Midden-
amerikaanse landen genoemd
vanwege zijn vermeende steun
aan guerrilla-activiteiten in El
Salvador, en in minder mate
in Honduras en Costa Rica.
Recente dreigementen van de
Sandinistische minister van
defensie, Ortega, om aanvallen
te gaan uitvoeren op Honduras
en Costa Rica en een aanval
eerder deze maand op een
Costaricaanse grenspost, zijn
in Washington afgeschilderd
als bewijs van de oorlogszuch
tige houding van Nicaragua je
gens zijn buurlanden.
Defensieraad
Om deze al dan niet bestaande
dreiging het hoofd te bieden
zijn drie Middenamerikaanse
regeringen El Salvador,
Guatemala en Honduras
formeel overeengekomen om
de Middenamerikaanse Defen
sieraad nieuw leven in te bla
zen. Deze raad, die vanaf 1969
een slapend bestaan heeft ge
leid, heeft als onderlinge af
spraak elkaar te hulp te ko
men, in geval van buitenland
se agressie. Honduras heeft al
een defensieverdrag met de
Verenigde Staten, dus een oor
log tussen Honduras en Nica
ragua zou heel makkelijk kun
nen uitmonden in interventie
van de Verenigde Staten.
De Sandinistische regering
heeft het volk reeds gewaar
schuwd dat het voorbereid
moet zijn op een oorlog, waar
bij ook Amerikaanse troepen,
die momenteel in Honduras
oefenen, betrokken kunnen
zijn. Een van de hoogtepunten
van de oefeningen vindt me
dio november plaats als 1.200
Amerikaanse mariniers een
landing uitvoeren bij Puerto
Castilla aan de Caribische
kust.
Ervan overtuigd dat ze weinig
andere keus hebben dan de
agressieve signalen uit Was
hington serieus te nemen, zijn
de Sandinisten inmiddels be
gonnen met het in gereedheid
brengen van het leger voor
een oorlog in Nicaragua. Al
thans dit is de conclusie van
buitenlandse militaire waarne
mers in Nicaragua. Zij baseren
hun mening op recente mili
taire maatregelen, zoals het
oprichten van territoriale een
heden onder de naam Sandi
nistische Volksmilities.
Registratie
De registratie van ongeveer
200.000 man waarmee deze
maand een begin is gemaakt,
is bedoeld om het land voor te
bereiden op een situatie waar
in elk bestuurlijk departement
minstens zes bataljons tot zijn
beschikking heeft om zijn
grondgebied te beschermen.
Daarnaast heeft het Sandinis
tische regime gezegd dat reser
vebataljons, die tot op heden
in verschillende gebieden wer
den ingezet, nu één bepaald
gebied onder hun hoede krij
gen.
Maar zelfs zonder de volksmi
lities kunnen de Sandinisten
meer dan 100.000 man inzetten
tegen een eventuele invaller.
Een invasie van Nicar'agua zou
dan ook een veel moeilijkere
militaire onderneming zijn
dan de inval op Grenada.
De omvang van het leger is
echter niet de enige hinder
paal voor een binnenvallende
mogendheid. Sinds de val van
dictator Anastasio Somoza in
1979 zijn de Sandinisten in het
bezit gekomen van minstens
50 Russische T-55 tanks, een
behoorlijke hoeveelheid vel
dartillerie en antiluchtdoelge-
schut en ongeveer 80 pantser
wagens. Hoewel de Russische
wapens dateren uit de jaren
zestig en dus niet erg modern
zijn, zijn de Sandinisten te
land sterker dan welk Midde
namerikaans land dan ook.
Niet onoverwinnelijk
„De Nicaraguanen hebben
niets nieuws, maar dat hebben
de andere landen in het gebied
ook niet", aldus het commen
taar van een westerse waarne
mer. Maar ondanks hun in
drukwekkende wapenarsenaal
en ogenschijnlijke politieke
eensgezindheid zijn de Sandi
nisten verre van onoverwin
nelijk. Ook daarover zijn de
buitenlandse waarnemers het
eens. „Onder de commandan
ten bestaat nog steeds de nei
ging dingen op eigen houtje te
doen", aldus een bron. Het le
ger van Nicaragua gaat zich
steeds meer gedragen als een
conventioneel leger en heeft
weinig meer weg van de guer
rillabeweging, die de Sandinis
ten vier jaar geleden aan de
macht bracht. Als er een inva
sie komt, zal veel afhangen
van de vraag of de Sandinisten
hun leger weer een echte
guerrillastrijd kunnen laten
voeren.'
PAUL ELLMAN
Copyright The Guardian
KE EN WISKE DE HIPPE HEKSEN
i/ i non
'tj QoOfl DE MEDE KEEfll
noEi Mme m hei
Ot Othtimiimft wttr1 niixtiun
m in nu m vit lui n1
r i-
WSÊÊl
Verkiezings
koorts
in Argentinië
Argentinië gaat zon
dag voor het eerst
in 10 jaar weer naar
de stembus om. Als
begin van het be
loofde totale herstel
van de democratie
zal dan een nieuwe
president worden
gf) gekozen. Voor de
hartstochtelijk met
de politiek meele
vende Argentijnen
een uitgelezen mo
gelijkheid voor hou
den van massale
demonstraties. Gis
teravond verzamel
den zich in Buenos
Aires 800.000 aan
hangers van de ra
dicale partij. Mor
gen worden meer
dan een miljoen
aanhangers van de
Peronistische partij
verwacht.
WASHINGTON In de gespannen eerste uren van de Cubaan
se raketten-crisis in oktober 1962 hebben president Kennedy en
zijn adviseurs gedurfde militaire operaties besproken, variërend
van massale luchtaanvallen tot een invasie van Cuba. Dit blijkt
uit de gisteren vrijgegeven tapes van deze in het Witte Huis ge
voerde gesprekken. De tapes hebben uitsluitend betrekking op
de eerste twee dagen van de dertien dagen durende crisis. De
andere tapes zijn niet vrijgegeven. Vice-president Lyndon John
son en minister van justitie Robert Kennedy bleken voorstan
ders van militair ingrijpen, zoals een invasie; minister van de
fensie McNamara voelde veel voor luchtaanvallen op de plaat
sen waar de raketten waren opgeslagen en op vliegvelden. De
president bleek vastberaden: „Wij gaan die raketten verwijde
ren". Zoals bekend koos Kennedy uiteindelijk voor een blokka
de van Cuba, maar gaf ook in het openbaar de verzekering dat
de VS bereid waren een oorlog te riskeren. De Russische partij
leider Chroestsjev zwichtte na dertien dagen voor deze druk.
