TAFEL Hans Knoop rakelt „het joodse verraad" op Wereldraad kan niemand voorschrijven altijd geweldloos te handelen kerk wereld fieidóe Corner BEfïlTi weer ACHTERGROND £ctdóe Commit 5Ë STUDIE VAN THEOLOGEN: Lijkwade van Turijn nu in bezit van Vaticaan Amerikaanse bisschop: Politiek van VS in Midden-Amerika ernstige vergissing Korte metten nt Vlam in de pan Beschamend optredg WOENSDAG 19 OKTOBER 1983 P De aanhangers van geweldlo ze actie moeten zich afvragen, of zij niet meer oog hebben voor hun eigen geweten dan voor het welzijn van de men sen die onder foltering en on derdrukking gebukt gaan. Soms lijkt het erop, of pacifis ten een hogere waarde toe kennen aan het middel van de geweldloze actie, dan aan het politieke doel, waar de ac tie op gericht is. Niet alleen kan een geweldloze actie ge weld oproepen, maar ook kan een succesrijke gewapende strijd geweldloze elementen hebben. Dat staat in een stu die van de Wereldraad van Kerken over het thema „Ge weld en geweldloosheid", die door vierentwintig theologen en andere deskundigen is sa mengesteld. De auteurs menen, dat het pa cifisme van Mahatma Gandhi en Martin Luther King in het algemeen de voor christenen juiste handelwijze is, maar zij waarschuwen ervoor verzets strijders die het geweld als laatste redmiddel zien, zonder meer te veroordelen. Zij me nen, dat de wereldraad nie mand kan voorschrijven, dat hij of zij altijd geweldloos moet handelen. Verder menen de auteurs van de studie, dat in veel landen de christenen en de kerken het als hun belangrijkste taak moeten zien de zijde van de armen en onderdrukten te kiezen. Christenen moeten zich juist ook tegen het on recht van het structureel ge weld verzetten, aldus de au teurs. Er wordt op gewezen, dat Christus nooit geweld ge bruikte in zijn ijveren voor de zwakken, de armen en de lij denden. Dat betekent een on dubbelzinnige aansporing aan de kerken ook in Zuid-Afrika geen actieve steun aan het ge bruik van geweld te geven, maar de wereldraad moet zich er evenmin toe laten verlei den verzetsstrijders te zeggen, dat hun gebruik van geweld niet legitiem is, zo menen de auteurs van de studie. In enkele landen, aldus de studie, kan het gebruik van geweld als „ultima ratio", als een daad van bevrijding, wor den betiteld, waartoe men moet besluiten, ondanks alle schuld die de christen daar mee op zich laadt. In het alge meen echter moeten de ker ken vooral aandacht besteden aan de verzetsbewegingen, die zich in hun strijd voor een rechtvaardige maatschappij oefenen in de methoden en technieken van geweldloze actie, aldus de studie van de wereldraad. In een toelichting verklaarde een medewerker van de we reldraad, dat de kritische op merkingen ten aanzien van overtuigde pacifisten geen be trekking hebben op democra tische staten als de Duitse Bondsrepubliek. In een land, waar politieke activiteit en vrijheid van meningsuiting tot de grondrechten van de burger behoren, is Gandhi's weg van de geweldloze actie bijzonder gemakkelijk te vol gen, aldus de medewerker van de wereldraad. Hij voeg de eraan toe, dat men zich ook in democratische staten zorgvuldig moet bezinnen op de vraag, hoe men in conflict situaties moet handelen. Receptie bij pro-nuntius Vertegenwoordigers van regering, corps diplomatique, uit ker kelijke en maatschappelijke kringen bevonden zich onder de vele gasten, die gistermiddag de apostolisch pro-nuntius com plimenteerden tijdens diens ontvangst in de nuntiatuur aan de Carnegielaan in Den Haag, ter gelegenheid van de vijfde ver jaardag van het pontificaat van Johannes Paulus II. Een recep tie, die ditmaal des te geanimeerder was, vanwege de specula ties rondom de benoemingen die worden verwacht binnen het Nederlands epicopaat. De foto's tonen de pro-nuntius mgr. dr. B. Wüstenberg met, respectievelijk, minister Ruding (foto bo ven) van financiën en de burgemeester van Den Haag en me vrouw Schols (foto onder).. Overeenkomstig de laatste wil van de vroegere koning van Italië Umberto II van Savoye. is de beroemde lijkwade van Turijn in eigendom overge gaan van het Huis van Savoye naar het Vaticaan. De schen kingsakte werd gisteren in het Vaticaan getekend door kardinaal-staatssecretaris Agostino Casaroli „in naam en in opdracht van de Heilige Stoel". Namens de erflater te kenden de zonen van de beide zusters van de ex-koning de akte, namelijk Simeon van Bulgarije en Maurizio d'Assia. De lijkwade van Turijn is een doek met een lengte van 4,36 en een breedte van 1,10 meter, waarop de afdruk is te zien van een gegeselde man, die een doornenkroon heeft ge dragen en aan een kruis heeft gehangen. Volgens de overle vering is die man Jezus ge weest. Het doek is in 1578 door het hertogelijk Huis van Savoye uit Frankrijk naar Turijn ge bracht. Met historische zeker heid kan de oorsprong wor den gevolgd tot 1353. Het is opgeborgen in een speciaal daarvoor gebouwde zijkapel van de dom van Turijn waar het in 1978 voor de tot dusver laatste maal te zien is geweest voor het publiek. Vandaag heeft de Amerikaan se hoogleraar in de natuur kunde, John Jackson van de universiteit van Colorado, aan paus Johannes Paulus II een levensgroot, drie-dimensio naal beeld aangeboden van een man, gemodelleerd door een computer, die werd ge voed met informatie van de afdruk op het doek. Een ernstige vergissing. Zo noemt de r.-k. aartsbisschop van San Francisco, John Quinn, in een herderlijk schrijven het beleid van presi dent Reagan inzake Midde n-Amerika. Volgens mgr. Quinn probeert de Amerikaanse regering de sociale conflicten in Midde n-Amerika te beschrijven in termen van het Oost-West- -conflict. De werkelijkheid is echter, dat de meeste Salva- dorianen en Guatemalanen, die hun land hebben verlaten. zijn gevlucht voor de onder drukking in hun land, aldus bisschop Quinn. Hij wijst erop, dat veertigduizend men sen, onder wie zeventien priesters, alleen al in El Sal vador om het leven zijn ge bracht en noemt het onrecht vaardig, dat de vluchtelingen uit Midden-Amerika die in de Verenigde Staten hun toe vlucht zoeken, als illegalen worden behandeld en dat hun geldelijke bijstand en medi sche zorg wordt onthouden. Bankdirecteur wordt anglicaans priester De Nederlandse bankdirecteur D. W. van Leeuwen, afkomstig uit Arnhem, is onlangs in Brussel tot anglicaans priester ge wijd, volgens Church Times, het blad van de Britse anglicaanse kerk. Van Leeuwen, vroeger lid van de Nederlandse hervormde kerk, maakte in Singapore kennis met de anglicaanse kerk. Later raakte hij betrokken bij het werk van de kerk in Enge land en zo groeide de wens anglicaans geestelijke te worden. Van Leeuwen heeft rechten gestudeerd in Utrecht en theologie in Brussel. Hij houdt zijn werkzaamheden voor de bank niet gescheiden van die van priester, „omdat mijn priesterschap es sentieel is voor alles wat ik doe", zo verklaarde hij tegenover Church Times. Pater Johan Kroegman is in Rome gekozen tot vicaris ge neraal (eerste assistent) van de Missionarissen van de Hei lige Familie. Kroegman (58) werkt op dit moment als mis sionaris in Kalimantan (Bor neo). De Duitse pater Egon Farber (46) werd gekozen tot generaal overste. Hij is de op volger van de Zwitser Josef Scherer, die de congregatie zes jaar heeft geleid. De con gregatie van de Missionaris sen van de H. Familie werd in 1895 opgericht. Zij heeft op dit moment ruim duizend leden. In het weekeinde van 25 tot 27 november organiseren de Salesianen van Don Bosco (Pomphulweg 106, 7346 AN Hoog Soeren) een roeping-in formatieweekend te Leusden bij Amersfoort. Het is bedoeld voor jongemannen van acht tien tot dertig jaar, die zich willen oriënteren op het reli gieuze leven en meer willen weten over het leven van de salesianen en hun stichter Don Bosco. Gesproken zal worden met jongere en oude re salesianen over roeping, gemeenschapsleven, geloften en de nood van de jeugd. Onder het motto „Leven voor de wereld" wordt op za terdag 12 november van tien tot half vier in de scholenge meenschap Visser 't Hooft, Kagerstraat 1 te Leiden een „missionaire werkdag" gehou den, bedoeld voor iedereen, die een beter inzicht wil krij gen in wat mensen beweegt op het gebied van samenle vingsvraagstukken. Drs. J. Bos van het ministerie van ontwikkelingssamenwerking zal zijn indrukken geven van de assemblee van de wereld raad. deze zomer in Vancou ver. In gespreksgroepen wordt daarop ingegaan. Voor Schotland ongebruike lijk is de samenwerking tus sen katholieken en protestan ten in Aberdeen, waar zij een gemeenschappelijk kerkelijk centrum hebben geopend. Dit St.-Columbanuscentrum wordt gevormd door twee kerkruimten, die ook als ge meenschappelijke ruimte kunnen worden benut. De voorzitter van de Schotse bis schoppenconferentie, kardi naal Gordon J. Gray, sprak bij de opening van een be langrijke stap op de weg naar echte oecumene. De vierde wereldconferen tie voor religie en vrede (WCRP) zal in augustus in Nairobi (Kenia) worden ge houden op het thema „De godsdiensten en de waarde van de mens en de vrede in de wereld". Doel van de WCRP, die vertegenwoordi gers van het boeddhisme, con fucianisme, hindoeisme, jai- nisme, jodendom, islam, shin- toisme, sikhisme, zoroastria- nisme en christendom ver enigt, is het de politiek ver antwoordelijken en de rege ringen te wijzen op de knel lende problemen van de mensheid en aan te dringen op een verbetering van de le vensvoorwaarden. Algemeen president van de WCRP is de aartsbisschop van New Delhi, Angelo Fernandes. NiEMAND had zich vóór het gisteren in Den Haf vijl de overleg tussen een delegatie van het kabinet en"w€ ting van de Arbeid illusies gemaakt over de afloer- 1 beraad. Zeker na het vorige week gehouden deL» Tweede Kamer, waarin het kabinet van een m^g krachtige steun voor zijn sociaal-economisch belt L stond de uitkomst van het overleg in het SER-g. voorbaat vast: het gesprek zou volledig mislukkenstu van T leid INDERDAAD bleken de meningen van het kabin, zijds en de vakcentrales anderzijds lijnrecht tegenofl 6 te staan. Beide partijen hadden nauwelijks wiss(0P schikbaar: het kabinet zat vastgeklonken aan de van de kamermeerderheid en de vertegenwoord en FNV en CNV beschikten evenmin over de voor ecl(9 benodigde ruimte. In hun vakcentrales, vooral in de v de geest nu uit de fles. mei end De benarde situatie bepaalde gisteren de sfeer iniutc derzaal van de SER. Kabinet en vakcentrales haddfJs hun stellingen ingegraven en dat bepaalde ook de!XU( het gesprek. De kabinetsdelegatie repte wel van r^, bijstellingen, maar voegde daaraan geen invulling^ kan er best begrip voor hebben dat het kabinet i^kei merdebat nauwelijks kansen zag om de vakbewegira c gen te bieden, maar het maakte er zich nu toch joed makkelijk van af. Lubbers en zijn collega's wistefan' dat de leiders van de vakbeweging, ook gezien de r in hun achterbannen, bijna geen andere dan hun Anj, op konden. gen f1 v JUIST dezer dagen blijkt alom, met name bij de ac!ens openbaar vervoer, dat leden van de vakbonden h niet meer kunnen opbrengen te wachten op overltarr waarbij hun leiders betrokken zijn. Kok en Van diwel staan onder zeer zware druk van grote delen van|voo centrales. De leiders van de vakcentrales hebben Is 1 antwoordelijkheidsgevoel in de afgelopen jaren riiers getoond: bijna een jaar geleden werd dat zeer duidef^®a zogenaamde stichtingsakkoord. Bifv doi Zo stonden gisteren in het SER-gebouw partijen elkaar die van tevoren wisten dat ze elkaar niet zo^erJ nen vinden. Niettemin is het zeer te betreuren dat 1 mi zo moest aflopen. CNV-voorzitter Van der Meulenifor het kabinet nu binnen twee weken (dan heeft ookn I leg tussen minister Rietkerk en de ambtenarelm£ plaats) met echt bijgestelde plannen moet komen. zc standig woord: ook het FNV had het kabinet nog <n' dienen te geven, al moet men toegeven dat van t"~" van Kok en de zijnen dan veel gevergd wordt, gr— thans de geladen stemming in een aantal bonden, nu in de pan, wie is in staat haar alsnog te doven RONDUIT beschamend. Een andere benaming isj geven voor de vertoning gisteren voor het SER-i Den Haag, waar premier Lubbers, op weg naar hl met de sociale partners, op een uitermate agressie^ door demonstranten werd aangepakt. FNV-voorz die kort tevoren de verzamelde leden had laten i de FNV een mislukking van het gesprek niet zou bereid was haar vuisten te tonen, werd op zijn wP^j diend. Het is ongetwijfeld aan de koelbloedighe^ j premier te danken, dat het voorval niet echt uit de,aaj Er zouden anders slachtoffers zijn gevallen. Ondele van de politie, die dit alles lijdzaam aanzag. en Krokante hamplak met andijviesalade en gebakken aardappelen vla met stoofperen Voor twee personen hebt u nodig: 1 plak gekookte schouderham van 150 g, losgeklopt ei, paneermeel, circa 20 g boter; 200 g mooie gele andijvie, 100 g winterwortel, 2 schij ven ananas met 1 lepel sap, zout, 1 lepel azijn; 0,5 1 kg aardappelen, olie of boter, zout; halve liter vla 250 g stoofperen, stukje pijpka neel (suiker), (aardappel meel). Deel de plak ham in tweeën, haal de stukken door ei en paneermeel en bak ze in bo ter bruin. Was de krop andij vie, snijd hem fijn en was de groente dan zonodig nog een keer zonder ze daarbij lang in het water te laten staan. Borstel de wortel schoon en rasp hem grof. Snijd de ana nas klein. Meng de andijvie, wortel, ananas, sap, zout en azijn. Een garnering is niet nodig. Bewaar de overgeble ven ananas tot overmorgen voor een toetje. Zet de schij ven in een glazen of plastic bakje weg, niet in het blik bewaren. Schil de peren, snijd ze een of twee keer door en verwij der het klokhuis. Kook de peren in een bodem water met pijpkaneel tot ze rood zijn, dat duurt circa drie uur. Maak de peren zo nodig af met suiker en bind het sap desgewenst met weinig aard- appelemeel. Laat de peren koud worden. Doe de vla op bordjes en leg er wat peren met sap op. JEANNE AMSTERDAM Hans Knoop, ooit bekend ge worden als jager op de oorlogsmisdadiger Men- ten, heeft zich opnieuw aan het spoorzoeken ge zet. Ditmaal echter wordt zijn doelwit niet gevormd door een leven de, maar door twee do den. Wie het zijn, ver raadt de ondertitel van zijn boek „De joodsche raad", dat vrijdag ver schijnt. Abraham As- scher en David Cohen. Een beschrijving van het instituut op zichzelf heeft sinds de historische wer ken van de professoren Presser en De Jong geen zin meer, verantwoordt Knoop zich. „Wat mij wel in hoge mate intri geerde, was de vraag wie Asscher en Cohen waren. De mens achter de beide voorzitters van die joodse raad. De mannen achter de lintjes in de knoops gaten". Beide heren zijn na de oorlog door een joodse ereraad schuldig bevonden aan „laakbare handelingen" (lees gerust: hand- en spandien sten ten bate van de Duitse bezetters) en kregen de straf opgelegd, dat ze nooit meer publieke dan wel gesalarieer de funkties binnen het Ne derlandse jodendom mochten bekleden. Wie zou menen dat Knoop met zijn boek een re habilitatie beoogt, vergist zich. Integendeel: het vonnis van de voormalige Menten- jager valt zo mogelijk nog meedogenlozer uit, al pro beert hij hier en daar zwakjes de witkwast van de verzach tende omstandigheden te hanteren. En hij heeft een bedoeling met zijn postume requisitoir. Welke? „Ik leef", aldus Knoop, „qp gespannen voet met hen, die thans aan de joodse gemeenschap leiding geven, omdat ik bij velen van hen een mentaliteit bespeur die nog steeds de geest van Asscher en Cohen ademt. Ik ben onlangs uit de joodse ge meente getreden uit protest tegen die geest, die ertoe kon leiden dat sommige joodse en zionistische voormannen en bestuurders op het ogenblik een voortrekkersrol menen te moeten vervullen bij het prediken van begrip en sym pathie voor de nieuwe, he dendaagse vijanden van de staat Israël en het joodse volk, en niet moe worden voorop te lopen bij het ver ketteren van de democratisch gekozen regering van die staat. Een volk dat weigert lering te trekken uit zijn ge schiedenis, is gedoemd deze opnieuw te beleven". Verraders Wie tussen de regels door kan lezen, begrijpt wat Knoop hiermee wil zeggen. De verraders zijn opnieuw (of nog steeds) onder ons. El ders in zijn boek zegt hij het zo: „Het is de klassieke wor steling van elke jood in de di aspora, die met alle inzet van zijn krachten en geestesver- mogens zowel de zaak van de joodse gemeenschap wenst te dienen, als de zaak van het land waar hij woont. Ook thans raakt menig joods poli ticus erin verstrikt. Enerzijds wil hij op de bres staan voor de staat Israël, maar ander zijds wil hij aanvaardbaar blijven voor zijn partij en diens achterban. Niet zelden leidt het er toe dat joden juist in het bekritiseren van Israël voorop lopen om zodoende hun moeilijke politieke posi tie te consolideren". De mo raal: „In tijden van de zwaar ste beproevingen kunnen boosaardige lafheid en wel willende zwakte weliswaar van elkaar verschillen in in tentie, maar niet of nauwe lijks in uitkomst". Hans Knoop: „Ik leef op gespannen voet met hen, die thans aan de joodse gemeenschap leiding geven, omdat ik bij velen van hen een mentaliteit bespeur, die nog steeds de geest van Asscher en Cohen ademt". Na zijn jacht op Menten en zijn mislukte hoofdredak- teurschap van het weekblad Accent heeft Hans Knoop zich vooral geprofileerd als publiciteitsadviseur van de onlangs afgetreden Israëli sche premier Menachim Be gin en diens harde lijn. Gelet op bovenstaande citaten valt het moeilijk zijn boek over de joodse raad anders op te vatten dan als onderdeel van die promotionele aktiviteit. Wie begrip heeft voor de Pa- lestijnen of de PLO, dreigt zich schuldig te maken aan hetzelfde verraad dat As scher en Cohen in de oorlog hebben gepleegd jegens de joodse gemeenschap zo luidt ongeveer de boodschap. Het is grof geschut dat jager Knoop hier in stelling brengt. Asscher en Cohen immers daarover zijn de historici het eens hebben de ondergang van honderd duizend Nederlandse joden in de hand gewerkt. Zij twee elitaire regenten voor wie de gewone man niet bestond leverden het joodse proletari aat met treinladingen tegelijk over aan de Duitse massa moordenaars in de waan, daarmee een handjevol nota belen en intellectuelen te kunnen sparen, die vervol gens op de na-oorlogse puin hopen een nieuwe, ongetwij feld betere joodse gemeen schap zouden kunnen stich ten. Een handjevol onmisba- ren tegen honderdduizend minder misbaren of gewoon misbaren de sjieke Am sterdamse Beethovenstraat tegen de friemelende joden hoek rond het Waterlooplein: dat was de ruil van Asscher en Cohen. Hans Knoop gaat verder in zijn requisitoir. De gevestigde historici menen nog te weten, dat de Duitse bezetter van meet af aan een joodse raad wilde instellen om de joodse gemeenschap in zijn greep te krijgen, en dat Asscher een voudig de opdracht heeft ge kregen om zo'n raad te vor men. Knoop ziet het anders. Volgens hem hadden de Duitsers slechts een soort buurtcomité voor de in be roering geraakte jodenhoek op het oog en durfden zij niet eens dromen dat notabelen als Asscher (diamantair) of Cohen (professor) de leiding op zich zouden willen nemen. Maar Asscher wist de bezet ter ervan te overtuigen dat een dergelijk comité niet zou functioneren, omdat zich in de jodenbuurt geen „voor aanstaanden" bevonden en opperde tot blijde verrassing van de Duitsers het alterna tief van een gezaghebbend orgaan voor heel joods Am sterdam. „Men kan", zou hij hebben opgemerkt, „de joden toch niet laten vertegenwoor digen door de bakker of de slager". De bezetter ging ui teraard gretig akkoord, waar na Asscher de telefoon pakte en zijn elitaire evenknie Co- hen triomfantelijk liet weten: „Vanaf nu zijn wij in feite de burgemeesters van joods Am sterdam". Vinnige pennen Tot zover de lezing van Hans Knoop. En de geest van dit soort mannen waart in de joodse gemeenschap van van daag weer rond, wil hij waar schuwen. Geen wonder dat zijn boek al vinnige pennen in beroering bracht, nog voordat de eerste letter op papier kwam. „Wekenlang stond 's avonds de telefoon niet stil", meldt hij in zijn in leiding. „Maar voor- noch te genstanders brachten ook maar een enkel argument ter tafel, dat indruk op me maakte. Tussen deze twee ui tersten lag dan nog een seg ment van opbellers dat vreesde, dat ik de interne vuile joodse was zou buiten hangen en daarmee anti-se mieten nieuw voedsel zou ge ven". Knoop vervolgt: „In feite heb ik het met dit soort reakties het moeilijkst. Er blijkt uit, dat men de geschiedenis van het anti-semitisme niet kent. Anti-semieten hoeven niet met argumenten te worden gevoed. Zij haten joden om dat zij joden haten. Zij haten joden niet omdat het Israëli sche leger in Libanon de PLO vernietigt, maar omdat de piloten en tankbemannin gen joden zijn. Deze anti-se mieten zouden diezelfde jo den in dezelfde mate hebben gehaat als ze zich door de PLO hadden laten afslach ten. Het anti-semitisme is een irrationeel verschijnsel, dat een autonoom bestaan leidt. Elke poging om het te ratio naliseren, is tot mislukken gedoemd. In deze redenering lijkt Knoop gelijk te hebben. Of hij echter ook gelijk heeft door een rationeel verband te leggen tussen de geest van Asscher-Cohen en die van het huidige joodse Nederland, is een andere vraag. Daar zal de discussie over moeten gaan. PIET SNOEREN N.a.v.: „De joodsche raad", auteur: Hans Knoop Uitgeverij: Elsevier, Am sterdam Prijs: 29,50. ink ;eu Enkele buien, he litu ook zon de al: DE BILT Morgen j we ons in een noord» luchtstroming, die»ns koude lucht van het" e deel van de /eie: Oceaan naar ons la^g In deze lucht komug buien tot ontwikkel op af en toe zon mag,s kend worden. De n^g] peratuur wordt on^ graden en dat is Z0gerl normaal voor deze tiheri jaar. De noordweste ming wordt in stand door een depressie, jgg de Noorse kust jaa noord-oosten trekt, h, weekeinde breidt $en nisch hogedrukgel mi gunstige invloed rrja omgeving uit. !Vei imorgfl h Ma*rer Tie Weerrapporten v De Bilt zw.bew. Deelen geh.bew. Eelde regen Lh. R'dam Vlissingen Aberdeen Barcelona Berlijn Bordeaux Frankfort Klagenfurt mist Kopenhagen l.bew. Locarno onbew. Mal lor ca Malta München Stockholm l.bew Wenen zw.bew. Zurich zw.bew. Casablanca h.bew. 12 be 14 06 12 one 23 de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 2