raarafara gsnmra aapiara
si EKaarani m raaarai* ra
s^FiF3cin aranarani araiBin
araran saraisi saara lararara
mnm swnn m anïzi %mm
weekpuzzel door dr. Pluizer
Ibhuihwi
postzegels
SCHAKEN!
WETENSCHAPPEN
NR. 40
KRUISWOORDRAADSEL
arrrrrrrTTTi
£eidóc6oma/nt
ZATERDAG 8 OKTOBER
oplossing vorige puzzel
ra mrm ansa raraa ra
^anrara mmwzi raiaaaia
13 \m sin a bist an w
c H F RMF kl ■A/IA o R b b E F
u pan sin ra S3® fin a
sapman raramsira ranrcrara
ra mrm raraia ïiciïa ra
rarara raraa ra anra mam
^ïmnra ssnm nrwa mmmm
araraat Rinnan raranan
n raciracira a mssmmn ra
arararara araran» ïirciarara
De prijswinnaars van puzzel nr 39 zijn:
Mevr. J.C. v.d. Ploeg-de Jeu, Beukenrode 257,
2215 JH Voorhout.
Alexander van Tongeren, Margrietstraat 16, 2361 SL Warmond.
De prijzen worden binnen drie weken per. cheque toegestuurd.
ITISL
RDA1
HORIZONTAAL:
1. uiting van bezwaar; 7. nijdig; 8. vaartuig;
10. zeer warm; 12. deel; 14. matig koud; 15.
pluis op wollen stoffen; 17. hartelijk (fig.); 19.
plezierreiziger; 21. plaats van aankomst en
vertrek der treinen; 24. publieke wandel
plaats; 25. vogelprodukt; 27. voegwoord; 28.
vrucht; 30. knaagdier; 31. paardeslee; 32. vo
gelsnavel; 34. sportevenement (afk.); 36. ri
vier in Engeland; 37. persoonlijk vnw.; 38. de
onbekende (afk. Latijn); 39. zuivelprodukt;
41. gereed; 43. regiment infanterie (afk.); 44.
ooievaarachtige vogel; 45. hijstoestel; 46. ver
brandingsrest; 48. lengtemaat (afk.); 49. eetge
rei; 51. godsdienst (afk.); 52. sint (afk.); 53.
zwemvogel; 55. voorzetsel; 57. dwaas; 58. wal
kant; 59. soort schop; 60. treuzel; 62. voorzet
sel; 64. dwarshout aan een mast; 65. stofkap
over een schrijfmachine; 66. inbrekerswerk-
tuig; 69. luchtklep; 71. wending; 72. orgaan
v.e. vis; 74. poedelhond; 75. ritueel gebruik;
77. gemalen produkt; 78. derde zoon van Ja
kob en Lea; 80. familielid; 81. vogel.
VERTICAAL:
1. handelaar in geslachte vogels en wild; 2.
gewerenpiramide; 3. rund; 4. laagtij; 5. vocht
in vruchten; 6. handlanger; 7. plomp dier; 9.
kist van open latwerk; 10. ruimte tussen twee
elkaar ontmoetende vlakken; 11. op die ma
nier; 13. uitstapje; 14. fijn gehakt veevoer; 15.
bijbeldeel (afk.); 16. naschrift (afk. Latijn); 18.
onverschrokkenheid; 19. opgelegd werk; 20.
muzieknoot; 22. voorzetsel; 23. draaikolk; 24.
geestelijke titel; 26. keurig; 29. valies; 31. zin,
lust; 32. soort schaatsen; 33. drinkgerei; 35.
handelskorting; 38. deel van de hals; 39. wa
terblaasje; 40. moerasvogel; 42. hulpzeil; 47.
buikpotig weekdier; 50. identiteitsbewijs; 52.
bezigheid tot ontspanning; 54. uurwerk; 56.
burger in vroegere jaren; 58. drank; 59. luch
tig gebakje; 61. watervlakte; 63. vorm van
mij; 64. muzieknoot; 65. deel van de voet; 67.
verouderde benaming voor klimop; 68. televi
sie (afk.); 69. wereldorganisatie (afk.); 70.
pluk, bosje; 73. dieregeluid; 76. bijbelse naam;
77. bloeimaand; 79. voorzetsel; 80. op dit ogen
blik.
WELKE 2 SLEUTELWOORDEN VORMEN DE LETTERS VAN DE VAKJES
11 3 26 23 76 39 78 55 25 61 en 44 53 36 37 62 45 41 18 4 30?.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 40 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
gebit
i tin Si
j 196£
j [in
jW te
i blee
I fit do
j ïen g
i als s]
I lagant
i kt vo
j jn lar
I niemi
I jde t\
ietw
I hebt
i kor
j uit
I rsjecl
lukke
j iieebl
i ktioné
Vorige week heb ik u zowel
wat betreft paren als viertal
len een competitiestart laten
meemaken. Dit betrof de dis
tricten Leiden en Amsterdam,
maar hetzelfde gebeurde dezer
dagen op talloze plaatsen in
Nederland. Voor zover u eraan
meedoet, hoop ik dat die acties
zowel plezierig als succesvol
zullen zijn en/of worden. Ik
heb eens iemand aan tafel ge
had die de volgende volzin
lanceerde tegen ons, zijn te
genpartij: „Als een gezellige
wedstrijd voor jullie hetzelfde
is als een goeie, wens ik jullie
een gezellige wedstrijd."
Nadat u deze dubbele bodem
hebt doorgrond, keren we te
rug tot de orde van de dag, de
vier problemen die ik u vorige
week heb voorgeschoteld.
1.) Het eerste betrof een paren-
wedstrijd en u zat noord:
A H 42
O
OA HB 10 9863
H
zuid west noord oost
2 Ru pas
3 KI 1) pas 3 Sch pas
Wat heeft u geboden?
7 SA 10
7 Ru 8
6 SA 5
6 Ru 0
ten geslagen of gesneden? Ik
denk dat slaan voor de ge
moedsrust het beste is. Als dat
mislukt, heb je jezelf als leider
niet veel te verwijten, terwijl
je jezelf als je mis snijdt, en de
ruiten 2-2 blijken te hebben
gezeten, wel voor de kop kunt
slaan. De kans op het vallen
van de vrouw 2-2 of vrouw
sec is iets meer dan 50%, al
hoewel, met dgl. grillige ver
delingen willen die kansen
wel eens ie;ts lager liggen.
Slechts aan één van de tafels
werd groot slem geboden.
Merkwaardig. Nog veel merk
waardiger was dat alleen aan
die tafel slechts twaalf slagen
werden gemaakt vanwege de
ruitensnit, naar vrouw-klein
bij oost.
Viertallen
2.) O/allen en als zuid bezit u:
A 1065
A B
O 107432
«AH
zuid west noord oost
fsA pas 2 Hal) 3 Ru
1.) echt en niet sterk.
Wat heeft u als zuid gedaan?
Dbl. 10
pas 0
Heeft u gedoubleerd? Natuur
lijk! Dan oogst u 1100, anders
slechts 400 en dat laatste zou 3
imps verlies hebben betekend,
want uw partners scoorden
aan de andere tafel -500.
Cruciale
beslissingen
Aan die andere tafel ging de
bieding aldus:
2 Sch
dbl. pas
1.) sterke pas.
2.) modified Garozzo, aange
vend minimaal 5-4 in de hoge
kleuren met 7 honneurpunten
of meer.
Twee schoppen van oost is
geen onlogische actie, in het Zuid had
licht van het tweehartenbod
van noord. Ondanks een rui-
tenstart kon hij maar zes sla- 06
gen vergaren.
waren voor +550. Bij een an
dere start, maakt de leider bij
goed tegenspel maar liefst
twee slagen minder en dat
scheelt 13 imps.
4.) W/NZ en als noord heeft u:
B9763
V AV
O AHV4
AS
pas 2 Sa pas
3 KI pas 3 Sch 1) pas
4 Ru pas 4 Ha pas
5 Ha pas TT!
1.) vijfkaart schoppen
6 schoppen (of 6 KI/Ru) 10
5 schoppen 0
3.) W/NZ en als zuid bezit u:
872
OH V 1094
O H B764
1 Ha pas 1 Sch 2 KI
2 Ru pas 2 Ha 3 KI
4 Ha pas pas 5 KI!
pas pas dbl. y a.p.
1.) kan driekaart zijn.
Waarmee bent u gestart?
9863
en aan beide tafels werd dit
slem gemist, aangezien noord
in beide gevallen zijn kaart
meende te moeten onderwaar
deren vanwege het gammele
schoppenbezit. Aan de andere
tafel was de bieding korter,
maar zeker niet beter:
»ord
2 Sa
3 Sch pas
4 Sch? a.p.
Als uw partner u in zeven had
gedrukt, hoe had u het spel
dan als zuid afgespeeld? Rui-
O/allen H 8
O 109632
OB98
1042
V 7 42 N ♦BOS
OHV854 w 0 07
O— 7 OAHV6.
V976 ♦BBÓS
A1065
O A B
O 107432
♦AH
W/NZ
AHB4
*>B87
O V 10 2
V 7 3
953
V 106
OA6532
N
09853
W°0A
5
Z 4AHB1098642
872
OHV1094
OHB764
Aan beide tafels zal oost in 5
klaver gedoubleerd en aan
beide tafels werd met harten-
heer gestart, waarna er via de
geplaatste snit op klavervrouw
beide noords hadden één
klaver geopend elf slagen
3 KI pas
4 Ru pas
Vier schoppen geeft aan dat er
in klaver of harten geen con
trole aanwezig is en dan is de
lol voor zuid eraf. Noords
schoppenkleur is wel kaal,
maar in de bijkleuren staat de
hand stijf van de controles, dus
4 harten als cue hoeft niet te
worden overgeslagen. Als er
dan bij de partner 5 harten
komt, weet noord dat er in de
bijkleuren géén slagen verlo
ren gaan. De troefbehandeling
moet dus aflopen met maxi
maal één slag verlies. Kan
noord daarover iets te weten
komen? Ja: Zodra zuid een cue
geeft in ruiten, is er voor
noord een veel betere moge
lijkheid, nl. 5 schoppen, wat
vraagt naar zuids honneur-
kracht in schoppen. Over het
algemeen is het zo, dat er met
twee tophonneurs zes kan
worden geboden. In dit geval
was dat bod snel gekomen.
Correspondentie over deze ru
briek p/a Beeklaan 27, 1403
RD Bussum.
De pret van de kermis, markt-
kraampjes, afgerichte dieren
en kermisattracties staan afge
beeld op vier bijzondere post
zegels die de Britse PTT op 5
oktober j.l. heeft uitgebracht.
Met deze „Kermiszegels"
wordt het ingewikkelde ka
rakter en het zich wijzigende
beeld van dit soort vermake
lijkheden in de loop der eeu
wen onder de aandacht ge
bracht.
Met deze zegels wordt tevens
onder de aandacht gebracht,
dat het dit jaar 850 jaar gele
den is dat de eerste St. Bartho-
lomeuskermis in de Londense
wijk Smithfield gehouden
werd. De zegels hebben een
waarde van 16 p., 20,5 p., 28 p.
en 31 p. De eerste kermissen
waren hoofdzakelijk markten
waar groenten ge- en verkocht
werden, fruit en vee, thuisho
rend op de boerderij zoals
paarden, ganzen en kippen.
Een" beeld van een dergelijke
kermis is te zien op de zegel
van 31 p.
Vermakelijkheden op de ker
missen kwamen voort uit rei
zende gezelschappen die jon
gleerden en acrobatische toe
ren verrichtten.
Mensen spelen op de kermis,
schieten op een schijf of op na-
maak-eenden: dit alles is te
zien op de zegel van 28 p. Aan
vankelijk zorgden man- en
paardekracht voor aandrijving
van attracties als draaimolens
en luchtschommels. Nadat de.
stoommachine zijn intrede had
gedaan nam deze die taak voor
zijn rekening. Deze locomobi
les deden ook dienst als tractor
bij het verplaatsen van de ker
miswagens bij hun reizen door
het land. In veel gevallen was
de locomobile ook voorzien
van een dynamo, waardoor de
attractie van electrisch licht
kon worden voorzien. Een
dergelijke locomobile is, tesa-
men met de nodige dieren, te
zien op de zegel van 20.5 p.
Bont beschilderde hanen en
renpaarden zijn nog altijd ge
liefde vervoermiddelen voor
kinderen in de draaimolen. De
draaimolen is nog steeds een
der meest populaire attracties
van iedere kermis.
Het ontwerp voor deze zegels
werd vervaardigd door An
drew Restall te Uckfield. De
zegels werden gedrukt door
Harrison and Sons (Hogh Wy
combe) Ltd.
Het is dit jaar 150 jaar geleden
dat de Noorse schrijver Jonas
Lie werd geboren. Ter herin
nering aan deze kunstenaar
bracht de Noorse PTT op 7 ok
tober j.l. een bijzondere postze
gel in de verkoop.
Deze zegel heeft een waarde
van Nkr. 2,50. Op de zegel ziet
men Jonas Lie in zijn werk
omgeving en de jaartallen
„1833-1908". Het ontwerp voor
deze zegel kwam van de hand
van Knut Lökke-Sörensen. De
zegel werd in de kleur rood
gedrukt door de drukkerij van
de Noorse Nationale Bank.
Ter gelegenheid van de „Dag
van de Postzegel" brengt de
Noorse PTT een souvenirkaart
in omloop. Deze kaart toont in
vijftal schetsen het ont-
„Kermiszegels"
van Britse PTT
werp en de proefdruk van de
hier genoemde Jonas Lie-ze-
gel. Deze souvenirkaart is niet
geldig voor frankering en kost
Nkr. 15.-.
Eveneens op 7 oktober ver
scheen een uit twee zegels be
staande serie met als onder
werp „Scheepstypes uit Noord-
Noorwegen". Op de zegels ziet
men de „Nordlandsfemböring"
(Nkr. 2.00) en de „Nordlands-
jekt" (Nkr. 3.00). Het ontwerp
werd vervaardigd door Karl
Erik Harr. De zegels werden
in meerdere kleuren offset
druk vervaardigd door Emil
Moestue A-S.
Voor de vierde achtereenvol
gende maal brengt de postad
ministratie van de Verenigde
Naties een reeks
ie belanghebbenden heeft de
FAO veel nuttig werk ver
richt.
In de twintig jaar dat men zich
met deze activiteit bezig houdt
kon zes miljard dollar worden
aangewend voor 1200 projec
ten in 113 landen in de Derde
Wereld.
Om het werk van de FAO on
der de aandacht te brengen
verscheen in San Marino een
bijzondere postzegel. Deze ze
gel kwam op 29 september j.l.
in de verkoop en heeft een
waarde van 500 lire. Het mo
tief bestaat uit de afbeelding
van een merrie met haar veu
len in een korenveld. Tevens
ziet men het embleem van de
FAO.
Het ontwerp voor deze zegel
werd vervaardigd door Aligi
Sassu. De zegel werd gedrukt
door IPZS te Rome.
reeks kwam op 23 september
j.l. in de verkoop en omvat de
vlaggen van zestien landen.
Het gaat hierbij om velletjes
met ieder zestien zegels. Ieder
velletje omvat de vlaggen van
vier landen. Alle zegels heb
ben een waarde van 20 dol-
lartcent.
Bij deze reeks gaat het om de
vlaggen van Engeland, Barba
dos, Nepal, Israël, Malawi, Ja
maica, Kenia, China, Peru,
Bulgarije, Canada, Somalië,
Senegal, Brazilië, Zweden en
de USSR. Het drukken in
meerdere kleuren werd ver
zorgd door Hélio Courvoisier
S.A. te La Chaux-de-Fonds in
Zwitserland.
Twintig jaar geleden ging het
„Wereldvoedselprogramma"
van de sub-instelling van de
VN, genaamd FAO, in wer
king. Ondanks tegenslag en te
genwerkingen en ook zonder
de medewerking van de direc-
door
B. J. Nuys
A1 vaker is in deze rubriek
„reclame" gemaakt voor het
dammen per brief. Steeds
meer liefhebbers blijken zich
aangetrokken te voelen door
het dammen per brief, wat
door de NCC, de Nederlandse
Club van Correspondentie-
dammers, organisatorisch
wordt begeleid.
De NCC drijft op het enthou
siaste werk van enkele be
stuursleden, van wie Anton
Schotanus deelnemer en wed
strijdleider is. Het partijen-
boekje wordt technisch ver
zorgd door een andere Fries,
Tamme v.d. Let uit Bergum.
Het correspondentiedammen
wordt door sterke clubdam
mers en huisdammers beoe
fend. De eerste categorie be
staat vooral uit spelers die hun
krachten willen meten met
anderen, soms ook experimen
ten plegen; de tweede catego
rie meestal uit spelers die geen
tijd of gelegenheid hebben lid
te worden van een vereniging.
Beide groepen spelers komen
aan hun trekken, omdat op
verschillende niveaus wordt
gespeeld.
Het laatste kampioenschap
van Nederland is gewonnen
door Hagenaar Frits Luteyn,
die als beroepsdammer alle tijd
heeft om de fraaiste varianten
te berekenen. Luteyn behaal
de 15 uit 12 en bleef Koene
(ook 15 uit 12) alleen voor om-
Correspondentie-
dammen
SCHOTANUS
KNOOPS
dat de beide winstpartijen te
gen Knoops vele SB-punten
opleverde. Schotanus werd
derde met 14 punten, gevolgd
door Knoops, v.d. Hoek en
Stoutjesdijk met 11 en v.d.
Mey met 7 punten.
V.d. Mey degradeert. Hij won
één partij en speelde vijf par
tijen remise. Zijn winstpartij
was de fraaiste van het toer
nooi. Nico Knoops voert in de
stand van het eerste diagram
stand de witte schijven aan.
Zijn laatste zet was 43-39. Wit
staat op winst, maar v.d. Mey
vond een schitterende combi
natie: 42. 13-18! 43. 22x2 12-
18 44. 2x16 17-21 45. 26x17 18-
22 46. 27x18 23x21 47. 16x27
29-34 48. 40x29 24x44! Wit
geeft het op. Een schitterende
combinatie, die zo weinig voor
LUTEYN
de hand ligt dat men zich kan
afvragen of ze in een normale
partij wel was ontdekt. Dit is
een bijkomend voordeel van
correspondentiedammen: men
heeft thuis alle gelegenheid de
beste zet te zoeken of een com
binatie in de stand te vlechten.
Desondanks blijkt dat ook op
het niveau van een Neder
lands kampioenschap nog ope
ningszetjes voorkomen. Frits
Luteyn verraste de met zwart
spelende v.d. Mey: 1. 34-29 19-
23 2. 33-28 23x34 3. 40x29 17-21
4. 45-40 21-26 5. 38-33 16-21 6.
42-38 11-16 7. 39-34 20-24 8.
29x20 16x24 9. 50-45.
Luteyn combineert naar dam
door 9. 18-22 10. 28x17 6-11
11. 17x6 24-29 12. 33x24 21-27
13. 32x21 16x27 14. 31x22 13-18
15. 22x13 8x50. De zwarte dam
wordt verwijderd door 1
32 50-17 17. 32-28 17x4
47x38 met gelijk aantal
Luteyn vergrootte zijn
deel voortdurend. Zijn i
stander gaf het op in de jendl
zwart 1, 13, 19, 21, 23, 2fsjech
49 en wit 6, 10, 32, 36, 3(kije
heeft om door te breken drc
twee schijven moeten ofbortol
In de slotstand kan hijyte
dam op 5 halen door «top.
5x28 noch op 4 door 21-2{
19-23 29x31 26x28. R
De tweede diagramstanr
gint bij Luteyns 25e zet[ L®.
partij tegen Anton Schok-
Luteyn vist met 25. 29^
troebel water. Schotanus fe.r 1
zijn kansen: 25. 10-14 ff
39 13-18 27. 34-29 20-f\ Ul
29x20 15x24 41-37 29. rf11* c
37-32 4-10 31. 32x31 19-f' "Ja'
28x30 25x32 33. 33x24 22jt*£*n
31x11 7x27. [1nêen'
Door deze slagenwisself l.
een 7x7 ontstaan, u
zwart winnend voordeel
door de bedreiging van 4ingen
te voorpost en zijn eigen' e
posten, die onkwetsbaar f f^o:
35. 45-40 12-18 36. 40-34^, ee:
37. 34-30 32-38 38. 42x33bid
39. 33-28 29x20 40. 30-25f'ezijd:
41. 50-44 24-29 42. 44-40
49-43 10-15 44. 43-48 15-j
26-21 27x16 46. 36-31 16-2
geeft het op.
Wie zich wil gaan wijdefötbur
het correspondentiedal
kan zich wenden tot de Isimel
de NCC, de h%n he
door
L. Hofland
Open toernooien
De grote populariteit van open
toernooien maakt het ondoen
lijk van alle toernooien verslag
te doen. Uit de maand septem
ber zullen we de twee belang
rijkste bekijken. Allereerst het
open toernooi te San Bernardi
no (Zwitserland). Hieraan de
den twee sterke grootmeesters
mee: Korchnoi en Hort, een
zwakke grootmeester, de Is
raëliër Grünfeld en enkele in
ternationale meesters waaron
der onze landgenoot Hans
Böhm. De strijd om de eerste
plaats ging uiteraard tussen
Korchnoi en Hort. Deze werd
pas in de laatste ronde beslist
toen Korchnoi met simpele
middelen Böhm overtroefde
en Hort niet verder kwam dan
remise tegen Grünfeld, na een
geweldige blunder niet afge
straft te hebben. Het onderlin
ge duel tussen de supergroot
meesters werd na felle strijd,
waarin Hort ook de winst had
gemist, remise. Beiden toon
den zich verder een klasse
apart door geen punten meer
af te staan. De eindstand aan
de top was: 1. Korchnoi 8 1/2
uit 9; 2. Hort 8; 3. Grünfeld
6 1/2; 4. Böhm 6. Böhm deed
het uitstekend; tegen de top
had hij natuurlijk weinig kans,
maar tegen de rest van het
veld behaalde hij maar liefst 6
uit 7! Theoretisch interessant
was de overwinning van
Korchnoi op Grünfeld.
Y. GrünfeldV. Korchnoi
Siciliaans
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4.
Pxd4 Pf6 5. Pc3 Pc6 6. Lg5 e6
7. Dd2 Le7 8. (HM) 0-0 9. f4 h6
10. Lh4 e5 11. Pf5 Lxf5 12.
exf5 exf4.
Een interessant idee om de
zwarte problemen op te lossen,
bekend is hier 12....Da5 13.
Kbl Tfe8 14. g4 exf4 15. Dxf4
d5 16. g5 hxg5 17. Lxg5 d4 18.
Lxf6 Lxf6 19. Pe4 met iets be
ter spel voor wit Karpov
Timman Londen '82.
13. Kbl
13. Dxf4 d5 is lastig voor wit
omdat nu d5 taboe is vanwege
de dreiging Lg5, ook 13. Lxf6
Lxf6 14. Pd5 Lg5 is niet goed
voor wit.
13...d5!
Na 13...Da5 14. Lxf6 Lxf6 15.
Pd5 Dxd2 16. Pxf6f gxf6 17.
Txd2 Tad8 heeft wit een on
miskenbaar eindspelvoordeel
tje, v.d. WielLigterink NK
'81.
14. Lxf6 Lxf6 15. Pxd5 Le5
16. Lc4 Dd6 17. c3?!
Beter 17. a3 om de loper op de
gevaarlijke diagonaal a2-g8 te
houden, nu gaat het initiatief
naar zwart.
17...Pa5 18. Lb3 Pxb3 19. axb3
Tfe8 20. Thfl Dc6 21. Tf3
Niet goed is 21. Pxf4 De4t 22.
Kal Tad8 23. Dxd8 Txd8 24.
I
it sa
■- i
A A
:S
H
Txd8f Kh7 en de witCe torens
werken niet goed samen waar
door de zwarte dame sterker
21...a5 22. Dc2 a4 23. bxa4
Txa4 24. Pb4 Db5 25. Dd3
Da5 26. Kc2
Zie diagram
Op fraaie wijze doorbreekt
Korchnoi nu de witte verdedi-
§l3Lxc3!! 27. bxc3 Txb4! 28.
cxb4 Da2t 29. Kc3 Tc8t 30.
Kd5 Td8t 31. Ke4 Txd3 32.
Tdxd3 De2t 33. Kxf4 Dxg2
Wit moet zijn zwakke pionnen
beschermen èn met zijn ko
ning uit een matnet blijven,
bovendien moeten in een der
gelijke open stelling de torens
verbonden blijven. Genoeg re
denen om de stelling als verlo
ren voor wit te beschouwen.
34. h4 Db2 35. Tb3 Dh2t 36.
Kg4 Dg2t 37. KM f6 38^^
Dh2t 39. Kg4 Kh7 40. TQ™'
Passief blijven hielp nietig -
want zwart dreigde besll
40...g6. iin
40...h5t 41. Kxh5 Dg2 4lJ*nu
De2t „als
Wit geeft het op, Td7 ga£Lmak(
loren. Ln g
In de top minder, maarL:
breedte sterker was het^ert
toernooi te Manchester.^nic
naar hier werd de jongi br(£j
gelse meester Jim PlaskeLreejc
eerder dit jaar ook al hel vjuc
ke open toernooi te Ugggi
overtuigend had gew4eek
Bekende namen, die hij rec
zich liet waren Taijan, ^at w
Ivkov, Forintos en het E^n
wonderkind Nigel Shorty moi
uitstekende prestatie le^en
hier Gert Jan de Boer, dfo aan
diverse meesters en Lqj. r
meesters de negende
deelde. jodes
Onderstaande partij kanjjscbe
de leerboeken onder zo af
hoofdstuk „loperoffer op|peratj
J. Tarjan—J. Hodgson .^ter
Pools linnaa
I. d4 b5?! 2. e4 Lb7 3. LdJ 0m
c3 Pf6 5. Pd2 e6 6. Pgf3 rhil n
dxc5 Lxc5 8. 0-0 0-0? msteJ p]
veel ontwikkelingszettet,aar j
de damevleugel is de rler ja
rokade niet mogelijk) 9. d)o op
10. Lxh7f! (standaard) t_Dari
II. Pg5f Kg6 (of 11...K a(e k;
Dh5 Tc8 13. Dxf7t KHgd.dl
Pde4 met beslissende aa!verd
12. Dg4 f5 13. Dh4 Pf6 14^1 e.
Pa6 15. fxg7 Kxg7 16. L 't°'
Kf6 17. Pdf3 Lxf3 18. Pjfe Ts;e
Zwart geeft het op. Eft ee
Minister Winsemius (Milieu)
wil in 1984 ook het gebruik
van pcb's in „gesloten syste
men' verbieden. Tot nu toe
waren toepassingen in trans
formatoren, condensatoren,
weerstanden en smoorspoelen
van een verbod uitgezonderd.
Met deze verscherping van het
nationale pcb-besluit stuurt de
regering aan op een interna
tionaal verbod van produktie
en gebruik vqn de giftige en
erg moeilijk afbreekbare po-
lychloorbifenylen.
In samenwerking met het mi
nisterie van landbouw en vis
serij en onder auspiciën van de
OESO (Organisatie voor Eco
nomische Samenwerking in
Europa) houdt het departe
ment van VROM op 28, 29 en
30 september in Scheveningen
internationaal
over pcb's.
Op grond van het huidige
pcb-besluit is het verboden de
in het milieu slecht afbreekba
re stoffen in open toepassin
gen, als in kunststoffen, lak
ken, verf, lijm, boor- en snijo-
lie en carbonvrij kopieerpa
pier, te gebruiken.
In de afgelopen jaren is echter
gebleken dat het pcb-gehalte
in het milieu in veel gevallen
niet is afgenomen. Op somige
plaatsen is zelfs een stijging
van het gehalte aan deze voor
de mens en het milieu gevaar
lijke stoffen geconstateerd.
Winsemius zal het gewijzigde
pcb-besluit na goedkeuring
Als Brussel positief reageert
kan het besluit halverwege
1984 in werking treden.
Winsemius wil
pcb's verbieden
Als er bezwaren zijn, bijvoor
beeld vanwege harmonisatie-
probelemen, kan ons land ge
vraagd worden het besluit op
te schorten totdat er een Euro
pees pcb-beleid is. Op die ma
nier probeert de bewindsman
het nationale pcb-besluit als
breekijzer te gebruik voor in
ternationale actie.
Het grootste deel van de in
Nederland aanwezige pcb's zit
in transformatoren. Naar
schatting staan er in ons land
880 opgesteld met een totale
hoeveelheid pcb's van 400 ton.
Van 659 transformatoren is de
plaats bekend. Meer dan de
helft staat bij Hoogovens in IJ-
muiden. Het bedrijf is dit jaar
begonnen met de vervanging
van deze apparatuur door
transformatoren die geen pcb's
bevatten.
In grote condensatoren is naar
schatting 30 tot 35 ton pcb's
aanwezig. Het verbruik be
draagt jaarlijks 3 tot 5 ton. In
kleine condensatoren in
TL-armaturen is zo'n 110 ton
aanwezig. Het verbruik in
deze sector beloopt 6,5 tot 7 ton
per jaar. Philips heeft besloten
niet langer pcb's in kleine con
densatoren te gebruiken.
Behandeling maag
zweren verbeterd
De laatste jaren is in de ge
neeskunde een opbloei waar te
nemen in de behandelingsmo
gelijkheden voor maag-, darm
en leverziekten.
De Nederlandse Vereniging
voor Gastro-enterologie heeft
ter gelegenheid van haar
70-jarig bestaan een interna
tionaal symposium gehouden,
waarop deskundigen recente
aanwinsten en toekomstper-
spectieven schetsten.
Er is sprake v
naire verbetering i
De opbloei is volgens deuome,
niging te danken aan vefcer
ring van de diagnostisch^^
gelijkheden (endoscopie, kan
genologie, ech°4ilie c
CT-scan) en aan vooru ar|nc
van de kennis op het f gew
van enzymologie, horm j bet
gie, virologie, microbiolo ó.sio'
immunologie. ers i
rev( ng2®1
deling van maagzweren ?er'
zij een nieuw geneesn
Spectaculair noemt de v j.
ging verder de ontwik
van fiberendoscopie, wa
kanker aan slokdarm, mi tjl
dikke darm veel be ter w
worden opgespoord, wa
poliepen in het maag-daibet
naai zonder chirurgisch tnnis:
pen kunnen worden v f i \ye
derd, waarmee galstenei
der operatie kunnen w
weggehaald en waarme
bloedingen kunnen w
m
