Nieuwe bt w-stijging
nekt detailhandel
Flexikoker stelt toekomst
Esso-raffinaderij zeker
A. HEUN:
„Nederlandse melk moet
kunnen concurreren"
DE
KRANT
BRENGT
DE WERELD
BIJU
THUIS.
Beurs van Amsterdam
ECONOMIE
qeidcaqowuvnt
OKTOBER 1983 PAGINi 3OI
Belgische regering haalt
zwart geld terug
BRUSSEL De Belgische regering heeft
afgelopen vrijdag definitief besloten tot
fiscale amnestie voor Belgen die zwart
geld vanuit het buitenland naar België te
rug willen brengen. Tegen deze maatregel
is de afgelopen maanden veel protest ge
rezen. De regering sprak vrijdag dan ook
niet meer van fiscale amnestie, maar van
..fiscale zekerheid".
Het komt erop neer dat Belgen die hun
zwarte geld uit het buitenland naar België
terugbrengen, voor ongeveer ƒ55.550 ren
teloos aan de staat moeten lenen. In ruil
daarvoor krijgen zij het recht om ruim
een half miljoen gulden in België te inves
teren zonder dat de Belgische fiscus ooit
vragen zal stellen over de herkomst van
dat kapitaal.
Geen kans op lening
DNB aan Tilburgsche
BREDA De Nederlandsche Bank ziet geen kan
sen op een achtergestelde lening op de boedel van
de Tilburgsche Hypotheekbank. De commissie
Rijnvos had hiervoor gepleit om een snelle afwik
keling van de boedel mogelijk te maken en hiermee
te komen tot een spoedige uitkering aan de schuld
eisers van de bank. Curatoren vinden het wel rede
lijk en billijk dat de rente op zowel uitgelote als
niet-uitgelote pandbrieven wordt betaald, maar dat
is alleen mogelijk onder de noodregeling (een vorm
van surséance van betaling onder het regiem van
de Ned. Bank Dit waren volgens de Stichting On
derzoek Bedrijfsinformatie (Sobi) enkele punten die
naar voren kwamen bij de achter gesloten deuren
plaatsvindende, uren durende behandeling van een
hoger beroep tegen het uitspreken van het faillisse
ment over de bank door de stichting Sobi. De recht
bank van Breda zal op 11 oktober uitspraak doen.
GOUDPRIJS ZAKT IN;
OORZAAK NOG ONBEKEND
LONDEN In de diverse financiële centra in West-
-Europa zijn de goudprijzen gisteren zonder duidelijk
aanwijsbare reden flink gezakt. De enige veronder
stelling van handelaren was van mogelijke speculatie
op aanbod van goud uit ontwikkelingslanden die
hun schulden niet op andere wijze kunnen aflossen.
Voor het eerst in ongeveer een jaar zakten de goud
prijzen tot onder de 400 dollar per ounce (31,1 gram).
Ook de prijzen van zilver en andere edele metalen
daalden. Nadat de grens van 400 dollar doorbroken
was gaven veel handelaren als hun mening dat de
prijzen nog wel verder zullen dalen. Voor de plotse
linge prijsdaling van maandag was het goud lange
tijd stabiel geweest. Sinds maart lagen de prijzen
over het algemeen tussen 400 en 450 dollar en ver
liep de handel rustig, gesteund door hoge rentetarie
ven in de VS, een hoge dollarkoers en afneming- van
de inflatie.
Shell-order van 300
miljoen naar Zuid-Korea
ROTTERDAM Shell Tankers, de Ne-
derlandse rederij van de Koninklijke/S-
hell-groep, zal bij de werf Hyundai Heavy
Industries in Zuid-Korea een order plaat
sen voor de bouw van drie tankers van
85.000 ton, die geschikt zijn voor het ver
voer van zowel ruwe olie als olieproduk-
ten. De schepen, die met een Nederlandse
bemanning onder Nederlandse vlag gaan
varen, zullen in 1985 worden opgeleverd.
Met deze opdracht is een bedrag gemoeid
van ongeveer 300 miljoen gulden,
Volgens de Nederlandse vereniging van
scheepsbouwers Cebosine heeft Shell bij
Van der Giessen-de Noord aangeklopt,
maar deze werf vindt de door Shell ver
langde bouwprijs te laag. Zuidkoreaanse
werven met hun extreem lage prijzen zijn
moeilijk te beconcurreren.
Steeds
meer
rokers
gebruiken
shag
UTRECHT Ongetwijfeld
onder invloed van de gestegen
prijs van sigaretten gaan
steeds meer mensen over tot
het roken van shag. Douwe
Egberts heeft het marktaan
deel van kerftabak het afgelo
pen boekjaar sterk zien stijgen.
Bovendien nam de export van-
shag fors toe door grotere ver
koopinspanningen in een aan
tal landen met West-Duitsland
voorop. Andere landen zijn
België, Frankrijk, Australië en
Canada, zo schrijft de directie
in haar jaarverslag.
De detailhandel in ons land
legde steeds meer het accent
op de eigen koffiemerken met
lage tot zeer lage prijzen. DE
was hierdoor gedwongen over
te gaan tot een aggressieve
houding met scherpe prijzen.
In België, Frankrijk Denemar
ken en Spanje kon DE het
marktaandeel vergroten. Maar
ook daar stonden de marges
onder druk. Poederkoffie
werd minder verkocht, omdat
de consumenten meer belang
stelling kregen voor vers ge
zette koffie. De marges zakten
ook hier. Het marktaandeel in
thee werd gehandhaafd hoe
wel een eind kwam aan de
stijgende lijn in de consumptie
van thee.
Ondanks de voortdurende
concurrentiedruk ziet DE nog
„groeimogelijkheden voor de
meeste van onze produkten".
DE wil de afzetmarkten inten
siever bewerken, de kosten
verlagen en de produktiviteit
vergroten via investeringen en
een verhoging van de efficien
cy. Het afgelopen jaar zakte de
winst van 124,8 miljoen tot
104,8 miljoen.
DEN HAAG Albert
Heijn, de voorzitter van
de Raad voor het Filiaal-
en Grootwinkelbedrijf
(FGB), heeft vandaag op
de ledenvergadering van
zijn organisatie een zeer
somber beeld geschetst
van de ontwikkelingen in
het winkelbedrijf. Vol
gens Heijn dreigt het be
drijfsleven dat van de bin
nenlandse markt afhanke
lijk is onder het mati-
gingsbeleid en de daaraan
gekoppelde belasting- en
accijnsverhogingen, te be
zwijken.
De stijging van de btw-tarie-
ven komt uitermate ongele
gen, aldus Heijn, net als de ho
gere alcohol- en tabaksaccijns.
Vroeger werden btw-stijgin-
gen goedgemaakt door loon-
aanpassingen, wat door het
vrijwel overal verdwijnen van
de prijscompensatie niet-meer
het geval is. Heijn neemt aan
dat de bestedingen veel ster
ker en langduriger door de nu
voorgestelde verhogingen zul
len worden beïnvloed.
Verdere stijgingen van de ta
rieven, zoals volgens Heijn bij
geruchte valt te horen, zouden
voor de detailhandel een niet
meer te dragen last betekenen,
los van de steeds terugkerende
administratieve aanpassingen.
Het bedrijfsleven bezwijkt dan
de ongevraagde functie.
in de
overheid en wat resteert zijn
alleen maar verliezers, zo zei
hij. Niet in de laatste plaats de
werknemers, zoals uit een re
cente Planbureau-berekening
blijkt. Door de verhoging van
beide BTW-tarieven alleen al
verliezen op den duur elfzui-
zend mensen hun baan.
De FGB-voorzitter benadrukte
dat berichten als zouden de
detailhandelsomzetten weer
aantrekken, een verkeerde in
druk wekken. De door het
CBS gemelde omzetverbete-
ring met drie procent moet
niet alleen voor zeker 1,5 pro
cent voor inflatie worden ge
corrigeerd maar betreft boven
dien voornamelijk autoverko
pen. De levensmiddelensector,
die tot voor kort redelijk
draaide, zit thans op nul. De
duurzame consumptiegoede
ren, zij het via licht herstel
eveneens. Binnen deze sector
doen de textiel- en de doe-het-
-zelf-branche het met al te
best en de foto-branche zelfs
zeer slecht.
OBZJJOPZU k moet m'n
LOTTO- formulier. VOG
inleveren;
En vergeet ook het Cijferspel niet.
(Vervolg voorpagina)
DEN HAAG J. Hofland van de raad van bestuur van de Her-
mansgroep noemt het te gek dat de minimumprijs voor melk het
concurreren onmogelijk maakt. „De ondernemingen moeten
melk verkopen tegen een prijs die hoger is dan goed is voor een
gezonde bedrijfsvoering. Door die hoge prijs kan buitenlandse
melk, zoals van de Belgen en de Westduitsers onder de Neder
landse melkprijs duiken en door de wettelijke minimumprijs
mogen de Nederlandse melkhandelaren vervolgens niet ant
woorden met een andere prijs van de Nederlandse melk".
Voorlopig zal het Produktschap voor Zuivel in Rijswijk de prijs-
ontduiking door de vingers zien. Wel is er intern beraad over
een nieuwe wettelijke regeling. Een woordvoerder van het
schap spreekt van een „zotte situatie". „We kunnen de handela
ren niet afstraffen voor een stunt die de Belgen uitgehaald heb
ben en we kunnen het hen moeilijk onmogelijk maken om op de
concurrentie te reageren".
BOUW VANDAAG VAN START
DEN HAAG Ruim ze
ventig procent van de or
ders voor de modernise
ring van de Esso-raffina
derij in de Botlek gaan
naar het Nederlandse be
drijfsleven. Met een be
grote investering van 2,5
miljard gulden wordt dit
het grootste project ooit
door een particuliere on
derneming in Nederland
uitgevoerd. Dit zei presi-
sdent-directeur R. Dahan
"van Esso Nederland gis
teren bij de presentatie
van het flexicoker-pro-
ject.
De bouw van e
kraakinstallatie (flexicoker)
in Rotterdam stelt volgens
Dahan de toekomst van de
Esso-raffinaderij voor de ko
mende dertig jaar zeker.
Zonder deze modernisering
zou de raffinaderij zeker
moeten sluiten, zo betoogde
Ter gelegenheid van de start van de bouw van het flexi-
coker-project op de Esso-raffinaderij in Rotterdam sprak
minister Van Aardenne van economische zaken vanmor
gen over de positie van Nederland in de voorziening van
aardolieprodukten in Noordwest-Europa. Volgens de mi
nister is de raffinage-industrie in Nederland één van de
sectoren waar het economisch herstel zich begint af te te
kenen. Het verlies aan marktaandeel in de jaren 1980 en
1981 zou het afgelopen jaar zijn goedgemaakt.
De minister noemde dit zeer verheugend omdat Neder
land door de speciale positie van de raffinage-industrie,
sterker getroffen was dan andere Europese landen door
de gedaalde vraag naar olieprodukten in de afgelopen
vier jaar. Die daling werd in de EG veroorzaakt door een
sterk verminderde vraag naar stookolie door de industrie
en voor de opwekking van elektriciteit. Dit had enerzijds
een grote overcapaciteit tot gevolg en en anderzijds groei
de de noodzaak een groter deel van de ruwe olie in lichte
produkten als benzine en dieselolie om te zetten.
Omringd door opslagtanks en de oude raffinaderij ligt een
groot terrein braak waar de komende jaren zo'n 4000 men
sen zullen werken aan de bouw van nieuwe installaties.
welge-
de directeur. De meeste Eu
ropese raffinaderijen lijden
momenteel grote verliezen,
omdat de bij de traditionele
raffinage overblijvende zwa
re stookolie thans praktisch
onverkoopbaar is. Bij raffina
ge volgens het nieuwe flexi-
coking-procédé wordt alle
ruwe olie in lichtere produk
ten omgezet.
Vanmiddag legde minister
Van Aardenne van economi
sche zaken en plaquette in de
bouwput te Rotterdam, waar
mee de bouw van de flexico-
ker-installatie officieel van
start is gegaan. Bij de bouw
zijn in de piekperiode ruim
vierduizend mensen betrok
ken. Esso verwacht dat het
project bij het bedrijf zelf
Een model van de flexicoker, het nieuwe „hart" van de te moderniseren raffinaderij van
Esso in Rotterdam. In deze kraker kan ruwe olie volledig in lichtere produkten worden
omgezet. Bij raffinage „oude stijl" blijft er zo'n dertig procent zware stookolie over.
arbeidsplaat
sen schept en een veelvoud
daarvan in de toeleverende
bedrijven. Bij Esso Rotterdam
zijn op het moment circa 450
mensen in dienst.
De investeringen die Esso
doet in de modernisering van
de raffinaderij te Rotterdam
vormen met de bouw van
een gasfabriek in de Rijn
mond de hoofdmoot van een
investeringsprogramma, dat
het olieconcern zou uitvoeren
als een soort tegenprestatie
voor de in Nederland behaal
de gaswinsten. Met de over
heid werden hierover in een
officieus „herenakkoord" af
spraken gemaakt.
De bouw van de gasfabriek,
voor de winning van aardgas
uit steenkool, is inmiddels op
de lange baan geschoven. Dit
project, dat zou worden uit
gevoerd in samenwerking
met Shell, wordt pas ver na
de eeuwwisseling commer
cieel interessant, aldus Da
han. Aanvankelijk zou de
bouw van de proeffabriek
(voor ruim 500 miljoen gul
den) al in 1981 beginnen.
De bouw van de flexicoker,
die in 1980 was begroot op 1,5
miljard gulden, is evenwel
één miljard gulden duurder
uitgevallen. Dat is, zo viel
gisteren bij Esso te beluiste
ren, vooral te wijten aan een
„ruimere definitie" van de
omvang van het project. Er
bleek namelijk een groter
aantal aanpassingen en uit
breidingen in de rest van de
oude raffinaderij noodzake
lijk dan aanvankelijk was
Liefdadigheid
Hoewel ae modernisering
van de Rotterdamse raffina
derij het ministerie van eco
nomische zaken
vallig is en min i
gevolg lijkt van het herenak
koord, benadrukte de presi
dent-directeur gisteren, dat
van „liefdadigheid of voor
trekken van Nederlandse be
drijven" geen sprake is. Da
han: „Nederlandse bedrijven
krijgen alleen orders als ze
met concurrerende offertes
komen. Verder gaan we
niet". De directeur liet zich
wel ontvallen dat Esso zon
der herenakkoord wellicht
gekozen had voor een andere
lokatie dan Rotterdam. „Er
waren betere lokaties, met
betere winstvooruitzichten
en waar de bouw van de in
stallatie minder problemen
had opgeleverd", aldus Da
han.
Minder belastend
De flexicoker krijgt een ca
paciteit van 32.000 vaten per
dag. Het nieuwe kraakproces
is volgens Esso minder belas
tend voor het milieu. Door
nieuwe zuiveringstechnieken
wordt vooral de uitworp van
verzurende stoffen (zoals
zwavel- en stikstofoxiden)
met tussen de 50 en 70 pro
cent teruggedrongen. Ook de
lozing van olie in het water
gaat 75 procent omlaag.
In 1986 moet de produktie
van de flexicoker starten.
Dan heeft Rotterdam, als we
de president-directeur moe
ten geloven „de modernste
raffinaderij in heel Europa".
Dahan: „Voor ons is op dit
moment het belangrijkste, dit
gigantische project goed af
ronden. Over de winstge
vendheid denken we voorlo
pig maar niet na. Daar krijg
je alleen maar maagzweren
PAUL KOOPMAN
Uitgevers fors
terug
AMSTERDAM Het wilde
bij het begin van de nieuwe
beursweek niet zo erg lukken.
Bij de opening moesten veel
koersen wat terug. Iets later
was er sprake van licht aan
trekken van de markt maar
veel verder dan een licht ver
deeld beeld kwam het op een
weer stil Damrak niet. Vooral
de uitgevers liepen flinke
klappen op. VNU zakte 4,50
naar 116.50 en Elsevier-NDU
verloor drie gulden op 407.
Voor Audet bedroeg de koers
daling drie gulden op 163.
Bij de internationals speelde
de zwakkere dollar nog enige
rol. Hier moest Unilever 1,30
prijsgeven op 229,20, Kon.
Olie ƒ2,50 op 133,30 en KLM
ƒ1,40 op ƒ148.50. Akzo zakte
ƒ0,20 op/"79,10, Philips ƒ0,70
naar ƒ46 en Hoogovens een
halve gulden naar ƒ35,10.
Bij de hypotheekbanken ver
loor Westland Utrecht ƒ1,30
op 103,50. In de eveneens
wat lagere verzekeringssector
was verloor Nat. Nederlanden
ƒ0,60 op ƒ175. Nedlloyd ver
loor bijna ƒ1 op ƒ94,10. Pak
hoed was 0,20 beter op
57,80. Maar Ahold en
Océ-v.d.Grinten raakten alle
1 kwijt op ƒ182 en ƒ215.
Gist-Brocades bleef op
164,50. De staatsfondsen-
markt gedroeg zich goed prijs
houdend.
Ook de lokale markt gaf een
beeld van overwegend lichte
verliezen te zien. Bedrijfs
nieuws had nagenoeg geen in
vloed. Proost en Brandt moest
echter wel 6 terug naar 104,
Ver. Glas ƒ7 naar ƒ283. BAM
en Bols zakten ƒ3 naar resp.
ƒ56,60 en ƒ90,50. Holec ver
loor ƒ4.10 op ƒ28,50. Nogal
flauw gedroegen zich ook IBB-
-Kondor en Gero. Ubbink kon
4,80 oprukken naar 135 en
Palthe 3 naar 58. Nijverdal-
-ten Cate boekte nog eens 5
bij op 125.
mn
VEEMARKT LEIDEN (3-10) Aan-
i 5,40-6,70. dikbillen e
kwaliteit 9,50-14,00. schapen
goud
en zilver
De goud- en zllverprijzen
gistermiddag. Goud
36.460-37.140; vorige
buitenlands geld
hoofdfondsen
overige aandelen
Slot- Slot-
2,50 163.50 Mulder
6,50e 76,50 Ned. Sprin.
9.60 56.60 Nlerstrasz
5,00 395.00 Norit
8.00 110.00 Nutricla GB
1,20 124,00 Nijverdal
4,50 74,50 Orenstein
7,00e 390.00 Otra
4.80e 25.50 Palembang
Nagron 26,80 27,2
NBM-bouw 8,30e 8,5
Nedap 415,00
I. Scheep 217,50b 223.0'
Sanders 102.2'
Sarakreek 107,0'
Schuitema 97.0'
Telegraaf™3'" 1930
Twynstra en G. 32|0'
s Samsom 139,0'
Beleggingsfondsen
217.00 Alg. Fonc
obligaties
Slot- Slot-
30-09 03-10
beurs van New York
Canadi
Chryslt
Canadian Pacific
