mmM
Duizend jaar bijbel
in het Nederlands
ISOLEREN?
VENTILEREN!
Uw Gasbedrijf
adviseert.[Tv
West-Europa
betaalt niet
te weinig
voor defensie
Noordzee zit
vol haring
li
Aanval op subsidie aan ener
gehandicapten afgeslage n
Werklozen
bij diefstal
zwaarder
gestraft
Milieu te zwaar
belast met metalen
BINNENLAND/BUITENLAND
Efiidóc Souoant
DINSDAG 4 OKTOBER 1983 PAGI]
IS
w
§o Jj Ij
*a
MINISTER DE RUITER TOT
AMERIKA A AN SE CRITICI:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG „Amerikanen, die vinden dat de Euro
pese NAVO-landen in verhouding tot de VS veel te
weinig geld voor defensie uitgeven, hebben een scheef
beeld van de werkelijke defensie-uitgaven in West-Eu
ropa. Zij zien een aantal feiten en cijfers over het
hoofd".
Dit heeft minister De Ruiter (Defensie) gisteren gezegd in het
Haagse Congresgebouw, waar deze week de jaarlijkse vergade
ring plaatsvindt van de NAVO-Assemblee, bestaande uit ruim
200 parlementariërs uit alle NAVO-landen. De Ruiter sprak
voor de Militaire Commissie van de Assemblee.
Volgens De Ruiter houden de Amerikaanse critici geen reke
ning met allerlei bijkomende bedragen die Westeuropese landen,
zoals Nederland, aan defensie besteden. Zo betalen de Europese
NAVO-landen twee derde van de kosten voor aanleg en onder
houd van allerlei voorzieningen die voor defensie-doeleinden
onmisbaar zijn, zoals wegen, oefenterreinen, vliegvelden en
communicatiesystemen.
Ook betalen de Europeanen aanzienlijke bedragen voor het
huisvesten van Amerikaanse troepen in Europa, voor de opslag
van Amerikaans militair materieel en voor het beschikbaar hou
den van talrijke niet-militaire vrachtauto's, schepen en vliegtui
gen, om die bij een oorlog te kunnen inzetten voor militair ge
bruik. Verder moet bedacht worden dat arme Europese NAVO-
landen, zoals Turkije en Spanje, van de rijkere Europese landen
financiële steun krijgen om hun defensie op peil te houden.
De Amerikanen moeten er ook rekening mee houden, dat de
Amerikaanse defensiebegroting voor een groot deel wordt opge
slokt voor het onderhouden van een beroepsleger. De Verenigde
Staten heeft geen dienstplicht. In West-Europa bestaat echter
overal nog dienstplicht, en hoewel dat ook fors op de defensie
uitgaven drukt is een dienstplichtleger toch altijd nog goedkoper
dan een beroepsleger.
Tenslotte vroeg De Ruiter de Amerikanen begrip voor de slech
te economische toestand waarin de Westeuropese landen verke
ren. „Onze mensen zijn nog steeds bereid de prijs voor defensie
te betalen, maar anderzijds willen ze ook, dat er zoveel mogelijk
geld aan de eigen economie wordt besteed", aldus De Ruiter.
Milaan steelt (mode)show
In een flitsende modeshow presenteerden Italiaan
se ontwerpers gisteren in Milaan hun kijk op de
mode voor het voorjaar en zomerseizoen 1984.
Van de Italiaanse ontwerper Krizia is deze combi
natie van een lichte stofjas die gedragen wordt
over een mannenbroek. Chic met een vleugje non
chalante zwier zal dit voorjaar dè modetrend zijn,
aldus de Italiaanse ontwerper (foto linksboven).
Ook van Krizia is de vrolijke kledij met Dalmatiër-
motief (foto linksonder) waarin een aantal kinderen
gestoken zijn. De schoothondjes met hetzelfde
„vel" completeren het geheel.
Rechts een staaltje ontwerpkunst van Mario Valen
tino. Een driedelig pak in verschillende tinten bei
ge in een gedistingeerd klassiek dessin. Het zeve
nachtste jak van zacht leer vormt samen met de
blouse van boa- constrictorleer en de bedrukte le
ren broek een indrukwekkend geheel.
Op de foto uiterst rechts is de nieuwe „naakt-
look" rijkelijk tentoongespreid In een avondjurk
van de bekende Italiaanse ontwerper Gianfranco
Ferre.
ieck<
'de VJ
DEN HAAG Staatssecretaris Brokx (volkshuisvesting) ziartij i
van de invoering van een eigen bijdrage van 500 gulden vojezoek
aanpassing van huizen voor gehandicapten. en gec
Brokx liet dit gisteren weten tijdens een commissievergadRet b<
van de Tweede Kamer over het gehandicaptenbeleid. Jer p
werd opnieuw duidelijk dat een grote Kamermeerderheid t»n de
die eigen bijdrage gekant is. CDA en VVD gaan wel akkdgem
met het invoeren van een maximum vergoedingsbedrag} met
45.000 gulden voor aanpassing van gehandicaptenwoningename g
er geen eigen bijdrage van 500 gulden komt, zal de oude regjdskwt
voor dit soort aanpassingen blijven gelden. Die regeling hou'art de
dat aanpassingen tot een bedrag van 250 gulden niet wopierik
vergoed. Aanpassingen die meer dan 250 gulden bedragenji We
len echter volledig (tot een maximum van 45.000 gulden) ji.
den vergoed.
AMSTERDAM Dins
dag 4 oktober. Duizend
jaar geleden weerklon
ken de eerste bijbelwoor
den in het Nederlands.
Of liever: in het zuidwest
Moezel-Frankisch, want
dat was het dialect waar
in destijds ter meerdere
stichting van jonge
kloosterstudenten enkele
psalmen werden ver
taald. Psalm 62. „Ver
trouwt niet op onder
drukking noch op rove
rij; wordt niet ijdel als
het vermogen overvloe
dig aanwast". Hoe het
over gekomen moet zijn,
valt te beluisteren in het
Bijbels Museum aan de
Amsterdamse Heren
gracht. Dankzij de band
recorder en het feit dat
de neerlandicus profes
sor Peters zich in het
Moezel-Frankisch heeft
verdiept, kan een gewijd
moment van een milen-
nium geleden tot in 1983
doorklinken.
De opname vormt een onder
deel van de permanente ten
toonstelling „Duizend jaar in
eigen taal" die door burge
meester Ed van Thijn gister
middag in het Bijbels Mu
seum werd geopend. „Een
buitenstaander zal van een
bijbelexpositie misschien een
tonigheid verwachten", aldus
de toelichting, „maar dat is
absoluut niet het geval". De
unieke tentoonstelling geeft
een beeld van een duizend
jaar overspannende periode
waarin de bijbel in allerlei
vormen en vertalingen de
maatschappelijke ontwikke
lingen heeft beïnvloed en
weerspiegeld. Alleen de 16de
eeuw al met zijn vele troebe
len levert een kast vol ver
schillende bijbeluitgaven op.
Merkwaardig genoeg is
slechts de periode na 1945
daarmee vergelijkbaar: ter
wijl de kerken steeds minder
mensen trokken, verschenen
er na de oorlog meer bijbels
dan ooit tevoren. „Zo blijkt
dat in tijden van onrust en
onzekerheid in de samenle
ving de vraag naar bijbeluit
gaven dramatisch toeneemt".
Ook het vertaalprobleem
loopt als een rode draad door
de tentoonstelling. Al voor
onze jaartelling wist men dat
elke vertaling een tekort op
levert. Zelfs in de oudst be
kende handschriften doen
zich onderlinge verschillen
voor. De Verlichting van de
18de eeuw, toen men op alle
terreinen ruimer, minder on
aantastbaar ging denken,,
droeg niet bij tot de duide
lijkheid, en de discussies
woeden tot op de dag van
vandaag voort, getuige som
mige reacties op het recente
verschijnen van de groot-
nieuws-bijbel.
De expositie laat uiteraard
veel bijbels zien. Daaronder
de eerste in het Nederlands
gedrukte bijbel uit 1477. Deze
zgn. Delftse Bijbel kende
slechts een oplage van 300
exemplaren en dat is logisch,
want alle hoofdletters moes
ten met de hand worden in
getekend en gekleurd. Ook
een exemplaar van de eerste
druk van de Statenbijbel uit
1637 die drie eeuwen lang
een stempel heeft gezet op
onze cultuur en die de Ne
derlandse taal heeft helpen
vormen, ontbreekt niet. Lou
ter bijbels echter zou inder
daad .eentonig kunnen wor
den. Daarom kijkdozen op de
tentoonstelling, diarama's, fo
tocollages, schilderijen en de
reeds genoemde, verrassende
geluidsbanden. Parallel met
de expositie is een postzegel
kabinet opengegaan waar
steeds wisselende postzegels
over bijbelse en kerkhistori
sche thema's worden ge
toond. Luther en de reforma
tie openen de rij. Al deze ak-
tiviteiten zijn mogelijk ge
maakt door een drastische
Conservator A. van Weezei van het Bijbels Museum i(j
toonde Amsterdams burgemeester Van Thijn gisteren
de oudste bijbel in de Nederlandse taal.
ren en instellingen) gaat dena
opening van de nieuwe per- Jap,
Omdat nagenoeg geen subsi
die ontvangen wordt en men
afhankelijk is van giften
(momenteel 60.000 particulie-
manente expositie gepaard
met een grootscheepse actie
om het aantal donateurs uit
te breiden.
PIET SNOEREN^,"9
GRONINGEN Werklozen
die wegens diefstal voor de
rechter verschijnen, worden
over het algemeen zwaarder
gestraft dan werkende dieven.
Dat blijkt uit een doctoraals
criptie van drs. G. Kannegie-
ter, die daarmee aan de Gro
ninger rijksuniversiteit zijn so-
ciologiestudie afrondt.
Met gegevens van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek
(CBS) in Den Haag zijn om het
jaar gedurende de periode
1965-1979 de strafmetingen
van honderd werkenden en
honderd werklozen met elkaar
vergeleken. Alle verdachten
werden beticht van overtre
ding van artikel 310 van het
Wetboek van Strafrecht: een
voudige diefstal. De betrokke
nen waren allen mannen, af
komstig uit de lagere sociale
klassen en in het bezit van de
Nederlandse nationaliteit.
Aan het uitwerken van deze
onderzoeksplannen wordt in
middels gewerkt. „Het zou
kunnen", aldus Timmerman,
„maar dat zijn wel hypotheses,
dat de rechter de werkende
verdachten bewust wat lichter
straft omdat ze veel, hun werk
dus, te verliezen hebben, ter
wijl aan de andere kant werk
lozen minder geremd zijn om
op het dievenpad te gaan om
dat ze heel weinig te verliezen
hebben. In dat laatste verband
zou de rechter kunnen over
wegen om een wat strengere
straf uit te spreken".
IEDERE WOENSDAG GRATIS
INFORMATIE OVER FILMS, MUZIEK
THEATER, RECREATIE, EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
RÜITENHEER
tot
ROTTERDAM Ondanks allerlei overheidsmaatrege
len, internationale overeenkomsten en inspanningen
van de industrie, blijft het milieu nog steeds te zwaar
belast door de lozing van zware metalen. Dit stelt de
organisatie van het Internationale Watertribunaal, dat
gisteren in Rotterdam is begonnen aan de behandeling
van een twintigtal aanklachten tegen de industrie en
overheid.
Gisteren werden twee Duitse ondernemingen en een Belgisch
bedrijf ervan beschuldigd onvoldoende maatregelen te hebben
genomen om de lozing van zware metalen te beperken of zelfs
stop te zetten. Een uitgebreid onderzoek van een Duitse milieu-
-organisatie heeft aangetoond dat de metaalfabriek Norddeut-
sche Affinerie AG in Hamburg grote hoeveelheden van de
zwaar giftige metalen cadmium, lood en arsenicum in de Elbe
loost. De bij de lozingspunten verrichte metingen laten extreem
hoge concentraties van de milieubelastende stoffen zien.
Ondanks heftige protesten van de plaatselijke bevolking en po
gingen van de lokale autoriteiten de fabriek te sluiten, blijft ook
de Belgische onderneming Metallurgie Hoboken Overpelt in
Antwerpen ongestoord doorgaan met de lucht te verontreinigen
door de uitstoot van lood- en cadmiumdeeltjes. Behalve de lozin
gen met zware metalen hebben de twintig aanklachten betrek
king op de milieuverontreiniging door allerlei chemische en ra
dioactieve stoffen. Deze zullen de komende week worden be
handeld. Vijftig bedrijven en instellingen zijn voor de interna
tionale jury gedaagd, maar het bedrijfsleven zal niet verschijnen
omdat het de jury beschouwt als een niet onpartijdige pseudo-
-rechtbank.
Romeinse
muur ontdekt
Bij opgravingen aan
het Onze Lieve Vrou
weplein in Maastricht
waar een hotel
werd gesloopt ten be
hoeve van nieuwbouw
is een vijftien me
ter lange muur met
een soort poort ge
vonden. Deze muur en
poort, een unieke
vondst, zijn een be
langrijk onderdeel van
een Romeinse vesting
van overigens geringe
omvang uit de vierde
eeuw. Drs. T. Panhuy-
sen, stadsarcheoloog
van Maastricht, hoopt
de belangrijkste vond
sten van de laatste ja
ren voor het publiek
toegankelijk te hou
den. Bepaalde stuk
ken worden vanaf 16
december tot 2 maart
tentoongesteld in het
Bonnefanten-museum
in Maastricht.
Wegvervoerders kwaad op Verkeer en Waterstaat
DEN HAAG De trans-
portorganisaties NOB
Wegtransport, PCB Weg
vervoer en KVO zijn
kwaad op het ministerie
van verkeer en water
staat. Directe aanleiding
vormen uitlatingen van
staatssecretaris Scherpen-
huizen zaterdag tijdens
het congres van de Katho
lieke Vervoerders Organi
satie.
Scherpenhuizen beschuldigde
transportondernemers van
„moderne slavernij", omdat zij
werknemers buiten de collec
tieve arbeidsovereenkomst tot
aparte, slechtere contracten
dwingen op straffe van ont-
Volgens de organisaties lijkt
deze beschuldiging nergens op,
omdat de meeste ondernemin
gen correct aan hun verplich
tingen voldoen. „Het lijkt er
verdacht veel op, dat de
VVD-bewindsman kritiekloos
de gedachten van sommige
topambtenaren heeft voorgele
zen", aldus de organisaties in
een gisteren uitgegeven geza
menlijke reactie.
Zij eisen dat de VVD-bewinds-
lieden Scherpenhuizen en mi
nister Smit-Kroes iets gaan
doen „aan de te vaak door
klinkende anti-werkgevers
stemming op het departe
ment".
(Van onze correspondent Aad Jongbloed)
LUXEMBURG De Europese ministers van larfter.
bouw, die gisteren voor een tweedaagse vergaderingbij di
Luxemburg bijeen kwamen, verwachten dat er de ktin9
mende jaren veel meer haring in de Noordzee geva aar
gen kan worden dan in de afgelopen zes jaar het ge^n
was. Er werd gisteren al gesproken over 400.000 t weI
per jaar. Sommige rapporten wijzen zelfs op een I
ringbestand van 700.000 ton. isen
Desondanks konden de ministers het ook gisteren, tijdens
vijfde bijeenkomst na het akkoord van 25 januari dat er een viend(
serijbeleid moet komen, nog niet eens worden over de verdeli .^u
van 84.300 ton haring, die dit jaar door de lidstaten samen ,,ek 1
vangen mag worden. Het voorstel dat nu op tafel houdt vk
Nederland dit jaar een verlies in van 6500 ton haring.
Inmiddels zijn de Nederlandse
dezer dagen
de consument moet vinden als rolmops, panharing
king. Als er vandaag alsnog een akkoord rolt uit het overleg
de EG-ministers dan moeten de vissers genoegen nemen
een totaal van 12.700 ton. Bij de besprekingen van de EG-mi
ters, die vannacht geschorst werden, gaat het om een verdelij
waarvan een gedeelte al in de voorzomer als maatjesharing
vangen werd. Als er geen akkoord komt, mag het restant
zuidelijke Noordzee gevangen worden volgens een oude
eenkomst, wat Nederland een tijdelijk voordeel oplevert.
lij
Behandeling,
keelkanker soms
al te slopend
UTRECHT Bij keel- en
mondkanker valt een goede
voorspelling te geven van de
kansen van de patiënt als hij
zich laat behandelen. Soms, als
de toekomstverwachting erg
slecht is, kan dat leiden tot de
beslissing niet tot behandeling
over te gaan.
Dat heeft Dr. G.J. Hordijk gis-
!4us
hoogleraar in de keel-, neiE
en oorheelkunde aan idic
Utrechtse universiteit. De g
handeling van keel- en mo
kankers is erg ingrijpend,
dat alle klieren in de hals w
den weggenomen. Een go.
voorlichting aan de patiëek
over het te verwachten vtnsk
loop van zijn ziekte is volg&ing
Hordijk dan ook essentie 6
Dat stelt hem in staat zich'
bezinnen op de vraag of eë
soms letterlijk slopende the£m
peutische weg wel gewenst!
aldus Hordijk. US
ADVERTENTIE
Isoleren, verstandig besluit. U kunt er aanzienlij!
mee op uw stookkosten besparen. Maar pas wel op,
de ventilatie niet ontregeld raakt.
Bij onvoldoende luchttoevoer kunnen brandende
gasapparaten gevaarlijk zijn. Wilt u vakkundig advies?}
Informeert u eens bij uw Gasbedrijf. jm
Dit is een Dublikatie van de in VEGIN samenwerkende Gasbedrijven I V
