male
m
weekpuzzel door dr. Pluizer
postzegels
sterrenhemel
oplossing vorige puzzel
fteidó&Qowuvnt
*i« Vf
ZATERDAG 1 OKTOBER 1983
)e prijswinnaars van puzzel nr 37 zijn:
C.J. Brouwer, Pickéstraat 77, 2201 ER Noordwijk
L.S. van Rijn, Kagerdreef 33, 2172 HH Sassenheim
)e prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
NR. 39
KRUISWOORDRAADSEL
beeld v.h. raadselachtige; 8 deel v.e. fietswiel;
12 deel v.e. molecule; 13 effen; 14 kunststijl;
16 nauwelijks; 19 verfplankje; 21 zoogdier; 22
waterkering; 23 kippenloop; 25 toespraak; 26
erg los (van aarde); 27 inhoudsmaat; 29 re
kenkundig vraagstuk; 31 vreemde titel; 32
zangstem; 33 ipsekt; 35 Bulgaarse munt; 37
soort kers; 39 corpulent; 41 kostbaar pels
werk; 44 de onbekende (afk. Latijn); 45 oos
terlengte (afk.); 46 voorzetsel; 48 lichamelijke
opvoeding (afk.); 49 tak van sport: 50 randzee
van de Atlantische Oceaan; 51 Amsterdams
peil (afk.); 52 uitroep; 54 stoomschip (afk.); 55
file; 56 vat met hengsel; 59 blaasinstrument;
62 historisch zeilvaartuig; 64 bij voortduring;
66 zwemvogel; 67 racket bij tafeltennis; 68 vo
gelsnavel; 70 oogholte; 72 soort paard; 73 ge
wricht; 75 grote gehoorzaal; 77 tussenwerpsel;-
79 telwoord; 80 schouwburgrang; 81 drijvende
wolken; 83 bewijs dat men tijdens het plegen
v.e. misdrijf elders was; 85 onophoudelijk
prater; 86 touw waarmee het midden v.e. ra
tegen een mast aan wordt gehouden; 87
nauwkeurig; 88 hagedisachtig dier; 89 hellend
oplopende weg; 90 Hebreeuwse naam voor de
Mozaïsche wet.
WELKE 2 SLEUTELWOORDEN VORMEN DE LETTERS UIT DE VAKJES
53 87 28 46 62 21 41 84 44 39 en 50 10 70 45 47 56 80 6 24 65?
Verticaal: 1 bruine kleurstof; 2 kostbaar
voorwerp; 3 ringvormig koraaleiland; 4 korte
kous; 5 vorm van belediging; 6 boom; 7 wijn
soort; 8 vocht in vruchten; 9 tweetal; 10 niets
uitgezonderd; 11 mannetjeskat; 15 hemels
blauwe kleur; 17 lengtemaat (afk.); 18 bij
woord; 20 bevelschrift; 22 derhalve; 24 zand
heuvel; 27 gedwee, tam; 28 kleur; 30 onbe
paald vnw.; 32 benauwd; 33 voorzetsel; 34
muzieknoot; 36 soort wielerwedstrijd; 37
streng afgesloten maatschappelijke kring; 38
kleine baai; 39 lange, smalle insnijding; 40
heildronk; 42 gedroogde kleine druif; 43
tweewielig rijtuig; 45 familielid; 47 spore-
plant; 53 assistentie; 57 langvleugelige vogel;
58 kledingstuk; 60 muzieknoot; 61 persoonlijk
vnw.; 62 identiteitsbewijs; 63 rivier in Italië;
65 opening; 67 buitenkansje; 68 de baas wil
lende spelen; 69 rang in overheidsdiensten; 71
hoofddeksel; 72 stromend water; 73 gezel
schapsspel; 74 vierde letter v.h. Griekse alfa
bet; 76 rijstbrandewijn; 78 hoewel; 79 laagtij;
80 uiting van vrolijkheid; 82 Nederlandse om
roepvereniging (afk.); 84 Europeaan; 85
knaagdier.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 39 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
z S
Niet alle Nederlandse brid-
{edistricten beginnen het sei-
:oen op dezelfde manier. In
iet ene district wordt eerst de
viertallencompetitie gespeeld
n daarna de parencompetitie,
n het andere net andersom.
Door elkaar heen komt ook
(mor, waardoor voor een aan-
ial mensen - met de wekelijkse
ilubavond(en) erbij - de agenr
Sa in herfst en winter behoor
lijk vol kan raken. Maar brid-
5ers boffen, want in de visie
/an de zeer veelzijdige schrij
ver Gerald Abrahams („Not
inly chess. A selection of ches-
lys", Londen 1974, George
lien Unwin Ltd. - helaas
iet meer in de handel, het
iatst waargenomen bij De
legte) hebben bridger? in te-
lenstelling tot schakers geen
indere afwijkingen en dat
icheelt natuurlijk aanmerke
lijk voor de resterende vrije
3jd.
Naast die paren- en viertallen-
rompetitie is er natuurlijk nog
ïen damesparencompetitie en
ook de gemengde parencompe
titie komt in een aantal dis
tricten van de grond, zij het
schoorvoetend.
Prentenkabinet
Aan een van de tafels (hoofd
klasse) van de onlangs gestarte
parencompetitie wil ik u graag
uitnodigen. U zit noord met
het volgende prentenkabinet:
1) A H 12
O AHB109863
Seizoenstart
Met welk bod besluit u deze
biedserie in een parenwed
strijd?
en de volgende biedserie trekt
voorbij:
zuid west noord oost
2 Ru pas
3 KI 1) pas 2 Sch pas
3 SA pas 4 SA pas
5 Ha 2) pas
Viertallen
Spoorslags verplaatsen we ons
nu uit het district Leiden naar
Amsterdam, waar de viertal
lencompetitie begonnen is en
waar u ook plaats neemt aan
een hoofdklassetafel.
2) O/allen en als zuid bezit u:
A 106 5
9 AB
0107432
AH
3) W/NZ en als zuid bezit u:
872
O H V 1094
OHB764
Het bieden voltrekt zich nogal ver
rassend:
zuid west noord oost
pas 1 KI 1) pas
1 Ha pas 1 Sch 2 KI
2 Ru 2) pas 2 HA 3 KI
4 HA pas pas 5 KI
dbl.
eerste of tweède controle in
ruiten. De klaverkleur wordt
overgeslagen, dus die zal er
waarschijnlijk niet zijn. U
biedt 4 harten (hartencontrole
en eigenlijk tevens klavercon
trole) en uw partner 5 harten.
En nu mag u weer.
Nog even op een rijtje, het
ging dus:
zuid west noord
1 SA
noord oost
2 Ha 1) JTru
1) positief en echt
2) twee (van de-Vier), azeR vv^oetu
;f t,a x
1) zwak en echt (heel modern dus).
Tsjechoslowaak,>Jtfaclav_i
Crista mag wel de grote \yer*i
passing van het toernooi orivde
Europese titel worden ';,ge-
hoemd. Krista émdtgde c£ de""
vijfde plaats en deze fraaie
klassering zal ongetwijfeld op
het volgende congres van de
werelddambond, de FMJD.
iworden beloond met de titel
"MI, Internationaal Meester.
De prestatie van Krista toont
aan dat de topspelers uit Tsje-
choslowakije voor de interna
tionale doorbraak staan. De
hoge klassering van Krista
krijgt nog meer reliëf bij de
(constatering dat hij in het laat-
:ste kampioenschap van zijn
'land „slechts" op de derde
(plaats eindigde. Kampioen
(werd het grote talent Jiri Sy
sel, ongeslagen met 20 uit 11.
iPetr Malis werd tweede met
16 punten, Krista derde met 15
jpunten.
'Het is bovendien verheugend
dat blijkt dat de top in dat
land moderne spelopvattingen
'hanteert, zoals blijkt uit de
partij Krista-Sedlacek (zwart).
1. 34-29 17-21 2. 40-34 21-26 3.
4W0 16-21 4. 32-28 11-16 5. 37-
32 26x37 6. 42x31 21-26 7. 47-42
26x37 8. 42x31 6-11 9. 41-37 16-
21 10. 5045 21-26 11. 29-23.
KRISTA
Consequent, maar gevaarlijk,
omdat zwart een ideale stel
ling heeft voor een omsinge
ling.
11.... 18x29 12. 34x23 20-24
13. 40-34 15-20 14. 34-29 13-18
15. 31-27 8-13 16. 44-40 3-8 17.
39-34.
Want 18-22 28x6 19x30 48-42
24x33 35x15 met schijf winst
voor wit.
17.11-17 18. 43-39 10-15 (17-
22 28x17 19x28 32x23 12x41
23x3 41-47; zwart voert echter
de spanning op) 19. 49-43 5-10
20. 34-30 Zie diagram.
Sedlacek kan zich niet langer
SCHOTANUS
inhouden: 20.26-31 21.
37x26 17-22 22. 28x17 19x37
23. 30x19 12x32 24. 38x27
14x34 25. 39x30
Vermoedelijk heeft Sedlacek
deze positie (met schijfwinst)
als gunstig beoordeeld. Krista
blijft echter attent.
25.10-14 26. 30-25 20-24 27.
36-31 37-42 28. 48x37 18-23 29.
43-39 8-12 30. 37-32 13-19 31. 40-
34 23-29 32. 34x23 19x37 33.
31X42 12-18 34. 45-40 2-8 35. 46-
41 7-12 36. 41-37 9-13 37. 42-38
4-9 38. 37-32 13-19 39. 33-28 9-13
40. 26-21 18-23 41. 40-34 13-18
42. 34-30 8-13 43. 21-17 12x21
44. 27x16 1-7 45. 39-33.
1) kan een driekaart (met honneur)
4) W/NZ en als noord heeft u:
B9763
9 A V
OAHV4
AS
U besluit met deze hand twee
sans-atout (20-21) te openen,
ondanks het feit dat het geen
echte sans-atoutverdeling is,
waarop uw partner met 3 kla
ver (Niemeyer-conventie) naar
de vijf- of vierkaart(en) hoge
kleur informeert. U antwoordt
3 schpppen (vijfkaart) en uw
partner vervolgt met 4 ruiten,
hoogstwaarschijnlijk aange-
ven^ een schoppenfit en de
Ongeïnspireerd spelend heeft
Sedlacek zijn fraaie stelling
binnen 20 zetten verknoeid.
45.7-12 46. 28-22 18x27 47.
32x21 12-18 48. 38-32 23-29
Ook 23-28 32X12 13-18 12x23
19x39 30x10 15x4 laat zwart
geen hoop. De tekstzet kost
een schijf minder.
9. 33-28 18-22 50. 28x17 13-18
51. 16-11 29-33 52. 32-28 33x22
53. 17x28 18-23 54. 28-22 23-29
55.11-7 29-33 56. 22-18 33-39 57.
7-2 39-44 58. 25-20
Sedlacek geeft zich gewonnen:
25-20 14x34 18-13 19x8 2x50.
Krista verloor de belangrijke
partij tegen Sysel. In de cijfer-
stand zwart (Krista) 8, 10, 13,
15, 17, 18, 19, 24, 26; wit (Sysel)
25, 28, 30, 33, 35, 36, 37, 38, 40
ging het als volgt verder (laat
ste zet Sysel 34-30):
49.18-23 50. 38-32 23-29? 51.
37-31! 29x27 52. 31x11 13-18 53.
25-20 19-23 54. 28x19 24x13 55.
11-7 15X24 56. 30x19 13x24 57.
7-2 8-12 58. 2x30 18-23 59. 30-39
10-14 60. 40-34 14-20 61. 35-30
12-18 62. 39-33 20-25 63. 30-24
Uit.
In plaats van 23-29? kan Kris
ta met 13-18 40-34 10-14 ge
makkelijk naar remise afwik
kelen.
Tenslotte vraag ik uw aan
dacht voor de opmerkelijke
nederlaag die Ton Sijbrands 10
september leed voor zijn club
IJmuiden in de wedstrijd bij
Huizum in Leeuwarden. Het
2 SA
3 Sch
4 Ha
3 KI
4 Ru
5 Ha
AGENDA: Het 14e Interpolis-
toernooi is alom in alle hevig
heid gestart en verder: 9 okt.
Nationale Bridgestertocht
Woerden om de „Zilveren
Ster", waarbij u ook een auto
nodig heeft! 22 en 23 okt. Kui
pers Bridgetoernooi Zwolle 753
(038-531485); 30 okt. Interbrid-
ge Viertallentoernooi Arnhem
(7x7 spellen), 085-337981.
Correspondentie over deze ru
briek: p/a Beeklaan 27, 1403
RD Bussum. (Ik ontvang nogal
wat brieven en het is mijn ge
woonte om terug te schrijven.
E.e.a. verloopt soepeler indien
u een postzegel voor antwoord
bijsluit).
was bijna zes jaar geleden (5
november 1977 in Den Haag
tegen Auke Scholma, ook Hui
zum) dat Sijbrands zijn laatste
partij verloor.
Het is een bijzonderheid dat
Sijbrands verliest. Nog opmer
kelijker is het dat hij wordt
verrast door een betrekkelijk
eenvoudige combinatie. De
„dader" heet Anton Schotanus
die er handig van profiteerde
dat het grote denkraam een
venstertje openzette. Sijbrands
heeft zwart.
1. 33-29 17-22 2. 39-33 11-17 3.
44-39 6-11 4. 50-44 20-25 5. 31-26
16-21 6. 32-28 21-27 7. 36-31
27x36 8. 26-21 17x26 9. 28x6.
Een moeilijk speltype, waar
van nog veel niet bekend is.
919-23 10. 33-28 23x32 11.
37x28 14-20 12. 39-33 10-14 13.
41-37 14-19 14. 29-23 18x29 15.
34x14 20-24 16. 40-34 9x20 17.
34-29 5-10 18. 37-32 13-19 19. 44-
39 4-9 20. 46-41 9-13 21. 41-37
10-14 22. 28-23 19x28 23. 32x23
7-11 24. 6x17 12x21 25. 38-32 1-
7 26. 43-38 21-27 27. 32x21
26x17 28. 38-32 17-21 29. 48^13
7-11 30. 32-28
Dreigt 23-18.
30.8-12?
In plaats van 11-17 speelt Sij
brands 8-12, waarna Anton
Schotanus via het niet zo lasti-
fl. 37-31 36x27 32. 28-22 27x18
33. 23-19 14x34 34. 39x6
voor sensatie zorgde.
Welzijnszorg-zegels van
Vest-Duitsland en West-Ber-
llijn hebben dit jaar als thema
L,Bedreigde Alpenbloemen".
Het gaat hierbij voor zowel
'Vest-Duitsland als West-Ber-
vier zegels, die een
waarde hebben van 50 plus 20
taf., 60 plus 30 pf., 90 plus 40.
pf., en 120 plus 60 pf. Elk van
'de zegels draagt de afbeelding
de bedreigde bloemen-
orten.
Voor wat betreft de vormge-
ng zijn de zegels van zowel
..est-Duitsland als West-Ber-
(lijn volkomen identiek. Elke
zegel draagt de tekst „Ftlr die
Wohlfahrtsplege". Deze zegels,
die werden ontworpen door
Karin Blume uit Haan, komen
op 13 oktober aanstaande in de
verkoop.
Op deze datum komen tevens
nog twee zegels in omloop.
Een hiervan wordt uitgebracht
ter gelegenheid van de „Dag
van de Postzegel 1983". In de
Duitse Bond van Filatelisten
zijn circa 1500 jeugdgroepen en
verzamelaarsverenigingen ge
organiseerd. Voor deze vereni
gingen is deze dag een welko
me aanleiding met tentoonstel
lingen en wedstrijden een bre
dere openbaarheid te geven
Alpenbloemen, Luther,
en eerste kerstzegels
aan de schoonheid en veelzij
digheid van het verzamelen
van postzegels en poststukken.
Ook dit jaar zullen er rond
eind oktober talrijke filatelisti
sche gebeurtenissen plaats
hebben om kleur bij te zetten
aan de „Dag van de Postze
gel". De aan deze dag gewijde
bijzondere zegel heeft een
waarde van 80 pf. en toont een
ruiter met posthoorn. De zegel
werd ontworpen door prof.
Peter Steiner te Stuttgart.
Evenals in ons land herdenkt
men in West-Duitsland het feit
dat 500 jaar geleden Maarten
Luther werd geboren met de
uitgifte van een bijzondere
postzegel. Luther werd op 10
november 1483 in de stad Eis-
leben geboren als zoon van
een mijnwerker. De aan hem
gewijde zegel heeft een waar
de van 80 pf. en tqont de grote
kerkhervormer, terwijl hij op
de bijbel in zijn- hand wijst.
Voor deze zegel tekende Elisa
beth von Janota-Bzowski uit
Dilsseldorf. Al de hier bespro
ken zegels werden gedrukt
door de Bondsdrukkerij te
Berlijn.
Met als thema „De Ouderen in
de Maatschappij" brengt de
Deense PTT op 6 oktober twee
zegels in de verkoop van resp.
Dkr. 2,- (groen) en Dkr. 2,50
(rood). Op de zegel van Dkr.
2,- ziet men bejaarden temid
den van jongere personen.
Enige ouderen die gebruik
maken van het openbaar ver
voer zijn te zien op de zegel
van Dkr. 2,50. Men wil met
deze zegels benadrukken dat
ouderdom ook een natuurlijk
deel van het leven vormt. Het
geheel wordt dan ook onder
streept door de stelregel: „Een
mens is zo oud als hij zich
voelt". De zegels werden ont
worpen door Dan Sterup-Han-
sen.
Eveneens op 6 oktober aan
staande verschijnt een uit drie
zegels bestaande serie met als
thema „Redningstjeneste", het
Deense woord voor „reddings
diensten". Het gaat hierbij om
zegels in de waarde van Dkr.
1,-. Dkr. 2,50 en Dkr. 3,50. De
eerste zegel toont politietaken,
de tweede brandweer en zie-
kenvervoer, in beeld gebracht
door vlammen, ladder, brands
lang en brancard, de derde ze
gel zeereddingsdienst, symbo
lisch in beeld gebracht door
een reddingsboei, scheepsboeg
en golven. Voor deze zegels te
kende Alfred Madsen. Het
drukken van deze zegels werd
verzorgd door de Drukkerij
van de Deense Ptt.
Ook al zijn wij op dit moment
nog in de roes van de fraaie
zomer, de eerste kerstzegels
hebben zich al weer aange
diend: die van het Eiland Man.
Deze zegels, twee stuks, kwa
men op 14 september in de
verkoop, in de waarde van 9 p.
en 12 p. Op de eerste zegel ziet
men de herders en de Ster van
Bethlehem volgen, op weg
naar de kribbe. De zegel van
12 p. toont de Drie Koningen,
beladen met hun geschenken.
Voor deze zegel tekende me
vrouw C. Corlett. Het drukken
in meerdere kleuren werd
verzorgd door Waddingtons
Ltd.
Eveneens op 14 september
verscheen op Man een viertal
gebruikszegels in de hogere
waarden. Deze zegels hebben
als thema „Vogels van Man".
Achtereenvolgens nu de waar
de van de zegel en de afge
beelde vogelsoort: 20 p. vis-
diefje, 25 p. zeekoeten, 50 p.
tureluurs en 1.- pond knobbel
zwanen. Hoewel de Engelse
naam voor deze zwanesoort
„Stomme zwaan" is, logen
straffen ze deze naam, want ze
snateren, krijsen en blazen net
als andere zwanen. Het ont
werp kwam van de hand van
J.H. Nicholson. De zegels wer
den in meerdere kleuren ge
drukt door „The House of
Questa" te Londen.
door
L. Hofland
Aan het begin van een nieuw
seizoen zullen vele clubscha
kers weer misprijzend naar de
berg theorie-boeken en artike
len kijken. Voor velen van
hen ontbreekt de tijd en/of de
zin om een sluitend repertoire
voor te bereiden. Niet zelden
wordt dan gegrepen naar ob
scure systemen, waardoor met
wit iedere hoop op openings
voordeel wordt opgegeven en
met zwart een redelijk nadeel
wordt geaccepteerd. Voor hen
die ook wel eens iets raars wil
len spelen of die willen weten
wat te doen tegen zeer onor
thodoxe openingen, de nu vol*-
gende oppervlakkige kennis
making met diverse rariteiten
in de openingstheorie. Voor
een wat diepere studie verwijs
ik naar het Amerikaanse
maandblad „Myers bulletin".
SOKOLSKY/OPENING (1.
b4)
Een oudere benaming van
deze opening was de Orang-
oetan, omdat de Poolse groot
meester Tartakower deze
speelde na»een bezoek aan een
dierentuin im New Yprlt 1924.
De sterke Russische speler, So-
kolsky heeft 1. b4 enigszins
populair gemaakt in de'jar'en
zestig door een boekje te publi
ceren met wat successen van
de Orang-oetan. Doprdat wit
te snel zijn'bedeelingen (aan
val op de damevleugel> duide
lijk maakt, hoeft hij niet" op
openings voordeel te rèk?nen.
Voor de échte topspelers een
reden om dit niet te spelen,
met als gevolg dat er weinig
interessante theorie van is.
Enkele mogelijkheden voor
zwart zijn: l...a5 2. b5 Pf6 3.
Lb2 d6 4. e3 g6 5. d4 Lg7 6. Pf3
0-0 7. c4 c5 8. Pc3 cxd4 9. exd4
Dc7 met gelijk spel. I...c6 2.
Lb2Db6!? 3. a3 a5 4. c4! axb4
5.c5 Dc7 (5...Dxc5 6. axb4 kost
een toren) 6. axb4 Txal 7.
Lxal met gelijke kansen. I...e5
2. Lb2 Lxb4 3. Lxe5 Pf6 4. e3
Pc6 5. Lb2 d5 6. Le2 0-0 7. Pf3
Te8 8. 0-0 Ld6 en zwart staat
iets beter Formanek Hofland
IBM '79.
GROBS AANVAL (1. g4)
Dit is minder goed dan 1. b4,
daar nu de witte koning in
groter gevaar komt. Deze zet is
uit de praktijk verdwenen, al
leen de Engelsman Basman
probeert het nog wel eens. De
enige grap van onze opening is
dat zwart na 1. g4 d5 2. Lg2
niet op g4 moet nemen:
2...Lxg4? 3. c4 c6 4. Db3 en wit
staat goed, maar na 2...c6! 3. h3
e5 4. d4 e4 5. c4 Ld6 6. Pc3 Pe7
had zwart het beste spel in
Basman-Keene Manchester
'81.
ANDERSSEN-FLANKSPEL
(1. a3)
Genoemd naar Adolf Anders-
sen, die deze zet enkele malen
toepaste in zijn match tegen de
legendarische Paul Morphy.
De zet 1. a3 is alleen geen tem
poverlies als zwart gaat spelen
alsof hij wit heeft. Bijvoor
beeld 1. a3 e5 2. c4 Pf6 3. Pc3
^15 4. cxd5 J?xd5 5. e4! en wit
heeft een belangrijk tempo
meer in vergelijking met het
normale Siciliaans, of 1. a3 d5
Pf3 c4 d5 4. e3 Pc6 6.
exd5 cxd5 6. b4 met eveneens
een belangrijk extra tempo in
de Ben-Oni.
Na i- a3 g6! is de zet a3 bijna
waardeloos en beFpikï zwart
zonder moeite gelrli spel.
MI ES ESL A NK S^E L*( lTd 3
Naar mijn idee de'gëVaarPbks
ste. ongebruikelijk fcèt. Niét
grndat wit zelf veel' dreigt,
maar omdat vele zwartspelers
1. d3 nauwelijks serieus ne
men, terwijl de zet allerminst
pretentieloos is. Speelt zwart
bijvoorbeeld nonchalant al zijn
centrumpionnen naar voren,
dan kan wit overgaan naar ge
vaarlijke Koningsindische sy
stemen. Een voorbeeld: 1. d3
e5 2. g3 d5 3. Lg2 c5 4. Pc3 Le6
4. Pf3 f6 5. a3 Pc6 6. Tbl Dd7
7. 0-0 Pge7 8. Ld2 en wit heeft
een tempo meer in de, met
zwart al, gevaarlijke Pannova-
riant. Ook de Pircverdediging
of de Moderne verdediging in
Ongebruikelijke
openingen
de voorhand zijn niet onge
vaarlijk voor zwart. Het beste
voor zwart is de overgang naar
het Engels: 1. d3 g6 2. g3 Lg7
3. Lg2 c5 4. c4 Pc6 5. Pc3 d6
met een bekende theoretische
stelling.
VAN T KRUYZ-FLANK-
SPEL (1. e3)
Ook deze zet is niet slecht en
leidt meestal tot bekende ope
ningen: 1. e3 e5 2. d4 exd4 3.
exd4 d5 is de Franse ruilvari-
ant of 1. e3 c5 2. c4 Pc6 3. Pc3
Pf6 4. Pf3 is het Engels vier-
paardenspel.
SARAGOSSA-FLANKSPEL
(1. c3)
1. c3 heeft eveneens de bedoe
ling een „zwarte" opening met
wit te spelen. Na 1. c3 c5 kan
wit met 2. d4 cxd4 3. cxd4 d5
de Slavische ruilvariant spelen
of met 2. e4 de c3-variant van
het Siciliaans. Een andere mo
gelijkheid is na l...e5 2. d4
Caro-Kann in de voorhand te
spelen.
AMAR-AANVAL (1. PH3)
Niet helemaal onschuldig,
maar met gezond spel bereikt
zwart zonder problemen gelijk
spel. 1. Ph3 d5 2. g3 e5 3. Lg2
h5!? 4. d4 exd4 5. Dxd4 Pc6 6.
Da4 Ld7 7. Pf4! met interes
sante verwikkelingen.
TOREN-INDISCH IN DE
VOORHAND (1. h4)
Tot slot een écht slechte ope-
ninfe De naam is te danken
uaa? een onbekende Neder-
ranase speler, die met zwart op
1. é'4 h5 antwoordt en in een
later stadium ook nog ...a5
speelt. Enkele (toevallige) suc
cesses hiermee deden hem be
sluiten een stukje in te zenden
naar het officiële bondsorgaan
van de K.N.S.B.. onder de
naam Toren-Indisch. Om
raadselachtige redenen (mis
schien weinig kopij), plaatste
de redaktie die flauwekul. 1.
h4 leidt na alle gezonde zetten
tot nadeel voor wit, wat 1. e4
h5 voor zwart oplevert laat
zich raden. Redenen genoeg
om over dit soort zetten geen
woorden meer vuil te maken.
Donkere dagen
in aankomst
Wie op 12 september heeft ge
probeerd de bedekking van
Jupiter door de maan waar te
nemen, is weer eens teleurge
steld door onze weergoden. De
lucht was bedekt met een dik
ke wolkenlaag, zodat van
waarnemen geen sprake kon
zijn. Gelukkig zijn de donkere
lange nachten niet meer ver
weg.
Dit seizoen zal ons zeker nog
aardige hemelverschijnselen
brengen, waaronder in decem
ber zelfs een gedeeltelijke
zonsverduistering en een
maansverduistering in de bij
schaduw. Maar ook oktober
laat ons een aantal aardige
momenten beleven.
Om te beginnen is er de sa-
menstand van de maand: op 8
oktober 1983 kunnen we in de
vroege ochtenduren een sa-
menstand zien tussen de pla
neten Mars en Venus en de
ster Regulus (sterrenbeeld
Leeuw). Aan het eind van de
maand is Regulus niet meer in
beeld en zien we dat de oranje
Mars en de zeer heldere en
witte Venus elkaar dicht bena
deren. Ook de planeet Mereu-
rius is in de eerste helft van
oktober aan de ochtendhemel
zichtbaar: overigens alleen in
de schemering, want Mercuri-
us staat dichtbij de zon. Op 5
oktober staat de smalle maan
sikkel bij Mercurius.
Een andere planeet, Jupiter,
kan men medio oktober dicht
bij een aantal sterren zien
staan. Op 13 oktober ten noor
den van Antares en op 16 ok
tober bij de Omegaster van het
sterrenbeeld Slangendrager.
Hoewel de zomermaanden al
tijd de beste zijn als het om
waarnemingen van meteoren
gaat, kan men ook in de
maand oktober proberen deze
waar te nemen. Ditmaal is er
de zwerm van de Orioniden,
zo geheten omdat ze uit de
richting van het sterrenbeeld
Orion komen, maar vermoede
lijk afkomstig van de beroem
de komeet van Halley. Deze
meteoren zijn waarneembaar
van 18 tot 26 oktober met het
hoogtepunt op 21 oktober. Men
kan er maximaal 25 per uur
waarnemen. De Orioniden
hebben een snelheid van 66
km/sec., een snelheid bijna ge
lijk aan die van de bekende
Perseïden.
Wanneer men overweegt de
komende winter voor het eerst
kennis te maken met sterren
kunde als hobby, is het raad
zaam zichzelf een beperking
op te leggen. Al gauw komt
men tot de ontdekking dat er
heel veel sterren zijn waar te
nemen, te veel eigenlijk. Voor
beginnende amateur-waarne-,
mers is het verstandig de
waarneming te beperken tot
de maan en één sterrenbeeld.
Bestudeer een stukje theo
rie als huiswerk dit ster
renbeeld met behulp van en
kele boekjes die men zich aan
schaft of leent bij de biblio
theek.
Twee bruikbare boeken kun
nen daarbij helpen: Elseviers
gids van sterren en planeten,
die een duidelijk beeld geeft
van sterrenbeelden, sterren en
alle andere hemellichamen, en
Thieme's Sterrenboek, een
werkelijk zeer handzaam
boekje voor de amateur die
iets meer wil weten over het
hoe en wat en waarmee van
het observeren.
