„S°vjets zullen nooit de waarheid toegeven"
VS denken aan monsterlijke vergissing
Salvadoraans verzet
valt grote stad aan
Parlementaire delegatie
stelt Moskou-reis uit
Gouden trouw
in sassenheim y
Ceidae Oouoo/nt
RUSSISCHE DISSIDENTEN EX VERENIGDE STATEN:
Israël aanvaardt geen Syrische
aanwezigheid in Shoef-gebied
rr 1 vvt
Van der Reijden wil
harttransplantatie
niet in ziekenfonds
BUITENLAND
MAANDAG 5 SEPTEMBER 1983PAGINAI;
Franse gevechtsvliegtuigen
voeren schijnaanvallen uit
N'DJAMENA Franse gevechtsvliegtuigen
hebben herhaaldelijk duikvluchten gesimu
leerd, teneinde een aanval van de door Libi
sche gesteunde opstandelingen op het stadje
Oem Chaloeba af te slaan. Dit is zaterdag be
kend gemaakt door westerse woordvoerders.
De woordvoerders, die anoniem wilden blij
ven. zeiden dat de Franse toestellen enkele
malen over de aanvallers warten -gevlogen,
maar dat zij niet geschoten hadden. De schij
naanvallen zouden de Tsjadische opstandelin
gen hebben verdreven, aldus de woordvoer
ders. De Tsjadische opstandelingenleider,
Goekoeni Oueddei, is gisteren voor het eerst
sinds eind juli weer in het openbaar versche
nen Oueddei ontzenuwde hiermee geruchten
dat hij zou zijn omgekomen.
SAN SALVADOR Bij een
grootscheepse aanval van
guerrillastrijders op San Mi
guel, de derde stad in El Sal
vador, zijn dit weekeinde ten
minste vijftien regeringsmili
tairen gedood. De radiozender
van het Salvadoraanse verzet,
Venceremos, meldde zelfs dat
driehonderd regeringssoldaten
gedood of gewond waren.
Gistermiddag was het weer
betrekkelijk rustig in de stad,
die 138 kilometer ten oosten
van de hoofdstad San Salvador
ligt. De guerrillastrijders, die
het offensief zaterdag inzetten,
zijn er in geslaagd tot het cen
trum van de stad door te drin
gen, waar ze zich hebben te
ruggetrokken. Behalve diverse
gebouwen zijn ook drie brug-,
gen ten oosten van San Miguel
vernietigd, waardoor de stad
van San Salvador is afgesne
den.
Een afgevaardigde van de ex
treem-rechtse ARENA-partij
betitelde San Miguel, het be
langrijkste handels- en door
voercentrum in het oosten van
het land, als een „klein Viet
nam". De guerrillabeweging
zou met de aanval zijn positie
willen versterken met het oog
op de vorige week begonnen
besprekingen met de Ameri
kaanse gezant Richard Stone
en de Salvadoraanse vredes-
commissie die namens de auto
riteiten optreedt.
'Affaire Emanuela
Orlandi afgedaan'
ROME De hele affaire rond de ontvoe
ring van het 15-jarige Italiaanse meisje
Emanuela Orlandi moet als gesloten wor
den beschouwd. Een van de twee groepen
die de verantwoordelijkheid voor de ont
voering opeisen heeft dat gisteren in een
boodschap gezegd. Over het al dan niet in
leven zijn van het meisje wordt echter
niets vermeld. Op een cassette-opname
zegt een Italiaans sprekende man met een
sterk buitenlands accent dat het ultima
tum om tot een oplossing te komen van de
ontvoeringzaak op 20 juli is afgelopen. Het
bandje werd tegenover het huis waar het
meisje woonde gevonden. De ontvoerders
eisten de vrijlating van de Turk Mehmet
Ali Agca, die in 1981 een aanslag op de
paus pleegde.
Dode bij vlucht
naar W-Berlijn
WEST-BERLIJN Twee
Oostduitsers zijn zaterdag over
de muur naar de Franse sector
van West-Berlijn gevlucht,
maar een derde man kwam
om in een regen van kogels
die grenswachters op hem af
vuurden.
De twee mannen, 19 en 20 jaar
oud, staken in het donker het
niemandsland over en bereik
ten ongedeerd de Westberlijn-
se wijk Wedding. Volgens oog
getuigen hebben Oostduitse
grensbewakers het levenloze
lichaam van hun neergescho
ten vluchtmakker opgepikt en
in een militair voertuig afge
voerd.
Chilenen demonstreren
bij graf Allende
SANTIAGO Meer dan driedui-j a
zend Chilenen hebben gisteren inA,
Vina del Mar gedemonstreerd bij heL
graf van ex-president Salvador All
lende, ter gelegenheid van de derf
tiende verjaardag van zijn verkie
zing. Het was de eerste demonstratie
voor Allende sinds deze tien jaar ge
leden werd vermoord bij de staats
greep van generaal Pinochet. Vrij-,
wel gelijktijdig werden in Santiago
bij protesten tegen het militaire be-;
wind twintig mensen gearresteerd!
Als het politieke geweld aanhoudt, r
wil Pinochet de staat van beleg weer A
in voeren. „En. die zal harder zijn^1
dan ooit tevoren", zei hij tijdens een
persconferentie.
i
ge- J
its- I
rijvJ
(Van onze correspondent Mare
de Koninck)
NEW YORK Een van
de belangrijkste Russen,
die ooit zijn overgelopen
naar het Westen, is Arka-
di Tsjevsjenko, voormalig
Sovjet-ondersecretaris-
generaal van de Verenig
de Staten en persoonlijk
adviseur van de Russische
minister van Buitenlandse
Zaken Gromyko. Krem-
lin-kenner-van-binnenuit
Tsjevsjenko vroeg en
kreeg in 1978 politiek
asiel in de Verenigde Sta
ten. In New York ant
woordde hij gisteren op
vragen naar het waarom
van de Russische vernieti
ging van een afgedwaald
passagiersvliegtuig met
269 inzittenden.
Verbaast het U dat de Sovjet-
Unie blijft weigeren toe te ge
ven het Zuidkoreaanse lijn-
toestel te hebben neergescho
ten?
Tsjevsjenko: „Nee, helemaal
niet. Het regime liegt altijd
over feiten die het niet wil be
vestigen. Dat is standaardpoli-
tiek. De Boeing-zaak herinnert
me onder meer aan de Cuba-
-crisis van oktober 1962, waar
in het Kremlin de installatie
van raketten op Cuba tot het
laatste moment bleef loo
chenen. Het verbaast me dat
het anderen verbaast dat het
Kremlin liegt. Ze zullen nu bij
hun laatste verhaal blijven,
dat het toestel een vermomd
spionagevliegtuig was, dat hun
luchtmacht alleen waarschu
wingsschoten heeft afgevuurd
en dat het toestel om een of
andere reden, maar niet door
hun schuld is verongelukt. Ze
kunnen deze lezing nu niet
meer veranderen, al weten ze
dat ze zich met de hele gebeur
tenis diep in de nesten hebben
gewerkt. Ze hopen dat het in
cident over een paar weken
vergeten zal zijn. Ze proberen,
zoals het Russische spreek
woord zegt, droog uit het wa
ter te komen".
Zal de internationale woede
effekt hebben op de leiding in
het Kremlin?
„Nee, de positie van partijlei
der Andropov, van verant
woordelijk minister defensie
Oestinov en van minister van
Buitenlandse Zaken Gromyko
zal er niet door worden onder
mijnd. Het verhaal dat de hele
vrije wereld kent, blijft im
mers voor de Sovjet-bevolking
onbekend. Het volk kan de
verklaringen van de leiders
ook niet controleren. Men zal
aannemen wat de Pravda af
drukt. Geloof me, ook het
middenkader, de ambtenaren
en de hogere militairen zullen
de officiële lezing accepteren.
Wat niet wegneemt, dat de
wereldreactie het Kremlin wel
raakt. Ik kan U verzekeren
dat het Politburo in grote op
winding bijeen is gekomen. De
afgelopen maanden was juist
geprobeerd om een imago van
Sovjet-vredelievendheid en
menselijkheid op te bouwen.
De situatie is typisch voor het
Sovjet-systeem. De militaire
veiligheidsvoorschriften zijn
zo rigide, dat het president
Andropov zelf kan zijn
weest, die er niet onderuit kon
en toestemming kan hebben
gegeven om de Boeing neer te
schieten. Hij kon het zich niet
veroorloven om passief te blij
ven bij een penetratie van het
Sovjet-luchtruim, nadat de
luchtmacht groot alarm had
geslagen. Ik zeg niet dat het zo
gegaan is, maar dat het goed
mogelijk is, dat het zo gegaan
is. Uiteindelijk is voor het
Kremlin niet wezenlijk wat de
wereld zegt, maar wat al dan
niet past in het eigen systeem.
En naast dat alles moet men in
Demonstranten in Londen protesteerden gisteren voor een bar in de buurt van de
Russische ambassade tegen het neerschieten van de Zuidkoreaanse Boeing. „Weg
met de Russiche moordenaars" luidt de opschrift van het spandoek.
- Merkwaardig
Tsjevsjenko krijgt gedeeltelijk
bijval van een andere Sovjet-
-vluchteling in de VS, Yitzak
Tarasulo, die van 1958 tot 1962
radarspecialist was bij de Rus
sische luchtmacht in oost-Azië.
Tarasulo: „Ik weet uit eigen
ervaring, dat elk niet-geïdenti-
cifeerd vliegtuig, dat zich bo
ven Sovjet- territorium be
vindt en niet reageert op sig
nalen van de militaire autori
teiten, onmiddellijk als een
schietschijf wordt beschouwd.
Zelfs Russische vliegtuigen
met defecte radio zijn door de
eigen luchtmacht neergescho
ten. Dat gebeurde ook in 1960,
toen wij het Amerikaanse U-2
spionagevliegtuig met piloot
Gary Powers neerhaalden.
Even tevoren was een eerste
Russische raket afgevuurd op
een Russische jager, waarvan
het code-signaal „ik ben uw
eigen vliegtuig" was uitgeval
len".
Tarasulo is ervan overtuigd,
dat het bevel tot het beschie
ten van het Koreaanse toestel
van het hoogste militaire ni
veau is gekomen. „Op zijn
minst moet de staf-chef van de
Sovjet-luchtverdediging de be
slissing hebben genomen. Het
is in de Sovjet-hiërarchie on
denkbaar dat iemand op lager
niveau een dergelijke verant
woordelijkheid op zich heeft
willen laden, ook al lieten de
instructies het neerschieten
wel toe. De Russen hebben een
traditioneel geloof in de heilig
heid van hun grenzen en wij
werden er in mijn tijd als ra
dar-operateur onophoudelijk
aan herinnerd, dat we altijd
klaar moesten zijn voor de
vernietiging van een indrin
ger. Maar dit was een uiterst
merkwaardig geval voor de
Russische luchtafweer, zo'n
reusachtige Boeing Jumbo-jet,
die onmiddellijk als zodanig op
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG De parle
mentaire „Oost-Westdelega-
tie" is vanochtend niet, zoals
de bedoeling was, afgereisd
naar Moskou. Unaniem is de
delegatie tot de conclusie ge
komen dat zij na het neer
schieten van het Koreaanse
vliegtuig boven Russisch
grondgebied de Russische
hoofdstad van haar reispro
gramma moest schrappen.
Maar de vice-fractievoorzit-
ter van de PvdA, Wim Meij
er, betreurt het afgelasten
van de reis, die ondermeer
had kunnen dienen om in
Moskou een verklaring op
hoog niveau over het inci
dent met het Koreaanse toe
stel te eisen.
Delegatieleider Relus ter
Beek (PvdA) heeft in een
het radarscherm moet zijn
herkend. In de tweeëneenhalf
uur dat de Sovjet-luchtmacht
het toestel in de gaten heeft
gehad, moet de situatie tot op
het hoogste niveau zijn bespro
ken". Tarasulo betwijfelt of
ook de partijleiding, en met
name president Andropov of
de ministers Oestinov en Gro
myko weet hebben gehad van
de militaire actie. Hij zegt:
„Misschien dat de politieke lei
ders ooit nog eens aan de
Amerikanen vertrouwelijk
zullen laten doorschemeren
dat er een fout is gemaakt
door het leger. Dat dan in een
poging om de Oost-West-be-
trekkingen weer te verbete
ren".
brief aan de Russische tijde
lijk zaakgelastigde in Den
Haag, Gnejasev, de verkla
ring van het persbureau Tass
over het neerstorten van de
Koreanse Boeing „volledig
ontoereikend" genoemd.
De degelatie, die verder be
staat uit de fractieleiders Den
Uyl (PvdA), De Vries (CDA)
en Nijpels (VVD) en het
CDA-kamerlid De Boer, zou
tot en met vrijdag in Moskou
vertoeven. Doel was het ver
zamelen van informatie en
praten over ontwapening en
wapenbeheersing, vooral met
het oog op de vraag of er in
ons land nu wel of geen
kruisraketten moeten komen.
De daartoe geplande bezoe
ken aan Washington (9-14
september) en Bonn (14-16
september) gaan wèl door.
De regering stond voor de
zelfde afweging als de dele
gatie, omdat minister Braks
(Landbouw) woensdag naar
Moskou zou gaan. Inmiddels
heeft het kabinet besloten
dat Braks beter thuis kan
blijven. Dit besluit was voor
al voor CDA-fractieleider De
Vries van groot belang. Zijn
VVD-collega Nijpels had al
eerder laten weten dat hij
niet naar Moskou zou gaan.
PvdA-fractieleider Den Uyl
nam heel lang het standpunt
in dat er meer belangen ge
diend zouden zijn met het
door laten gaan van het be
zoek, waarbij de delegatie in
Moskou van haar veront
waardiging blijk zou kunnen
geven. In Arnhem hebben
burgemeester en wethouders
de officiële ontvangst van le
den van het Russische staats
circus afgelast.
(Van onze correspondent Mare
de Koninck)
WASHINGTON In de
Verenigde Staten wint de
veronderstelling veld dat
de Russische autoriteiten
wel doelbewust een in
hun luchtruim doorge
drongen vliegtuig hebben
neergeschoten, maar dat
zij pas na het gebeurde
ontdekten dat het doelwit
een Koreaans lijntoestel
was geweest met honder
den mensen aan boord.
De meeste deskundigen in
Amerika neigen ook tot
de opvatting dat het be
sluit tot het neerschieten
van het vreemde vliegtuig
binnen het militaire Sov
jet-apparaat is genomen
zij het waarschijnlijk op
hoog niveau en dat de
politieke leiding in het
Kremlin daar niet direct
bij betrokken was.
Een en ander is voor de auto
riteiten in Washington geen
aanleiding tot minder veront
waardiging over de ramp.
„Het betekent alleen dat als de
Sovjets niet doelbewust
moordlustig hebben gehan
deld, ze een even monsterlijke
combinatie van onkunde en
blind automatisme aan de dag
hebben gelegd", aldus een
woordvoerder van het Penta
gon, het Amerikaanse ministe
rie van Defensie. En voorzitter
J. Zablocki van de vaste com
missie voor Buitenlandse Za
ken in het Congres (parle
ment) zei: „De wereld mag ho
pen dat er aan de Russische
atoomknop een meer oordeel
kundige vinger zit".
Een van de aanwijzingen voor
Russische verlegenheid met
het drama is volgens Witte
Huis-kringen de merkwaardi
ge slotzin in het officiële
Kremlin-communiqué dat het
persbureau Tass afgelopen
vrijdag he^ft verspreid. Die
zin luidt: „Tass heeft toestem
ming om te verklaren dat in
de leidende kringen van de
Sovjet-Unie het verlies van
mensenlevens wordt be
treurd". Een zegsman op het
ministerie van Buitenlandse
Zaken in Washington zei daar
over: „Het is een miserabele
manier van sorry zeggen,
maar dit zou wel eens hun er
kenning kunnen zijn van dat
ze het niet zo bedoeld heb
ben". In de tot dusver drie ofJ
ficiële Sovjet-verklaringen
aangaande de verongelukte'
Zuidkoreaanse Boeing is niet
bevestigd dat de Russische
luchtmacht op het passagiers.-
vliegtuig heeft gevuurd.
Onmiskenbaar
Deskundigen van het Penta
gon opperden gisteren de mo
gelijkheid dat de betrokken
Russische radartechnici en ge
vechtspiloten de Koreaanse
Boeing in de desbetreffende
nacht voor een van de grote
Amerikaanse militaire RC-135
patrouille- c.q. spionagevlieg-
tuigen hebben gehouden, die
op Aziatische bases zijn gesta
tioneerd en regelmatig langs
de Russische grens vliegen.
„Het kan ook zijn dat men
dacht met een afgedwaalde
Amerikaanse AWACS, die ook
een Boeing 747 is, van doen te
hebben. Misschien dachten ze
de kans van hun leven te heb
ben, dat ze voor het Kremlin
de politieke slag van de eeuw
konden slaan, door zo'n Ame
rikaans ultra-modern spiona
gevliegtuig boven Sovjet
grondgebied naar beneden te
halen. Maar ze maakten de
blunder van de eeuw door in
vredestijd 296 buitenlandse
burgers, onder wie een vijftig
tal Amerikanen, te execute
ren", aldus een militaire bron
op het Pentagon.
Hij wees nog op het feit dat er
slechts 16 minuten verstreken
zijn tussen Het moment dat de
betrokken Russische piloot vi
sueel contact kreeg met het
ongeïdentificeerde vliegtuig,
en het moment dat een raket
werd afgevuurd. Als de Russi
sche vlieger uit eigen waarne
ming zou hebben gemeld of
hebben bevestigd dat het om
een gewoon Boeing lijn vlieg
tuig ging, lijkt het niet waar
schijnlijk dat binnen enkele
minuten op het hoogste poli
tieke niveau in Moskou het
besluit tot neerschieten dat
een internationale crisis moest
veroorzaken is genomen.
Anderzijds blijven regerings
kringen in Washington zich
afvragen hoe de onmiskenbare
afmeting en vorm van een
Jumbo-jet (zonder reusachtige
radarschotel zoals de AWACS
die heeft) verkeerd kan zijn
geïnterpreteerd. Zelfs op ra
darschermen zou de Boeing
747, die bovendien relatief
laag vliegt, nauwelijks te ver
warren zijn met enig ander
vliegtuig.
Intussen verwachten waarne
mers in de V.S. dat in de nas
leep van het incident nog een
bitter conflict kan ontstaan
over de teruggave van de li
chamen van de slachtoffers.
„Wij willen onze eigen doden
begraven", verklaarde een lid
van president Reagans staf. Hij
wees erop dat de Russen
koortsachtig op zoek zullen
blijven naar het wrak en met
name naar de zwarte doos met
vluchtgegevens en cockpitcon
versatie van het verongelukte
vliegtuig, teneinde uit te slui
ten dat buitenlanders bewijs
materiaal in handen krijgen.
„Ze zullen daarom ook moei
lijk kunnen volhouden dat er
geen lichamen geborgen zijn",
aldus de Witte Huis-bron.
SUSKE EN WISKE DE HIPPE HEKSEN
(Vervolg van de voorpagina)
BEIROET/TEL AVIV De
Israëlische minister van de
fensie, Arens, heeft gisteren
verklaard niet te zullen accep
teren dat Syrische militairen
het Shoef-gebied binnentrek
ken. Hij noemde de gedeelte
lijke Israëlische terugtrekking
een test voor het Libanese le
ger en zei te verwachten dat
Syrië niet zal proberen het ge
bied binnen te gaan.
Drie Israëlische vliegtuigen
zijn gisteren in actie gekomen
tegen een colonne Syrische
tanks, die over de hoofdweg
Damascus-Beiroet oprukten
naar de plaats Bhamdoen.
Deze ligt in het Shoef-gebied.
Twee tanks zouden zijn uitge
schakeld. Het bleef nog ondui
delijk of de tanks door Syriërs
waren bemand en of zij Bham
doen wilden veroveren.
Israël heeft de verantwoorde-
Tijkheid voor de gevechten, die
uitbraken na de terugtrekking,
van de hand gewezen. De mi
nister van energiezaken, Mo-
dai, zei dat „Israël niet meer
verantwoordelijk is voor de
gevechten in de Shoef, dan de
voor gevechten in Cambodja".
De Israëlische regerings
woordvoerder, Meridor, zei
het betreuren dat het Libanese
leger niet het Shoef-gebied is
binnengetrokken.
In de Libanese media werd Is
raël beschuldigd van „dubbel
spel" door zich zonder vooraf
gaande waarschuwing of coör
dinatie met het Libanese leger
uit het Shoef-gebied terug te
trekken. De commandant van
de rechts-chrsitelijke militie,
Frem, zei dat „wij bereid zijn
al onze posities en kazernes in
het Shoef-gebied over te dra
gen aan het Libanese leger.
Wij weten niet wat er is ge
beurd. Nu staan wij voor een
oorlog".
Egypte beschuldigde Israël er
gisteren van plannen te heb
ben in Libanon te blijven en
riep de VS op te werken aan
een volledig Israëlisch vertrek
uit dat land. Dit zei de belang
rijkste adviseur van de Egypti
sche president, Al-Baz. Syrië
stelde gisteren in een officiële
verklaring, dat Libanon nu is
verdeeld en het noemde de te
rugtrekking een samenzwe
ring tussen Washington en de
Libanese regering.
Hoewel de VS nog op het laat
ste moment hebben gepro
beerd de gedeeltelijke terug
trekking te voorkomen, vormt
dit volgens president Reagan
geen belemmering voor de
Amerikaanse bemiddeling in
het Midden-Oosten
Het gouden echtpaar Slingerland.
:D
B
PP
,or
u'
SASSENHEIM Het echtpaar H. Slingerland/J. v.d. Berg j°n
trouwde 21 augustus, 50 jaar geleden, op het raadhuis van Sas- P*
senheim. De bruid bracht haar jeugd door in Sassenheim, de T
bruidegom in Zoeterwoude. Het echtpaar is altijd in Sassenheim l
blijven wonen, ruim 40 jaar in de Hoekstraat, en daarna tot op 1
heden in de Charbonlaan. 1st
i v
De bruid was tot haar trouwen „dagmeisje", en de bruidegom i t
ging na z'n schooljaren werken bij z'n vader op de vrachtvaar- figi
der, met zand en grint. Na opleiding tot machinist ging hij in Ijs
deze functie varen aan boord van een luxe jacht op zee, alsmede k
op de Rijn. In de eerste oorlogsdagen deed hij dienst bij de mari-
ne, maar hij kon na de capitulatie niet meevluchten naar Enge
land, omdat hij bij de Vaartuigendienst was ingeschakeld. Na de I
bevrijding werd de bruidegom kok bij de Binnenlandse Strijd
krachten, en kreeg de eervolle opdracht om het koninklijk jacht
Piet Hein uit Sleeswijk-Holstein op te halen. Na de oorlog wasr
hij werkzaam bij de drukkerij van de Haagsche Courant tot z'n,[D
pensionering.
In z'n vrije tijd was hij zeer actief in de schaats- en wielriiders-
sport. Voor al z'n activiteiten als trainer in de schaatssport kreeg
hij de koninklijke onderscheiding, ere-medaille verbonden aan
de Orde van Oranje Nassau, en bij het schaatsen behaalde hij
vele medailles. Bruid (70) en bruidegom (72) zijn beiden goed ge
zond. Ze hebben 1 zoon, 6 dochters en 17 kleinkinderen. Van
daag wordt het grote feest gevierd in de Oude Tol met een re- [ns
ceptie van half zes tot half zeven.
DEN HAAG De kosten
voor harttransplantaties kun
nen niet door de ziekenfond
sen worden vergoed, ook niet
als d$ operaties in Nederland
zouden worden verricht. Dit
schrijft staatssecretaris Van
der Reijden (Volksgezondheid)
in een brief aan de Nederland
se Hartpatiënten Vereniging
(NHV). De NHV had de staats
secretaris verzocht de kosten
a
van harttransplantaties door |gp
ziekenfonds of particuliereL,,
ziektekostenverzekeraar te la-JL
ten vergoeden. Van der Reij-^.
den is verder van mening datu
iniatieven om harttransplanta-I
ties in Nederland uit te voe- J!e'
ren, niet moeten worden gesti-j v
muleerd vanwege de huidigep
stand van de wetenschap en'I
de in het buitenland geboekte
resultaten. fer
