Aralmeer met
uitdroging bedreigd
•vergave leider Solidariteit
;ou onder druk zijn gebeurd
Argentijnse leiders
uit Falkland-oorlog
voor de krijgsraad
Nazi-organisatie behoort niet
fineer tot extremistische groepering
Pakistaanse
advocaten
protesteren
tegen lijfstraffen
Echte Merksigaar 66 ct.
Goeie Sigaar, Lekkere Prijs,
Slechts drie partijen mogen deelnemen aan Turkse verkiezingen
UITENLAND
£eidóc6otncmt
DONDERDAG 25 AUGUSTUS 1983 PAGINA 11
Niy-
itse arts beschuldigd
n proeven op zigeuners
iNN Een voormalige arts bij de Duitse
chtmacht zal terecht moeten staan op beschul-
ging van proefnemingen met gifgassen op zi-
uners in het concentratiekamp Natzweiler in
■ankrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog. De
rdachte is de 65-jarige Helmut Rühl, die in
52 in het Franse Metz bij verstek ter dood
erd veroordeeld. De autoriteiten van de Britse
»zettingszone van Duitsland waar Rühl toen
oonde, weigerden echter hem uit te leveren
in Frankrijk. Sindsdien kreeg de Westduitse
stitie nieuwe gegevens in handen die het mo-
ilijk maken in de Bondsrepubliek een proces
gen de arts aan te spannen. Zo spoorde het
enootschap voor christelijk-joodse samenwer-
ing in Giessen twee mensen, op die de experi-
enten van Rühl hebben overleefd.
Overleden na eten
geroosterde rat
SINGAPORE In Singa-
pore zijn deze week twaalf
Thaise bouwvakarbeiders
overleden na het eten van
geroosterde ratten. In som
mige delen van Thailand
geldt gebraden rat als een
delicatesse. De arbeiders
hadden de dieren op hun
werk gevangen. De ge
zondheidsautoriteiten van
Singapore hebben inmid
dels de gastarbeiders ge
waarschuwd tegen het eten
van de ratten, omdat ze
dragers van voor de mens
dodelijke ziekten kunnen
zijn.
Bush bezoekt
Oost-Europa
WASHINGTON De Amerikaanse
vice-president George Bush zal vol
gende maand een rondreis maken
langs zeven landen in Oost-Europa en
Noord-Afrika: Joegoslavië, Roemenië,
Hongarije, Oostenrijk, Marokko, Alge
rije en Tunesië. Zijn rondreis begint
op II september en zal in totaal tien
dagen duren. Het zal de eerste keer
zijn sinds de ambtsaanvaarding van
president Reagan dat een hoge Ame
rikaanse regeringsfunctionaris een be
zoek brengt aan Oosteuropese bondge
noten van de Sovjet-Unie. Bush was
eind vorig jaar zelf in Moskou ter ge
legenheid van de de begrafenis van
president Leonid Brezjnev.
Turkse arbeiders te klein
voor geïmporteerde machines
ISTANBOEL Turkse arbeiders zijn
over het algemeen te kort om veel van
de geïmporteerde machines te kunnen
bedienen, hetgeen het grote aantal be
drijsongevallen in Turkije verklaart.
Deze conclusie heeft een Turkse rege
ringscommissie getrokken na een diep
gaand onderzoek.
Volgens de commissie is gebleken dat
de Turkse fabrieksarbeider met een ge
middelde lengte van 1.68 meter de
kleinste is van Europa. De commissie,
drong er bij de regering op aan om de
geïmporteede machines te veranderen,
zodat zij overeenstemmen met Turkse
standaarden, teneinde ongelukken te
voorkomen.
Stokslagen
voorrechters
en agenten
LISSABON In Mozam
bique zijn twee politiea
genten veroordeeld tot ie
der vijftien stokslagen
voor een poging twee
meisjes te verkrachten.
Een rechter kreeg tien
stokslagen omdat hij de
zaak in de doofpot had
willen stoppen. Zijn colle
ga die hier achter was ge
komen aarzelde niet en
veroordeelde het drietal.
De lijfstraffen zullen in
het openbaar worden uit
gevoerd.
Regering Chili
staat herdenking
van Allende toe
SANTIAGO De Chileense
regering heeft de in de Demo
cratische Alliantie verzamelde
oppositiegroepen toegestaan
volgende maand een openbare
bijeenkomst te beleggen. Dat is
in tien jaar militair bewind
slechts een keer eerder voor
gekomen. De bijeenkomst
wordt gehouden op 4 septem
ber, wanneer het 13 jaar gele
den is dat de socialist Salvador
Allende tot president werd ge
kozen. Drie jaar later werd
zijn regering omver geworpen
door generaal Pinochet.
„Films sexschandaal
in VS bestaan niet"
LOS ANGELES De Ameri-
kaanse advocaat Robert Stein
berg is in staat van beschuldi
ging gesteld wegens het ge
bruik van een vals politierap
port. In dat rapport stond dat
films waarop volgens Stein
berg sexuele uitspattingen wa
ren te zien van functionarissen
van de regering-Reagan, uit
zijn kantoor gestolen zouden
zijn. „De theorie van de men
sen in deze zaak is dat de fims
nooit hebben bestaan", aldus
plaatsvervangend officier van
justitie Marsha Revel in Be
verly Hills. Volgens haar heeft
Steinberg de hele zaak verzon
nen.
)ost-
)uitsland
Ireigt
et nieuwe
aketten
OST-BERLIJN De DDR
teft gisteren meegedeeld dat
■n van de onvermijdelijke te-
mmaatregelen van het Sow-
-blok in geval van statione-
ng van de nieuwe Ameri-
inse wapens zou zijn het
latsen van kruis- en lange-
•afstandsraketten in landen
het Pact van Warschau.
Oostduitse leider Erich Ho-
ecker zei dit tegenover de
festduitse sociaaldemocrati-
•he ontwapeningsdeskundige
gon Bahr (oppositie). Als
ioskou gedwongen wordt zijn
nzijdige stop voor statione-
ng van nieuwe wapens voor
iddellange afstand op te ge
en, zou een bepaald aantal
•uisraketten moeten worden
itationeerd. Verder zou het
idzakelijk zijn doelmatige
irten operatief-tactische ra
tten voor langere afstand op
rooruitgeschoven posities te
atsen in landen van het
'arschau-pact, zo gaf het offi-
iele perbureau ADN de op-
lerkingen van Honecker
Men kan niet buiten beschou
wing laten dat de ophanden
lijnde omvorming van het ge-
lied van de Bondsrepubliek
lot een lanceergebied van eer-
;e-klapwapens een nieuwe si
tuatie schept daar dit de her
haling betekent van het ge
vaar van een nieuwe oorlog
tegen de Sowjet-Unie vanal
^Duitse bodem". Ook in Praag
is gedreigd met maatregelen
jwanneer de stationering van
[de nieuwe amerikaanse kern-
:aketten doorgaat.
ECOLOGISCHE RAMP DREIGT IN SOVJET-UNIE
MOSKOU Door een
reusachtige ecologische
ramp is het Aralmeer, een
enorm zoutwatermeer in
de Sovjet-Unie, de laatste
tien jaar de helft van zijn
water kwijtgeraakt en is
zijn kustlijn zestig kilome
ter teruggelopen.
Sommige wetenschapsmensen
zijn minstens even verontrust
over een voorstel dat is gedaan
om het probleem op te lossen
het overhevelen van miljoe
nen tonnen water uit twee ri
vieren in Siberië omdat een
dergelijke overheveling vol
gens hen het weer op aarde
zou kunnen beïnvloeden, de
geografie van de Noordpool in
de war sturen en delen van Si
berië uitdrogen.
In officiële kringen in Moskou
gaat men uit van de opvatting
dat de problemen met het
Aralmeer zijn ontstaan door
het roekeloos aftappen van
twee in het meer uitkomende
rivieren voor het bevloeien en
ontwikkelen van de droge ge
bieden van centraal Azië.
De redding van het Aralmeer
is een staatsprobleem gewor
den, zegt de schrijver van een
artikel in Moscow news. Al
eerder zijn berichten in de
pers verschenen over de pro
blemen rond het Aralmeer,
maar het artikel in Moscow
News geeft als eerste een idee
van de omvang van de ecolo
gische ramp die zich voltrekt
aan de binnenzee, die bij de
oude Russische kroniekschrij
vers bekend staat als „het
blauwe meer" vanwege de
verlokkelijke azuren schake
ringen van zijn water. Het
meer was vroeger twintig tot
vijfentwintig meter diep, maar
de waterspiegel is in zeer kor
te tijd tien meter gezakt. Ban
ken steken als moddereilan-
den uit het water omhoog.
Daar waar het water zich over
een afstand van vijftig tot zes
tig kilometer van de kustlijn
heeft teruggetrokken, is een
zoutbodem tevoorschijn geko-
De schrijver van het artikel in
Moscow News betreurt het dat
de Sovjet-geleerden zich pas zo
laat zijn gaan bezighouden met
deze ecologische ramp.
De uitgave van de Sovjet-en
cyclopedie van 1970 vermeldt
dat het Aralmeer in de jaren
vijftig „beduidend is gaan zak
ken" door „intensief onttrek
ken van water aan de rivier
Amudaria en de Syrdaria ten
behoeve van de irrigatie".
De daling van tien meter zou
zich in de laatste tien jaar
moeten hebben voltrekken.
Toch kwamen de Russische
media pas in 1978 naar buiten
met een afgerond plan om het
probleem op te lossen het
graven van een ruim tweedui
zend kilometer lang kanaal
dat water uit de Siberische ri
vieren Ob en Irtysj moet over
hevelen naar de Amudaria en
de Syndaria. Het is niet be
kend of de Sovjet-regering zijn
goedkeurig heeft gehecht aan
uitvoering van het plan.
Volgens het voorstel moet een
hoeveelheid van maximaal 25
duizend miljoen kubieke me
ter water worden afgetapt, een
onderneming waarvan sommi
ge geleerden vrezen dat deze
het het weer op aarde zouden
kunnen veranderen, de geo
grafie van de Noordpool in de
war sturen en gebieden uitdro
gen in Siberië, dat ook kampt
met een watertekort.
De bedenkingen van de we
tenschappers tegen het plan
worden in twee rapporten uit
de doeken gedaan. Volgens de
rapporten zouden wouden on
der water komen te staan
waardoor de vochtigheid in de
lucht zou verminderen en mo
gelijk een klimaatsverande
ring in de hele wereld zou
plaats vinden. Door water te
onttrekken aan de Ob zou men
ook de monding veranderen
van deze rivier, die in de Obs-
kaja Golf in het bevroren
Poolgebied uitstroomt met een
mogelijke invloed op het land
dat zich onder het ijs bevindt,
zo zeggen de rapporten.
Het rapport van 1978 vermeldt
dat meer dan honderd onder
zoeksbureaus aan de proble
matiek werken sommige aan
het omleidingsplan zelf. Laat
men de zaak echter op zijn be
loop, zo zeggen de geleerden
dan zijn de gevolgen ver
schrikkelijk.
Als het Aralmeer geheel droog
komt te liggen, zou 1000 mil
joen ton zout die het bevat
worden weggeblazen en het
omliggende gebied ongeschikt
maken voor bebouwing. Uit
het artikel in Moscow news
valt af te leiden dat het con
troversiële plan wordt doorge
zet.
ARSCHAU Een van
ondergrondse leiders
'an de verboden Poolse
'akbond Solidariteit, Wla-
slaw Hardek, die zich
iaandag bij de autoritei-
in had gemeld, is giste-
in in vrijheid gesteld. Dit
uit welingelichte bron-
ïen in Krakow meege-
leeld. Tevoren was hij
lan een langdurig verhoor
inderworpen over zijn
vakbondsactiviteiten in de
afgelopen maanden.
In Polen wordt daardoor het
vermoeden sterker, dat Har-
dek zijn verklaring van dins
dag, waarin hij voor de televi
sie zei dat verder verzet tegen
de Poolse machthebbers zin
loos is, onder druk heeft afge
legd.
Op de dag dat hij zich bij de
autoriteiten aangaf, heeft Har-
dek nog een oproep onderte
kend van de leiding van Soli
dariteit. Daarin wordt de Po
len gevraagd zich aan te slui
ten bij de langzaam-aan-actie
op de Leninscheepswerf in
gdansk en om deel te nemen
aan de demonstraties op 31 au
gustus. Westerse correspon
denten in Warschau kregen
die oproep gisteren in handen.
Zbigniew Bujak, een van de
vooraanstaande leiders van
Solidariteit, gelooft niet dat
Hardek zich vrijwillig heeft
gemeld. Volgens Bujak heeft
Hardek tot op het laatste mo
ment deelgenomen aan de
werkzaamheden van Solidari
teit. Niets wees er op dat hij
van plan was de strijd op te
geven en zich aan te geven, al
dus Bujak. „Tot op dit moment
weet ik niet hoe het is geko
men dat hij in handen van de
autoriteiten is gevallen, of hoe
het is gekomen dat hij op de
televisie is verschenen. Het
betekent hoe dan ook een ver
lies, maar tot nu toe hebben
we verliezen goed kunnen ma
ken'1, aldus Bujak.
Honderden Pakistaanse
advocaten hebben gede
monstreerd gehouden te
gen de vonnissen van mili
taire tribunalen, waarbij
arrestanten, die protes
teerden tegen tegen het
militaire bewind van presi
dent Zia oel-Haq, werden
veroordeeld tot zweepsla
gen. Ook hebben de advo
caten gisteren uit protest
tegen deze vonnissen de
gehele dag het werk neer
gelegd.
Behalve door de advoca
ten werd ook door studen
ten geprotesteerd tegen
de uitgesproken lijfstraf
fen. In de provincie Sind,
waar het verzet tegen het
Pakistaanse régime het
felst is, kwam het gisteren
opnieuw tot ongeregeldhe
den. Er zouden diverse ge
wonden zijn gevallen. Het
aantal doden als gevolg
van de protesten van de
afgelopen dagen is al tot
boven de dertig gestegen.
ONDERZOEKSCOMMISSIE STELT VOOR:
BUENOS 'AIRES De
Argentijnse leiders (mili
tairen en een aantal bur
gers) die vorig jaar de oor
log om de Falkland Eilan
den begonnen, zouden
voor de krijgsraad moeten
komen wegens de incom
petente manier waarop zij
de hele zaak hebben be
handeld. Zo klopte er
niets van de pogingen de
eilanden na de invasie te
verdedigen. Ook had men
serieuzer moeten streven
naar onderhandelingen,
toen duidelijk werd dat
Groot-Brittannië de eilan
den wilde heroveren.
Een en ander blijkt uit twee
rapporten die dinsdag en giste
ren zijn gepubliceerd door het
Peronistische Argentijnse dag
blad „La Voz". Het gaat om
rapporten van de onderzoeks
commissie van generaal Benja
min Rattenbach, die tot taak
heeft de zaak van de Falk
land-oorlog tot op de bodem
uit te zoeken.
Dinsdag publiceerde de krant
een twee maanden oud werk
document van de commissie,
waarin onder anderen ex-pre-
sident Galtieri en de vroegere
minister van buitenlandse za
ken, Nicanor Costa Mendez,
verantwoordelijk werden ge
steld voor de nederlaag. Zo
overschatte Costa Mendez de
steun die Argentinië van de
Verenigde Staten en in de
Verenigde Naties zou krijgen.
In het rapport wordt voorge
steld Galtieri, Costa Mendez
en vier ander hoge militairen
voor een krijgsraad te dagen.
In het rapport dat „La Voz"
gisteren publiceerde wordt
vooral de haast bekritiseerd,
waarmee de hele Falkland-
operatie werd uitgevoerd.
FELLE PROTESTEN TEGEN BESLUIT VAN REGERING-KOHL
uit»
lijk,
ba
ls:
gei)}}
7h± 1
BONN In West-Duits-
land is een storm van pro
testen opgestoken tegen
het besluit van de rege-
ring-Kohl om een organi
satie van voormalige SS-
PUfers te schrappen van de
lijst van extremistische
groeperingen.
Het gaat om het „Burides-
verband der Soldaten der
ehemaligen Waffen-SS"
(HIAG), dat regelmatig
bijeenkomsten houdt en
ook een tijdschrift uitgeeft
waarin herinneringen aan
de Tweede Wereldoorlog
worden opgehaald. Vol
gens de woordvoerder van
het ministerie van bin
nenlandse zaken, Butz, is
het besluit om de HIAG
„tot nader order" van de
lijst te schrappen, uitslui
tend op juridische gron
den genomen.
Voor de opneming van een ex
tremistische groepering op de
lijst is het, volgens Butz, nood
zakelijk dat moet worden be
wezen dat zij een doel na
streeft dat in strijd met de
grondwet is. Bij de beslissing
van de regering zou een be
langrijke rol hebben gespeeld,
dat op de kalender die de
HIAG jaarlijks uitgeeft, niet
meer gedenkdagen uit de nazi-
-tijd worden vermeld.
De plaatsvervangend fractie
voorzitter van de sociaal-de
mocratische oppositie, Emmer-
lich, had geen goed woord
over voor het regeringsbesluit.
Volgens hem heeft het kabinet
aan de HIAG een „zeeppoe
derglans" gegeven, waardoor
„de strijd tegen het rechtse ex
tremisme wordt bemoeilijkt".
Emmerlich vindt dit temeer
verwerpelijk, omdat op het
ogenblik de ontvankelijkheid
voor rechtse denkbeelden met
name onder de jeugd toe
neemt.
Volgens hem viert de HIAG-
nazi-gedenkdagen, zoals de
verjaardag van Hitier. Boven
dien draagt zij bij tot de ver
spreiding van leugens over de
uitroeiing van joden door de
nazi's.
IRpMpMH
nm
jglgj
ELÜAS CORONA KB 120
Geen krant ontvangen? Bel tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoonnr. 071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
Liberia opent
ambassade in
Jeruzalem
JERUZALEM Liberia gaat
binnenkort een ambassade in
Jeruzalem openen. Dit is een
direct gevolg van het herstel
van de diplomatieke betrek
kingen met Israël, aldus heeft
de Liberiaanse minister van
buitenlandse zaken gisteren in
Jeruzalem verklaard.
Het wordt daarmee het tweede
Afrikaanse land na Zaïre dat
een ambassade in Jeruzalem
heeft. Tijdens de Oktoberoor-
log van 1973 verbraken 25
Afrikaanse landen de diplo
matieke betrekkingen met de
joodse staat. Israël gaat militai
re adviseurs zenden naar libe-
ria, die hulp zullen verlenen
bij de opleiding van liberiaan-
se militairen.
RUITENHEER
ANKARA Slechts drie van
de vijftien aangemedle politie
ke partijen mogen meedoen
aan de algemene verkiezingen,
die in november in Turkije
worden gehouden. Dit meldde
het semi-officiële Anatolische
Nieuwsagentschap.
De drie partijen, twee rechtse
en een centrumlinkse, zijn de
enige groeperingen die zijn
goedgekeurd door het militaire
bewind. Gistermiddag verliep
de termijn van inschrijving.
Partijen die wilden meedoen
aan de verkiezingen dienden
aan een aantal voorwaarden
voldoen. Zo moest iedere partij
ten minste dertig oprichters
kunnen opvoeren tegen wier
persoon de regering geen be
zwaren had. Bovendien moes
ten de partijen vertegenwoor
digd zijn in ten minste de helft
van de 68 Turkse provincies.
De verkiezingen, die binnen
kort worden gehouden, zijn de
eersten sinds de militairen in
september 1980 de macht gre
pen.
Nieuwsagentschap zijn slechts
die partijen goedgekeurd, die
voor het verstrijken van de in
schrijvingstermijn reeds het
groene licht kregen. Zij zijn de
rechtse Nationalistische Demo
cratie-Partij, de eveneens
rechtse Vaderlandspartij en de
centrumlinkse Volkspartij.
Volgens het Anatolisch Volgens waarnemers zijn pre
sident Evren, die de coup van
september 1980 leidde, en de
andere vier leden van de Na
tionale Veiligheidsraad altijd
van plan geweest niet meer
dan een beperkt aantal partij
en toe te laten. Dit ondanks
kritiek dat een dergelijke op
stelling in strijd is met de be
loofde terugkeer naar een de
mocratisch systeem.
