VUF
KEER
20
LEKKER
ALSEEN
In Hoofddorp bloeit deze week
's werelds grootste bloemstuk
Vliegtuigslachtoffers
kunstenaars De Appel
IEER DAN DUIZEND VARIËTEITEN
reen regeling
oor regentschap
oor ziekte Claus
wÊÈm
Ook CDA wil onafhankelijk
onderzoek af faire-Valk
Onderwijsbonden door schoolgeldplan in moeilijke positie gemanoeuvreerd
Regering wil aanschaf Patriot-raket uitstellen
169
'SI! m
MNENLAND
Ccidóc Souoant
WOENSDAG 24 AUGUSTUS 1983 PAGINA 7
•ijs voor
""jerrekundige
JNINGEN De Amsterdamse ster-
[undige dr. J.A. van Paradijs krijgt de
oor Schmeits-prijs voor Sterrenkunde
ens zijn onderzoek aan compacte rönt-
jronnen in de Melkweg. Deze onder-
iis Riding wordt om de drie jaar toege-
nL,d aan Nederlandse astronomen die
igei er dan 40 jaar zijn. Paradijs is werk-
3 tot n bij het sterrenkundig instituut An-
Pannekoek in Amsterdam. Hij ont-
te onder meer dat bronnen die uitbar-
jen vertonen, afkoelende resten van
re sterren zijn en geen zwarte gaten
s voorheen werd aangenomen. Het is
weede keer dat tot uitreiking van de
wordt overgegaan. Drie jaar geleden
el vo 'inE de Utrechtse hoogleraar prof. dr.
Graj .amers de prijs.
AMSTERDAM/BERN Onder de vijf slachtoffers die zaterdag
in het Zwitserse Interlaken bij een vliegtuigongeluk om het le
ven kwamen, zijn drie kunstenaars van de Stichting De Appel
in Amsterdam. Het gaat om de de 48-jarige, in Amsterdam wo
nende Duitser Gerhard von Graevenitz, die bekendheid genoot
in de experimentele kunst, Josine van Droffelaar (37) en Wies
Smals (43). Ook de 25-jarige sportvlieger-instructeur Martien
Barkhuis en het drie maanden oude zoontje Hendrik van Wies
Smals vonden de dood in het op de Rotterdamse Aeroclub ge
huurde sportvliegtuigje, een Piper Warrior 28. De (bestuursle
den van De Appel waren van hun route afgeweken om een drij
vende sculptuur in de Thunner See vanuit de lucht te bekijken.
De leden van De Appel zouden in Zwiterserland een kunstpro
ject uitvoeren. Hun vliegtuig is in zwaar weer in een doodlopen
de vallei tegen een berg te pletter gevlogen. Een woordvoerder
van de Kunstraad heeft gisteren gezegd dat De Appel nu „in
feite niet meer bestaat".
Protest tegen „zakgeld'1
aspirant-agenten
UTRECHT De politiebonden ACP en
NPB hebben zich gisteren tijdens overleg
met het ministerie van justitie 'furieus'
verzet tegen de nieuwe salariëring van as
pirant-agenten. Volgens deze regeling
krijgen aankomende agenten tijdens hun
opleiding 700 gulden „zakgeld" per
maand.
Voorheen kregen aspirant-agenten afhan
kelijk van hun leeftijd ongeveer 1.400 tot
2.300 gulden bruto per maand. De nieuwe
maandgeldregeling is ingesteld om de ho
gere kosten te dekken van de Herziene
Primaire Opleiding (HPO) voor agenten
van gemeente- en rijkspolitie, die per 1
oktober van start gaat. De opzet om meer
oudere mensen bij de politie te krijgen
wordt volgens de politiebonden door de
maandgeldregeling volkomen gedwars
boomd.
Plezierboten
moeten veiliger
DEN HAAG Minister Smit-
Kroes (verkeer en waterstaat) wil
vanaf 1 januari 1985 eisen gaan
stellen aan de veiligheid op ple
ziervaartuigen. De eisen zullen be
trekking hebben op de gasinstal
laties aan boord, het motorbrand
stofsysteem, de reddingsmiddelen,
de stuurinrichting en de vluchtwe
gen. De maatregelen zullen eerst
nog met de betrokken organisa
ties worden doorgesproken. De
minister heeft dit het Tweede Ka
merlid Castricum (PvdA) laten
weten in antwoord op schriftelij
ke vragen over een ongeval met
enkele pleziervaartuigen begin
juli.
AMSTERDAM Je
taalt uit alle uithoeken
an de wereld, van Thai-
and tot de Ivoorkust,
'an Taiwan tot Kenia,
lit Singapore en Austra-
ië, meer dan 1000
iloemsoorten bij elkaar.
dat fleurige goed laat
vervolgens door een
Amsterdamse bloemsier-
[unstenaar in elkaar
iriegelen. Zo krijg je au-
imatisch 's werelds
ootste en duurste
iloemstuk. Ook het
tooiste? „Het mag geen
immeltje worden", zegt
fohan Weisz, die de klus
iorgen gaat opknappen.
Eet wordt in ieder ge
il een fraaie promotie
•or Nederland".
ohan Weisz heeft als bloem-
ierkunstenaar al een in
drukwekkende staat van
dienst. Zo verzorgde hij de
decoratie van de Grote Kerk
In Amsterdam bij de kroning
van Beatrix. Reisde van oost-
naar westkust in de Verenig
de Staten om de Amerikanen
..bloemen-minded" te maken.
En scoorde hoge ogen bij ver
schillende internationale
bloemententoonstellingen
Nu dan het grootste bloem
stuk ter wereld. „Dat doe ik
voor de aardigheid", zegt
Weisz. „Ik houd er geen cent
aan over, maar ik vind het
wel leuk om in het Guiness
Book of Records te komen.
Zo ijdel ben ik wel".
De laatste paar weken zit Jo-
han Weisz ieder vrij uurtje
met zijn neus in de bloemen-
boeken. Dan verdiept de
bloemenman uit Amsterdam
zich in soorten die hij nog
nooit in zijn groene vingers
heeft gehad. Om te voorko
men dat de bloemen al ver
welkt zijn voor ze in het ont
werp geprikt zijn, moeten
alle bloemen namelijk op het
laatste moment aangevoerd
worden. „Ik weet niet waar
ik aan begin", verzucht'
Weisz. „Tot het laatste mo
ment blijft het gissen wat
voor bloemen ik krijg".
Toch heeft de bloemenman
al een ontwerp gemaakt. De
meer dan duizend verschil
lende bloemsoorten wil hij
allemaal tot hun recht laten
komen in een „moderne pa
rallelschikking", waaruit zo'n
vijf zuilen omhoog rijzen.
Weisz: „Ik heb wel een beetje
een idee wat ik wil maken.
De verschillende bloemsoor
ten worden zo veel mogelijk
in hun natuurlijke omgeving
geplaatst. Waterplanten ko
men in een natte omgeving,
rotsplanten in een rotsige
sfeer. Zo kun je voorkomen
dat er een onordelijke chaos
ontstaat".
Er is een ijzeren werkschema
gemaakt, dat ervoor moet
zorgen dat het bloemstuk op
tijd klaar komt. Morgenoch
tend negen uur stipt begint
de ruwbouw; het opzetten
van het „dode" materiaal en
de voedingsbodems waarin
de bloemen drie dagen lang
moeten bloeien. Twee uur
's middags wordt de eerste
bloem in het raamwerk ge
stoken. Vervolgens werkt
Weisz, overigens met de hulp
van vier medewerkers, conti
nu door tot twaalf uur
's nachts. Het grootste
bloemstuk ter wereld staat er
niet zomaar. Vrijdagochtend
7 uur wordt het werk na een
korte nachtrust weer hervat,
's Middags drie uur tenslotte,
kan de bloemenman als alles
goed is gegaan het glas hef
fen op de afronding van zijn
jongste creatie.
Hobby
Weisz ziet het bloemschikken
als een uit de hand gelopen
hobby. „Mijn familie heeft
altijd gezegd: je bent knetter
gek", bekent de bloemen
man. „In ons gezin is ieder
een in de muziek gegaan,
zonder uitzondering. Maar ik
wilde per se in de bloemen.
Ik hou enorm van natuurlij
ke dingen. Een roos die uit
de knop komt. dat vind ik
prachtig. En bloemschikken
is toch net zoiets als muziek
maken. Je ziet meteen resul
taat van je werk en het is ook
een creatieve bezigheid".
„Bloemen gaan me aan het
hart", vervolgt Weisz. „Wat
het mooie van het werken
met bloemen is: het is levend
materiaal. Je weet onbewust
dat er een einde aan komt.
Een bloem sterft, vanaf het
moment dat je hem afsnijdt.
Het is net als met het leven:
je hebt maar een hele korte
tijd om er van te genieten".
Morgen en vrijdag kan het
publiek het bloemstuk-in-
wording van Johan Weisz
gratis gadeslaan in de hal
van de Sheraton Schiphol
Inn te Hoofddorp. Morgen
laat de bloemsierkustenaar
zich op de vingers kijken tus
sen 16.00 en 22.00 uur, vrij
dag tussen 10.00 en 12.00 uur.
Zaterdag kan men de bloe
menpracht tussen 9.00 en
22.00 uur bezichtigen. Zondag
wordt het bloemstuk „afge
broken" en via het Rode
Kruis over verschillende
openbare instellingen in
Zuid-Holland verdeeld. Het
bloemenproject wordt ge
sponsord door Sheraton, de
bloemenhandelaar Zurel uit
Aalsmeer, die de aanlevering
van de bloemsoorten ver
zorgt en Johan Weisz zelf.
PAUL KOOPMAN
Johan Weisz ziet het bloemschikken als een uit de hand gelo
pen hobby. ,,ln ons gezin is iedereen in de muziek gegaan,
maar ik wilde per se in de bloemen
rvolg van de voorpagina)
Igens de wet is prins
nis de eerste kandidaat
het regentschap, in
geval koningin Bea-
(tijdelijk) niet in staat
zijn haar ambt uit te
enen. Hoewel het dui-
ijk is dat de prins mo-
teel een dergelijke
k niet aan zou kunnen,
iet niet nodig speciale
irzieningen te treffen,
blijkt uit schriftelijke
woorden van premier
Dbers op vragen, die
Tweede-Kamerlid
tmaat (Centrumpartij)
der op die dag had ge-
d. Janmaat had om
ndelinge beantwoor-
g gevraagd.
ibers wijst erop dat er in
itelling tot tijdens de re
gering van koningin Juliana
nu twee kandidaten voor
het regentschap zijn. De ande
re kandidaat is prinses Mar
griet. Als Claus geen regent
kan of wil zijn, komt zij auto
matisch voor dit ambt in aan
merking. De ministerraad is
de instantie, die beslist of prins
Claus, in het geval hij' dit zelf
wel zou ambiëren, regent kan
zijn.
De regering heeft weliswaar
tot taak het staatshoofd tegen
lastercampagnes te bescher
men, maar dat wil nog niet
zeggen dat zij op elke publica
tie „in de sensatiepers" behoeft
te reageren, aldus Lubbers. De
premier doelt op berichten in
vooral Westduitse boulevard
bladen over een handen zijnde
echtscheiding en-of een aftre
den van de koningin. Lubbers
ontkent dat er tijdens het ko
ninklijk bezoek van vorig jaar
aan de Verenigde Staten in
New Vork iets compromitte-
Het koninklijk gezin gisteren In de tuin van Huis ten
Bosch
rends'is gebeurd, zoals gemeld we Re vu had bericht dat de
door het weekblad Nieuwe prins zonder veiligheidsfunc-
Revu. „Een zodanig incident tionarissen het nachtleven van
heeft niet plaats gehad". Nieu- New York zou zijn ingegaan.
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG CDA-frac-
tievoorzitter Bert de Vries
vindt het vooralsnog niet
noodzakelijk dat de Twee
de Kamer zelf de even
tuele betrokkenheid on
derzoekt van de Neder
landse Militaire Missie bij
de staatsgreep van Bouter-
se in Suriname. Aangezien
ook VVD-leider Nijpels op
dit standpunt staat, is het
waarschijnlijk dat de rege
ring haar zin krijgt en een
niet-parlementaire com
missie belast wordt met
het uitzoeken van deze af
faire-Valk.
Wel meent De Vries dat zo'n
commissie uit onafhankelijke
personen moet bestaan en niet
uit ambtenaren van het minis
terie van Defensie. Het mag
niet zo zijn dat dezelfde men
sen, die wellicht een rapport
over de zaak-Valk in de doof
pot stopten, nu zelf tot onder
zoekers worden benoemd. Bij
het CDA denkt men dus aan
een commissie van externe
deskundigen, die verslag uit
brengt aan de regering.
De affaire-Valk kwam van
middag weer aan de orde in
een besloten vergadering van
de Kamercommissie voor in
lichtingen- en veiligheidsdien
sten. Vorige week had deze
commissie door afwezigheid
van De Vries (vakantie) geen
standpunt kunnen bepalen. De
ministers De Ruiter (defensie)
en Van den Broek (buiten
landse zaken) deelden mee dat
zij het gedrag van de Neder
landse Militaire Missie in Suri
name ten tijde van de staats
greep van Bouterse wilden la
ten onderzoeken door een
ambtelijke commissie, een
commissie van externe des
kundigen of een mengvorm
daarvan.
PvdA-leider Den Uyl stelde
dat de Tweede Kamer van
meet af aan betrokken diende
te worden bij het onderzoek.
Hij wees erop dat het parle
ment tót nu toe zeer onvolle
dig was ingelicht door de rege
ring. Den Uyl stelde dus voor
een Kamercommissie te be
noemen, zoals die welke enke
le jaren geleden de affaire-
Aantjes onderzocht. Hij werd
daarin gesteund door zijn col
lega Engwirda van D'66
Nijpels koos de zijde van de
beide ministers. De Vries lijkt
dat nu ook te doen, mede om
dat de Kamer al bezig is met
een parlementaire enquête
naar de RSV-affaire en ook
nog diverse andere onderzoe
ken. Bovendien is het zo dat
de uitkomsten van het onder
zoek toch worden voorgelegd
aan de Kamer, die dan alsnog
kan besluiten dat er meer
moet worden gedaan. De Vries
wilde zich overigens vanoch
tend nog niet geheel vastleg
gen. Hij sloot niet uit dat het
CDA zou instemmen met een
gedeeltelijke betrokkenheid
van de Kamer bij het onder
zoek.
J' N HAAG Het plan
J, i minister Deetman, om
anji deel van de bezuini
gen te vinden door in-
16 iring van schoolgeld-
°tu fing voor leerplichti-
heeft de onderwijs
bonden in een moeilij-
positie gemanoeu-
rs"u}erd. Ook de regerings
tijen zijn zeer voorzich-
met hun commentaren
de weinig plezante
atregel, die voortijdig is
gelekt.
tman moet op de begroting
'84 nog eens 225 miljoen gul
den structureel ombuigen en
het ziet ernaar uit dat het uit
lekken van dit voorstel voor
de minister een proefballon is
om de meningen in het onder
wijsveld te peilen.
De VVD zegt het er moeilijk
mee te hebben, dat zal best,
maar deze fractie zal waar
schijnlijk wel akkoord gaan
met de maatregel. Het CDA
wil liever niet officieel reage
ren op het voorstel, dat im
mers nog niet als zodanig be
staat. Wel begrijpelijk, want
juist het CDA heeft zich in het
verleden samen met de PvdA
verzet tegen eerdere aanvallen
op het gratis onderwijs voor
leerplichtigen. In 1972 kwam
de toenmalige onderwijsminis
ter Van Veen (CHU) tijdens
het kabinet-Biesheuvel ook al
met het voorstel om voor het
gehele voortgezet onderwijs
schoolgeld te heffen. De frac
ties van KVP, AR en CH
noemden dat toen een verkap
te vorm van belastingheffing.
Nu Deetman (ook van CHU-
afkomst) elf jaar later hetzelf
de probeert, voelt het CDA
zich natuurlijk weinig comfor
tabel. De PvdA zal fel tegen
dit plan verzetten, maar zon
der steun van het CDA zal dat
weinig uithalen.
De onderwijsvakbonden zijn
uiteraard eveneens tegen de
heffing van schoolgeld bij
leerplichtige kinderen vanaf
12 jaar, maar vrezen ander
zijds dat alternatieve bezuini
gingen nog meer arbeidsplaat
sen in het onderwijs gaan kos
ten. De bonden stellen zich
alle op het standpunt dat on
derwijs gratis moet zijn zolang
er leerplicht moet zijn.
De KOV, de grootste onder
wijsbond, stelt dat men aan
deze maatregel de voorkeur
geeft boven het verlies van
nog eens duizenden arbeids
plaatsen. Ook het Nederlands
Genootschap van Leraren
staat op het standpunt dat er
in ieder geval niet nog meer
werkgelegenheid in het onder
wijs verloren mag gaan. De
PCO daarentegen wijst de be
zuinigingsmaatregel van mi
nister Deetman resoluut af.
„Onderwijs voor leerplichtigen
moet gratis zijn", aldus PCO-
voorzitter Ter Haar. Ook de
ABOP wijst het voorstel af.
Minister Deetman moet nu
maar eens tot de overtuiging
komen dat er niets meer te be
zuinigen valt op de onderwijs
begroting, meent de ABOP
Deze bond vindt dat op deze
wijze vakbonden en ouderor
ganisaties tegen elkaar dreigen
te worden uitgespeeld.
Het feit dat minister Deetman
nu zijn bezuinigingen moet
vinden door middel van een
maatregel, die lang gekoester
de tradities aantast, geeft wel
aan dat voor hem de keus ui
terst beperkt is geworden
Door de vele voorgaande be
zuinigingsronden is alle rek
uit de begroting verdwenen en
zijn alle mogelijke „franjes"
reeds afgeknipt. Wil Deetman
nu opnieuw structureel bezui
nigen, dan is hij wel gedwon
gen om het te zoeken óf in de
werkgelegen heidssf eer óf in
de sfeer van de eigen bijdra
gen.
Het profijtbeginsel, zoals mi
nister Pais dat noemde, wordt
nu op een andere wijze toege
past. Twaalf- tot zestienjarigen
vallen onder de leerplichtwet
en iedereen was het er tot nu
toe over eens dat verplicht on
derwijs gratis moet zijn. Of dat
principe nog langer te handha
ven valt. zal mede afhangen
van de vraag of er nog een al
ternatieve bezuiniging te vin
den is, die niet nog eens dui
zenden mensen op straat zet
Zeker in CDA-kringen zal
driftig naar een oplossing wor
den gezocht.
FRANS WEERTS
HEMELS
hebje eev
V KT.
DEN HAAG De rege
ring heeft aan de NAVO
laten weten dat zij de aan
schaf van het Patriot-sy
steem, dat de Nike-Hercu-
les-luchtdoelraket in 1986
zou moeten gaan vervan
gen, graag nog een jaar
uitsfelt. De belangrijkste
reden vormen de kosten:
1,3 miljard gulden.
Dat geld heeft het ministerie
van defensie niet, nu het zo
veel heeft moeten bijdragen
aan de redding van de marine
werven van RSV. Of de Pa
triot-raketten, waarvan Ne
derland er 160 zou kopen met
20 mobiele lanceerinrichtin-
gen, er inderdaad later komen,
zal worden meegedeeld in de
Defensienota (meerjarenplan)
Deze verschijnt aan het eind
van het jaar, nadat omstreeks
oktober de NAVO heeft gerea
geerd op de beleidsvoorne
mens van de Nederlandse re
gering. In de NAVO is het ge
bruikelijk dat een staat aan
andere lidstaten advies vraagt
over ingrijpende plannen. De
aanschaf van de Patriots
maakt onderdeel uit van de
plannen vên minister De Rui
ter om een aantal kerntaken
af te stoten. De Patriot is een
conventioneel wapen, dat ge
lijkwaardig wordt geacht aan
de nucleaire Nike-Hercules
STAATSSECRETARIS
VAN DER REIJDEN:
Voor zware
ingrepen
handtekening
van patiënt
vereist
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG De patiënt
zal bij ingrijpende medi
sche behandelingen
schriftelijk toestemming
moeten verlenen aan de
arts.
Dit stelt staatssecretaris Van
der Reijden (volksgezondheid)
in een nota over het patiënten-
beleid, die naar de Tweede
Kamer is gezonden. Van der
Reijden vindt dat over elke
medische behandeling over
eenstemming moet bestaan
tussen patiënt en arts. Onder
ingrijpende behandeling wordt
bijvoorbeeld een amputatie of
sterilisatie verstaan. Voor een
blindedarmoperatie bij een
acute ontsteking is geen hand
tekening nodig, omdat in zo'n
geval geen alternatief mogelijk
is. In de nota kondigt Van der
Reijden een aantal maatrege
len aan die de positie van de
patiënt zullen versterken. Zo
zal het klachtenrecht worden
geregeld in een wet die voor
alle tereinen zal gelden. Ver
der komt er een speciale rege
ling voor het verstrekken en
bewaren van patiëntengege-
Bijval voor
stiptheidsactie
vliegbasis
LEEUWARDEN De giste
ren gestarte stiptheidsactie van
het militair personeel op de
vliegbasis Leeuwarden krijgt
veel bijval, zo hebben de actie
voerders laten weten.
Naast sympathiebetuigingen
uit eigen kring heeft de actie
leiding ook steun gekregen
van andere onderdelen van de
krijgsmacht, onder meer van
leden van de Nederlandse offi
cieren vereniging NOV. CNV
en Abvakabo hebben zich
eveneens solidair verklaard
De actie richt zich tegen een
zijdige ingrepen in de finan
ciële arbeidsvoorwaarden door
de politieke defensieleiding
De militairen willen alleen
„inleveren" indien „de daling
van koopkracht op hetzelfde
niveau geschiedt als voor het
overig rijkspersoneel geldt".
J Wat is vi|f keer zo lekker als één
1 reep chocolade van Jamin?
I Precies, vijf repen chocolade van
I Jamin. Melk, puur en
I butterscotch. Maar
1 liefst 25 gram per
stuk. Vijf stuks ifè5
