Verbanning van Schiphol
probleem voor Air Holland
N
Nederlandse bedrijven staan klaar
om de Perzische Golf te zuiveren
Duizenden kinderen jaarlijks onnodig op operatietafel
Margarine
nog duurder
Von Weizsacker
vrijwel zeker
nieuwe presiden t
Bondsrepubliek
GETEMPERDE VREUGDE BIJ LUCHTVAARTREDER JOHN BLOCK
BINNENLAND/BUITENLAND
ficidaeSotwatit
WOENSDAG 24 AUGUSTUS 1983 PAGINA 1| pQ
WEGENS VERMOEDELIJKE VERGIFTIGING
DEN HAAG Onder het
motto „Je kunt ze ook
geen tel alleen laten" is
de nationale voorlich
tingsactie „Preventie van
vergiftigingen bij kinde
ren" van start gegaan.
Voor deze landelijke cam
pagne, die wordt georga
niseerd door de Stichting
Consument en Veiligheid,
gaf staatssecretaris Van
der Reijden van WVC gis
teren officieel het start
schot.
Hij kondigde aan dat er bin
nen afzienbare tijd bindende
voorschriften van kracht zul
len worden over verpakking
van een aantal gevaarlijke
huishoudelijke middelen.
De campagne heeft tot doel
ouders beter te informeren
over de huishoudmiddelen die
absoluut buiten bereik van
kinderhandjes gehouden moe
ten worden. Want daar schort
nog wel het een en ander aan.
Duizenden kleine kinderen lo
pen in huis een vergiftiging op
door het consumeren van ma-
chinevaatwasmiddelen, kunst
gebitreinigers, ammonia, ko
perpoets, kwastenreiniger,
lampolie, insecticiden, ratten-
gif, geneesmiddelen, enz. enz.
Weliswaar is het aantal vergif
tigingen met dodelijke afloop
miniem, twee a vier per jaar,
maar jaarlijks belanden onge
veer 3000 kinderen met een
vermoedelijke vergiftiging in
een ziekenhuis, waar ze onder
worpen worden aan akelige
behandelingen, zoals maag
spoelen, bloedprikken of slok-
darmonderzoek. Nog eens 7000
kinderen moeten door de huis
arts of poliklinisch worden be
handeld.
In veel gevallen blijkt boven
dien achteraf dat een kind
voor niets binnenstebuiten is
gekeerd, omdat er sprake is
van loos alarm. Een voorbeeld:
in de afgelopen vier jaar on
dergingen 573 kinderen on
der narcose een behande
ling waarbij met een metalen
buis in hun slokdarm werd ge
keken, omdat het vermoeden
bestond dat ze een bijtend
huishoudmiddel hadden bin
nengekregen. Dat kan tot ge
volg hebben dat zich litteken
weefsel vormt, waardoor de
slokdarm samentrekt. Van die
573 kinderen bleken er slechts
124 inderdaad iets te manke-
tingen, die overigens steeds
meer veld winnen, is het pro
bleem maar gedeeltelijk opge
lost, aldus directeur W. Rog
mans van de Stichting Consu
ment en Veiligheid. Ten eerste
is de vindingrijkheid van kin
deren om flessen, doosjes,
doordrukstrips en dergelijke
open te krijgen grenzeloos.
Zelfs de zogenaamde „kinder-
veilige" verpakkingen peute
ren 20 van de 100 kinderen
binnen vijf minuten moeite
loos open, zo hebben tests uit
gewezen. Bovendien gebeuren
de meeste ongelukken terwijl
de gevaarlijke huishoudmidde
len onafgesloten voor het grij
pen staan, omdat ze op dat mo
ment worden gebruikt. Zo
hebben de meeste producenten
de laatste jaren kinderveilige
sluitingen aangebracht op
lampolie, maar dat heeft niet
mogen baten. Als de olie in de
lamp zit kan de kleuter er wel
bij, vooral bij het „glaasje met
drijvende pit", dat de laatste
tijd erg populair is.
JBI
1YI
derdi
bov
DEN HAAG Als de Euroe
pese Commissie haar zin ki
wordt de margarine straks
kwartje per pakje duurdei
Gevoegd bij de prijsverhogin imenij
met een dubbeltje als gevolispier)
van de duurdere dollar, bete f-v°or
kent dit een eengevoelige aan naaste
slag op de portemonnaie va burge
de consument, zo heeft giste :ren s
ren de Consumenten Commis lürnfc
sie voor Europa gewaar teger
schuwd. De Europese Commis 'C Kö
sie wil de margarine-heffin 1
gebruiken om de olijfoliepn h
duktie van de lidstaten
de Middellandse Zee te s
dieren.
Richard Von Weizsacker
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
BONN Richard von Weizsacker, de populaire burge
meester van West-Berlijn, wordt vrijwel zeker de nieu
we president van de Bondsrepubliek. Nu ook bonds
kanselier Helmut Kohl de zijde van zijn christen-de
mocratische partijgenoot heeft gekozen lijkt niets de
intrek van Von Weizsacker in Villa Hammerschmidt,
de ambtswoning van de president in Bonn, nog in de
weg te kunnen staan.
Von Weizsacker zal in 1984 de christen-democraat Karl Carstens
opvolgen, die geen zin heeft in een tweede ambtstermijn van
vijf jaar. Officieel heeft Von Weizsacker zich niet kandidaat ge
steld voor het hoogste ambt in de republiek. Dat zou ook hoogst
ongebruikelijk zijn. De waardigheid en het aanzien van het pre
sidentschap staan niet toe dat daar een openlijke verkiezings
campagne over wordt gevoerd. De strijd om het presidentschap
speelt zich geheel achter de schermen af. Wie naar buiten toe
laat merken al te happig te zijn op de baan kan het eigenlijk al
meteen vergeten. Er wordt veeleer voorzichtig gemanoeuvreerd
en gelobbied om steun. Naast Von Weizsacker zijn ook Bonds
dagpresident Rainer Barzel en de voorzitter van de christen-de
mocratische fractie in de Bondsdag, Alfred Dregger, kandidaat.
De positie van Von Weizsacker lijkt echter zo sterk dat Dregger
en Barzel zich al aan het terugtrekken zijn tegen de onvermijde
lijke nederlaag. Beiden laten nu doorschemeren eigenlijk alleen
maar interesse te hebben als Von Weizacker niet zou willen.
De functie van het staatshoofd in West-Duitsland is voorname
lijk representatief. De feitelijke macht ligt bij de bondskanselier,
zijn kabinet en bij het parlement. Toch moet ook de president
soms uiterst belangrijke beslissingen nemen. Zo stond Karl Car
stens dit jaar voor de moeilijke afweging of hij de Bondsdag
moest ontbinden nadat kanselier Kohl, hoewel hij over een
meerderheid beschikte, niet opzet een nederlaag in het parle
ment had geleden. Kohl wilde verkiezingen omdat hij hoopte
met een royalere meerderheid terug te kunnen komen. De pre
sident wordt in Duitsland gekozen door 1038 kiesmannen. Ze
zijn afkomstig uit het parlement in Bonn en uit de parlementen
van de deelstaten. Binnen dit grote gezelschap beschikt de chris
ten-democratische CDU-CSU momenteel over de absolute meer
derheid. Als de CDU-CSU Von Weizsacker straks als haar offi
ciële kandidaat naar voren schuift zal de socialistische SPD er
waarschijnlijk van afzien om voor de vorm nog met een eigen
kandidaat te komen. De socialisten zijn in feite helemaal niet
ongelukkig met Von Weizsacker. In tegenstelling tot de aarts
conservatieve Carstens geldt Von WeizSacker als een liberaal.'
De aristocraat Von Weizsacker is bovendien een bekwaam be
stuurder. Hij heeft in Berlijn, een stad met enorme problemen,
de bewondering van vriend en vijand geoogst met zijn aanpak.
Het zou de SPD niet ongelegen komen als Von Weizsacker de
stad aan de Spree verruilt voor Bonn. Hoewel Berlijn van ouds
her een rood nest is, zou de SPD bij de volgende verkiezingen in
de stad geen kandidaat in het veld kunnen brengen die het met
enige kans op succes tegen Von Weizacker op zou kunnen ne-
AMSTELVEEN Het
groene licht voor de
vierde Nederlandse
luchtvaartmaatschappij,
Air Holland, kwam gis
teravond van minister
Neelie Smit-Kroes van
Verkeer en Waterstaat
ondanks fanatieke tegen
werking van KLM, Mar
tinair en Transavia.
Met steun van de Rijks
Luchtvaart Dienst heeft dit
trio via een indrukwekkende
reeks machinaties achter de
schermen jarenlang gepro
beerd de plannen van lucht
vaartreder John Block te tor
pederen. De bepaling dat de
twee Boeing 727-machines
van de nieuwe maatschappij,
elk met een capaciteit van
200 passagiers, alleen vanaf
de vliegvelden Rotterdam-
Zestienhoven en het Lim
burgse Beek mogen opereren,
vormt echter wel een zware
beperking aan de vergun
ning, die Block ruim vier jaar
geleden heeft aangevraagd.
De minister is niet ingegaan
op Blocks vele malen her
haald verzoek om uit econo
mische overwegingen ook
vanaf Schiphol vluchten te
mogen uitvoeren.
Getemperde vreugde
Op de elfde etage van een
woontoren in Amstelveen,
waar Block de laatste weken
in martelende spanning op
het verlossende antwoord
van de minister heeft ge
wacht, is haar fiat duidelijk
met getemperde vreugde ont
vangen. Het welslagen van
de Air-Hollandoperatie, die
zo goed als zeker een prijzen
slag in de Nederlandse lucht
vaart zal ontketenen, hangt
nu duidelijk af van de toege
zegde bereidheid van vier
vaderlandse touroperators
Arke, Neckermann, Bel Air
en de Zuid Europa Stich
ting om, te beginnen met
het zomerseizoen 1984, een
belangrijk deel van de door
hen aangeboden vliegvakan
ties op de vliegvelden Rotter
dam en Beek te laten begin
nen. Rekening houdend met
het feit, dat deze touropera
tors ruim veertig procent van
de vliegvakantiemarkt in
handen hebben, had Block
reeds in een eerder stadium
becijferd, dat zijn nieuwe
maatschappij met 75 vaste
personeelsleden en 30 free
lance stewardessen in het
eerste jaar van zijn bestaan
125.000 passagiers zou ver
voeren, wat neerkomt op
zo'n 20 procent van het aan
tal Nederlanders, dat per
vliegtuig naar zijn vakantie
bestemming gaat. Op die ma
nier zouden de aanloopkos
ten, die geschat worden op
drie miljoen gulden, binnen
één jaar reeds zijn terugver
diend.
Lief ding
„Het is begrijpelijk", zegt een
grimmige John Block, „dat
KLM, Martinair en Trans
avia er een lief ding voor
over hadden om Air Holland
uit de lucht te houden. Maar
ook deze drie maatschappij
en, die in feite al jaren een
hecht kartel vormen, dat zijn
vliegprijzen dwingend kan
dicteren aan de touropera
tors, konden mijn initiatief
gelukkig niet eindeloos blij
ven dwarsbomen. Het gaat
immers, zo heeft ook de mi
nister bij haar besluit zwaar
laten meewegen, om de con
sument. Die is gebaat bij de
laagst mogelijke vliegtarie-
ven. Wat ik nu met Air Hol
land ga proberen is de vlieg
vakanties, die duidelijk op de
schopstoel zitten, opnieuw at
tractief te maken. Onder
druk van de expansieve
prijsstijgingen van de be
staande luchtvaartmaat
schappijen gaan steeds meer
Nederlanders per bus op va
kantie. Dit jaar 150.000, wat
een verdubbeling betekende
ten opzichte van 1982. Va
kantie is nu eenmaal de hei
lige -koe, die men hoe dan
ook yvenst te aanbidden. Lo
gisch dus, dat men zoekt naar
alternatieve en goedkopere
reismogelijkheden, als de
luchtvaartmaatschappijen
zich uit de markt prijzen. Die
ontwikkeling wil ik met het
scherp geprijsde produkt van
Air Holland een halt toeroe
pen".
Met tegenzin
De 80.000 potentiële luchtrei
zigers. die dit jaar waar
schijnlijk met grote tegenzin
de bus in zijn gevlucht, kun
nen volgend jaar volgens
Block de gasten van Air Hol
land zijn. „Want wij zijn be
reid", belooft hij, „nog ouder
wets te knokken voor iedere
klant. En dat kan helaas niet
gezegd worden van de ande
re Nederlandse luchtvaart
maatschappijen, die door hun
monopoliepositie bepaalde
maatstaven gaandeweg uit
het oog hebben verloren. In
de top van deze bedrijven
heeft men blijkbaar nog
steeds niet door, dat de bo
men allang niet meer tot in
de hemel groeien en dat het
de hoogste tijd is de franje
Hetze
Over de hetze-campagne, die
in de afgelopen weken tegen
hem gevoerd is, zegt Block:
„Er werd in brieven en ge
sprekken gesuggereerd, dat
Air Holland een eendagsvlieg
is. Dat ik van plan zou zijn
uitsluitend met free-lancers
te gaan werken, de cao en de
pensioenvoorziening aan
mijn laars lap en het onder
houd van mijn vliegtuigen
door buitenlandse maat
schappijen zal laten verrich
ten. Stuk voor stuk zijn dat
pertinente, infame leugens,
waarmee men geprobeerd
heeft de minister en de Rijks
Luchtvaart Dienst onder
druk te zetten en zo te be
werkstelligen, dat mijn aan
vraag naar de prullenbak zou
verhuizen. Het is hun inder
daad gelukt de beslissing eni
ge tijd op de lange baan te
schuiven. Maar het vervelen
de voor mijn concurrenten is,
dat ze een tegenstander heb
ben, die het hoofd nooit in de
schoot legt en blijft vechten
voor zijn goede zaak".
Derde ronde
Steunend op een ervaring
van 25 jaar hij was met
Martin Schroder peetvader
van Martinair en richtte
daarna Transavia op be
gint Block nu aan de derde
ronde van zijn nooit aflatend
gevecht om de gunst van de
Nederlandse vakantieganger.
Hij blaakt nog steeds van
zelfvertrouwen en wenst
voor niemand opzij te gaan.
De reiswereld, die stelt in het
verleden te vaak door de
luchtvaartmaatschappijen te
zijn gemanipuleerd, had hem
al laten weten voor honderd
procent achter zijn nieuwe
maatschappij te staan. De
vraag blijft of men zijn belof
te gestand zal kunnen doen
nu Air Holland voorlo
pig van Schiphol is ver
bannen.
Ondertussen blijven de solli
citaties zijn ruim bemeten
flat in Amstelveen binnen
stromen. „De oude garde",
heeft hij ontdekt, „weet nog
steeds donders goed, wie
John Block is en wil dolgraag
weer met me samenwerken.
Als de heren aan de top van
Martinair en Transavia zou
den weten, wie er van deze
twee maatschappijen al bij
mij gesolliciteerd hebben,
zouden ze spontaan een rol
beroerte krijgen".
LEO THURING
Foto: CEES VERKERK
ME-
lerla
de
npioe
ïgen
aar
tand
t Sit
een
de p
iendi
ARABISCHE ORDER LAAT AL MAANDEN OP ZICH WACHTEN
DEN HAAG „Het Ne
derlandse plan om de
enorme olievervuiling in
de Perzische Golf op te
ruimen ligt al maanden
gereed. Maar tot nu toe is
van de kant van de be
trokken Arabische landen
nog niet gereageerd. We
verkeren nog in het onge
wisse over een mogelijke
Arabische opdracht en
moeten gewoon afwach
ten". Met deze woorden
reageerde gistermiddag de
woordvoerder van het mi
nisterie van Verkeer en
Waterstaat, B. Voskuil, op
geruchten als zouden Ne
derlandse bedrijven spoe
dig de order kunnen ver
wachten om de Perzische
Golf te zuiveren van de
daar aanwezige, giganti
sche olievlek.
De geruchten waren gebaseerd
op een vorige week genomen
besluit van Saoedi-Arabië,
Koeweit en Bahrein om alvast
een begin te maken met het
opruimen van de olievlek.
Deze overeenkomst, die na
maanden van moeizaam on
derhandelen tot stand was ge
komen, leek uitzicht te bieden
op een slagvaardige aanpak.
Maar tot nu toe wijst niets er
op, dat de landen de daad naar
het woord hebben gevoegd.
De al bijna drie jaar durende
oorlog tussen Irak en Iran is
de oorzaak van de olie veron
treiniging in de Perzische Golf
en staat een effectieve bestrij
ding in de weg. Begin maart
van dit jaar bombardeerden
Iraakse gevechtsvliegtuigen
het Iraanse olie-eiland No-
vroez en sindsdien stromen er
dagelijks grote hoeveelheden
olie in zee. Hoeveel olie inmid
dels is weggelekt, is met geen
mogelijkheid te zeggen. Het
eiland Novroez ligt in het oor
logsgebied ligt, zodat niemand
daar poolshoogte kan nemen.
Zonder drinkwater
Wel is zeker, dat de vervuiling
een enorme omvang heeft
aangenomen. Enkele weken
geleden wees het Wereld Na-
tuurfonds (WNF) op de ramp
zalige gevolgen er van. Vol
gens WNF-woordvoerder Tom
Allen hebben enkele Britse
wetenschappers, in dienst van
de Saoedische regering, een
vlucht boven een gedeelte van
de Perzische Golf gemaakt. Zij
hebben onder meer gezien dat
koraalriffen met algen waren
bedekt, hetgeen volgens hem
duidt op een massale sterfte.
„Als de olie-stroom niet ge
stopt gaat worden, dan loopt al
het dierlijk en plantaardig le
ven in de Golf gevaar uit te
sterven".
Behalve het natuurlijk leven
in de Golf, lopen ook de ont-
ziltingsinstallaties van de Ara
bische Golfstaten gevaar. Als
deze moeten worden gesloten
betekent dat, dat de daar wo
nende mensen zonder drink
water komen te zitten.
Onlangs kwamen er zelfs be
richten, dat de oliekoek in de
Perzische Golf op sommige
plaatsen zo dik is geworden,
dat het scheepvaartverkeer
onmogelijk dreigt te worden.
Van veel kanten wordt aange
drongen op wereldwijde aan
dacht voor de olieramp in de
Golf en benadrukt men de
noodzaak van een stopzetting
van de oorlog tussen Irak en
Iran.
Hoop op een order
Vrijwel direct na het bekend
worden van het Iraakse bom
bardement van Novroez heb
ben bedrijven uit diverse lan
den bestrijdingsplannen ont
wikkeld in de hoop een order
in de wacht te kunnen slepen.
Maar liefst zeven Nederlandse
bedrijven, waaronder Smit In
ternationale en Ballast Nedam,
zijn hierbij in de slag. Ook de
Nederlandse regering kwam
in het geweer. Men ontwikkel
de een groot Nederlands red
dingsplan, dat door minister
van Verkeer en Waterstaat.
mevrouw Smit-Kroes, in eigen
persoon in Koeweit, Saoedi-
Arabië en Bahrein werd aan
geprezen. Maar tot op heden
hebben de bemiddeling van de
minister en het bezoek van
een speciale ambtenaar, die
het plan nog eens in de Arabi
sche landen toelichtte, geen
enkel resultaat opgeleverd.
In het plan worden de betrok
ken landen tot in details geïn
formeerd over zowel de uit
voering als de kosten van de
schoonmaakoperatie. Het
voorziet onder meer in het be
schikbaar stellen van een spe
ciaal twee-motorig verken
ningsvliegtuig van Rijkswater
staat. Met dit vliegtuig kunnen
de omvang en de zichtbare ge
volgen van de olievlek worden
vastgesteld. Aan de hand van
deze gegevens kan de totale
schade worden geïnventari
seerd. Voor het daadwerkelij
ke opruimen van de olie heeft
Nederland een aantal gespe
cialiseerde bedrijven in huis.
Over de kosten van het be-
strijdingsplan wil Rijkswater
staat uit concurrentie-overwe-
gingen niets kwijt. Andere
landen (West-Duitsland, Japan
en Noorwegen) hebben name
lijk ook hun diensten aangebo
den. Wel is zeker dat de totale
kosten in de vele miljoenen lo
pen.
Andere mentaliteit
heer Voskuil van Verkeer en
Waterstaat nog wel kwijt, dat
bij de betrokken landen „veel
belangstelling" bestaat voor
het Nederlandse plan. „Wij
hebben immers alles gedaan
wat zij vroegen. Wij hebben
een zeer uitvoerige studie ge
maakt over de opruimings
werkzaamheden. De Arabie
ren beschikken nu over alle
noodzakelijke gegevens".
Bij de bedrijven die het Neder
landse plan zouden moeten
uitvoeren is enige teleurstel
ling merkbaar. Volgens ad
junct-directeur K.J. Reinigert
van Smit-Internationale zijn
de vooruitzichten op een mo
gelijke order sterk vervaagd.
„Zelfs het verkenningsvlieg
tuig, dat volgens het aanbod
van Smit-Kroes gedurende
veertien dagen gratis vluchten
zou kunnen maken boven de
Golf, is nog steeds niet gemo
biliseerd".
Volgens Reinigert is veel van
het Arabische talmen het ge
volg van een totaal andere
houding van de Arabieren te
genover olieverontreiniging
dan Nederlanders. „Als er bij
ons voor de kust een olievlek
wordt waargenomen, dan is
deze binnen enkele weken op
geruimd. Bij de Arabieren gaat
dat allemaal anders. Zij kijken
niet op een beetje olieveron
treiniging. Zij hebben een ge
heel andere milieu-mentaliteit
dan wij".
RICK KERSJES
Lever
transplantaties
in ons land
misschien niet
meer mogelijk
GRONINGEN Het
naar uit dat dat het Acade
misch Ziekenhuis Groningen
binnenkort geen levertrans
plantaties meer kan uitvoeren
Dat kan betekenen dat
Nederland geen levers
getransplanteerd kunnen wor-|d<
den.
Een commissie van de Zieken
fondsraad heeft het subsidie
verzoek van het ziekenhui:
(bijna 6 miljoen
jaar) afgewezen en alle lever- lil
patiënten zijn voor deze inge
wikkelde medische ingreep oj
Groningen aangewezen.
In 1979 werd de eerste trans
plantatie daar met succes uit
gevoerd. De directie van he
Groningse ziekenhuis slui
niet uit, dat deze ontwikkeling
„luchtbruggen" naar andereUT,
landen, net als bij hartopera-F
ties, tot gevolg kan hebben.
De commissie van de Zieken
fondsraad vindt dat de subsi
die-aanvraag van het Gro
ningse Ziekenhuis
grootste deel een experiment
behelst, dat niet ten laste ge
bracht kan worden van de bij
zondere kassen, waarover het
ziekenfonds beschikt.
Bestuur en directie
Groningse ziekenhuis hebben
gisteren in een brief de
zitter van de Ziekenfondsraad
er echter op geattendeerd, dat
levertransplantaties de experi
mentele fase allang zijn gepas
seerd.
Sinds 1979 zijn er in Gronin
gen 30 levertransplantaties
verricht. 60% Van de getrans-
planteerden overleefde
eerste jaar na de operatie. Dit
resultaat hoort international
tot de beste scores, aldus dr.
Krom van het ziekenhuis.
fSTI
erli
sft r
gen
iijd
utopie
ilisw
het
'P ïstel
se
"PC
NHJ
ste p
het W x
)it to-ge
ial 16'
tr. lersj
