Ue
Schade door zure regen in Duitse
bossen veel groter dan gedacht
HABRE ZOCHT VERGEEFS
CONTACT MET LIBIËRS
Protest tegen
tv-reclame voor
oorlogsspel
Nieuwe machthebber Guatemala
krijgt voordeel van de twijfel
nerikanen
lpen
rbie
tsnappen
CIA-CHEF CASEY MOET AAN LEUGENDETECTOR
Armeniërs
beraamden
aanslag
op paus
Snelrecht
in Gdansk
China nodigt
ex-spion uit
^TENLAND
CcidóeSoutcwt
WOENSDAG 17 AUGUSTUS 1983 PAGINA 9
bauri 17-8
145,00
153,50
93,00
166,50
27,80
65,00
58,60
49.90
311,00
304,00
207.20
99,70
115.10
Slot-
16-08
235,00b
35,90
217.00
100,00
850,00
115,30
75,50
95,00*
186,00
77,50
46,00
56.10
61.00
87.00
153.00
22,10
ngen
ïili
AGO In de arme
idahuel in de Chi-
hoofdstad Santiago
teren opnieuw beto-
gehouden tegen het
Pinochet. Demon
die anti-rege-
uzen riepen en een
brand staken, wer-
»or de politie opge-
'udahuel is een van
jken waar vorige
jij de vierde natio-
otestdag doden vie-
een treffen tussen
en demonstranten.
Indonesië dreigt met
offensief op Oost-Timor
ders op Oost-Timor geen gebruil
maken van het Indonesische amnes
tie-aanbod, dan zal de regering in
Jakarta de verzetsbeweging een be
slissende slag toebrengen. Dit heeft
de opperbevelhebber van het leger,
generaal Moerdani, verklaard. De
bevrijdingsbeweging Fretilin kwam
in 1975 in opstand om de voormalige
Portugese kolonie Oost-Timor tot
een onafhankelijke staat te maken.
Indonesië stuurde toen zogenoemde
.vrijwilligers' om een eind aan het
verzet te maken. Na een strijd die
aan ongeveer 100.000 mensen het le
ven kostte, lijfde Indonesië in 1976
het gebied in.
Jongen in VS
gestorven aan
builenpest
ALBUQUERQUE In
Albuquerque in de Ameri
kaanse staat Nieuw-Mexi-
co is een jongen van 13
jaar aan builenpest gestor
ven. Het is de derde per
soon die sedert het begin
van dit jaar in de VS aan
deze ziekte is overleden.
Er zijn dit jaar al 24 geval
len van pest in het noor
den van Nieuw-Mexico ge
constateerd. Het is de erg
ste epidemie van pest se
dert 1975, toen er 16 geval
len werden vastgesteld.
Dubbelganger
De Britse politieman Bill
Bird Is, zoals wij gisteren
al meldden, door het Va-
ticaan benoemd tot „offi
ciële dubbelganger van
de paus" in Noordwest-
Engeland. Hij mag zijn ui
terlijke gelijkenis met de
paus benutten, om geld
bijeen te brengen voor
goede doelen. Op de foto
links agent Bill Bird, zoals
hij dagelijks zijn ronde
doet door Liverpool.
Rechts Bill Bird zoals hij
zijn opwachting maakt bij
festiviteiten voor een
goed doel.
Doden en brand door
bliksem in Frankrijk
PARIJS Bij zware onweersbuien in
het zuiden van Frankrijk zijn gisteren
twee mensen omgekomen. Een brand
weerman kwam om het leven toen de
bliksem in de telefoonkabel sloeg, ter
wijl hij stond te telefoneren. In een
dorpje in Zuidwest-Frankrijk sloeg de
bliksem eveneens in op een telefoon
verbinding, waardoor een 16-jarig
meisje, dat net de hoorn had opgeno
men, aan een hartstilstand overleed.
Degene die haar belde, een jongen uit
hetzelfde dorp, sloeg tegen de grond
terwijl zijn toestel in brand raakte.
Bij Martigues (Zuidoost-Frankrijk)
ging na blikseminslag een naftadepot
in vlammen op. Het blussen duurde
vele uren.
ort erkent
hamende fout
HINGTON Agen-
an een Amerikaanse
me dienst hebben na
weede Wereldoorlog
uitse oorlogsmisdadi-
laus Barbie tegen de
;e justitie beschermd
m geholpen naar Bo
te vluchten. Dat is de
usie van een om-
ijk rapport van het
ikaanse ministerie
justitie, dat gisteren
vrijgegeven.
pport is de eerste offi-
rkenning door de VS,
»r ambtenaren het mo-
hebben gemaakt dat
- t zich 33 jaar lang (van
ot 1983) aan zijn berech-
)i!oo wegens oorlogsmisdaden
onttrekken. Het Ameri-
i3ioo ministerie van' buiten
zaken heeft de Franse
sade in Washington
rer een „spijtbetuiging"
ien.
(69), in de oorlog hoofd
Gestapo in het Franse
werd begin dit jaar door
aan Frankrijk uitgele-
Daar zal hij nu alsnog
e rechter komen,
is het Amerikaanse rap-
esloot de contraspionage-
van het Amerikaanse
CIC, die na de oorlog in
and werkzaam was, Bar-
informant te gebruiken.
>nd op de salarislijst van
Toen hij door Frank-
in oorlogsmisdaden werd
ildigd, hielp de CIC hem
lolivia uit te wijken,
as, zo staat verder in het
t, op zijn zachts gezegd
ibegrijpelijke en bescha-
beoordelingsfout om
k te maken van de dien--
Van een man, die het
van de Gestapo in een
p stad was geweest,
t.io verzamelde voor de
'.90 Ikaanse contraspionage-
j'™ inlichtingen over Roe-
i>o b van Duitse komaf en
jjet doen en laten van de
iche en Franse spionage-
ien in de Amerikaanse
Ingszone in Duitsland.
!90 t is de opmerking in het
•4° tt dat tussen 1965 en
lij het Amerikaanse leger
fel eens werd geopperd
f te „reactiveren" voor
.so iionagenet in Zuid-Ame-
Ioq be CIA toonde hiervoor
!90 I geen belangstelling.
!20 i
val Afghaans
et op Kaboel
oo jW DELHI Afghaanse
jo Blastrijders hebben het
ben weekeinde urenlan-
Invallen uitgevoerd op
in de hoofdstad Kaboel.
so kookten een door Russen
- ld fort, het nationale ra-
lion en een blok apparte-
io jn voor hoge functiona-
oo j met mortiervuur en
60 [en. Het was de grootste
van het verzet op de
""lltad sinds drie jaar. Ver
wordt dat er veel slacht-
zijn gevallen, maar offi-
daarover niets bekend.
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
BONN - Natuurbescher
mers en boseigenaren in
West-Duitsland zijn ver
bijsterd over het tempo
waarin de wouden in het
land sterven. Registreerde
het ministerie van land
bouw in Bonn vorig jaar
nog acht procent zieke bo
men, uit een recent on
derzoek blijkt dat een
kwart van de Duitse bos
sen geruïneerd is.
Verontrustend is ook dat de
zure regen niet alleen plaatse
lijk slachtoffers maakt. Ster
vende bomen worden in het
hele land aangetroffen, zij het
dat sommige regionen ernsti
ger zijn getroffen dan andere.
Vooral de bossen in Zuid-
-Duitsland hebben het zwaar
te verduren. Op sommige
plaatsen, zoals in het Beierse
Woud, staat vrijwel geen ge
zonde boom meer. De directie
van het park heeft de moed
opgegeven dat het majestueuze
bosgebied gered kan worden.
„Dit woud gaat dood. Daar
helpt geen moedertje lief aan",
zegt directeur Hans Bibelrie-
ther van het park. „Ook het
Zwarte Woud is er ernstig a§n
toe. Alle dennen zijn dood. Bo
ven de 500 meter-grens ster
ven er ook alle sparren".
Zelfs in gebieden waar ander
half, twee jaar geleden nog
geen vuiltje aan de lucht leek,
rukt de boomdood nu snel op.
In het aan Nederland grenzen
de Noordrijnland-Westfalen
verslechtert de situatie snel.
„Als de vervuiling niet ver
mindert zijn de bossen in het
Sauerland in drie jaar dood",
voorspelt het Bosbeheer in
Munster. En ook in Nederland
veroorzaakt de zure regen
steeds meer schade.
De Duitse minister van bin
nenlandse zaken Zimmerman
heeft weliswaar een aantal
maatregelen genomen om de
strijd aan te binden met de
zure regen, maar die worden
door veel deskundigen als vol
strekt onvoldoende van de
hand gewezen. De nieuwe
normen van Zimmermann
voor de krachtcentrales, die
met hun uitstoot van zwavel
dioxide voor een belangrijk
deel verantwoordelijk zijn
voor de zure regen en daar
mee voor het woud-sterven,
zijn volgens de natuurbescher
mers nog veel te hoog. Vanwe
ge de talrijke uitzonderingsge
vallen en overgangsregelingen
zal de nieuwe verordening bo
vendien pas in de jaren '90
volledig van kracht zijn. De
normen zouden technisch wel
lager kunnen, maar dat vergt
zeer grote investeringen. Daar
wil Zimmermann nog niet
aan.
Vervolg van de voorpagina
N'DJAMENA Presi
dent Hissene Habré van
Tsjaad heeft gisteren ge
zegd dat zijn regering con
tacten heeft gehad met
Libië om te proberen een
vreedzame oplossing te
bereiken voor de oorlog
in zijn land. „Alle pogin
gen het Tjadische pro
bleem vreedzaam te rege
len, zijn evenwel stukge
lopen op Libië's vastbeslo
tenheid een oplossing te
verhinderen", aldus Ha
bré.
Habré gaf geen bijzonderhe
den over de contacten. Vol
gens Habré die Oueddei be
schouwt als een marionet van
Khadaffi, kan er alleen met
Khadaffi worden onderhan
deld. Habré zei verder dat vre
de in zijn land onmogelijk is
zolang Libië het noordelijk
deel van Tsjaad bezet houdt.
Volgens Habré streeft Khadaf
fi naar de inlijving van heel
Tsjaad om een Islamitische
unie tussen de twee landen op
te richten. Habré riep Frank
rijk en andere bondgenoten op
tot het verlenen van meer mi
litaire steun. Hij vindt dat Pa
rijs verder zou moeten gaan in
steunverlening. Volgens een
opiniepeiling van de Franse
krant Quotidien de Paris zou
53 procent van de Fransen af
kerig zijn van directe militaire
interventie. De Franse militai
ren hebben gisteren twee
nieuwe posities ingenomen
aan het front waar overigens
al drie dagen niet wordt ge
vochten. Het betrekken van
de nieuwe posities door de
Franse strijdmacht maakt op
nieuw duidelijk dat de Fran
sen een nieuwe opmars van de
opstandelingen willen verhin
deren. Een vertegenwoordiger
van président Mitterrand heeft
overigens dezer dagen een
ontmoeting gehad met de Libi
sche leider Khadaffi. Zowel
Frankrijk als Libië willen een
direct gewapend conflict voor
komen. Libië levert Frankrijk
olie, in ruil daarvoor levert
Parijs de Libiërs wapens.
Het brein achter de oorlog
in Tsjaad, de Libische lei
der Khadaffi, begon giste
ren een tweedaags bezoek
aan het buurland Tunesië,
waar hij met militaire eer
werd ontvangen. Hij zou
de banden met Tunesië
nauwer willen aanhalen.
Khaddafi ontmoette giste
ren ook een afvaardiging
van dissidente Palestijnen
die het niet eens zijn met
de Palestijnse leider Ara
fat. Tegelijkertijd maakte
een in Londen verschij
nend Arabisch weekblad
bekend dat Khaddafi vorig
jaar een aanslag beraamde
op een conferentie van
Arabische ministers in Tu
nis die de terugtocht van
de PLO uit Libanon be
spraken.
Maak dit zinnetje af en stuur 't voor 15 september In
voldoende gefrankeerde enveloppe naar Friskwis.
Postbus 345,8901 BC Leeuwarden, met twee
platgedrukte doppen van Rivella of E10 flessen.
U mag zo vaak meedoen als u wilt. Vergeet uw
naam en adres niet.
Prijzen: 25 gratis lange woonweekends in een
luxe bungalow. Een deskundige jury beloont de
origineelste inzendingen. Prijswinnaars
ontvangen uiterlijk 4 weken na de sluitdatum
persoonlijk bericht.
een paar apart met
héél weinig calorietjes
CHAMPAIGN Het Amerikaanse nationale verbond tegen ge
weld op de televisie wil dat een reclamefilmpje uit de handel
wordt genomen waarin een levensecht oorlogsspel voor volwas
senen wordt aangeprezen. Het gaat om het „overlevingsspel",
waarin volwassenen elkaar in een bos besluipen en proberen de
„vijand" uit te schakelen met verfkogels uit 68 mm-geweren.
Het overlevingsspel kan al op een aantal plaatsen in de Verenig
de Staten gespeeld worden en zou tegen het eind vap het jaar op
zo'n tweehonderd particuliere terreinen in de Verenigde Saten
en Canada geïntroduceerd moeten zijn. De firma die het spel op
de markt brengt wil ook in West-Europa en Australië „overle-
vingsparken" inrichten.
De voorzitter van het verbond tegen geweld op de televisie, de
psychiater Thomas Radecki, vindt de commerciële reclame voor
het spel en de verspreiding ervan „uiterst gevaarlijk". Het spel
legitimeert paramilitaire groepen en activiteiten voor de door
snee-Amerikaan", aldus Radecki. Het verbond heeft twaalf na
tionaal erkende deskundigen gevraagd naar hun mening over
het spel en zij zijn unaniem van mening dat het gevaarlijk is. Zij
zeggen dat de spelers een verhoogd machtsgevoel hebben en het
spel ertoe kan leiden dat mensen gemakkelijker een geweer op
pakken, anderen als vijand aanzien en hen doden.
TENHEER
GUATEMALA-STAD
Uiteindelijk vond kenne
lijk zelfs God dat het tijd
was voor een machtswis
seling in Guatemala. Al
thans, dat was de berus
tende conclusie van de ou
derlingen van de Kerk
van het Goddelijk Woord
nadat hun beschermeling,
generaal Efrain Rios
Montt, vorige week in een
staatsgreep ten val was
gebracht door generaal
Oscar Humberto Mejia
Victores.
De Kerk van het Goddelijk
Woord, een fundamentalisti
sche" protestantse sekte die zijn
thuisbasis heeft in Californië,
gaf toe dat het afgelopen was
met haar invloed op de gang
van zaken in Guatemala. De
sekte erkende het nieuwe re
gime, omdat volgens haar in
terpretatie van de bijbelse leer
alle macht is ontleend aan het
gezag van God. Dus was het
aan Hem om te besluiten wie
Guatemala moet regeren.
Generaal Mejia Victores heeft
onmiddellijk na zijn machtso
vername de regering gezui
verd van alle sporen die her
inneren aan Rios Montt. Dit
geldt met name voor de vele
adviseurs van de Kerk van het
Goddelijk Woord, die de tradi
tioneel ingestelde officieren ja
renlang hebben geïrriteerd
met hun adviezen die rijkelijk
waren gelardeerd met bijbelci
taten. Geen terrein werd door
deze adviseurs ongemoeid ge
laten. Of het nu ging over de
oorlog tegen de linkse guerril
la's of over de economie, ze be
moeiden zich overal mee.
De intensieve advertentiecam
pagne van het regime-Montt
tegen corruptie in het ambte
narenapparaat is door Victores
stopgezet. De nieuwe macht
hebber heeft verder laten we
ten dat hij niet door zal gaan
met de zondagse preken op te
levisie. Zij voorganger pleegde
de inwoners Van Guatemala te
onderrichten in de deugden
van het niet drinken. Ook on
derwerpen als vrouwenmis
handeling en overspel kwa
men in deze preken veelvuldig
aan de orde. Aanvankelijk wa
ren de preken nog een bron
van amusement, maar ze be
gonnen toch al snel gênant te
worden voor het officieren
corps en de middenklasse.
Vandaar dat die over het ver
trek van Montt geen traan
hebben gelaten.
Met de komst van Victores zal
het militaire regime in Guate
mala er ongetwijfeld stukken
saaier uit gaan zien, vooral als
men afgaat op de zwijgzame
stijl die generaal Mejia Victo
res al heeft tentoongespreid.
Maar pas over enige tijd zal
blijken of er werkelijke een
koerswijziging optreedt, of dat
de staatsgreep gewoon de zo
veelste ronde is in de militaire
stoelendans.
De eerste beloften heeft hij in
ieder geval gehouden. De spe
ciale militaire rechtbanken die
vermeende guerrilla's voor het
vuurpeloton konden brengen,
zijn opgeh^en. De staat van
beleg is ten einde, hoewel- niet
helemaal duidelijk is in hoe
verre dit betekent dat Guate
mala nu een rechtsstaat wordt
in de betekenis die elders aan
dit woord wordt gehecht. Ver
der heeft de generaal laten
blijken dat hij binnenkort een
ontmoeting zal organiseren
met de politieke partijen om te
praten over een vervroeging
van de verkiezingen.
De rooms-katholieke kerk, die
woedend was over de bedrei
ging die generaal Montt en
zijn protestantse gevolg vorm
den voor het traditionele gezag
van de kerk, heeft de machts
wisseling goedgekeurd en ge
neraal Victores aardig wat
speelruimte gegeven voor het
geval hij daar behoefte aan
heeft. Mocht Victores echter
een terugkeer overwegen naar
de traditionele vormen van
onderdrukking, dan kan hi^
rekenen op verzet van de
kerk. Sinds 1978 zijn in Guate
mala minstens twaalf katholie
ke priesters vermoord wegens
vermeende sympathie voor ra
dicale ideeën.
Hoewel de eerste berichten na
de staatsgreep luidden dat ge
neraal Victores zou zijn dan
zijn voorganger, geven zijn
eerste daden aanleiding tot
een heel voorzichtig optimis
me. Het nieuwe regime geniet
in eigen land op het moment
een behoorlijke dosis goodwill
en krijgt internationaal waar
schijnlijk actieve steun van de
regering-Reagan.
Maar hoe breekbaar die good
will is, is nu reeds onder
streept door politieke leiders
die vrezen dat generaal Mejia
Victores net als zijn vele voor
gangers de smaak van de
macht snel te pakken krijgt en
het schitterende paleis nooit
meer uit vrije wil zal verlaten.
„Hij zal voor het eind van het
iaar een verkiezingsdatum be
kend moeten maken. Anders
wordt het gewoon een kwestie
van wachten op de volgende
staatsgreep", aldus de leider
van de christen-democratische
partij, Vinicio Cerezo.
De politieke partijen zijn te
vens bang dat als het nieuwe
regime niet snel verkiezingen
uitschrijft, de linkse guerrilla's
kans krijgen zich weer te or
ganiseren. Het verzet heeft
eind vorig jaar een zware ne
derlaag geleden tijdens een
militaire actie in de noordelij
ke hooglanden.
Allemaal redenen waarin de
gematigde politici zoals de
christen-democratische leider
Cerezo aanleiding zien om te
betwijfelen, of de staatsgreep
van vorige week meer politie
ke stabiliteit zal brengen. Gua
temala is al sinds 30 jaar een
poel van onrust. In 1954 werd
de laatste democratisch geko
zen president Jacobo Arbenz
ten val gebracht in een door
de Verenigde Staten gesteunde
staatsgreep.
PAUL ELLMAN
Copyright The Guardian
WASHINGTON De Ameri- Ook de stafchef van het Witte cumenten van oud-president naar konden komen. De FBI
kaanse federale politie, FBI, Huis, James Baker, moet daar- Carter tijdens de verkiezings- zou president Reagan over
wil dat William Casey, chef aan geloven. De FBI onder- campagne van 1980 in handen deze zaak inmiddels al een
van de inlichtingendienst CIA, zoekt op bevel van president van zijn Republikeinse tegen- verklaring aan de leugende-
zich aan een verhoor met een Reagan hoe vertrouwelijke do- standers en latere overwin- tector hebben afgenomen
leugendetector onderwerpt.
LOURDES De burgemees
ter van Lourdes heeft gister
avond bekend gemaakt dat le
den van het Armeense gehei
me leger voor de bevrijding
van Armenië vorige week
hebben gedreigd met een aan
slag op het leven van paus Jo
hannes Paulus II. Burgemees
ter Francois Abadie verklaar
de dat het dreigement was ge
uit in een telefoontje aan zijn
bureau en een tweede tele
foontje aan de secretarie van
het regionale bestuur. De ter
roristen dreigden met een aan
slag „in de stijl van Orly", al
dus Abadie, verwijzend naar
de aanslag van 15 juli op de
balie van de Turkse lucht
vaartmaatschappij op de Parij-
se luchthaven waarbij zeven
doden en 56 gewonden vielen.
Abadie zei dat president Fran
cois Mitterrand die de paus af
gelopen zondag welkom heet
te, minister van binnenlandse
zaken Gaston Defferre naar
Lourdes had gestuurd om toe
zicht te houden op de bewa
king.
WARSCHAU De Poolse au
toriteiten zullen in het district
Gdansk streng de hand hou
den aan het verbod op illegale
bijeenkomsten en vergaderin
gen. Met ingang van vandaag
zal voor een periode van een
maand snelrecht worden toe
gepast op overtreders van het
verbod. De minister van bin
nenlandse zaken, generaal
Czeslaw Kiszcak, heeft tot
deze maatregelen besloten na
de demonstraties van het afge
lopen weekeinde. De maatre
gelen gelden ook voor een ie
der die kerkgebouwen ter be
schikking stelt voor bijeen
komsten die niets met gods
dienst te maken hebben.
PEKING John Downey,
een voormalige CIA-agent die
van 1952 tot 1973 in China ge
vangen zat, is door de regering
in Peking uitgenodigd voor
een bezoek aan China. Dow
ney werd in het voorjaar van
1952 met zijn spionage-vlieg-
tuig U-2 tijdens een missie bo
ven China neergeschoten. De
Amerikaanse regering heeft
ingestemd met het bezoek van
Downey en zijn gezin, dat
wordt gezien als een „symbool
van verbetering van de Chi
nees-Amerikaanse betrekkin
gen".
ADVERTENTIE
Gek op lekker zachte gomballen?
Op deze aanbieding raak je
I voorlopig niet uitgekauwd. En je
mond valt open A Q
als je de prijs J jjQ
hoort:
500 gram
Geldig t/m 24 augustus 1983.
