m
mmm
3.
XBBS
weekpuzzel door dr. Pluizer
WETENSCHAPPEN
NR 31 FIGUURPUZZEL
iliiM
mjÊ m
CeicUcSotwmit
ZATERDAG 6 AUGUSTUS j I
De prijswinnaars van puzzel nr 30 zijn:
P.J. Klein, Pasteurstraat 44-a, 2316 BW Leiden.
G. v.d. Kooij, Blijversweg 7, 2375 XV Rijpwetering.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Rondom de genummerde cirkeltjes dienen woorden van 4 letters van navolgen
de betekenis te worden ingevuld. Alle antwoorden lezen in de richting van de
wijzers van de klok. De beginletter van het eerste antwoord komt in het eerste
vakje van de bovenste rij. Het vakje waarin de beginletter van de overige ant
woorden komt, dient door combinatie met de letters van de omringende ant
woorden te worden vastgesteld. Bij juiste oplossing vormen de letters op de bui
tenrand - te beginnen met de letter in het vakje van het eerste antwoord en
verder lezend in de richting van de wijzers van de klok - een spreekwoord.
Op alle plaatsen;
Grondsoort;
Staaf van gegoten kostbaar metaal;
Soort varkensvoer;
Steun bij het lopen;
Italiaanse munt;
Omtrek v.e. vlak;
Makker;
Buikpotig weekdier;
Denkvermogen;
Onduidelijk;
Wit vlies op b.v. wijn;
Voeg;
Deel van de voet;
Watervogel;
Beendergestel dat de mondholte omsluit;
17. Zomerverblijf;
18. Eenmaal;
19. Binnenste v.e. zaad;
20. Insnijding, kerf;
21. Lang en zwaar stuk hout;
22. Watervlakte;
23. Overslaande sluiting;
24. Stad in Duitsland;
25. Wild zwijn;
26. Grondsoort;
27. Bedehuis;
28. Deel v.h. gebit;
29. Laddersport;
30. Orgaan;
31. Voedsel.
WELK SPREEKWOORD ONTSTAAT OP DE BUITENRAND?
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 31 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
De laatste rondeprijs van de
ladderwedstrijd in dit seizoen
gaat naar de heer Tj. Vriend
uit Hardenberg. Deze trouwe
oplosser passeerde in de laatste
twee ronden samen met nog
drie deelnemers aan de oplos-
wedstrijd de heer Jongerman
uit Heerde, die kennelijk een
adempauze heeft ingelast.
De oploswedstrijd loopt inmid
dels zes jaar. En er komt in ie
der geval een zevende jaar
gang. Vele lezers zien hiermee
hun verzoek gehonoreerd.
De slotstand van het seizoen
1982-1983 ziet er aan de top
van de ranglijst (de eerste 25)
als volgt uit:
1. Vriend Hardenberg 209,
2./3. Ludwig Smilde en
Pruiksma Hardenberg 208, 4.
Prins Wateringen 196, 5. Jon
german Heerde 194, 6. Winter
Oude Pekela 191, 7. Buisman
Oldebroek 189, 8. Foppen Lut-
ten 188, 9. Bom Poeldijk 187,
10. Mulder Nieuwe Pekela 180,
11. Duivesteijn Poeldijk 177,
12./13. Deters Deventer en
Pruijs Emmeloord 170, 14.
Cloosterman Schipluiden 168,
15. Prins Zwolle 164, 16. Van
Dam Rijnsaterwoude 158, 17.
Lelieveld Leidschendam 155,
18. Los Smilde 154, 19. Rue-
OLTVOORT
Ladderwedstrijd
BOUWHUIS
sink Vorden 151, 20. Smits
Zoetermeer 143, 21. Van Sloo-
ten Nieuw Weerdinge 138, 22.
Kasteel Epe 121, 23. v.d. Brink
Heerde 120, 24. Alfring Beerta
119, 25. Groen Zutphen 113.
Hierna volgen zestig deelne
mers met 107 punten of min
der.
De oplossingen van de vier
vraagstukken uit de tiende
ronde luiden:
Hauschild (37) zwart 8, 12, 14,
16, 18, 19, 22, 24, 29, 36, wit 21,
27, 35, 38/43, 50: 38-33 36x49
35-30 24x44 33x2 44x33 2-30
22x31 30-35 16x27 50-44 49x40
ALSEMGEEST
35x26; Lindeman (38) zwart 9,
15, 16, 19, 22, 24, 26, 28, 36. wit
18, 27, 31. 34, 37, 42/44, 47: 42-
38 22x13 47-41 36x47 37-32
47x49 32x3 49x21 3-20 26x37
20x19; Van Slooten (39): 18-13!
(8x19 of 9x18 50-44 38x40 45x3
35-40 3-17) 38x49 13x2 48x16
(gedwongen; anders 45-40) 37-
32 16x49 2-24! 29x20/30x19 50-
44 49x40 45x3; Vink (40) zwart
2, 6, 9, 10, 20, 23/25, 28, 29, 34,
36, 39, 45, wit 11, 16, 17, 21, 27,
31. 32, 35, 37, 38, 42, 43, 47, 50:
27-22 36x18 32-27 39x48 37-32
48x22 38-33 29x27 21x32 28x37
17x39 6x17 47-42 37x48 39-34
48x30 35x11 25-30 11-7 2x11
16x7 30-34 7-1 34-39A50-44
39x50 1-6 (A: 34-40 1-6 40-44
50x39 45-50 39-33).
Vele oplossers vonden een bij
oplossing in een vraagstuk uit
de negende ronde. Slechts
twee, Ruesink en Van Slooten
vonden twee b.o.'s in Hau
schild (33), waarvan de cijfer-
stand luidt: zwart 1, 7/10, 13,
18, 19, 23. 24, 26, 29, 35, 36, wit
17, 21, 25, 28. 30, 33, 34. 38, 41,
43, 44, 46, 48, 50. B.o. 1: 50-45
36x47 32-27 23x32 44-40 35x44
17-11 26x6 46-41 47x39 43x5
24x35 5x50 32x43 48x39 en het
is uit: 35-40 45x34 13-18 25-20
enz. B.o. 2: 32-27 36x47 (23x32
17-12) 17-11 26x6 25-20 23x21
30-25 24x15 33x24 47x20 25x5.
Daarbij bleef het niet, want
o.a. Cloosterman vond een
derde bijoplossing en wel via
de zettenreeks 21-16 36x47 17-
12 8x17 46-41 47x36 32-27
23x21 16x27 36x39 43x5 35-40
gedwongen 30x8 40x49 8-2
49x16 2x4.
Over het algemeen wordt de
problematiek los gezien van
het partijspel. Toch zijn er
raakvlakken. Er zijn zelfs par
tijen die op problematische
wijze worden beslist. Een leuk
voorbeeld hiervan is de partij-
stand van het diagram die
voorkwam in de partij tussen
Jan Beunk en Cor Oltvoort,
gespeeld op 12 oktober 1976
voor de competitiewedstrijd
tussen het derde en vierde
team van DIOS Eibergen. De
zwartspeler, Oltvoort, was op
simpele wijze een schijf ach
tergeraakt, maar speelde daar
na uitstekend.
Van de diagramstand uit ste
vende wit op winst af: 38-33
28x30 35x13 23-29 13-9 29-33 9-4
33-39 (gedwongen, want 33-38
37-32 38x36 4-10 of 16-21 4-22
33-38 22-39) 4-22 39-13 en na
31-26? 16-21 26x17 43-19 was
het remise. In plaats van 31-
26? wint heel fraai: 22-27! 43-
48 (43-49 31-26) 27-49 (of 27-
32/38) 48-25 49-43 25x48 31-26
48x31 26x37 en wit wint op
tempo. Ook het offer 16-21
i.p.v. 48-25 baat zwart niet.
De tweede diagramstand is uit
de partij S. Alsemgeest-H.
Bouwhuis (onderlinge compe
titie DVA, Arnhem). Alsem-
geest vervolgde met 48-43 en
Bouwhuis meende met 3-8 te
kunnen winnen. Er dreigt im
mers 18-22 28x17 12x21 16x27
24-30 35x33 23-29 en dam. Wit
verdedigt zich echter met 43-
39! waarna zijn tegenstander
nog juist op tijd zag dat het
voorgenomen 29-33 38x20 7-11
16x7 23-29 34x23 18x29 7x18
13x44 faalt op 40-34 29x40
45x34 44-50 49-44! 50x26 47-42
26x30 35x2! Een schitterend
geheel. Hulde aan beide spe
lers.
Ohra-toernooi
Het tweede Ohra-toernooi is
wederom een groot succes ge
worden. De konfrontatie tus
sen (top)grootmeesters, mees
ters en hoofdklassers geeft ie
dere ronde zeer interessante
partijen, waarbij vooral de on
vermijdelijke verrassingen het
publiek aanspreken. Deze for
mule zal wel veel navolging
vinden, want de sponsor heeft
voor relatief weinig geld een
zeer aantrekkelijk toernooi in
huis.
Verrassende winnaars werden
dit jaar de Hongaar Sax en de
Brit Chandler met 8 uit 11.
Grote favoriet Jan Timman
moest de derde plaats delen
met Hort, zijn spel blijft zich
kenmerken door grote on
nauwkeurigheid op het mo
ment dat de partij strategisch
al beslist is. In de 7de, 8ste en
negende ronde presteerde hij
het om drie goeddeels gewon
nen stellingen in remise te la
ten verzanden. Het moet frus
trerend zijn, om wereldkam
pioen partijopbouw te zijn.
Van de andere Nederlanders
valt als eerste de sterke hoofd
klasser Herman Grooten op,
die met één puntje hopeloos
onderaan eindigde. Hij moet
kompleet in de war zijn ge-
Diagram 1.
weest, getuige o.a. het volgen
de partijtje.
H. Grooten A. Johansen
(Australië)
Blumenfeldgambiet.
I.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 c5 4.d5
b5?!
Staat al vele jaren bekend als
twijfelachtig.
5.Lg5 exd5 6.cxd5 Da5t
Bekend is hier 6...d6 7.e4! a6
8.a4 Le7 9.Lxf6 Lxf6 10. axb5
Lxb2 11. Ta2 Lf6 12.Pbd2 met
goed spel voor wit, Vaganian-
Grigorian Rusland '71.
7.Pc3 Pe4 8.Dd3?!
Wit kan van de aktieve opstel
ling van zijn stukken geen ge
bruik maken, beter was daar-
Diagram 2.
om 8.Ld2 Pxd2 9.Dxd2 d6
10.e4 met grote ontwikkelings-
voorsprong voor wit.
8...Pxg5 9.Pxg5 Le7 10.De4?!
Beter was het de fout te er
kennen en met 10.Pf3 terug te
gaan.
10...d6 ll.Peö?
Naïef om te denken, dat met
een dergelijke onderontwik
kelde stelling zulke aanvallen
succes kunnen hebben. Zwart
weerlegt het simpel en doel
treffend.
Il...fxe6 12.dxe6 Db4! 13.Dxa8
Dxb2 14.Pd5 Dxalf
zie diagram 1
Grooten zal deze stelling ver
keerd beoordeeld hebben; de
zwarte aanval is veel gevaar
lijker en is zelfs een toren
waard!
15.Kd2 Dxa2t 16.Kcl Dc4t
17.Kd2 Dd4t 18.Kcl Lxe6!
19.Dxb8t Kf7 20.Dxh8 Dalt
21.Kd2 Db2t 22Lxd5
Wit geeft het op.
Paul van de Sterren miste in
de laatste ronde een groot
meester resultaat, maar zijn
gedeelde vijfde plaats was nog
steeds een prestatie van for
maat. Dit in schril kontrast
met de andere Nederlandse
meesters, die niet boven de
vijftig procent uitkwamen.
Positief waren de meesterre-
sultaten van Rini Kuijf (maar
hij was al bijna meester) en
Paul Boersma. Laatstgenoem
de, al vele jaren een tophoofd-
klasser, speelde een voortref
felijk toernooi. Onderstaande
fartijen getuigen hiervan.
Boersma-K. Langeweg
(6de ronde).
Engels.
l.Pf3 Pf6 2.c4 c5 3.Pc3 Pc6
4.d4 cxd4 5.Pxd4 e6 6.g3 (Het
scherpe 6.Pdb5 d5 7.Lf4 e5
8.cxd5 is sinds de laatste match
Kortsnoj-Portisch in onbruik
geraakt) 6...Lc5 7.Pb3 Lb4
8.Lg2 d5 9.cxd5 Pxd5 10.0-0!?
(Een interessant pionoffer,
waarvoor wit ontwikkelings-
voorsprong en druk op de da
mesvleugel krijgt).
10...Pxc3 ll.bxc3 Lxc3
12.Dxd8f Kxd8?!
(Beter is 12...Pxd8 13.Tbl 0-0
14.La3 Te8 15.Pc5 Ld4!
16.Pxb7 Pxb7 17.Lxb7 Lxb7
18.Txb7 Tab8 en wit heeft
nauwelijks voordeel).
13.Tbl Lb4.
(Hierna komt wit geforceerd
in het voordeel, sterker 13..e5)
14.Tdlf Ke8 15.Pd4 Pxd4
16.Txd4 Lc5 17.Tg4! (Dit zal
Langeweg onderschat hebben;
g7 dekken stuit nu op bezwa
ren: 17..Kf8 18.Tc4 Ld6
19.Lxb7 Lxb7 20.Txb7 met
winnend initiatief. Vandaar de
volgende wanhoopsaktie)
17...e5 18.Tg5!
(Natuurlijk niet 18.Txg7 Le7
gevolgd door ..Lf6) 18...Ld6
19.Lxb7 Tb8 20.Lc6f Ke7
21.Txb8 Lxb8 22.Txg7 Kf6
23.Lh6 Lf5 24.Tg5 Td8 25.H4
Tdlt 26. Kg2 Le6? 27. Tg8!
Zwart geeft het op, na 27..Ld6
28.Lg5f Kf5 29.g4f! Kxg4
30.Lf3f Kf5 31.e4 is het mat.
In de daarop volgende ronde
werd topgrootmeester Seira-
wan ruim op remise gehouden.
Y. Seirawan P. Boersma.
Konings-Indisch.
I.c4 Pf6 2.Pc3 g6 3.e4 d6 4.d4
Lg7 5.Le2 0-0 6.Lg5 Pbd7
7.Dd2 c6 8.Pf3 d5 9.cxd5 cxd5
10.e5 Pe4 ll.De3 Pxg5 12.Dxg5
Pb8!? 13.b4 a6 14.0-0 Pc6 15.a3
h6 16.De3 Lg4 17.Pd2 Pxe5!
zie diagram 2
18.dxe5 d4 19.Df4 dxc3
20.Lxg4 Dxd2 21.Dxd2 cxd2
22.Ta2 Tad8 23.Tdl Lxe5
24.Taxd2 Txd2 25.Txd2 Ld6 26.
Tc2 b6 Remise.
Onder de talloze azenvraag-
systemen die er in omloop zijn,
zitten er waar ook troefheer
wordt meegeteld. Uiteindelijk
is dat in een hoog troefcon-
tract een zeer vitale kaart.
Niet de enige, want hoeveel
contracten zijn er al niet ge
sneuveld doordat troefvrouw
niet gevonden werd?
Met 4 klaver wordt al heel
lang niet meer naar de azen
gevraagd, met uitzondering
van de Gerberconventie na
een SA-opening. Het bod van
4 klaver is veel te vaak voor
andere doeleinden nodig, als
cue of als splinter of als na
tuurlijk bod, zodat het zonde is
om daar een conventionele be
tekenis van azen vragen aan te
koppelen. Daar is 4 SA veel
beter geschikt voor.
Een bekende azenvraagcon-
ventie is waar 5 klaver nul of
drie azen aangeeft, 5 ruiten
één of vier, 5 harten twee en 5
schoppen twee met troefheer.
Hierbij is het natuurlijk wel
frustrerend dat de aanwezig
heid van troefheer alleen kan
worden geopenbaard wanneer
deze gesecondeerd wordt door
twee azen. Dan is het mis
schien slimmer om over te
stappen op een van de varian
ten van 4 SA als vijfazencon-
ventie. Gertjan Förch behan
delt in „Het grote bridgeboek"
deel twee een versie daarvan.
Iets afwijkend daarvan is
Blackwood-Avarell^, waarbij
nog veel meer fraais kan wor
den aangegeven. Na 4 SA gaat
dat als volgt:
5 klaver nul of drie azen.
5 ruiten één of vier azen.
5 harten twee of vijf azen.
5 schoppen één aas met een
interessante renonce.
5 sans-atout twee azen met
een extraatje, b.v. een be
langrijke heer of singleton.
Ook op zesniveau zijn er ant
woorden. Stel dat ruiten de
overeengekomen troefkleur is,
dan betekent:
6 klaver twee azen met een
renonce klaver.
6 ruiten twee azen met een
renonce boven de troef
kleur.
Indien de bieding 'goed' is ge
weest, is natuurlijk bekend of
die renonce harten of schop
pen is.
Een probleempje kan wel eens
zijn wat de overeengekomen
troefkleur is, maar meestal zit
dat wel goed.
Bij
1 schoppen - 2 klaver.
4 SA.
is dat klaver en bij
is dat harten. Er zijn
lijk ook biedseries u
kleur allerminst
die gevallen worden dus al
leen de 'echte' azen aangege-
Twee biedproblemen
In een recente, behoorlijk
sterk bezette zomerparencom-
petitie kwamen de volgende
spellen voor, waar zuid beide
keren voor een moeilijke keus
stond.
1. ♦108
O A B 106
H V B 8 6 4
Noord was gever en niemand
was kwetsbaar. Noord opende
met 2 SA (20-21), waarop oost
volgde met 3 ruiten. Wat doet
u als zuid?
2. 10
O A 109
OAHVB 10863
*10
Noord gever, OW kwetsbaar.
Noord opent 1 klaver, oost 1
schoppen, u als zuid 3 ruiten
(zeer sterk), west pas, noord 3
SA, oost pas, zuid 4 SA, west
pas, noord 5 ruiten (1 of 4). en
nu mag u na oosts pas het
eindcontract bepalen. Tracht u
op beide problemen eerst uw
antwoord te geven, alvorens
verder te lezen.
It sch
zuid west noord jnder
2 SA (20-21) |ntie
Op dit moment moet u 1
sen of u al dan niet
gaat eindigen. Zo ja, dan d
u doorbieden, zo nee, dan if
u voor straf doubleren. In
praktijk doubleerde zuicr'
dat leverde slechts 900 pul'
op voor een grijze middeir
re. Een eindcontract
klaver levert al 20 (of 40) i
ten
op,
de
toppers bieden dat i
renwedstrijd niet. Die
gen in 6SA of zelfs 7 kla^
♦642 N *B98
<7 B64 w n <?H75 I
*"72 7 O 5
V 64 A 7 2 I
10
A 109
O A H V B 1086$
*10
Oplossingen
1. N/A H 9 6 3
V AV8
O H 3
A 10 3
V 7 5 2 B 4
<71096432 N <7 H B 5
O— w °OV987542
*972 Z *5
Met één zwart aa;
overkant en negen slagei
de hand zal klein slem gee
te grote problemen opleve
Maar welk klein slem hee
geboden? 6 ruiten of 6 SA.
6 ruiten had u het gemidd
gescoord. En met 6 SA?
Niet veel, zult u waarschiji
zeggen. Dat liep iets andei
het geval van schrijver di
Die was in de veronderste
dat er naast dat ene
aan de overkant ook wel
andere zwarte heer zou zi
dus: 6 SA.
Mevrouw Oost startte h»
met klaveraas, waaro
haar partner klaver 4 d
neerde (laag aanmoedig»
Wat ze toen naspeelde, d>
niet toe, want mijn pai
haalde de volgende twaall
gen binnen. Waarschij
heeft mevrouw Oost het
met haar partner - of
om - nog wel eens ovei
Correspondentie over deze|
briek: p/a Beeklaan 27,
RD Bussum.
Kafka en Brahms op Westduitse zegels
Dit jaar is het veertig jaar ge
leden, dat Franz Josef II, vorst
van Liechtenstein, in het hu
welijk trad met gravin Georgi-
ne Wilczek. Deze huwelijks
plechtigheid vond plaats op 7
maart 1943 te Vaduz.
Ter gelegenheid van dit jubi
leum verschijnt in Liechten
stein een uit twee exemplaren
bestaande bijzondere serie
postzegels. Deze zegels, die een
waarde krijgen van Fr. 2,50 en
Fr. 3,-, komen op 5 september
a.s. in de verkoop. De zegel
van Fr. 2,50 toont het portret
van vorstin Gina van Liech
tenstein.'In de loop der jaren
heeft de vorstin veel werk ge
daan in het belang van de be
volking van Liechtenstein. Zo
was zij o.a. in de laatste jaren
van de Tweede Wereldoorlog
oprichtster van het Rode
Kruis te Liechtenstein. Erf
prins Hans Adam werd in 1945
geboren. Na hem volgden
prins Philipp (1946), prins Ni-
kolaus (1947), prinses Nora
(1950) en prins Wenzel (1962).
Op de zegel van Fr. 3,- ziet
men het portret van vorst
Franz Josef II van Liechten
stein. De vorst nam op 26 juli
1938 de regering van het vor
stendom over van zijn vader,
vorst Franz I. Het is dan ook
daarom dat men bij de uitgifte
van deze zegels spreekt over
een dubbel jubileum. Walter
Wachter uit Schaan maakte
zowel de foto's als het ont
werp.
In onze rubriek van de afgelo
pen week maakten wij al mel
ding van het feit, dat de grote
hoeveelheid postzegelnieuws
van West-Duitsland ons noop
te, hierop nader terug te ko
men.
Als eerste is daar een bijzonde
re zegel, die vrijwel gelijk van
vormgeving ook in de V.S.
wordt uitgebracht. Deze zegel,
met een waarde van 80 pf.
werd uitgebacht naar aanlei
ding van het feit, dat het dit
jaar 300 jaar geleden is, dat de
eerste Duitse kolonisten in
Philadelphia aankwamen. De
reis werd gemaakt met het
Engelse zeilschip „Concord".
Het waren dertien linnenwe
vers-gezinnen uit Krefeld, die
samen met landgenoten die na
hen kwamen, de wijk Ger-
mantown stichtten. Dit stads
deel van Philadelphia draagt
tot op de dag van vandaag
deze naam. Tot op heden is het
aantal Duiste immigranten in
de V.S. opgelopen tot zeven
miljoen. Op de door de Ameri
kaan Richard Schlecht ont
worpen zegel ziet men de
„Concord" in volle zee.
Als voorloper op de huidige
warenwet bestond er in Duits
land vóór 450 jaar reeds een
„Reinheitsgebot" voor bier. De
toenmalige voorschriften voor
wat betreft de ingrediënten
zijn op dit moment nog vrijwel
ongewijzigd van toepassing.
Op de zegel die aandacht
schenkt aan dit jubileum, ziet
men twee brouwersknechten
roeren in een enorme kuip. De
door Erwin Poell uit Heidel-
berg ontworpen zegel heeft
een waarde van 80 pf.
De auteur Franz Kafka werd*
op 3 juli 1883 als zoon van een
joodse koopman in Praag ge
boren. Na enige pogingen tot
universitaire studie werd hij-
verzekeringsagent. In de pe
riode van 1912 tot en met 1924
verschenen vele gedichten
bundels van zijn hand. Op 3
juni 1924 overleed Kafka in
een sanatorium in Wenen.
Ter herinnering aan Kafka
verscheen een bijzondere post
zegel in de waarde van 80 pf.
Dit jaar is het 150 ja<# geleden
dat de componist Johannes
Brahms geboren werd te Ham
burg. Zijn muzikale aanleg
was van dien aard, dat hij
reeds op tienjarige leeftijd op
trad als wonderkind achter de
piano.
Ter herinnering aan de com
ponist verscheen een bijzonde
re zegel, eveneens in de waar
de van 80 pf. Op deze zegel
ziet men de musicus afgebeeld
achter de piano tijdens een
concert dat hij gaf te Wenen in
1867. Het ontwerp werd ver
vaardigd door Elisabeth van
Janota-Bzowski uit Düsseldorf,
naar een door Ateliers L.An-
gere gemaakte foto.
Ons West-Duitsland-overzicht
wordt afgesloten met de Euro-
pa-CEPT-zegels, die een waar
de kregen van 60 pf. en 80 pf.
Het motief op de zegel van 60
pf. is geïnspireerd op de uit
vinding van de boekdruk
kunst.
Het motief op de zegel van 80
pf. verzinnebeeldt de ontdek
king van de electro-magneti-
sche golven.
Al deze zegels werden, evenals
die welke de afgelopen week
werden besproken, gedrukt
door de Bondsdrukkerij te
Berlijn.
De geslachtsziekte syfilis is
niet, zoals wordt aangenomen,
naar Europa gebracht door be
smette zeelieden die in 1493
met Christoffel Columbus uit
de Nieuwe Wereld terugkeer
den, maar kwam al eerder in
Europa voor. Dat zeggen twee
Deense geleerden, dr. Izabella
Thocz en Kai Robert Jensen
van het anatomisch instituut
aan de Universiteit in Odense.
De twee hebben op het skelet
van een vrouw, die nog voor
de terugkeer van Columbus
moet zijn overleden, aanwij
zingen gevonden van syfilis in
het derde stadium, het eindsta
dium dat na 10 tot 15 jaar
wordt bereikt.
Zij hebben meer dan 300 ske
letten van een middeleeuwse
begraafplaats bij de stad
Svendborg op het eiland Fue-
nen onderzocht. De skeletten
zijn nog van voor de Reforma
tie in 1536.
Tot nu toe dateert het eerste
bekende geval van syfilis in
Denemarken uit 1507, toen
een hoge hoffunctionaris van
koning Hans bitter klaagde dat
hij de ziekte had opgelopen.
„We wachten nog op de uitslag
van de tijdsbepaling via het
koolstofonderzoek van het
skelet, maar twijfelen niet,
vooral nu we een 2e skelet ge
vonden hebben met de spo
ren van de ziekte dat ook
uit de tijd van vóór Columbus
stamt".
Aldus de directeur van het
museum in Svendborg, Henrik
Jansen. Geschiedkundigen
menen dat de ziekte tijdens de
Middeleeuwen als melaatsheid
werd gezien en met kwik
werd behandeld. Dat helpt
niet tegen melaatsheid, maar
heeft jaren lang gegolden als
een probaat middel tegen syfi
lis.
Diepzeebacterie
Bij de Galapagos-eilanden in
de Stille Oceaan zijn op 3000
meter diepte bacteriën gevon
den die gebruikt kunnen wor
den voor het omzetten van af
valstoffen in synthetische
brandstof.
De bacteriën kunnen ook wor
den gebruikt om afvalgassen
bij steenkoolverbranding op te
Geslachtsziekte
Hiermee zot
bleem van de zure regen oj
lost kunnen worden. Zure
gen ontstaat door luchtven
ling.
Door zwavelwaterstof
rookgassen van kolencentr
en industriële installaties
mengen met zeewater onts
een goede voedingsbot
voor bacteriën. In gistir
tanks zetten deze de stof
om in synthetische brandst
De bacteriën bieden ook
mogelijkheid de rookgas
die bij de verbranding
steenkool vrijkomen op te
men. De afvalgassen
lencentrales en stookinsi
ties van fabrieken zoudei
tanks kunnen worden gel
De bacteriën kunnen de
velwaterstof er dan uit h,
Nu wordt nog gewerkt
kostbare ontzwavelingsapi
tuur om de lucht enig!
schoon te houden. Als het
gelijk is de rookgassen met]
nulp van bacteriën te ont:
velen kan het probleem
de zure regen eenvoudig
met lage kosten worden
lost.
