Gevecht om Hollandse Nieuwe
gaat maandag vierde ronde in
Groot-Brittannië
telt twee miljoen
analfabeten
MINISTER BRAKS GORDT ZICH AAN VOOR DE ZILTE STRIJD
rfG legt
„«landbouw
Sian banden
s3 Binnenland/buitenland
Vechtpartij tijdens
intocht Vierdaagse
Pausmis voor Nederlandse bisschoppen en jongeren
Patiënten ontevreden over
voorlichting tandarts
-v
-
looting voor 1984 werd vastge-
anten-^/"^ 1
en rio
Ontgaven
Engel
fikmVoor
)ok za1
ïklijkf
!"°^m'RUSSEL Voor het eerst in
eBe geschiedenis van de EG is
r J h^n max'mum gesteld aan de
•enl iosten van de EuroPese land*
t puwpolitiek. Dat bleek gister-
^dag in Brussel, toen na 32
ur aan een stuk onderhande
lend^" EuroPe?e ontwerp-be-
„Uv
/oorbï
u ze^e Europese landbouw kan
^aa'olgend jaar beschikken over
een bedrag van ruim 41 mil
ord gulden. In het uiterste ge-
w'al is er nog een reservepotje
-an 635 miljoen gulden. Die 41
niljard zijn ruim 350 miljoen
julden meer dan in dit jaar
beschikbaar is, maar in tegen-
telling tot andere jaren zal er
iu geen aanvullende begroting
neer mogelijk zijn.
•Jaast „het plafond"
ssff^andbouw. de grote slokop
4|lltjvaar het de EG-gelden be
reft, is voor volgend jaar be-
:uinigd op de niet-verplichte
iitgaven van de EG, zoals het
fociaal fonds, het regionaal
fonds en de potjes voor indus-
e- en energiebeleid en de
twikkelingssamenwerking.
totale EG-begroting voor
'olgend jaar beloopt nu een
Irag van even 63 miljard
den. De inkomsten worden
op 64 miljard, zodat
•oor tegenvallers nog maar
nkele honderden miljoenen
teschikbaar zijn.
Bnië Bij het stemmen over de be-
n en&"°bng voor 1984 (waarover in
oktober het Europese parle
ment moet beraadslagen) heeft
alleen Italië zich onthouden.
Alle andere EG-lidstaten
stemden na eindeloos beraad
tenslotte
Export bloemen
naar VS in '82
bijna verdubbeld
DEN HAAG Nederlandse
exporteurs hebben in 1982
voor een bedrag van 63,5 mil
joen gulden aan bloemen r
de Verenigde Staten gevlogen,
negentig procent meer dan in
1981. Dit is één van de opval
lendste resultaten van de sie
Jteeltbranche zoals vermeld
®jhet gisteren verschenen jaar-
r t7aoverslag van ^et pr°duktschap
vroQjVoor Siergewassen. Daarin
".chrijft dit schap het Ameri-
tnse succes in het bijzonder
de groei van de totale bin-
ï- en buitenlandse afzet in
algemeen toe aan de ma-
r waarop kwekers en han
delaren weten „in te spelen"
op de vraag van de consument.
£eidóc<3ou*a*it
ZATERDAG 23 JULI 1983 PAGINA 5
Leden Centrumpartij
aangehouden wegens
bedreiging buitenlanders
ARNHEM De Arnhemse politie heeft twee
leden van de Centrumpartij aangehouden op
verdenking van bedreiging. Het tweetal (24
en 20 jaar) had vorige maand bedreigende en
discriminerende brieven in de bus gegooid bij
buitenlanders. Inmiddels hebben zeven per
sonen hiervan aangifte gedaan. De politie
kwam de mannen op het spoor toen onlangs
op een braderie in Velp propagandamateriaal
van de CP werd verspreid op soortgelijk pa
pier als waarop de bedreigingen waren ge
schreven. In de woning van een van de ver
dachten werd een aantal van de gewraakte
pamfletten aangetroffen. De twee zeggen dat
de Centrumpartij niet van hun activiteiten op
de hoogte was.
Geen resultaten
op conferentie
over de Zuidpool
BONN De internationale conferentie
over de Zuidpool is gisteren in Bonn zon
der tastbare resultaten afgesloten. De 14
deelnemende staten hebben geprobeerd
een regeling te treffen voor de exploitatie
van de onder het ijs van Antarctica ver
moedde bodemschatten. Er zou wel „goe
de vooruitgang" zijn geboekt. Een defini
tieve regeling zal, omdat het onderwerp
erg ingewikkkeld is, echter nog wel jaren
op zich laten wachten. Experts vermoeden
dat in de bodem van Antarctica grote hoe
veelheden olie, gas, mangaan, chroom,
nikkel en ijzer aanwezig zijn. Bij de huidi
ge stand van de techniek is de winning
hiervan nog niet mogelijk.
Arabische Liga
bemiddelt tussen
Arafat en Syrië
TUNIS Een verzoeningscom
missie van de Arabische Liga gaat
bemiddelen tussen PLO-leider
Jasser Arafat en Syrië. Het is voor
de eerste maal dat de Arabische
Liga officieel tot actie overgaat
sinds Jasser Arafat een maand ge
leden Syrië moest verlaten, nadat
hij dit land ervan had beschuldigd
een opstand tegen zijn leiderschap
te steunen. De rebbellen zijn leden
van El Fatach, de grootste groepe
ring binnen de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie PLO, die hun lei
der Arafat te gematigd vinden te
genover Israël.
Demonstratie voor
Croes op Aruba
ORANJESTAD Voor morgen is
op Aruba een demonstratie aange
kondigd omdat het dan precies drie
maanden geleden is dat MEP-leider
Betico Croes door een politieschot
zwaar werd gewond. Initiatiefne
mer tot de manifestatie is de actie
groep „24 april", die is opgericht
naar aanleiding van het gebeurde
cp die bewuste dag. De demonstra
tie dient ter ondersteuning van een
verzoek tot interpellatie van de mi
nister van justitie in verband met
het neerschieten van Betico Croes.
Croes zelf, voorvechter van de
Arubaanse onafhankelijkheid, ver
blijft overigens nog steeds in een
ziekenhuis in Miami.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Groot-Brittannië heeft tenminste twee
miljoen analfabeten. Het kunnen er ook veel meer zijn
zegt onderzoekster Vanessa Simonite in een rappon
over de Britse analfabeten. 12.500 mannen en vrouwer
van 23 jaar werden ondervraagd. Zij waren allen gebo
ren in de week van 3 tot 9 maart 1958.
Een op de tien bekende dat hij of zij problemen had met lezen
schrijven en tellen. Van elke twintig konden er telkens twee
niet goed overweg met cijfers. Al deze personen vertelden dai
hun geringe leesvaardigheid het voor hen moeilijk maakt oir
een baan te vinden, omdat zij geen brieven kunnen schrijver
zoals het hoort, niet behoorlijk formulieren kunnen, invullen er
moeite hebben met het lezen van advertenties. Enkele jonge ou
ders vonden het jammer, dat zij hun kinderen geen verhaaltjes
kunnen voorlezen. Zij spraken de vrees uit, dat hun kinderer
later evenmin over voldoende leesvaardigheid zouden beschik
ken.
Er zijn in Groot-Brittannië meer mannelijke dan vrouwelijke
analfabeten. Anderzijds zijn er ongeveer evenveel mannen als
vrouwen, die niet kunnen rekenen. Van de mannen met lee
sproblemen gaat een op de tien naar speciale klassen om beter tc
leren lezen; bij de vrouwen is dat percentage een op twintig.
Geld voor restauraties
DEN HAAG Minister Brinkman heeft een groot aantal res
tauratieprojecten aangewezen om in de komende twee jaar aan
gepakt te worden. Voor dit doel heeft de minister 32 miljoen
gulden beschikbaar. Voor Zuid-Holland zijn aangewezen: de NH
kerk in Hoogmade (240.000 gulden), NH kerk in Hazerswoude
(420.000 gulden) en de NH kerk in Waarder (1,6 miljoen).
(Van onze correspondent
Aad Jongbloed)
BRUSSEL In de Bel
gische (en gedeeltelijk
Europese) hoofdstad
Brussel begint maandag
de vierde ronde van een
bijna uitzichtloos gevecht
om de haring in de
Noordzee. Als Neder
landse minister Gerrit
Braks van landbouw en
visserij zich met zijn ne
gen EG-collega's om de
tafel zet voor (opnieuw)
een tweedaags gesprek
rond de maatjes, zal hij
weer moeten opboksen
tegen de onverzoenlijk
heid van de Deense rege
ring. Inmiddels ligt de
Nederlandse haring
vangst, zo blij begonnen
omdat er voor het eerst
na zes jaar weer gevist
mocht worden op Hol
landse Nieuwe, stil. De
vissers bekommeren zich
sinds begin vorige week
weer om kabeljauw,
schol en tong.
In de strijd om 84.300 ton
Noordzee-haring, die dit jaar
uit het water gehaald mocht
worden, maar waar geen af
spraak over mogelijk bleek,
mogen de Denen als de
kwaaie pier worden aange
merkt. Toen zes jaar geleden
biologen uitmaakten dat het
slecht met de haring zou af
lopen als we door zouden
blijven gaan ze met onze net
ten te verschalken wreven
de Denen zich in de handen.
Zij behielden immers de
heerschappij over Skagerrak
en Kattegat, waarin de ha
ring zich nog gemakkelijk
liet vangen. Voor de kenners
was de kwaliteit wat minder
dan de Noordzee-haring, wat
minder hard, maar op het
moment dat de eerste Deense
haring aan wal werd ge
bracht, stortte men zich daar
toch massaal op.
Deense paniek
Zo veroverden de Denen het
monopolie van de maatjes
(komt van maagdelijk, de ha
ring die nog hom of kuit
moet schieten) en dat willen
'.Potzitten"
ïïr+ryoor een
-r-^öioed doel
KÜwet geeft niet hoe gek het is, als
■AljBet maar geld oplevert, is moge-
iMAjBk een van de overwegingen ge-
=||^|eest van de organisatoren van
'fl eerste recordpoging „potzit-
in Heiloo. Het is de bedoe-
p$Sljj|hg dat de deelnemers vijftig uur
^Mlijven zitten. In eerste instantie
I^Mfeat het er om geld bijeen te
jk^^Brengen voor een klnderdagver-
#^léijf. maar als ze er een plaatsje
^oor kunnen verdienen in het
I^Ugjuiness recordboek zullen som-
lige deelnemers nog wel even
inger willen blijven pot-zitten.
Schip gelicht
Op de Waal bij Heilouw is gisteren door drie drijvende bokken
het binnenvaartschip „Jirole" gelicht. Het schip van 8.000 ton,
dat veertien dagen geleden door een duwboot werd overvaren, is
overigens rijp voor de sloop. Een eerdere poging het schip te
lichten, afgelopen woensdag, kostte het leven aan een 41-jarige
matroos uit Puttershoek, die overboord sloeg en verdronk.
Voor dit visje gaat minister Braks maandag op de barricaden.
ze zich niet laten ontnemen.
Van de Deense afvaardiging
binnen de EG maakte zich
dan ook enige paniek mees
ter, toen biologen aan het be
gin van dit voorjaar lieten
weten dat de haringstand
van dien aard was dat in de
Noordzee weer gevangen kon
worden. Er zit zeker weer
een miljoen ton haring in de
Noordzee, schatten de biolo
gen. Zeg maar rustig twee
miljoen ton, zeiden de vissers
na een blik over boord. De
Europese Commissie ging
aan het cijferen en kwam tot
het totaal van 84.300 ton, of
wel ruim 400 miljoen harin
gen, die dit seizoen gevangen
mochten worden.
Historisch gegeven
Minister Gerrit Braks trok
opgetogen naar de vergade
ring, waarin besloten zou
worden hoeveel elk lidstaat
van de EG uit die haringpot
zou mogen halen. Hij had de
cijfers bij zich, die bewezen
dat in de periode van 1960 tot
1976 Nederlandse vissers 32
procent van de totale haring
vangst in de Noordzee voor
hun rekening hadden geno
men en hij sprak niet ten on
historisch
uitgegaan
moet worden als er quota
vastgesteld moeten worden".
Braks erkende dat de Noren,
hoewel geen lid van de EG,
ook hun deel moesten heb
ben en hij had er vrede mee,
dat zij 31.000 ton toebedeeld
zouden krijgen. Maar hij
hield vast aan de Nederland
se eis: 32 procent of ongeveer
25.000 ton. Nadat het reken
sommetje eenmaal gemaakt
was deed hij niet moeilijk,
toen bleek dat wij 500 ton uit
het noordelijk deel, 8400 ton
uit het centraal deel en
12.700 ton, later in het jaar,
uit het zuidelijk deel van de
Noordzee zouden mogen ha
len. Dat betekende toch mooi
bijna 9000 ton maatjes en
12.700 ton uit het zuidelijk
deel, waarvan de inleggerijen
na 1 oktober rolmops en pan
haring maken. De Denen, die
zich in het verleden aanwijs
baar aan overbevissing had
den schuldig gemaakt, kre
gen van de Europese Com
missie slechts 9 procent ofwel
7.6Ó0 ton Noordzee-haring
toegewezen. Zo verloren ze
niet alleen hun monopolie
van zes jaar, maar ook hun
gewenst aandeel van de
Noordzee-haring, wat zit
vanaf dat moment een 'vitaa
belang' gingen i
Voorschotje haring
Vlak voor Vlaggetjesdag
de Nederlandse haringvissers
lagen al onder stoom hak
te de Europese Commissie
een knoop door. Zolang we
er niet uitkomen, zeiden ze,
mag elk lidstaat een voor
schotje vangen: 3000 ton voor
Nederland, 1000 ton voor de
Denen, ieder wat.
Zo gebeurde het dat, terwijl
de besprekingen in Brussel
steeds stroever verliepen, de
eerste Hollandse Nieuwe
sinds zes jaar aan de kar
weer bij de staart genomen
kon worden. Op 11 juli, toen
de Landbouw- ministers op
nieuw moeizaam opbeukten
tegen de onverzettelijke De
nen, die in 40 procent van de
totale vangst, zo'n kleine
34.000 ton, hun vitaal belang
zagen, stopte de Commissie
alle haringvangst. Nederland
had toen al meer dan het
voorschot binnen. Zesenvijf
tighonderd ton, zei Braks.
Minstens 14.000 ton, fluister
den de vissers, over de voor
raad hoef je je geen zorgen te
maken. Ook de Noren en
Britten meldden naar alle be
trekkelijke eerlijkheid dat ze
het voorschot opgesoupeerd
hadden, maar van de Denen
werd niets vernomen. Ze
zouden, met hun niet onaan
zienlijke export van haring,
nog niet over het voorschot
van duizend ton heen zijn,
terwijl ze in juli alleen al aan
Nederland 3.800 ton haring
geleverd hadden en volop in
de Noordzee gesignaleerd
werden. Dat importeren van
Deense haring is eigenlijk
een verhaal apart, want
doordat zes jaar lang geen
Hollandse Nieuwe op de
markt kwam, ontwende men
de smaak en bleef een ge
deelte van de haring-liefheb
bers om Deense haring vra
gen.
Hoe het ook zij, de Denen
hebben nog steeds niet ge
meld dat zij de duizend ton
voorschot overschreden heb
ben, terwijl er dagelijks nog
250 ton Deense haring in Ne
derland aangeboden wordt.
Er tegenaan
Komende maandag dus trekt
Gerrit Braks opnieuw ten
strijde. Uitgaande van de of
ficiële cijfers claimt hij 8.900
ton maatjes, die tot ongeveer
begin augustus door Neder
landse vissers gevangen zou
den mogen worden in het
noordelijk en centraal deel
van de Noordzee. Hij trekt
daar het voorschot van 5.600
ton af en wil dus nog 3.300
ton Hollandse Nieuwe. Afge
zien van het feit dat de Ne
derlandse vissers via handel
tjes op zee of omkijkende
ambtenaren allang voldoende
in de pakhuizen hebben, heb
ben zij er niet zo veel belang
meer bij om in een goede
week nog 3.300 ton haring te
gaan vangen. Ze zijn nu met
kabeljauw, schol en tong be
zig en bekommeren zich na 1
oktober weer om haring.
Maar waar het Braks om gaat
is dat we volgend jaar weer
volop Hollandse Nieuwe
kunnen vangen volgens het
„historisch gegeven" en hij
heeft daarbij maling aan het
„vitaal belang" van de De
nen, die dankzij een harin
gloos tijdperk in de Noordzee
van zes jaar nu proberen alle
spelregels binnen de EG over
boord te zetten.
NIJMEGEN Bij de intocht van de Vierdaagse in Nijmegen is
het gistermiddag tot een vechtpartij gekomen, toen aanhangers
van de anti-militaristische wandelclub „Is het hier oorlog?" van
af de tribune hun vrienden luidruchtig verwelkomden. De kre
ten wekten de woede op van een aantal hoge militairen dat zich
ook op de tribune bevond, waarna een handgemeen uitbrak. De
politie moest er aan te pas komen om de vechtenden te scheiden.
Eerder op de middag had zich een ander incident voorgedaan
toen vanuit een kraakpand werd getracht een groot spandoek
met de tekst „Army Out" aan een tros ballonnen op te laten? Het
spandoek was echter te zwaar en belandde tussen het woedende
publiek, dat het doek aan flarden scheurde.
In de nacht van donderdag op vrijdag hadden tegenstanders van
het meelopen van militairen ook al tal van leuzen op de wandel
routes geschreven. Een en ander kon de militairen er echter niet
van weerhouden deel uit te maken van het recordaantal van
21.036 wandelaars die de Vierdaagse '83 tot een goed einde
brachten.
(Van onze correspondent
Cees Manders)
VATICAANSTAD Paus Jo
hannes Paulus II heeft giste
ren in Castelgandolfo een mis
gecelebreerd voor de groep
Nederlandse jongeren, die hij
afgelopen woensdag al bij zijn
generale audiëntie op het St.
Pietersplein had ontvangen.
Het gaat om een groep van 250
jongeren uit de bisdommen
Rotterdam en Roermond. Ze
worden begeleid door de Roer-
mondse bisschop mgr. Gijsen
en de vroegere bisschop van
Rotterdam (en nu co-adjutor
van Utrecht) mgr. Simonis.
De speciaal voor de Neder
landse gasten georganiseerde
plechtigheid vrijdagochtend
vond plaats in de zogenaamde
Zwitserse salon van het pause
lijk paleis in ziin zomerverblijf
te Castelgandolfo.
De groep werd ook bij deze ge
legenheid door de paus in het
Nederlands toegesproken.
Daarbij ging de paus niet in op
de Nederlandse kerkelijke si
tuatie, maar hij beperkte zich
tot de algemene uitweiding
over de betekenis van de ver
lossing (het Heilig Jaar-thema)
voor de jeugd.
Mgr. Simonis ging in zijn dan
kwoord in op zijn eigen situa
tie. Hij zei dat hij de Rotter
damse groep nog wel leidde,
maar dat het gezien kon wor
den als een afscheid van het
bisdom, „Uwe Heiligheid mij
heeft willen roepen tot een an
dere verantwoordelijkheid in
het aartsbisdom Utrecht, bij de
zetel van onze nationale pa
troonheilige St. Willibrord"
Mgr. Simonis wees erop, dat
het juist St. Willibrord was ge
weest die 1300 jaar geleden
Nederland met de zetel van
Petrus had verbonden.
Bisschop Simonis besloot: „Wij
vragen U een zeer speciale
apostolische zegen voor ons er
onze toekomst, opdat we steed:
trouwer kunnen blijven aar
de Heilige Moederkerk".
De paus onderhield zich na dt
mis nog langdurig met de Ne
derlandse jongeren en ook mei
hun bisschoppen mgr. Gijser
en mgr. Simonis, die door hei
Italiaanse persbureau ANSA
worden aangeduid als de 'fel
ste tegenstanders van de kerk
van de progressieven in Ne
derland'.
kamers ook wel gezelliger zou
den kunnen. Ook hebben
tandartsen snel de mond vol
over een kunstgebit terwijl de
patiënten het nog met saneren
willen proberen. Dat zijn en
kele conclusies uit een onder
zoek van onder anderen tand
heelkundige dr M. Eijkman en
communicatiewetenschapper
drs C. van Riel naar de voor
lichting op tandheelkundig ge
bied. De onderzoekers brach
ten ook de onvrede van pa-
tienten over andere zaken in
kaart, zo meldt het Nederlands
Tandartsenblad.
Weinig te spreken is men bij
voorbeeld ook over het feit dat
ziekenfondspatiënten kronen
en bruggen uit eigen zak ir
ten betalen. Hiermee sam
hangend stelt men de vraag
waarom men zich niet kan
verzekeren voor dit soort be
handelingen. Men vraagt zich
af waarom de tandheelkunde
zowel bij de particuliere vei
keraars als bij de ziekenfond
sen in het verdomhoekje zit.
Bij buitensporige behandelin
gen kunnen de kosten nogal
oplopen. Een volksverzekering
waar ook de tandarts onder
valt zou soelaas kunnen bie
den.
„Army out"
stond in Nij
megen op
straat. De mili
tairen gaven
aan die op
roep gehoor
en liepen de
Vierdaagse tot
het einde uit,
maar dat was
niet wat de ac
tievoerders
beoogden.
FRIEMELS
Het Neder-
publiek is niet bij
tevreden over de
van de tand-
staat van het
en de behandeling,
is vaak te weinig spra-
van overleg. Men heeft
indruk dat de tandarts
beslist over wat fi-
wel en niet kan.
ook over lange
de weekeinddien-
vervanging en de hoge
terwijl de wacht-
-
