Violet Falkenburg
Steeds ou
meer dan bekend door „Adres onbekend"
WASHINGTON Ik
graag over wetenschap en
kingen en zo lezen. Wete
in aanleg een blije aangel
Ze kan alleen maar voor
Als het goed is gaat weten
lijk nieuws er ook altijd o
weer iets gevonden hebbe
of ander ongemak, of wee
gaan begrijpen van een dui
schijnsel. Wie op wetensc
terrein met sombere
komt is hooguit een „desk
Een wetenschapper daaren
een opgewekt iemand, die
is geraakt op een probleeA
een hechte relatie mee i
aan te gaan, opdat het zit
hem zal ontsluiten en henl
kig zal maken.
Wonend in de Verenigde
kom ik als belangstellend*
vorderingen van kennis i
niek helemaal aan mijn
Want Amerika is niet allM
altijd wereldleider op bijna I
tenschappelijke terreinen, 1
en andere media in het lam
ben de goede gewoonte on,
ken te berichten over wat
telbare mannen en vrouwei
loze laboratoria en „in he
aan het uitdokteren zijn. i;
bliek blijft dus nauwgezet
hoogte van ook maar de g|
resultaten, of ze nu bereiktI
het levensbelangrijke terrt
ziekte-onderzoek, op het sj
la ire stuk van de ruim te v,
het verbluffende vlak Vang
cro-elektronica of op allerleÊMjg
baar volslagen nutteloze
Elke dag brengt weer eenl
van informatie uit de we tem
wereld en van de laats ld
herinner ik me nog het en tin var
me (maar niet meer de boofroer
van een blijmoedige diergir Fr
kundige die heeft ontdekt tine p
bepaalde soorten herten, als
opgeschrikt, tijdens het weg
hun staartje optillen zodat o
onderkant van dat lichaams
een opvallend vlaggetje d<
struikgewas danst, 'n Andet
onderzoeker heeft zojuist u
geld hoe en waarom bomen
kaar praten. Maar het gei
nieuws kwam deze week
de Amerikaanse gerontoloj
lui die alles weten over oud|
den. Tijdens een bijeen kon,
de „Vereniging voor de
gang van de Wetenschap"
troit, hebben gerontologen
Amerikaanse universiteiten
steld dat zich plotseling eer
stijging voordoet in de mei
leeftijdsverwachting. Al thai
nen de Verenigde Staten.
„Met historisch nog nooit V.
de snelheid daalt het steri
onder vooral de oudere At,
nen", aldus de statistische
king. Nu nog worden Amen
mannen gemiddeld 69 en vi
74 jaar oud. Twee jaar g
kwam men al tot de bereken
in het jaar 2000 de mannen
middeld 73-jarige en de vi
op 81-jarige leeftijd zuller
gaan. Maar vandaag, nai
twee jaar later, kunnen de,
ouderdomsgegevens alleen n
de conclusie leiden dat rona
mende eeuwwisseling de
dende heer gemiddeld 74,3 jjj-p
zijn geworden en de sre,rtje
dame de gezegende leeftijd vaarj
lentes zal hebben bereikt. pig,(
Tijdens het wetenschappelijkaa
gres in Detroit zei prof. ,eer
Crimmins uit Californië dat iens
te afname van hartaanvallen^
sen bloedingen, ernstige suikl z,
te, dodelijke verkeersonge vajane
moorden, de toename van Ljj,
aan kanker meer dan goe<^me
en derhalve verantwoord&n p
voor de algemeen verlengeire
vensduur in Amerika. )oor
Als dat zo doorgaat, zo beslifa
bejaardheidskundigen, dan %n
de mensen halverwege de vc^n
eeuw, afhankelijk van
slacht, gemiddeld 80 en 91 jain
„De bejaardenexplosie, die <un
gende eeuw toch al in zat i
de geboortegolf na de Twet
reldoorlog, kan door de
leef periode een dubbel zo du%\ar
gelegenheid worden voor dejn
re generaties", waarschuw<Lt
der geleerden.
Prof. Leonard Hay flick uit JLrl
stelde de toenemende taaihei c
de Amerikanen als volgt voyan
grafiek van de menselijke 4lli
verwachting in de VS gaat^n(j
maar vierkan ter uitzien. B/joor
dereen die geboren wordt bli^
leven en steeds meer mense^n
den heel oud. De biologisch
maal haalbare leeftijd echttp^
ergens tussen 100 en 110 lig(e
op zichzelf niet. Omdat de ir0i]
delde levenslengte naar het 4ers
te maximum klimt, overliji\aa]
steeds meer mensen op onius
dezelfde hoge leeftijd. Dus jaa
gemiddelde levensverwachu^y
jaar zal zijn geworden, valt
tisch ook bijna de dood op de
slag van de 95e verjaardag", k
Prof. Hay flick kreeg bij dezer*
beschouwing van de meflP
mortaliteit in de 21e eeuw foe
chers op zijn hand. Zoals heftut
in het opgeruimde gezelschcLe)
ware wetenschappers. Sfabsfcn
dan ook wel een heel vermag
tak (of moet ik zeggen zijtaien
wetenschap. Wat te denkeier
mijn vrouw, die opgelucht zfcoc
als ik de veertig zal zijn gepakei
omdat bij mensen die in Arifè
tussen hun 20e en 40e leveter,
overlijden de meest voorkopch
doodsoorzaak moord is, mooier
ker gepleegd wordt door eenpie
lielid of zelfs huisgenoot vjfcui
slachtoffer dan door een meepo
wijderde bekende of dooihu
vreemde, ik in de Verenigde ie
geen familie heb wonen irai
(mijn vrouw dus) mijn enigt^ioi
genote is, en omdat als ik duske
dig kom te overlijden, er naiOa
waarschijnlijkheid moord ica
spel en er redelijkerwijs mad r
verdachte is. En rechters in i4n<
ka zijn niet mals voor moordein
al zijn ze nog zo vaak wedudj.ij
MARC DE KONI
BEUSICHEM Adres onbe
kend. In elk mensenleven valt
onherroepelijk een levensgroot
gat. Terug naar af. Vroeger.
Toen. Plezierige herinneringen.
Trieste gedachten. Een uit het
oog verloren hartsvriendin of
boezemvriend. Samen ploete
ren. Knokken in een concen
tratiekamp. Of gewoon spelen
op een plein. Uitvliegen. Elkaar
radicaal vergeten. En dan plot
seling, twintig, dertig jaar of
nog veel later die onvermijde
lijke terugblik. Dat stukje zon
der meer geromantiseerde nos
talgie. Een brok zelfanalyse
ook. Maar niet zonder Pietje
met z'n rode haar, Meta met
haar tot slissen aanzettende
beugel of Gerrit met z'n onver-
slijtbare kwajongensstreken.
Wat zou er van hem of haar ge
worden zijn? Waar zou zij of hij
uithangen? Een vraag, die
kwelt. Die een antwoord be-
hoeft. Maar hoe? „Soms weet ik het niet meer, maar er komt altijd wel een oplossing".
Violet Falkenburg (35) staat er als
presentatrice nuchter, maar niet
onberoerd middenin. Haar vakma
tig onderdrukte emoties laten zich
door een nu en dan even haperend
taalgebruik raden. Ze is wie ze is.
Geen maniertjes, geen stopwoord
jes, maar een natuurlijk reagerend
mens op de steeds weer opdoemen
de verrassingen. Soms ook moet ze
haar onmiskenbare spontaniteit on
derdrukken. Ze zit er immers al
leen maar als doorgeefluik, als in
termediair
„In ieder mens zit een verhaal, het
valt alleen niet mee om ze dat ver
haal ook goed te laten vertellen.
Sommigen slikken voor de uitzen
ding een paar valiumtabletten, zo
zenuwachtig zijn ze. Ik hoef ze niet
meer op hun gemak te stellen. Ze
zijn mak. En weg is het verhaal.
Hun verhaal. Als presentatrice wip
ik eigenlijk tussen die mensen en
het programma heen en weer.
Enerzijds moet ik gewoon een uur
radio maken, anderzijds wil ik die
mensen zo verduveld graag helpen.
Dat is wel eens moeilijk".
„Gelukkig heb ik thuis aan Hans
Emmering van de VARA
een uitstekend klankbord. Hij komt
met opbouwende kritiek. Zegt dat
ik plotseling om de haverklap het
woordje „dat" gebruik. Of zo maar
ineens zit te „eehhen". Daar heb ik
wat aan. Want als veel free-lancers
in Hilversum ben ook ik zo maar
voor de leeuwen geworpen. Dat
heeft voor- en nadelen. Als iedere
journalist had en heb ik nog steeds
een hekel aan radio- en televisie
mensen die zich gaan ophangen
aan bepaalde maniertjes. Die uit
zichzelf gegroeid zijn. Ik wil altijd
mezelf blijven. Zoals ik thuis praat,
zo moet en zal ik ook achter de mi
crofoon praten".
„Dat uitgangspunt maakt het er
overigens niet makkelijker op.
Maar ik blijf het proberen", zegt ze
in haar prozaïsche tuin rondom de
keuterboerderij aan de Beusichem-
se binnendijk. Hanna Emmering,
inmiddels vijftien maanden oud,
gedraagt zich overigens tijdens ons
gesprek als een volmaakt „Adres
onbekend"-slachtoffer. Onbereken
baar, nerveus, alle aandacht opei
send. We drinken een heerlijk ver
frissend glaasje bessenlimonade uit
eigen gaarde en zien kleine peertjes
wassen in heuse flessen om straks
tot die overheerlijke Franse likeur
met een Engelse naam Poire
Williams te transformeren.
Kortom, het decor is idyllisch, de
Wekelijks
meer dan
een miljoen
luisteraars
onbarmhartige zon meedogenloos.
De sfeer niettemin ontspannen.
Journaliste
Wie is Violet Falkenburg?
Als leerling-journaliste stapte ze in
1973 de burelen van Elseviers
Weekblad binnen, werkte er twee
jaar en ging daarna op free-lance
basis deel uitmaken van het
VARA-televisieprogramma „Hoe
bestaat het?"
„In die zes jaar VARA ben ik jour
nalistiek volwassen geworden.
Toen dat programma in 1981 dan
ook ophield te bestaan, was het of
iemand die me zeer dierbaar was
stierf. Ik kwam in de ww terecht,
maar was door wat voor reden dan
ook verliefd geraakt op het medi
um radio. Via Nico Haasbroek
kreeg ik de gelegenheid een cursus
te gaan volgen bij de NOS. Een
APCR-cursus van een maand, een
algemene programma cursus radio.
Onder leiding van het vermaarde
duo Kees Schonenberg en Herman
Broekhuizen, ja juist, die van Kleu
tertje Luister. In die maand leerde
ik van alle facetten van het medi
um radio een piezeltje".
„Tot m'n verbazing zei Broekhui
zen na die cursus dat ik over een
aardige radiostem beschikte. Dat ik
me maar eens met de KRO in ver
binding moest stellen, omdat ze
daar iemand voor het vrijdagmor
genprogramma zochten. Met vele
anderen moest ik in de Emmastraat
een proefprogrammaatje maken en
tot alweer m'n eigen verbazing ko
zen Mia Hecker en Fried Peeterz
mij uit voor de presentatie van
„Adres onbekend". Sindsdien heb
ik inmiddels zo'n tweehonderd uur
radio gemaakt. In uren een respec
tabele score, maar ik wil meer.
Boven: Violet
Falkenburg
met haar
vijftien
maanden oude
dochtertje
Hanna
Emmering
zonnend in de
tuin.
Vandaar ook dat ik in oktober
weer een NOS-cursus ga volgen.
Een interview-werkweek. Als ze
me morgen een uur op de informa
tieve zender bieden, bijvoorbeeld
als presentatrice van een discussie
programma, dan ben ik al in Hil
versum".
Dat uurtje „Adres onbekend" en
het moederschap zijn overigens
niet de enige levensvullende taken
van Violet Falkenburg. Sinds kort
is ze ook eindredactrice van het
nieuwe universitaire tijdschrift
Portofolio van de IDEM, een insti
tuut dat opleidingen en trainingen
organiseert op het terrein van uni-
versiteitsmanagement. Hoewel dat
werk zonder meer even belangrijk
is als haar bescheiden rol in het va
derlandse radiogebeuren, blijft die
laatste bezigheid uiteraard de over
hand houden tijdens ons gesprek.
„Ria van der Kuinder doet de pro-
duktie van dat programma. Selec
teert de binnengekomen brieven
grof. Eens per maand vergaderen
we. Kiezen we onze „slachtoffers".
Ze zijn zo langzamerhand in zes ru
brieken ondergebracht. Oorlog Ne
derland, oorlog Indonesië, emigran
ten, gewoon zo maar, reünies en
materiaalverzamelaars. Die laatste
twee categorieën doseren we zorg
vuldig en spaarzaam, omdat daar
aan toch de spanning ontbreekt
van het vinden van de gezochte.
En die spanning is zowel voor de
luisteraars als voor ons in feite hét
hoogtepunt van „Adres onbekend".
Eigenlijk zou die selectie nog zorg
vuldiger moeten gebeuren, maar
tijd en mankracht ontbreken. Van
de eigenlijk vereiste voorgesprek
ken kan geen sprake zijn. Jammer.
Nu moet je maar afwachten of ie
mand die in eerste instantie z'n
verhaal aan ons per telefoon ver
telt, dat ook zo goed of mogelijk
nog beter voor de microfoon doet".
„Natuurlijk begeven we ons niet.
graag op glad ijs. Geen moeder
zoekt zoon, of vrouw zoekt wegge
lopen echtgenoot. Haal je die men
sen naar Hilversum dan ga je glu
ren. Dan begeef je je op het niveau
van Story, Privé en Mix. Niettemin
blijft het moeilijk grenzen te trek
ken. Mensen, die onze hulp inroe
pen, moeten vaak met de billetjes
bloot. Iets van zichzelf en hun ver
leden prijsgeven. Krijg je soms de
gekste situaties. Mensen, die je om
alles durven verwedden dat de
door hen gezochte figuur van z'n
voornaam Hans heet. Blijkt tijdens
de uitzending dat z'n naam gewoon
Piet is".
„Terugblikken in je eigen verleden,
zo heb ik van dit programma ge
leerd, vervalst gauw het echte
beeld. Mensen onthouden de leuke
dingen en gaan die romantiseren,
terwijl nare zaken nadrukkelijk
weggestopt worden. Komt dan de
echte waarheid boven, ja dan wil
dat soms wel eens tot uiterst emo
tionele reacties leiden. En dan ben
ik er om de zaken in de hand te
houden. Valt vaak niet mee. Want
met de figuur in de studio vergroei
je tijdens de uitzending. Ga, je de
spanning delen of de gezochte
vrouw of man zich zal gaan mel
den. Soms heb ik ook wel eens een
brok in m'n keel. Valt er een stilte.
Een witje, zoals ze in Hilversum
zeggen. Is niet erg. Als het maar
functioneel gebeurt".
„Kijk, ik weet tijdens de uitzending
niet wat ik zal tegenkomen, maar
de mensen zelf ook niet. We bren
gen met dit programma wel dingen
op gang. Zowel bij de betrokkenen
als bij luisteraars, die in ongeveer
gelijke omstandigheden verkeerd
hebben. Bijvoorbeeld in een Jap
penkamp gezeten hebben. Ze ver
persoonlijken zich met de mensen
in ons programma en schrijven dan
ook prompt brieven om ook in de
uitzending te mogen komen. Ge
lukkig ben ik niet zo'n emotionele
kikker en kan ik m'n rug rechten:
nee zeggen. Er moet per slot van
rekening ook een beetje variatie in
dat programma zitten. Elke dag vis
is nu eenmaal niet lekker".
Stilte
Soms gebeurt het dat de gezochte
persoon of personen al overleden
blijken te zijn. Vaak geen verras
sing voor de nuchtere luisteraar,
omdat de leeftijden bij voorbaat al
een indicatie in die richting geven.
Niettemin leidt dat een enkele
maal tot groot en hoorbaar verdriet
in de studio.
„In die omstandigheden ben ik al
tijd uiterst blij met onze opper-
spreekstalmeester Lex Lamme. Die
man verwoordt emotionele zaken
zo doordacht en geruststellend, dat
iets wat mogelijk inderdaad erg
schokkend is niet zo schokkend
overkomt. Iedereen weet dan niet
temin wat er aan de hand is. Dat
kan ik niet. Daar reageer ik te pri
mair voor. Wel denk ik dan: hou je
mond even, Violet. Laat de stilte de
stilte zijn. Zit ik dus weer even op
die wip. Denken aan het program
ma, maar ook denken aan de men
sen om wie het direct gaat".
Die grote luisterdichtheid, meer
dan een miljoen toehoorders per
uitzending, benauwt dat je nooit?
„Eerlijk gezegd wel eens, ja. Ik heb
een paar keer de fout gemaakt om
„Onder alle
omstandig
heden
proberen
jezelf te
blijven. Ik heb
een hekel aan
al die
maniertjes".
tegen mensen in de studio te zeg
gen dat er op dat moment meer
dan een miljoen mensen zaten te
luisteren. Twee Sint-Pieterspleinen
vol. Zitten ze gelijk met de mond
vol tanden. Dus nooit meer doen.
Ach, elke uitzending leer je wel
weer iets. Dat is het boeiende van
zo'n programma. Er komen altijd
onverwachte dingen op je af en ge
lukkig bezit ik wel zoveel zelfver
trouwen dat ik mezelf toedenk die
verrassingen aan te kunnen. Het
boeiendste is en blijft dat wanneer
je de gezochte gevonden' hebt, je
hem of haar rechtstreeks via de te
lefoon in je uitzending kunt bren
gen".
„Telefoneren over de hele wereld
is de gewoonste zaak geworden,
maar als je een vrouw een door
haar gezochte vriend uit het verle
den ineens vanuit Tel Aviv per te
lefoonlijn onder handbereik brengt,
dan is dat plotseling helemaal zo
gewoon niet meer. En daar krijg ik
echt een kick van. Je hebt meege
holpen om een menselijk pro
bleempje op te lossen. Hoe verdrie
tig, leuk of tegenvallend dat dan
ook kan zijn. „Adres onbekend"
mag voor die meer dan een miljoen
luisteraars een boeiend spelletje lij
ken, het progamma heeft wel dege
lijk een menselijke functie. Daarom
zitten we sinds kort op Teletekst.
Omdat er steeds meer luisteraars
opbellen, die om wat voor reden
dan ook de „plot", de afloop, moes
ten missen. En aangezien we er in
de eerste plaats voor de luisteraars
zijn, hoe graag we ook de proble
men van onze „slachtoffers" willen
oplossen, voldoen we ook aan die
kant zoveel mogelijk aan de voor
komende behoeften. „Adres onbe
kend" is inmiddels meer dan be
kend. En dat moet voorlopig maar
zo blijven ook!"
KEES JAGERS
En dan is er de KRO, de radio.
Elke vrijdagmorgen opnieuw. Aan
vankelijk met Anne van Egmond,
die overigens na een vluchtig en
onbegrijpelijk uitstapje naar de
AVRO weer naar de KRO terug
keert. Later, eventjes maar, met
Sytha Bolt. Daarna, alweer van ok
tober 1981 af, met Violet Falken
burg. Vakkundig door Lex Lamme
gecontroleerde en door Lex Ton-
deur geregisseerde telefoonlijnen
overbruggen vaak verrassend snel
het toen en het nu. Of het nu met
Australië, Californië, Djakarta of
Drente isZenuwkrampen. Tra
nen. Kortom, puur menselijke reac
ties. Heimwee naar toen. De be
smettelijke ziekte van ons heden
daagse en kille computertijdperk.
Meer dan een miljoen luisteraars
vragen het zich wekelijks af. Zal de
gezochte zich melden? De wereld,
hoe gecompliceerd inmiddels ook,
blijkt in de praktijk uiterst klein
gebleven. In negen van de tien ge
vallen slaakt Violet Falkenburg
een zeer natuurlijke zucht van ver
lichting. Het is weer gelukt.
Het Hilversumse radio- en televi-
siebolwerk kent vele spelletjes,
maar niet één ervan benadert de
dagelijkse werkelijkheid zo ontluis
terend echt als voornoemd „Adres
onbekend En misschien is het
juist wel die ontwapenende eerlijk
heid van de „slachtoffers", waarin
„men" zichzelf herkent. Om iets,
dat hun dierbaar was en weer is.
Soms stuntelend zenuwachtig, soms
ook brutaal recht door zee. Mensen
met een verhaal. Het succes van de
formule.
Intermediair
