Geur van een schandaa
hangt rond Witte Huis
Onenigheid binnen
Warschau-pact over
kernraketten vermoed
Libanon tegen
gedeeltelijke
Israëlische
terugtrekking
Levenslang voor
populaire kaper
Restauratie
Eiffeltoren
bijna klaar
West-Duitsland leent
DDR een miljard
BUITENLAND
SaidMOowumt
DONDERDAG 30 JUNI 1983 PAGINA
Koningin naar
Europees
parlement
STRAATSBURG Ko-
ningin Beatrix zal in fe
bruari volgend jaar een
hezoek brengen aan het
JCuropees parlement in
Straatsburg. Zij zal het
.eerste lid van een rege
rend vorstenhuis zijn dat
een bezoek brengt aan het
"feuropees parlement, dat
wel al bezoek kreeg van
de staatshoofden (presi
denten) van Ierland, Ve
nezuela en Egypte. De fe
bruarizitting van het par
lement duurt van 13 tot en
biet 17 juni.
Oud-minister Pym doet
aanval op Thatcher
LONDEN Francis Pym, die na de verkie
zingen van 9 juni moest vertrekken als Brits
minister van buitenlandse zaken, heeft giste
ren in het Lagerhuis de wijze gehekeld
waarop hij werd ontslagen. Een dergelijke
emotionele en openhartige aanval is buiten
gewoon ongebruikelijk voor een politicus
van Pyms standing en wordt gezien als een
directe uitdaging aan mevrouw Thatchers
persoonlijke regeerstijl.
Pym zei te hebben gesproken hij had tot
dusver de pers over zijn ontslag afgehou
den „om te voorkomen dat mijn stilzwij
gen wordt uitgelegd als onverschilligheid".
Hij zou het zaad hebben gezaaid voor een ge
matigde vleugel in de Conservatieve partij
ter bestrijding van premier Thatchers recht
se opvattingen.
Banning-order
Winnie Mandela
weer verlengd
JOHANNESBURG Zuid-Afrika
heeft de banning-order voor Winnie
Mandela, de vrouw van de gevangen
gezette zwarte leider Nelson Mandela,
weer met vijf jaar verlengd. De ban
ning-order verbiedt dat er iets over
haar geschreven wordt. Verder mag
Winnie Mandela geen openbare bij
eenkomsten bijwonen en mag met
niet meer dan een persoon samen zijn.
Haar man, Nelson Mandela, was
hoofd van de verboden bevrijdingsor
ganisatie Afrikaans Nationaal Congres
(ANC) en zit sinds 1961, na een ver
oordeling tot levenslang, gevangen op
het Robbeneiland.
Nieuwe Franse
kernproef op
atol Mururoa
WELLINGTON Frankrijk
heeft dinsdag opnieuw een on
dergrondse kernproef genomen
op het atol Mururoa in de Stille
Oceaan. De proef, de 55-ste on
dergrondse op Mururoa, had een
kracht van 5,6 op de schaal van
Richter. In 1975 daagde Australië
de Fransen voor het Internatio
nale Hof van Justitie in Den
Haag om de bovengrondse proe
ven te doen stoppen. Het Hof
stelde Austalië in het gelijk.
Frankrijk ging echter door met
proeven, maar nu ondergronds.
Noodtoestand in
Guatemala afgekondigd
GUATEMALA-STAD President Rios
Montt van Guatemala heeft gisteravond de
noodtoestand afgekondigd. De noodtoe
stand geldt voor het hele land en houdt on
der meer een beperking van de persvrij
heid en van politieke activiteit in.
Twee dagen geleden had kolonel Cordillo
Martinez, die verleden jaar maart de coup
leidde die Rios Montt aan de macht bracht,
voor de televisie openlijk het aftreden van
Rios Montt gevraagd. Volgens de kolonel is
Montt een verrader, omdat hij zijn belofte
onmiddellijk verkiezingen uit te schrijven
voor een grondwetgevende vergadering
niet was nagekomen. Het optreden van
Cordillo leidde tot geruchten dat er een
nieuwe staatsgreep op handen zou zijn.
COLOMBO Een vliegtuigkaper, die indertijd op S
Lanka werd ontvangen als een held en flink aan de bc la
mei ging met het losgeld, is gisteren tot levenslang veire
oordeeld. De eerste drie jaar zal hij bovendien dwangj it
beid moeten verrichten. De 34-jarige Sepala Ekanayal ai
kaapte vorig jaar juni tijdens een vlucht van Rome na
Hongkong een vliegtuig van Al Italia. Uiteindelijk kre
hij een losgeld van 300.000 dollar en een vrije aftoc !a
naar Colombo. Daar werd hij opgewacht door een meni }r
te van 500 mensen die hem als een held ontving. De po lèl
tie gaf hem een escorte toen hij zich naar een bank beg ya
om het losgeld op een rekening te zetten. Daarna zei /e
hij met vrienden de bloemetjes buiten in een duur hoti o:
Twee dagen later werd hij alsnog gearresteerd.
PARIJS De restauratie van de Eiffeltoren
in Parijs zal in oktober, na 33 maanden wer-. I
ken, vrijwel voltooid zijn. De opknapbeurt
heeft dan zeven maanden langer geduurd
dan Gustave Eiffel in 1887-1888 nodig had
om de attractie te bouwen.
De vernieuwde Eiffeltoren is 1.000 ton lichter
dan de oude, afgeslankt tot 10.000 ton door
verwijdering van oude bovenbouw en lagen
verf en roest. Maar de bouw van allerlei ont
spanningsgelegenheden, zoals nieuwe restau
rants. een bioscoop, een zaal voor concerten,
ontvangsten en modeshows, souvenirwinkels
en een postkantoor hebben het geheel wel
zwaarder gemaakt. Eind juli zullen de toeris
ten met vier nieuwe elektrische liften naar
de top geschoten kunnen worden. Het volle
dige herstel zal overigens pas eind van het
jaar zijn beslag krijgen.
In 1982 trok de Eiffeltoren 3.390.000 bezoe
kers, waardoor hij zijn reputatie hooghield Vlak onder het hoogste plateau van de E
een van de populairste toeristenattracties ter toren voorziet een schilder de 94 jaar i
wereld te zijn. stalen toren van een nieuwe verflaag.
MOSKOU Het Oost
blok heeft met zijn topo-
verleg in Moskou afgelo
pen dinsdag voor verwar
ring gezorgd. IJet Westen
reageerde verbaasd op de
slotverklaring van de spe
ciaal belegde bijeenkomst
van de leiders van het
Warschau-pact, die geen
nieuws over de kwestie
van de kernwapens in Eu
ropa bracht.
Terwijl de Russische minister
Oestinov aan de vooravond
van dat overleg had gedreigd
dat de Sovjet-Unie zal over
gaan tot de plaatsing in Oost-
Europa van kernraketten voor
de korte afstand, waaronder
de SS-21 en SS-22, werd hier
over geen melding gemaakt in
het slotcommuniqué. Daarin
was slechts sprake, van de
oude Russische wens tot be
vriezing van de bestaande ker
narsenalen in Oost en West op
hun huidige niveau. Westerse
waarnemers in Moskou ver
moeden nu dat met name
Hongarije en Roemenië zich
gekeerd hebben tegen statio
nering van nieuwe korte-af-
standsraketten.
Een andere verklaring voor
het achterwege laten van deze
kwestie in het slotcommuni
qué wordt genoemd het ko
mend topoverleg tussen partij
leider Andropov en Bondskan
selier Kohl begin volgende
week. De Russen zouden de
Duitsers niet voor het hoofd
willen stoten. Met name in
West-Duitsland is grote beroe
ring ontstaan over de jongste
Russische plannen met betrek
king tot de stationering van
nieuwe kernraketten voor de
korte-afstand. De Sovjet-Unie
heeft zich inmiddels gehaast te
ontkennen dat er onenigheid
bestaat tussen de leden van
het Warschau-pact
Tsjaad wil hulp
van Afrikaanse
vredesmacht
KAIRO/PARIJS President
Habré van Tsjaad heeft de
steun gevraagd van een Afri
kaanse vredesmacht, die de
stabiliteit in de vroegere Fran
se kolonie moet waarborgen.
Dit heeft de Egyptische minis
ter van buitenlandse zaken,
Hassan Ali, gisteren meege
deeld tijdens een ontmoeting
met de ambassadeurs van
Afrikaanse landen, die in Kai-
ro zijn geaccrediteerd.
Volgens welingelichte kringen
In Kairo heeft de Egyptische
minister de Afrikaanse ambas
sadeurs verzocht de Tsjadische
wens te overwegen. Voorts
heeft hij hun gevraagd „al hun
steun" te geven aan het be
wind van Habré en heeft hij
de Libische interventie in
Tsjaad afgekeurd. Vanuit het
noorden probeert de Libische
leider Khadaffi via de Tsjadi
sche opstandelingen, die onder
bevel staan van de oud-presi
dent van Tsjaad Goekoeni
Oueddei, zijn invloed in het
door burgeroorlogen geteister
de land uit te breiden. De sol-:
daten van de huidige president
Habré bereiden een tegenaan-
yal voor in een poging de
macht van de guerrillastrijders
van Oueddei te breken, zo
deelde gisteren de Franse mi
nister van ontwikkelingshulp
mee.
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
BONN De DDR krijgt van een aantal Westduitse banken een
krediet van een miljard mark. De regering in Bonn heeft zich
voor het krediet garant gesteld. „Wij zien hierin een belangrijke
bijdrage voor de verbetering van de betrekkingen met de DDR",
aldus regeringswoordvoerder Bönisch in Bonn.
Het is de eerste keer dat Bonn het andere Duitsland op een der
gelijke manier helpt. Alleen aan Polen werd in 1976 op verge
lijkbare basis een miljardenkrediet verleend.
In Bonn wordt de kredietverlening algemeen gezien als een ge
baar van goede wil ten opzichte van de DDR. Tot nu toe zijn de
transacties van de Bondsrepubliek met de DDR immers altijd
gevoerd volgens het principe van „voor wat hoort wat". Nu
heeft Bonn echter geen tegenprestatie verlangd. Niettemin
wordt aangenomen dat de DDR over niet al te lange tijd ook een
daad zal stellen. Daarbij kan gedacht worden aan tegemoetko
mingen in het reizigersverkeer. Opvallend is ook dat de Beierse
minister-president en CSU-voorman Franz-Josef Strauss, die de
laatste tijd veel aanvallen heeft gedaan op de DDR, heeft inge
stemd met de kredietverlening.
Honduras: journalisten
reden op een landmijn
TEGUCIGALPA De twee Amerikaanse journalisten die on
langs in Honduras vlak bij de grens met Nicaragua om het leven
kwamen, zijn op landmijn gereden en niet gedood door een gra
naat die vanuit Nicaragua zou zijn afgevuurd. Dat staat in een
gisteren uitgegeven verklaring van het Hondurese leger. Hon
duras wijzigt daarmee zijn lezing over het gebeurde. In de ver
klaring blijft Honduras toch Nicaragua de schuld geven van de
dood van de journalisten. De landmijn zou namelijk door Nica-
guaanse militairen zijn neergelegd. Nicaragua ontkent dit.
RUITENHEER
NOG VEEL VRAGEN ROND CARTERS „GESTOLEN" BRIEFING-BOOK
y
WASHINGTON Een
commissie van het Huis
van Afgevaardigden heeft
gisteren besloten dat een
formeel onderzoek moet
worden ingesteld naar de
„Carter-papers". Het gaat
hierbij om de verkiezings
documenten van de toen
malige president Jimmy
Carter, die tijdens de ver
kiezingscampagne van
1980 in het bezit zijn ge
raakt van zijn tegenstan
der en tegenwoordige pre
sident, Ronald Reagan.
Met toenemende ernst zijn ook
de Amerikaanse journalisten,
en dan met name de leden van
het fameuze elitekorps van de
White House Press, in deze
zaak aan het wroeten. Het is
een schandaal waarvan het
nog de vraag is of het die
naam verdient, dat ook enigs
zins komische aspecten heeft
en waarin niettemin koppen
zouden kunnen rollen. Bij
voorbeeld de kop van William
(Bill) Casey, de directeur van
de Amerikaanse inlichtingen
dienst CIA.
Drie weken geleden begon
„Briefing-gate" of „Debate-
gate". Dat gebeurde na het
verschijnen van het boek
„Gokken met geschiedenis",
waarin de schrijver-journalist
Lawrence Barrett onthult dat
een van de medewerkers van
toenmalig president Jimmy
Carter in 1980 diens „briefing-
book" voor het televisiedebat
met kandidaat Ronald Reagan
heeft gestolen en het heeft ge
geven aan de medewerkers
van Reagan. De laatste was
daarom geheel voorbereid op
alles wat Carter zou zeggen.
Reagan kon uiterst doeltref
fende reacties ten beste kon
geven en als sterkste uit het
tv-debat tevoorschijn komen.
Politiek huiswerk
Het briefingbook was een map
met ruim honderd losse bla
den, waarop de leden van de
campagnestaf van president
Carter over alle denkbare po
litieke onderwerpen concrete
gegevens, populaire slogans en
ontwerp-antwoorden op typi
sche Reagan-stokpaardjes had
den genoteerd. Zulk huiswerk
voor een presidentskandidaat
is in de Amerikaanse verkie
zingen heel normaal. Carter
wist dat Reagan door diens
medewerkers werd „gebriefd"
28 oktober
1980: Kort
voor het begin
van hun televi
sie-debat ge
ven president
Jimmy Carter
en zijn tegen
stander Ro
nald Reagan
elkaar een
hand. Als de
recente be
schuldigingen
waar zijn, zou
Reagan pre
cies hebben
geweten wat
Carter alle
maal zou gaan
zeggen.
over hoe hij Carter het beste
van repliek kon dienen. Wat
hij echter niet wist, was dat
Republikein Reagan als al
thans de onthullingen juist
zijn over copieën van het
vertrouwelijke briefingmateri
aal uit het Carter-kamp be
schikte.
De beeldband van het tv-debat
op 28 oktober 1980 is dezer da
gen talloze malen terugge
draaid. Inderdaad ziet men
Reagan vaak met een doeltref
fendheid en accuraatheid die
hem anders vreemd is op de
opmerkingen van Carter rea
geren. Allerlei feitelijke gege
vens, bijvoorbeeld over sociale
verzekeringen en over ener-
giepolitiek, waarmee „detail
list" Carter zijn politieke te
genstander dacht te kunnen
overrompelen, werden door
Reagan weerlegd met cijfers
die hij als „globalist" normaal
gesproken niet paraat kon
hebben.
Wie het Carter-briefingbook
zou hebben gestolen en aan de
Republikeinse campagnestaf
gegeven, is nog volslagen duis
ter. Maar interessant is wat
over het gebeurde intussen
door de toenmalige medewer
kers van oppositieleider
Reagan is toegegeven. Want
die personen zijn nu nog me
dewerker van Reagan en duf
lid van de presidentiële Witte
Huis-staf.
Reagan weet van niets
Met name heeft James Baker,
toen campagne-assistent van
Reagan en thans naaste advi
seur van de Amerikaanse pre
sident en chef van de Witte
Huis-staf, verklaard, dat hem
in 1980 het veelbesproken
briefing-book in handen is ge
drukt door William Casey. Ca
sey was destijds hoofd van
Reagans campagnestaf en nu
directeur van de CIA. Een
functie dij van Reagan kreeg
als dank voor zijn bewezen
diensten. „Ik herinner me het
gezien te hebben en dat Casey
het gekregen had van iemand
van de Carterploeg", zei Ba
ker.
David Gergen, toen public-re-
lationsman van kandidaat
Reagan en nu, ook „uit dank
baarheid", directeur-voorlich
ting van het Witte Huis, zegt
een „mistige herinnering" te
hebben aan het briefing-book,
dat echter geen belangrijke rol
zou hebben gespeeld in de Re
publikeinse verkiezingesstra-
tegie.
Intussen heeft Reagan zich
vrijgepleit van enige betrok
kenheid bij de affaire. Tijdens
een rechtstreeks op de Ameri
kaanse televisie uitgezonden
persconferentie werd de presi
dent over de kwestie danig on
der vuur genomen. Maar hij
verklaarde: „Ik heb nooit ge
weten dat dergelijk materiaal
heeft bestaan. Natuurlijk werd
ik ingelicht over de standpun
ten van de andere partij, i
over hun reacties op oni.c
standpunten. Maar dat ware c
allemaal gegevens die in .r
hele campagne al openlijk et s
rol hadden gespeeld. We hel
ben er nu weer in mijn sL X
met elkaar over gepraat, ma; v
niemand heeft gezegd, dat 1
over dat boek beschikte. E r
trouwens, het heeft mij in el
geval nooit bereikt, dus
doet het er eigenlijk toe".
Het was een echt Reagan-achl
tig antwoord. De presiden c
sloot geenzins uit, dat zijn me
dewerkers gestolen materia
uit het Witte Huis hebben
kregen en dat hij daarvafF
heeft kunnen profitereiA
Reagan bevestigde dat hij he,
ministerie van justitie heeaj
opgedragen de zaak te onder*
zoeken. Hij legde er opvallei
veel nadruk op, dat ei
lijk maar één juridisch aar
spreekbare schuldige is:
dief uit het Carter-kamp
niet de eventuele ontvanger jj)
het Reagan-kamp.
Documenten openbaar Ja|
Dat die ontvanger, zoals het ba:
nu naar uitziet, uitgerekend *ul
latere directeur van de Amen
kaanse Inlichtingendiei
CIA, William Casey, is g
weest, zorgt in Washingti
voor heel wat cabaretesÜ
commentaren. Na het inliclle*
tingenwerk dat Casey toé 'e(
heeft verricht kon hem d "e.
hoogste CIA-post moeilif 'e'
worden onthouden. Casey zër
onthoudt zich al een wéém'
lang van alle commentarétce'
hetgeen het nog onvolledig 'e'
verhaal van het Carter briël'61
ing-book alleen maar waar
schijnlijker maakt.
Intussen heeft Reagan acht 'ei
duizend vellen papier, die d
verkiezingscampagne betref®®
fen en die op het Witte Hui;al
aanwezig waren, overgedrage
aan de Justitie en openba«
gemaakt. Bestudering van di '3'
berg teksten zal mogelijk meeve'
onthullen over de wijze waai
op achter de schermen dl
jongste Amerikaanse verkil
zingsstrijd is uitgevocht^
Maar nu al zijn er aantijgui
gen, dat er behalve die acht
duizend vellen nog andere Jo
cumenten moeten bestaan, di
waarschijnlijk op de privé
adressen van de betrokkei
Reagan-adviseurs liggen.
Als het Carter briefing-book
gestolen en er sprake is ge
weest van een misdrijf, word
behalve de vraag wie de diefi
geweest, vooral de kwestie ih
teressant wie er van helin
kunnen worden beschuldigd.
BEIROET/DAMASCUS
De Libanese regering
wijst onvoorwaardelijk
elke discussie over een ge
deeltelijke terugtrekking
van buitenlandse troepen
uit Libanon af. Dit heeft
de Libanese minister van
buitenlandse zaken, Sa
lem, laten weten aan de
Amerikaanse afgezant Ha-
bib. Deze is sinds enkele
dagen in het Midden-Oos
ten om te onderzoeken of
uitwerking van het Liba-
nees-Israëlische akkoord
mogelijk is.
Volgens Radio-Beiroet vreest
de Libanese regering dat een
gedeeltelijke terugtrekking
van buitenlandse troepen niets
anders betekent dan een opde
ling van Libanon. Israël had
Habib deze week te kennen
geven zijn troepen uit de Be-
kaa-vallei te zullen terugtrek
ken tot de Awali rivier. Hier
mee zouden de Israëliërs een
strook van 45 kilometer in
Zuid-Libanon onder controle
blijven houden. Ook vreest de
Libanese regering dat Syrische
en Palestijnse troepen het
machtsvacuüm zullen opvul
len dat Israël in geval van een
gedeeltelijke terugtrekking
achterlaat.
De Syrische president Assad
heeft dinsdagavond in een fel-
Een Palestijnse guerrillastrijder zit hier in een jeep en
maakt het V-teken nadat een stelling op Arafat-getrou-
wen werd veroverd.
Ie rede tot moslimleiders ge
zegd niet bang te zijn voor een
oorlog met Israël. „Als de ver
dediging van Damascus ons
blootstelt aan oorlog, laat die
oorlog dan maar komen", al
dus Assad, die nogmaals
krachtig het Libanees-Israëli-
sche akkoord verwierp. „Wij
kunnen niet toestaan dat Is
raël op 20 kilometer van da-
mascus staat, zoals is opgeno
men in de Israëlisch-Ameri
kaanse overeenkomst die Li
banon wordt opgedrongen",
aldus de Syrische president.
Palestijnse
rebellen veroveren
PLO-stellingen
DAMASCUS/BEIROET
Palestijnse rebellen hebbel
gisteren opnieuw enkele stel
lingen veroverd op guerilla
strijders "die PLO-voorzittè
Arafat trouw zijn gebleven r
Uit berichten van de PLO i f
gebleken dat de muitende lé
den van Arafats guerrillagroe n;
pering El Fatah nu het gebied
tussen de hoofdweg van Bei
roet naar Damascus en de ter
zuiden daarvan gelegen Israé
lische frontlinies onder contro
le hebben.
Na de verovering van eéi
aantal PLO-stellingen zou dl
strijd tussen Palestijnse factij
zijn verminderd, aldus
functionarissen in Dam;
De gevechten laaiden dinsd;
op toen een Arabische bemid
delingspoging uitzicht leek
bieden op een beëindiging v
de crisis binnen de PLO. Eei
van de belangrijkste medewei
kers van Arafat, Aboe Jihadj
verklaarde gisteren dat
wegen naar bemiddeling wol
den afgesloten". Hij voert hl
commando over de Palestijn.'
guerrillastrijders die Araf
trouw zijn. Aboe Jihad zei
der dat „de door Syrië j
steunde rebellen alle aanvi
routes naar de Bekaa voor df
Arafatgetrouwen hebben afgi
sneden
