Blijf hopen op
de overwinning
WWV-uHkerina werklo:
ionaeren verandert
Alleen rebellie in leger kan Pinochet nu ten val brengen
Britse troonrede:
Thatcher gaat op
zelfde voet verder
BUITENLAND
fieidae Commit
DONDERDAG 23 JUNI 1983 PAGIN,
X
36 Mijnwerkers
omgekomen bij ramp
in Hongarije
BOEDAPEST Bij een ex-
plosie in een mijn in Oroszla-
mi in het westen van Honga
rije zijn gisteren zeker 36 mijn
werkers, onder wie vier Polen,
omgekomen. Volgens de Hon
gaarse televisie waren op het
moment van de explosie 90
mijnwerkers ondergronds. Bij
een instorting van een gang in
een andere mijn, in Kayas ten
noordoosten van de hoofdstad
Boedapest, raakten drie mijn
werkers ingesloten. Een van
hen is gered, naar de andere
twee werd vanmorgen nog ge
zocht.
Nicaragua en Honduras geven
elkaar schuld van dood journalisten
TEGUCIGALPA Nicaragua en Honduras be
schuldigen elkaar ervan, verantwoordelijk te zijn
voor de dood van twee Amerikaanse journalisten
en hun Hondurese chauffeur. Zij kwamen eergis
teren in het grensgebied van beide landen om het
leven, toen hun auto werd getroffen door een gra
naat, die vanaf Nicaraguaans grensgebied zou
zijn afgevuurd. In een protetsnota van Honduras
aan Nicaragua werd ook gewag gemaakt van de
dood van twee Nederlandse journalisten. Maar zo
wel de Nederlandse omroepen als het ministerie
van buitenlandse zaken hebben dit bericht tegen
gesproken. Twee Nederlandse verslaggevers in
Honduras zijn, zo lieten zij gisteren zelf weten,
weliswaar in het grensgebied beschoten, maar dat
gebeurde het afgelopen weekeinde, voor de dood
van de Amerikanen. De twee Nederlanders ble
ven ongedeerd.
Betoging in Praag uiteen geslagen
PRAAG De Tsjechoslowaakse politie heeft
deze week een einde gemaakt aan een spontane
demonstratie van ongeveer 300 jongeren in
Praag en daarbij elf mensen opgepakt. Op het
Wenceslausplein hadden zij zich verzameld en
begonnen te roepen: „Vrijheid, vrijheid voor alle
landen", en „Weg met het leger". Het is de
grootste betoging sinds de Russische inval in
Tsjechoslowakije in 1968. De jongeren gingen de
straat op nadat er eerder door de straten van
Praag een officiële mars was getrokken die de
autoriteiten hadden georganiseerd naar aanlei
ding van de Praagse vredesconferentie, een door
de Sovjet-Unie opgezette bijeenkomst, waarin de
bewapening van het westen wordt aangeklaagd.
Het IKV en Pax Christi waren vertegenwoor
digd naast leden van Nederlandse communisti
sche organisaties. De Tsjechische mensenrech
tenorganisatie Charta 77 was daarentegen niet
toegelaten.
Belastingrebel Glistrup
drie jaar achter tralies
KOPENHAGEN De Deense parlementariër,
partij-oprichter en „belastingrebel" Mogens Gli
strup (57) is gisteren door het hoogste gerecht van
het land wegens belastingfraude veroordeeld tot
driejaar gevangenisstraf en een boete van 11 mil
joen kronen (300.000 gulden). Hij was 62 maal van
belastingontduiking beschuldigd. Het tien jaar du
rende proces is het langste dat ooit in Denemar
ken is gehouden. Het parlement zal binnen drie
weken van zijn zomerreces worden teruggeroepen
om te stemmen over uitsluiting van Glistrup. Hij
was tien jaar lid van het parlement. Volgens Gli
strup was de hele zaak een kwestie van politieke
vervolging. „Maar ik zal terugkomen en mijn on
vermoeibare strijd voor gerechtigheid voortzet
ten", na de uitspraak van de rechter waarop dui
zenden mensen buiten de rechtzaal in Kopenha
gen hadden zitten te wachten.
Volgende week speciale
top van Warschau-pact
itish
IUDA
erlar
kort
er Ni
ng bli
MOSKOU De partijleiders van de zeven landen
Pact van Warschau houden volgende week in Moskou
conferentie, waar men zich waarschijnlijk zal concent
een gezamenlijk antwoord op de voorgenomen plaatsing
nieuwe Amerikaanse kernraketten in West-Europa. Vol|er
diplomaten in Moskou zou het Kremlin officieel steun v
hebben van zijn bondgenoten voor het dreigement ni
kernwapens in Oost-Europa te plaatsen als de Amerik;
stationering doorgaat. Ook zouden de Sovjets extra druk v
uitoefenen op bondskanselier Helmut Kohl, die op 4 juli
officieel bezoek aan Moskou begint. Westelijke defensie
kundigen geloven overigens dat de Sovjet-dreiging nieuw
penstelsels in Oost-Europa te plaatsen meer politiek dan
tair belang heeft, omdat Moskou daar al enkele jaren derge1
systemen heeft staan.
Premier Margaret Thatcher en minister Dennis How (eerst Finan
ciën, nu Buitenlandse Zaken) tijdens het voorlezen van de troon
rede door koning Elizabeth.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN De Britse regering Thatcher blijft bij haar verkie
zingsbelofte, dat ze haar werk van de afgelopen vier jaar „om
Groot-Brittannië op de goede weg te kunnen brengen" zal
voortzetten. De regeringsplannen werden gistermorgen nader
toegelicht in de troonrede, waarmee koningin Elizabeth II de
nieuwe parlementaire zitting opende. Deze duurt tot in oktober
1984.
Thatcher's algemene doelstelling blijft onveranderd: meer parti
culiere vrijheid, privatisering van bepaalde genationaliseerde
bedrijven en delen van de Nationale Gezondheidszorg, gezonde
wedijver in de industrie, verdere verlaging van de inflatie, min
der openbare uitgaven en, indien mogelijk, een vermindering
van de werkloosheid. Vooral om dit laatste doel te kunnen be
reiken, zal de ontwikkeling van nieuwe technologieën worden
aangemoedigd. Met al deze plannen heeft premier Thatcher er
voor gezorgd dat het nieuwe Lagerhuis veel werk krijgt. Zij
heeft overigens benadrukt dat. hoewel haar parlementaire
meerderheid nu zoveel groter is dan vroeger, ze het Conserva
tieve verkiezingsmanifest niet zal inruilen voor een radicaal,
controversieel programma, dat hevige reacties zou kunnen uit
lokken.
Op internationaal vlak zegt de nieuwe regering Thatcher, dat de
defensiepolitiek en de houding van Groot-Brittannië ten aanzien
van de NAVO ongewijzigd blijven. Hoewel veel Conservatieven
ook premier Thatcher de doodstraf weer zouden willen
n, wordt daar in de troonrede geen gewag van gemaakt.
PAUS IN SLOTTOESPRAAK:
(Vervolg van de voorpagina)
KRAKAU Van kerke
lijke zijde was vanochtend
nog geen reactie op de
ontmoeting tussen de paus
en generaal Jaruzelski be
kend. Waarschijnlijk zal
het persbureau van het
Poolse episcopaat pas van
avond, nadat de paus uit
Polen vertrokken is, met
een communiqué komen.
De ontmoeting tussen de paus
en generaal Jaruzelski vond
gisteravond plaats in de Wa-
welburcht in Krakau. nadat
Johannes Paulus II tevoren
gesproken had met de diocesa
ne synode van het aartsbisdom
Krakau. Eerder op de avond
had hij in Nowa Huta een
kerk ingewijd. Na zijn vertrek
uit deze industriestad, onder
de rook van Krakau, kwam
het hier tot een massale de
monstratieve optocht, die door
de politie met geweld werd
uiteengedreven. Enkele men
sen werden gearresteerd.
Tijdens een openluchtmis even
buiten het centrum van Kra
kau had de paus in een slot-
preek het Poolse volk opgeroe
pen te vertrouwen op de over
winning van waarheid, vrij
heid en gerechtigheid. De li
turgische dienst, tijdens welke
de paus ook twee Polen zalig
verklaarde, werd bijgewoond
door ruim twee miljoen men
sen. Na de plechtigheid, die
zonder enig incident verliep,
trokken enkele duizenden
aanhangers van Solidarnosc
naar het centrum van de stad
om er te demonstreren. Zij
droegen spandoeken en vlag
gen van Solidarnosc met zich
In Nowa Huta dankte de paus
gisteren de arbeiders voor hun
christelijke solidariteit die de
bouw van een nieuwe kerk
had mogelijk gemaakt. De
aansporing van de paus om te
vertrouwen op de overwin
ning werd door de twee mil
joen aanwezigen met gejuich
ontvangen. Vrijwel allen
maakten met uitgestoken hand
het teken van de overwinning,
terwiil aanhoudend „leve de
paus' werd geroepen.
De paus deed zijn uitspraak
nog geen 24 uur nadat de Vati
caanse woordvoerder, mon
seigneur Panciroli, die de paus
op zijn reis door Polen verge
zelt, in een verklaring had ge
zegd, dat de pelgrimstocht van
de paus uitsluitend een reli
gieus en pastoraal karakter
had en dat het onjuist was de
woorden van de paus politiek
te interpreteren. Op het einde
van de plechtigheid zei de
paus dat zijn volk moest blij
ven hopen.
De twee Polen die tijdens de
liturgische dienst werden za-
ligverklaard hebben in de vo
rige eeuw onder meer deelge
nomen aan een opstand tegen
de Russische overheersing. Na
afloop van de Heilige Mis
kwam het bijna tot een ge
welddadig treffen tussen dege
nen die in het stadscentrum
wilden demonstreren en de
militie. Er werd boe geroepen
en ook werd de naam van So
lidarnosc gescandeerd. Toen
echter een overmacht aan po-
litietroepen werd ingezet ver
spreidde de menigte zich. 's
Middags ging het nieuws dat
Lech Walesa in Krakau was
aangekomen als een lopend
vuurtje door de stad. Er heers
te de hele verdere dag een
zeer gespannen stemming.
Ook op de voorlaatste dag van
zijn bezoek aan Polen had de
paus een uitzonderlijk druk
program. Na de drie uur du
rende plechtigheid in de open
lucht wijdde hij een kerk in
Nowa Huta, een satellietstad
van Krakau, in. In Nowa
Huta, na de oorlog als indu
striestad uit de grond ge
stampt, mocht volgens de op
zet geen kerkgebouw gebouwd
worden, omdat het een „stad
zonder God" moest blijven. De
arbeiders van Nowa Huta heb
ben toen een houten kruis op
gericht en gezworen dat zij
daar zelf een kerk zouden
bouwen. Deze is in 1976 door
de toenmalige kardinaal aarst-
bisschop Wojtyla ingewijd. De
kerk die de paus gisteren in
wijdde, heeft als patroon de
Heilige Maximilaan Kolbe die
vorig jaar werd heiligverkl-
aard.
Na afloop van de kerkwijding
in Nowa Huta wilden de inwo
ners, voornamelijk arbeiders,
de paus niet laten gaan. „Blijf
bij ons, blijf bij ons", werd er
geroepen. In een geïmprovi
seerde toespraak sprak de paus
de arbeiders moed in en dank
te hen voor hun solidariteit.
Bij het noemen van dit woord
werd er weer luid gejuicht.
Tot slot herhaalde paus in
Nowa Huta hetgeen hij ook in
het stadion van Warschau had
gezegd: „Ik kom de vrede
brengen. Vrede" Gisteroch
tend was de paus op bezoek bij
de beroemde Jagiello-universi-
teit van Krakau, waar hij zelf
gestudeerd heeft. Hier ontving
hij gisteren ook zijn tweede
eredoctoraat tijdens deze reis.
Gisteravond sloot hij de syno
de van het aartsbisdom Kra
kau.
ADVERTENTIE
Een héél kilo in één pak
BURGEROPPOSITIE WACHT NOG OP LEIDER EN DUIDELIJK ALTERNATIEF
SANTIAGO De huidige
onlusten en stakingen in
Chili kunnen voor dicta
tor Pinochet onmogelijk
als een verrassing zijn ge
komen. Al bijna het hele
jaar waren er tekenen dat
er iets broedde in de Chi
leense samenleving. De
onrust van de afgelopen
dagen bevestigt slechts
hoe kwetsbaar de positie
van de dictator is gewor
den. Toch is het heel goed
mogelijk dat Pinochet het
nog een tijdje volhoudt.
Want ook al is de burge
roppositie wijdverbreid en
groeit ze snel, het zal haar
moeilijk vallen nu reeds
munt te slaan uit de on
vrede onder de bevolking.
Het ontbreekt haar name
lijk aan een leider en een
rechtsstreeks en duidelijk
alternatief. Op het mo
ment kan eigenlijk alleen
een opstand in het leger
het regime ten val bren
gen.
Op 11 september van dit jaar
vooropgesteld dat hij het
zolang volhoudt zal Pino
chet de tiende verjaardag kun
nen vieren van zijn staats
greep tegen de gekozen rege
ring van Salvador Allende.
Toen Pinochet de macht
greep, kon hij aanvankelijk re
kenen op de steun van Chili's
relatief grote middenklasse,
die politiek was georganiseerd
in de christen-democratische
Partij. Hun enthousiasme
taande echter langzaam weg
toen Pinochet alle democrati
sche regels liet varen en zijn
macht uitbreidde en besten
digde door een onderdruk-
kingsbeleid, zoals nog maar
zelden in Zuid-Amerika was
gevoerd.
Met de meeste oppositieleiders
dood of in ballingschap leken
de Chilenen een tijd lang ge-
met de situa-
succes dat Pi
nochet in 1980 had met een
grondwettelijk referendum dat
zijn ambtstermijn tot 1989 ver
lengde, begonnen de zaken te
rollen. Het economisch won
der dat hij had doorgedrukt
viel aan diggelen. De luid ge
propageerde „sociale markte
conomie werd opgegeven.
Banken gingen failliet, vele
spaarders bleken geruïneerd
en het regime begon aan ge
loofwaardigheid te verliezen.
Gabriel Valdes, opvolger van
wijlen Eduardo Frei als leider
van de christen-democraten,
stond voor de moeilijke opgave
de oppositie onder de burgers
te bundelen tot een gemeen
schappelijk front. Als gevolg
van de strakke regeringscon
trole op de organisatie van po
litieke partijen en vakbonden
heeft hij daarin tot dusver nog
weinig
kunnen
boeken en dat is de reden dat
een vruchtbare en uiteindelijk
succesvolle oppositie voorlopig
alleen maar kan komen vanuit
de strijdkrachten.
de „carabineros"
(Chili's paramilitaire politie)
zijn van oudsher politiek neu
traal. Maar bij tijd en wijle is
er wel verzet geweest in de
luchtmacht. Sommige van Al-
lende's trouwste aanhangers
waren afkomstig uit de lucht
macht en generaal Gustavo
Leigh, stafchef van de lucht
macht die aanvankelijk zitting
egen te r
Maar n
Chileens regime tracht stakers te intimideren
SANTIAGO De militaire regering van Chili heeft gisteren
gedreigd vijf vakbondsleiders die hebben opgeroepen tot de van
daag te beginnen algemene staking, te arresteren. De staking is
het eerste dergelijke protest in de tien jaar dat dictator Pinochet
aan de macht is. De Chileense regering beschuldigde de vijf
vakbondsleiders dat zij met hun stakingsoproep de nationale
veiligheidswetten hebben overtreden. In kringen van de vak
bonden werd vernomen dat de vijf zich waarschijnlijk voor het
begin van de staking achter de tralies zullen bevinden. Drie an
dere vakbondsleiders werden al eerder opgepakt. „Dit is een in
timidatiepoging van de regering, maar het zal niets veranderen.
De staking zal doorgaan", zo zei een vakbondsleider.
had in de junta, werd al snel
slachtoffer van interne ruzies.
Hij blijft een figuur rond wie
het verzet zich kan verenigen,
maar het is twijfelachtig of hij
veel invloed heeft buiten zijn
eigen kring.
Eigenlijk kan alleen verzet uit
de landmacht de positie van
Pinochet serieus bedreigen.
Pinochet weet dat en geeft de
landmacht om die reden al ge
ruime tijd meer aandacht'dan
normaal om eventuele onvre
de onmiddellijk de kop in te
drukken. De generaals van
zijn eigen generatie heeft hij al
lang geleden met pensioen ge
stuurd zodat hij van hen niets
meer te vrezen heeft en poten
tiële charismatische jonge ko
lonels zijn systematisch geëli
mineerd. Pinochet staat al ja
ren alleen en zonder rivalen
aan het roer.
Maar zelfs hierin begint ver
andering te komen. Binnen de
militaire instellingen circule
ren momenteel pamfletten
waarin wordt opgeroepen tot
veranderingen en vorige week
heeft Jorge Alessandri, de be
jaarde ex-president (1958-64)
die als enige burger in het hele
land een grote mate van res-
Pinochet
peet afdwingt bij heel cen
trum-rechts, een ontmoeting
gehad met enkele hoge gene
raals. Waarover ze hebben ge
sproken, is niet bekend, maar
hoewel Alessandri zelf veel te
oud is om de plaats van Pino
chet in te nemen, is alom be
kend dat hij diep verontrust is
over de huidige situatie.
Op de korte termijn kan Pino
chet de onrust misschien nog
bezweren. Er is relatief maar
een klein aantal arbeiders bij
de stakingen betrokken en
met name de arbeiders uit de
kopermijnen vallen makkelijk
te isoleren en te intimideren.
Een bloedig neerslaan van de
stakingen zal de generaal nog
wat extra tijd geven. Maar als
de huidige ontgoocheling zo
groot is als ze lijkt en de om
vang van het verzet in het le
ger even krachtig als het
klinkt, rekt hij alleen maar
tijd om vervolgens toch het
hoofd te moeten buigen.
RICHARD GOTT
Copyright The Guardian
Elfduizend
gulden voor
gastarbeider T
die vertrekt^-L
(Van onze corresponderj
Gerard Kessels) i
BONN De Westduiè
regering wil het vertrf
van buitenlandse werkn
mers gaan bevorderen m
premies. Werkloze buitel
landers uit niet EG-landf'
krijgen zo'n 11.000 guld^
als ze naar hun eigen law
terugkeren. Voor elk kin^u!
komt er nog e-
1.500 gulden bij.
Buitenlanders die in <>rdz(
periode tussen 1 oktol
1983 en 30 september 19l£oek
werkloos worden kunnfcngg(
een beroep doen op l
premie. Oorspronkelijk.*
was het de bedoeling
meer buitenlanders
aanmerking te laten
men voor de terugkei
premie. Dat is echter afj
ketst op geldgebrek
NDE
dc
iO
Buitenlanders die de pij^
mie incasseren krijgj
daarmee in feite de bijdir
ge terug die ze de afgel|
pen jaren aan
fondsen in de Bondsrepl
bliek betaald hebben. Oit£3k 4
dat het maar om een bl^J
perkte groep gaat waai
schuwt de regering vol
overdreven verwachti|rv°l|
gen. Het aantal buitenlaF HA
ders zal er niet spectacfon^e
lair door dalen. De Duita^Ses
vakbeweging heeft fel ast I
protesteerd en vreest Jrwriti
de verhouding tus^n
Duitsers en buitenland^6 j
wordt belast. P6 dn
Derde
Wereld
eist
doorbraak
impasse
Unctad-
conferenti*
BELGRADO De ontwil
lingslanden hebben opf
VN-conferentie ove
en ontwikkeling (Unctad"
in Belgrado van de ontwik
de landen geëist, dat dezeji
houding van volstrekte
heid te laten varen. Bijjj
wezenlijke onderwerpen
ben de rijke landen,
het verwijt, elke voo
tegengehouden.
Binnen de Nederlandse
gatie wordt er op gewezeii
het gebruikelijk is bij een
ferentie als de Unctad di
op een bepaald moment|j
crisis ontstaat. Meestal
echter tegen het eind. Dai
nu eerder gebeurt zou kol
omdat de ontwikkelingslaif
een verkeerd beeld
conferentie hebben. Die ft
een algemeen karakter hel'
en minder dan de vorige F
ferentie zijn toegespitst op U
crete maatregelen. De Untfc
conferentie duurt tot eind^
gende week.
Ruimteveer hengelt
naar kunstmaan
FLORIDA De bemanning
van het Amerikaanse ruimte
veer Challenger heeft gisteren
een eerste proef gedaan met
de mechanische arm, die be
doeld is om voorwerpen in en
uit het bagageruim van het
ruimteveer te zetten. Astro
naute Sally Ride, die de arm
bediende, zette een Westduitse
kunstmaan boven het ruimte
veer. Later werd deze satelliet
weer binnengehaald. Bij een
tweede proef zal de volgradar
worden beproefd. De "derde
maal zal de Challenger om de
kunstmaan heen vliegen en
wel zo, dat de uitstoot van de
motor negen maal naar de
kunstmaan gericht is. Deze
Eroef is bedoeld om de uitwer-
ing na te gaan van de hitte
en de druk op de Duitse kust-
maan. Morgen keert de Chal
lenger terug naar de aarde en
landt dan voor het eerst op de
baan van het ruimtevaartcen
trum Kennedy.
National Gallery
verwerft Rafael
LONDEN De National Gal
lery in Londen heeft een van
de laatste meesterwerken van
Rafael (1483 - 1520) die nog in
particulier bezit zijn, verwor
ven. Het bedrag daarvoor is
niet meegedeeld maar deskun
digen schatten de waarde op
zeker ruim vier miljoen gul
den.
BUITENHEER
ADVERTENTIE
Als je onder de 23 bent en WWV ontvangt,
kun je het beste zo snel mogelijk naar de Gemeen
telijke Sociale Dienst of de Afdeling Sociale Zaken
van de Gemeente gaan.
Omdat er voor jongeren een eis bijkomt om
in aanmerking te komen voor de WWV
Met ingang van 1 juli 1983 moetje, in de
drie jaar voordat je werkloos werd, minimaal 130
weken een baan gehad hebben.
Verder zal de WWV niet meer gedurende
twee jaar worden uitgekeerd, maar stopt de uit
kering na één jaar.
Mocht je niet (meer) in aanmerking komen
voor de WWV vraag dan meteen of de RWW voor
jou geldt.
Vergeet dat vooral niet. Want RWW krijg je
nooit met terugwerkende kracht.
Bij de Sociale Dienst of de Afdeling Sociale
Zaken van de Gemeente ligt ook een folder waar
de veranderingen precies in staan.
Dit is een pubiikatie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.