Blijf hopen op de overwinning WWV-uHkerina werklo: ionaeren verandert Alleen rebellie in leger kan Pinochet nu ten val brengen Britse troonrede: Thatcher gaat op zelfde voet verder BUITENLAND fieidae Commit DONDERDAG 23 JUNI 1983 PAGIN, X 36 Mijnwerkers omgekomen bij ramp in Hongarije BOEDAPEST Bij een ex- plosie in een mijn in Oroszla- mi in het westen van Honga rije zijn gisteren zeker 36 mijn werkers, onder wie vier Polen, omgekomen. Volgens de Hon gaarse televisie waren op het moment van de explosie 90 mijnwerkers ondergronds. Bij een instorting van een gang in een andere mijn, in Kayas ten noordoosten van de hoofdstad Boedapest, raakten drie mijn werkers ingesloten. Een van hen is gered, naar de andere twee werd vanmorgen nog ge zocht. Nicaragua en Honduras geven elkaar schuld van dood journalisten TEGUCIGALPA Nicaragua en Honduras be schuldigen elkaar ervan, verantwoordelijk te zijn voor de dood van twee Amerikaanse journalisten en hun Hondurese chauffeur. Zij kwamen eergis teren in het grensgebied van beide landen om het leven, toen hun auto werd getroffen door een gra naat, die vanaf Nicaraguaans grensgebied zou zijn afgevuurd. In een protetsnota van Honduras aan Nicaragua werd ook gewag gemaakt van de dood van twee Nederlandse journalisten. Maar zo wel de Nederlandse omroepen als het ministerie van buitenlandse zaken hebben dit bericht tegen gesproken. Twee Nederlandse verslaggevers in Honduras zijn, zo lieten zij gisteren zelf weten, weliswaar in het grensgebied beschoten, maar dat gebeurde het afgelopen weekeinde, voor de dood van de Amerikanen. De twee Nederlanders ble ven ongedeerd. Betoging in Praag uiteen geslagen PRAAG De Tsjechoslowaakse politie heeft deze week een einde gemaakt aan een spontane demonstratie van ongeveer 300 jongeren in Praag en daarbij elf mensen opgepakt. Op het Wenceslausplein hadden zij zich verzameld en begonnen te roepen: „Vrijheid, vrijheid voor alle landen", en „Weg met het leger". Het is de grootste betoging sinds de Russische inval in Tsjechoslowakije in 1968. De jongeren gingen de straat op nadat er eerder door de straten van Praag een officiële mars was getrokken die de autoriteiten hadden georganiseerd naar aanlei ding van de Praagse vredesconferentie, een door de Sovjet-Unie opgezette bijeenkomst, waarin de bewapening van het westen wordt aangeklaagd. Het IKV en Pax Christi waren vertegenwoor digd naast leden van Nederlandse communisti sche organisaties. De Tsjechische mensenrech tenorganisatie Charta 77 was daarentegen niet toegelaten. Belastingrebel Glistrup drie jaar achter tralies KOPENHAGEN De Deense parlementariër, partij-oprichter en „belastingrebel" Mogens Gli strup (57) is gisteren door het hoogste gerecht van het land wegens belastingfraude veroordeeld tot driejaar gevangenisstraf en een boete van 11 mil joen kronen (300.000 gulden). Hij was 62 maal van belastingontduiking beschuldigd. Het tien jaar du rende proces is het langste dat ooit in Denemar ken is gehouden. Het parlement zal binnen drie weken van zijn zomerreces worden teruggeroepen om te stemmen over uitsluiting van Glistrup. Hij was tien jaar lid van het parlement. Volgens Gli strup was de hele zaak een kwestie van politieke vervolging. „Maar ik zal terugkomen en mijn on vermoeibare strijd voor gerechtigheid voortzet ten", na de uitspraak van de rechter waarop dui zenden mensen buiten de rechtzaal in Kopenha gen hadden zitten te wachten. Volgende week speciale top van Warschau-pact itish IUDA erlar kort er Ni ng bli MOSKOU De partijleiders van de zeven landen Pact van Warschau houden volgende week in Moskou conferentie, waar men zich waarschijnlijk zal concent een gezamenlijk antwoord op de voorgenomen plaatsing nieuwe Amerikaanse kernraketten in West-Europa. Vol|er diplomaten in Moskou zou het Kremlin officieel steun v hebben van zijn bondgenoten voor het dreigement ni kernwapens in Oost-Europa te plaatsen als de Amerik; stationering doorgaat. Ook zouden de Sovjets extra druk v uitoefenen op bondskanselier Helmut Kohl, die op 4 juli officieel bezoek aan Moskou begint. Westelijke defensie kundigen geloven overigens dat de Sovjet-dreiging nieuw penstelsels in Oost-Europa te plaatsen meer politiek dan tair belang heeft, omdat Moskou daar al enkele jaren derge1 systemen heeft staan. Premier Margaret Thatcher en minister Dennis How (eerst Finan ciën, nu Buitenlandse Zaken) tijdens het voorlezen van de troon rede door koning Elizabeth. (Van onze correspondent Roger Simons) LONDEN De Britse regering Thatcher blijft bij haar verkie zingsbelofte, dat ze haar werk van de afgelopen vier jaar „om Groot-Brittannië op de goede weg te kunnen brengen" zal voortzetten. De regeringsplannen werden gistermorgen nader toegelicht in de troonrede, waarmee koningin Elizabeth II de nieuwe parlementaire zitting opende. Deze duurt tot in oktober 1984. Thatcher's algemene doelstelling blijft onveranderd: meer parti culiere vrijheid, privatisering van bepaalde genationaliseerde bedrijven en delen van de Nationale Gezondheidszorg, gezonde wedijver in de industrie, verdere verlaging van de inflatie, min der openbare uitgaven en, indien mogelijk, een vermindering van de werkloosheid. Vooral om dit laatste doel te kunnen be reiken, zal de ontwikkeling van nieuwe technologieën worden aangemoedigd. Met al deze plannen heeft premier Thatcher er voor gezorgd dat het nieuwe Lagerhuis veel werk krijgt. Zij heeft overigens benadrukt dat. hoewel haar parlementaire meerderheid nu zoveel groter is dan vroeger, ze het Conserva tieve verkiezingsmanifest niet zal inruilen voor een radicaal, controversieel programma, dat hevige reacties zou kunnen uit lokken. Op internationaal vlak zegt de nieuwe regering Thatcher, dat de defensiepolitiek en de houding van Groot-Brittannië ten aanzien van de NAVO ongewijzigd blijven. Hoewel veel Conservatieven ook premier Thatcher de doodstraf weer zouden willen n, wordt daar in de troonrede geen gewag van gemaakt. PAUS IN SLOTTOESPRAAK: (Vervolg van de voorpagina) KRAKAU Van kerke lijke zijde was vanochtend nog geen reactie op de ontmoeting tussen de paus en generaal Jaruzelski be kend. Waarschijnlijk zal het persbureau van het Poolse episcopaat pas van avond, nadat de paus uit Polen vertrokken is, met een communiqué komen. De ontmoeting tussen de paus en generaal Jaruzelski vond gisteravond plaats in de Wa- welburcht in Krakau. nadat Johannes Paulus II tevoren gesproken had met de diocesa ne synode van het aartsbisdom Krakau. Eerder op de avond had hij in Nowa Huta een kerk ingewijd. Na zijn vertrek uit deze industriestad, onder de rook van Krakau, kwam het hier tot een massale de monstratieve optocht, die door de politie met geweld werd uiteengedreven. Enkele men sen werden gearresteerd. Tijdens een openluchtmis even buiten het centrum van Kra kau had de paus in een slot- preek het Poolse volk opgeroe pen te vertrouwen op de over winning van waarheid, vrij heid en gerechtigheid. De li turgische dienst, tijdens welke de paus ook twee Polen zalig verklaarde, werd bijgewoond door ruim twee miljoen men sen. Na de plechtigheid, die zonder enig incident verliep, trokken enkele duizenden aanhangers van Solidarnosc naar het centrum van de stad om er te demonstreren. Zij droegen spandoeken en vlag gen van Solidarnosc met zich In Nowa Huta dankte de paus gisteren de arbeiders voor hun christelijke solidariteit die de bouw van een nieuwe kerk had mogelijk gemaakt. De aansporing van de paus om te vertrouwen op de overwin ning werd door de twee mil joen aanwezigen met gejuich ontvangen. Vrijwel allen maakten met uitgestoken hand het teken van de overwinning, terwiil aanhoudend „leve de paus' werd geroepen. De paus deed zijn uitspraak nog geen 24 uur nadat de Vati caanse woordvoerder, mon seigneur Panciroli, die de paus op zijn reis door Polen verge zelt, in een verklaring had ge zegd, dat de pelgrimstocht van de paus uitsluitend een reli gieus en pastoraal karakter had en dat het onjuist was de woorden van de paus politiek te interpreteren. Op het einde van de plechtigheid zei de paus dat zijn volk moest blij ven hopen. De twee Polen die tijdens de liturgische dienst werden za- ligverklaard hebben in de vo rige eeuw onder meer deelge nomen aan een opstand tegen de Russische overheersing. Na afloop van de Heilige Mis kwam het bijna tot een ge welddadig treffen tussen dege nen die in het stadscentrum wilden demonstreren en de militie. Er werd boe geroepen en ook werd de naam van So lidarnosc gescandeerd. Toen echter een overmacht aan po- litietroepen werd ingezet ver spreidde de menigte zich. 's Middags ging het nieuws dat Lech Walesa in Krakau was aangekomen als een lopend vuurtje door de stad. Er heers te de hele verdere dag een zeer gespannen stemming. Ook op de voorlaatste dag van zijn bezoek aan Polen had de paus een uitzonderlijk druk program. Na de drie uur du rende plechtigheid in de open lucht wijdde hij een kerk in Nowa Huta, een satellietstad van Krakau, in. In Nowa Huta, na de oorlog als indu striestad uit de grond ge stampt, mocht volgens de op zet geen kerkgebouw gebouwd worden, omdat het een „stad zonder God" moest blijven. De arbeiders van Nowa Huta heb ben toen een houten kruis op gericht en gezworen dat zij daar zelf een kerk zouden bouwen. Deze is in 1976 door de toenmalige kardinaal aarst- bisschop Wojtyla ingewijd. De kerk die de paus gisteren in wijdde, heeft als patroon de Heilige Maximilaan Kolbe die vorig jaar werd heiligverkl- aard. Na afloop van de kerkwijding in Nowa Huta wilden de inwo ners, voornamelijk arbeiders, de paus niet laten gaan. „Blijf bij ons, blijf bij ons", werd er geroepen. In een geïmprovi seerde toespraak sprak de paus de arbeiders moed in en dank te hen voor hun solidariteit. Bij het noemen van dit woord werd er weer luid gejuicht. Tot slot herhaalde paus in Nowa Huta hetgeen hij ook in het stadion van Warschau had gezegd: „Ik kom de vrede brengen. Vrede" Gisteroch tend was de paus op bezoek bij de beroemde Jagiello-universi- teit van Krakau, waar hij zelf gestudeerd heeft. Hier ontving hij gisteren ook zijn tweede eredoctoraat tijdens deze reis. Gisteravond sloot hij de syno de van het aartsbisdom Kra kau. ADVERTENTIE Een héél kilo in één pak BURGEROPPOSITIE WACHT NOG OP LEIDER EN DUIDELIJK ALTERNATIEF SANTIAGO De huidige onlusten en stakingen in Chili kunnen voor dicta tor Pinochet onmogelijk als een verrassing zijn ge komen. Al bijna het hele jaar waren er tekenen dat er iets broedde in de Chi leense samenleving. De onrust van de afgelopen dagen bevestigt slechts hoe kwetsbaar de positie van de dictator is gewor den. Toch is het heel goed mogelijk dat Pinochet het nog een tijdje volhoudt. Want ook al is de burge roppositie wijdverbreid en groeit ze snel, het zal haar moeilijk vallen nu reeds munt te slaan uit de on vrede onder de bevolking. Het ontbreekt haar name lijk aan een leider en een rechtsstreeks en duidelijk alternatief. Op het mo ment kan eigenlijk alleen een opstand in het leger het regime ten val bren gen. Op 11 september van dit jaar vooropgesteld dat hij het zolang volhoudt zal Pino chet de tiende verjaardag kun nen vieren van zijn staats greep tegen de gekozen rege ring van Salvador Allende. Toen Pinochet de macht greep, kon hij aanvankelijk re kenen op de steun van Chili's relatief grote middenklasse, die politiek was georganiseerd in de christen-democratische Partij. Hun enthousiasme taande echter langzaam weg toen Pinochet alle democrati sche regels liet varen en zijn macht uitbreidde en besten digde door een onderdruk- kingsbeleid, zoals nog maar zelden in Zuid-Amerika was gevoerd. Met de meeste oppositieleiders dood of in ballingschap leken de Chilenen een tijd lang ge- met de situa- succes dat Pi nochet in 1980 had met een grondwettelijk referendum dat zijn ambtstermijn tot 1989 ver lengde, begonnen de zaken te rollen. Het economisch won der dat hij had doorgedrukt viel aan diggelen. De luid ge propageerde „sociale markte conomie werd opgegeven. Banken gingen failliet, vele spaarders bleken geruïneerd en het regime begon aan ge loofwaardigheid te verliezen. Gabriel Valdes, opvolger van wijlen Eduardo Frei als leider van de christen-democraten, stond voor de moeilijke opgave de oppositie onder de burgers te bundelen tot een gemeen schappelijk front. Als gevolg van de strakke regeringscon trole op de organisatie van po litieke partijen en vakbonden heeft hij daarin tot dusver nog weinig kunnen boeken en dat is de reden dat een vruchtbare en uiteindelijk succesvolle oppositie voorlopig alleen maar kan komen vanuit de strijdkrachten. de „carabineros" (Chili's paramilitaire politie) zijn van oudsher politiek neu traal. Maar bij tijd en wijle is er wel verzet geweest in de luchtmacht. Sommige van Al- lende's trouwste aanhangers waren afkomstig uit de lucht macht en generaal Gustavo Leigh, stafchef van de lucht macht die aanvankelijk zitting egen te r Maar n Chileens regime tracht stakers te intimideren SANTIAGO De militaire regering van Chili heeft gisteren gedreigd vijf vakbondsleiders die hebben opgeroepen tot de van daag te beginnen algemene staking, te arresteren. De staking is het eerste dergelijke protest in de tien jaar dat dictator Pinochet aan de macht is. De Chileense regering beschuldigde de vijf vakbondsleiders dat zij met hun stakingsoproep de nationale veiligheidswetten hebben overtreden. In kringen van de vak bonden werd vernomen dat de vijf zich waarschijnlijk voor het begin van de staking achter de tralies zullen bevinden. Drie an dere vakbondsleiders werden al eerder opgepakt. „Dit is een in timidatiepoging van de regering, maar het zal niets veranderen. De staking zal doorgaan", zo zei een vakbondsleider. had in de junta, werd al snel slachtoffer van interne ruzies. Hij blijft een figuur rond wie het verzet zich kan verenigen, maar het is twijfelachtig of hij veel invloed heeft buiten zijn eigen kring. Eigenlijk kan alleen verzet uit de landmacht de positie van Pinochet serieus bedreigen. Pinochet weet dat en geeft de landmacht om die reden al ge ruime tijd meer aandacht'dan normaal om eventuele onvre de onmiddellijk de kop in te drukken. De generaals van zijn eigen generatie heeft hij al lang geleden met pensioen ge stuurd zodat hij van hen niets meer te vrezen heeft en poten tiële charismatische jonge ko lonels zijn systematisch geëli mineerd. Pinochet staat al ja ren alleen en zonder rivalen aan het roer. Maar zelfs hierin begint ver andering te komen. Binnen de militaire instellingen circule ren momenteel pamfletten waarin wordt opgeroepen tot veranderingen en vorige week heeft Jorge Alessandri, de be jaarde ex-president (1958-64) die als enige burger in het hele land een grote mate van res- Pinochet peet afdwingt bij heel cen trum-rechts, een ontmoeting gehad met enkele hoge gene raals. Waarover ze hebben ge sproken, is niet bekend, maar hoewel Alessandri zelf veel te oud is om de plaats van Pino chet in te nemen, is alom be kend dat hij diep verontrust is over de huidige situatie. Op de korte termijn kan Pino chet de onrust misschien nog bezweren. Er is relatief maar een klein aantal arbeiders bij de stakingen betrokken en met name de arbeiders uit de kopermijnen vallen makkelijk te isoleren en te intimideren. Een bloedig neerslaan van de stakingen zal de generaal nog wat extra tijd geven. Maar als de huidige ontgoocheling zo groot is als ze lijkt en de om vang van het verzet in het le ger even krachtig als het klinkt, rekt hij alleen maar tijd om vervolgens toch het hoofd te moeten buigen. RICHARD GOTT Copyright The Guardian Elfduizend gulden voor gastarbeider T die vertrekt^-L (Van onze corresponderj Gerard Kessels) i BONN De Westduiè regering wil het vertrf van buitenlandse werkn mers gaan bevorderen m premies. Werkloze buitel landers uit niet EG-landf' krijgen zo'n 11.000 guld^ als ze naar hun eigen law terugkeren. Voor elk kin^u! komt er nog e- 1.500 gulden bij. Buitenlanders die in <>rdz( periode tussen 1 oktol 1983 en 30 september 19l£oek werkloos worden kunnfcngg( een beroep doen op l premie. Oorspronkelijk.* was het de bedoeling meer buitenlanders aanmerking te laten men voor de terugkei premie. Dat is echter afj ketst op geldgebrek NDE dc iO Buitenlanders die de pij^ mie incasseren krijgj daarmee in feite de bijdir ge terug die ze de afgel| pen jaren aan fondsen in de Bondsrepl bliek betaald hebben. Oit£3k 4 dat het maar om een bl^J perkte groep gaat waai schuwt de regering vol overdreven verwachti|rv°l| gen. Het aantal buitenlaF HA ders zal er niet spectacfon^e lair door dalen. De Duita^Ses vakbeweging heeft fel ast I protesteerd en vreest Jrwriti de verhouding tus^n Duitsers en buitenland^6 j wordt belast. P6 dn Derde Wereld eist doorbraak impasse Unctad- conferenti* BELGRADO De ontwil lingslanden hebben opf VN-conferentie ove en ontwikkeling (Unctad" in Belgrado van de ontwik de landen geëist, dat dezeji houding van volstrekte heid te laten varen. Bijjj wezenlijke onderwerpen ben de rijke landen, het verwijt, elke voo tegengehouden. Binnen de Nederlandse gatie wordt er op gewezeii het gebruikelijk is bij een ferentie als de Unctad di op een bepaald moment|j crisis ontstaat. Meestal echter tegen het eind. Dai nu eerder gebeurt zou kol omdat de ontwikkelingslaif een verkeerd beeld conferentie hebben. Die ft een algemeen karakter hel' en minder dan de vorige F ferentie zijn toegespitst op U crete maatregelen. De Untfc conferentie duurt tot eind^ gende week. Ruimteveer hengelt naar kunstmaan FLORIDA De bemanning van het Amerikaanse ruimte veer Challenger heeft gisteren een eerste proef gedaan met de mechanische arm, die be doeld is om voorwerpen in en uit het bagageruim van het ruimteveer te zetten. Astro naute Sally Ride, die de arm bediende, zette een Westduitse kunstmaan boven het ruimte veer. Later werd deze satelliet weer binnengehaald. Bij een tweede proef zal de volgradar worden beproefd. De "derde maal zal de Challenger om de kunstmaan heen vliegen en wel zo, dat de uitstoot van de motor negen maal naar de kunstmaan gericht is. Deze Eroef is bedoeld om de uitwer- ing na te gaan van de hitte en de druk op de Duitse kust- maan. Morgen keert de Chal lenger terug naar de aarde en landt dan voor het eerst op de baan van het ruimtevaartcen trum Kennedy. National Gallery verwerft Rafael LONDEN De National Gal lery in Londen heeft een van de laatste meesterwerken van Rafael (1483 - 1520) die nog in particulier bezit zijn, verwor ven. Het bedrag daarvoor is niet meegedeeld maar deskun digen schatten de waarde op zeker ruim vier miljoen gul den. BUITENHEER ADVERTENTIE Als je onder de 23 bent en WWV ontvangt, kun je het beste zo snel mogelijk naar de Gemeen telijke Sociale Dienst of de Afdeling Sociale Zaken van de Gemeente gaan. Omdat er voor jongeren een eis bijkomt om in aanmerking te komen voor de WWV Met ingang van 1 juli 1983 moetje, in de drie jaar voordat je werkloos werd, minimaal 130 weken een baan gehad hebben. Verder zal de WWV niet meer gedurende twee jaar worden uitgekeerd, maar stopt de uit kering na één jaar. Mocht je niet (meer) in aanmerking komen voor de WWV vraag dan meteen of de RWW voor jou geldt. Vergeet dat vooral niet. Want RWW krijg je nooit met terugwerkende kracht. Bij de Sociale Dienst of de Afdeling Sociale Zaken van de Gemeente ligt ook een folder waar de veranderingen precies in staan. Dit is een pubiikatie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 10