TAFEL
SÏTïïTl
Oost-Duitsland drukt
vredesbeweging de kop in
miw
IKV en Pax Christi
gaan meer kritiek
spuien op Moskou
kerk
wereld
Katholieke kerk in Hongarije
doorstond dank zij concilie
uitdagingen van de tijd
KORTE METTEN
Ceidoe Sow-ait
Japanse oorlogsprocessen waren Amerikaanse
show
DE KRAI E2
DEWEREI
BIJ I cL
THUI
ACHTERGROND
CaidóaQowumt
DINSDAG 21IUNI1983 PAGI
Zwarte predikanten weigeren avondmaal met blanken
Uit protest tegen de steun
van de blanke Nederduits
Gereformeerde Kerk
(NG-Kerk) aan het apart-
heidsbeleid hebben zondag 22
zwarte predikanten gewei
gerd samen met blanken het
avondmaal te vieren. De pre
dikanten. die behoren tot de
Nederduits Gereformeerde
Kerk in Afrika, de zwarte
dochterkerk van de
NG-Kerk (NGKA). nemen
deel aan de synode van de
NGKA in Barkley Wes.
Met hun actie volgden de
predikanten het voorbeeld
van de vertegenwoordigers
van de NGKA bij de verga
dering van de Hervormde
Wereldbond (WARC) vorig
jaar in Canada, die eveneens
weigerden samen met verte
genwoordigers van de
NG-Kerk aan het avondmaal
deel te nemen. In een verkla
ring die voor de godsdienst
plechtigheid werd voorgele
zen, verweten de 22 predi
kanten de NG-Kerk. dat zij
de apartheid in woord noch
daad ooit veroordeeld heeft.
De kerkelijke vredesbe
wegingen IKV en Pax
Christi zullen bij toe
komstige acties tegen de
kernbewapening meer
dan tot nu toe verduide
lijken dat zij ook fel ge
kant zijn tegen het aan
deel van de Russen in de
wapenwedloop. Verte
genwoordigers van IKV
en Pax Christi maakten
dit gisteren duidelijk tij
dens een hoorzitting over
het westerse veiligheids
beleid, georganiseerd
door de commissies voor
defensie en buitenlandse
zaken in de Tweede Ka
mer.
IKV-secretaris Mient Jan Fa-
ber zei dat de kritiek van de
vredesbewegingen op het
veiligheidsbeleid van de Sov
jet-Unie onder meer duide
lijk moet maken dat de weer
stand tegen het plaatsen van
nieuwe NAVO-raketten be
slist niet is ingegeven door
Russische invloeden. IKV en
Pax Christi zijn van mening
dat de Russen hun „oude" ra
ketten van het type SS-4 en
SS-5 in ieder geval direct al
moeten ontmantelen, los van
de uitkomsten van de onder
handelingen met de Verenig
de Staten in Genève.
Tijdens de hoorzitting, waar
voor acht deskundigen op het
gebied van het internationaal
veiligheidsbeleid waren uit
genodigd, kwam nog enig
verschil van inzicht tot uit
drukking over de recente
.kernwapenbrief" van de
Nederlandse bisschoppen. Zo
betoogde H. J. Neuman, di
recteur van het Nederlands
Instituut voor Internationale
Betrekkingen („Clingen-
dael"), dat de bisschoppen
volgens hem niet onder alle
omstandigheden het gebruik
van kernwapens willen uit
sluiten. Mient Jan Faber en
Pax Christ-woordvoerder
Ter Laak bestreden deze op
vatting. Zij meenden dat de
bisschopppen op dit punt
heel duidelijk zijn: het ge
bruik van kernwapens wordt
onder alle omstandigheden
afgekeurd. Letterlijk staat
daarover in de brief van de
bisschoppen: „Naar onze
overtuiging is het nemen van
de risico's van de daadwerke
lijke inzet van kernwapens,
die de verwoesting van hele
steden en grote gebieden met
hun inwoners met zich mee
brengen, niet te rechtvaardi
gen". Voorts pleiten de bis
schoppen voor „internationa
le overeenkomsten die de in
zet van kernwapens verbie
den".
Naar Praag
Pax Christi en IKV hebben
alsnog besloten, waarnemers
te sturen naar de mondiale
conferentie over vrede en
ontwapening, die van van
daag tot zondag in Praag
wordt gehouden onder het
motto „Vóór vrede en leven,
tégen een nucleaire oorlog".
Enkele weken geleden had
IKV-medewerker Laurens
Hogenbrink gezegd, dat het
Interkerkelijk Vredesberaad
niet naar de Tsjechoslowaak-
se hoofdstad zou gaan van
wege het massale karakter
van de bijeenkomst (2.500
mensen uit 140 landen). Ook
Pax Christi liet zich toen in
dergelijke bewoordingen uit.
Gisteren heeft IKV-secreta
ris Mient Jan Faber echter
meegedeeld, dat hij en bui
tenland-medewerker Wolf
gang Muller als waarnemer
naar Praag zullen gaan. Vrij
dag komt de relatie tussen
kerk en vredespolitiek aan
de orde, waarover het IKV
gaarne zijn mening wil venti
leren. Pax Christi deelde
mee, dat Joof van Keulen, lid
van het dagelijks bestuur en
Gerard Heesterbeek, die lid
is van de Oosteuropa-com
missie van deze rooms-katho-
lieke vredesorganisatie, de
conferentie van begin tot
eind zullen bijwonen.
De wijziging in de opstelling
van deze twee „grote" vre
desgroepen eerder was al
bekend geworden dat „klei
nere" vredesgroepen mee
zullen doen aan de officiële
Nederlandse delegatie die
dertig leden telt staat in
verband met de oproep van
„Charta 77", waarvan de le
den zelf geen toegang hebben
tot de conferentie, dat ook
kritische vredesgroepen uit
West-Europa naar de confe
rentie zouden moeten komen.
De katholieke kerk in
Hongarije heeft via het
tweede Vaticaanse conci
lie beslissende impulsen
voor haar vernieuwing
gekregen. Zij is daardoor
in staat gesteld de uitda
gingen van de tijd het
hoofd te bieden en de
voorwaarden te schep
pen voor een dynami
sche voortgaande ont
wikkeling van het ker
kelijke leven in Honga
rije.
Deze mening geeft de bis
schop van Pees. tevens secre
taris van de Hongaarse bis
schoppenconferentie, Jozsef
Cserhati, in het jongste num
mer van het katholieke blad
„Vigilia", waarin hij de ba
lans opmaakt van de situatie
in de Hongaarse zielzorg
twintig jaar na het concilie.
De bisschop constateert even
zeer verzuimen en tekortko
mingen van de kerk bij de
verwezenlijking van de aan
wijzingen van het concilie.
De geestelijkheid, in het bij
zonder de bisschoppen, had
den zich bijvoorbeeld meer
moeite moeten geven om de
besluiten van het concilie be
kend te maken. Ook heeft
men de bedoelingen, de leer
en de hervormingen van het
concilie niet voldoende voor
de gelovigen begrijpelijk ge
maakt. Zelfs voor vele pries
ters zijn de doelstellingen
van het concilie nog steeds
niet duidelijk. Voorts zijn
vooroordelen en besluiteloos
heid. bij het doorgeven van
de leer van het concilie aan
leiding geweest tot moeilijk
heden en nalatigheden. Vele
gelovigen zijn de mening toe
gedaan, dat de Hongaarse
bisschoppen meer zouden
moeten doen om het wezen
lijke van de conciliaire leer
en de geest ervan door te ge
ven.
Ondanks al dit voorbehoud
slaat naar de mening van
mgr. Cserhati voor de meeste
Hongaarse katholieken de
balans van de effecten van
het concilie voor de kerk in
Hongarije duidelijk door naar
de positieve kant: „Het conci
lie heeft wezenlijk bijgedra
gen tot consolidering van de
Hongaarse kerkelijke situatie
en heeft de pastorale inzet op
een modern peil gebracht",
zo constateert de bisschop.
„De wereld wil anders wor
den en in haar poging om
zich te veranderen kan al
leen maar een kerk, die zelf
ook een voortdurende ver
nieuwing nastreeft, haar van
dienst zijn", aldus Cserhati.
„Onze belangrijkste taak
is vandaag niet het uit
voeren van de afzonder
lijke voorschriften of
constituties van het con
cilie, maar de verdieping
in de geest van Vatica-
num II en het doorgeven
van deze geest als bron
en wortel van elke her
vorming."
Mevrouw drs. R. J. Zwanen
burg is door het deputaat-
schap voor Zending en We-
relddiaconaat van de Gerefor
meerde Kerken in Nederland
per 1 september benoemd tot
secretaris van de commissie
voor de relatie vrouw/man in
kerk en samenleving. Zij
volgt mevrouw E. A. Streef-
land op, die met VUT gaat.
De commissie vrouw/man be
studeert in het bijzonder de
positie van vrouwen in ont
wikkelingslanden. De resulta
ten van deze studie worden
verwerkt in het beleid van
zowel zending als werelddia-
conaat. Mevr. Zwanenburg
(36) studeerde westerse socio
logie en werkte samen met
haar vorig jaar overleden
echtgenoot, prof. dr. E: Ver-
cruysse, in Soedan en Ghana.
Samen met haar man heeft ze
studies gepubliceerd over het
leven op het platteland in
Afrika. In 1970 behoorde zij
tot de schrijfsters van „de
vrouw kruipt waar ze niet
gaan kan".
In een brief hebben de ker
ken in Canada de regering
verzocht in het Internationaal
Monetair Fonds (IMF) te
stemmen tegen alle kredieten
aan landen waarvan vaststaat,
dat er de mensenrechten ge
schonden worden. De kerken
noemen als voorbeeld de le
ningen die het IMF in 1981
aan El Salvador en Zuid-Afri-
ka heeft verstrekt. Ook al
heeft Canada met slechts vier
procent van de stemmen geen
grote invloed op de verstrek
king van leningen door het
IMF, toch kan de stem van
Canada een morele betekenis
hebben, aldus de Canadese
kerken in hun brief aan pre
mier Trudeau.
De ontvanger van de belas
tingen heeft beslag laten leg
gen op de giro van de Doops
gezinde Vredesgroep. Uit ver
zet tegen de uitgaven voor de
fensie heeft de Doopsgezinde
Vredesgroep 'tien procent van
de loonbelasting niet afgedra
gen, maar in plaats daarvan
gestort in het vredesfonds van
de Beweging Weigering De
fensiebelasting. De Doopsge
zinde Vredesgroep is de eerste
werkgever waartegen de ont
vanger van de belastingen
maatregelen heeft genomen.
Inmiddels heeft ook de basis
beweging van kritische groe
pen en gemeenten in Neder
land een gedeelte van de
loonbelasting in het vredes
fonds gestort.
De SGP-Kamerleden Van
der Vlies en Van Dis hebben
minister Korthals Altes (justi
tie) gevraagd een onderzoek
in te stellen naar de gang van
zaken bij de bezetting op vrij
dag 17 juni van het bureau
van de Evangelische Hulp aan
Homofielen in Amsterdam.
Ongeveer vijftig leden van de
Vereniging tot Integratie van
Homoseksualiteit COC zouden
zich aan deze bezetting heb
ben schuldig gemaakt. Beide
kamerleden noemen het op
treden in strijd met de voor
waarden, waaronder de vere
niging door het departement
van WVC wordt gesubsi
dieerd. De kamerleden vra
gen herhaling van het gebeu
ren te voorkomen.
Spaanse
jachtschotel met
spitskoolsla
chocoladevla
Voor twee personen hebt u
nodigr: 1 flinke ui, 10 g
margarine, 150 g gehakt, 1
lepel rozijnen, zout, peper,
paprikapoeder, tijm, peter
selie, 1 dl water, 0,5 1 kg
aardappelen, nootmuskaat,
paneermeel, 25 g margari
ne;
200 g spitskool, 3 lepels
yoghurt, 1 lepel azijn, zout,
peper, suiker, bieslook;
0,5 liter melk, 20 g cacao,
45 g suiker, 25 g maizena,
paar kinderschuimpjes.
Smoor dunne ui-snippers gaar
in de margarine in een braad
pan met deksel. Voeg het niet
aangemaakte gehakt toe en
roer tot het gaar is. Doe er de
gewassen rozijnen bij en zout,
peper, paprikapoeder, tijm,
fijngeknipte peterselie en wa
ter. Laat dit mengsel nog vijf
minuten sudderen.
Maak van de aardappelen een
smeuïge puree met melk, zout,
peper en nootmuskaat. Spoel
een ovenschaal om, leg er een
laagje puree in. daarop het ge
haktmengsel en bedek dit ge
heel met puree. Wie weinig
aardappelen nodig heeft, kan
volstaan met twee lagen, voor
een grotere portie is het moge
lijk om meerdere lagen te ma
ken. Als de bovenste laag
maar puree is. Strijk die glad,
zeef er een dun laagje paneer
meel over en verdeel daarop
de tweede portie margarine.
Zet de schotel circa 20 minu
ten in een oven, die op 5 of 200
staat, tot er een mooi korstje is
gevormd.
Doe de buitenste, lelijke blade
ren van de kool weg en snijd
haar zo fijn mogelijk. Roer een
sausje van yoghurt, azijn, zout.
peper en suiker en vermeng
dit met de kool. Strooi er fijn
geknipte bieslook over.
Zet de helft van de melk op,
meng cacao, suiker, maizena
en weinig koude melk tot een
glad papje, schenk er wat hete
melk bij, doe het in de pan en
laat de vla even koken. Voeg
van het vuur de overige koude
melk toe en koel de vla af.
Garneer met enkele kinder
schuimpjes.
JEANNE
Suriname en Nederland
De Surinaamse ambassadeur in Den Haag, Herrei
heeft gisteren op het ministerie van buitenlandse zakei
delijk laten weten, dat hij zich vorige week niet vei
toen hij op Schiphol meedeelde, dat Nederland door Syoi
me als „enige vijand" wordt beschouwd.
IPI
Wat nu?, moet menige Nederlander gedacht hebben!
Henk Herrenberg zijn merkwaardige uitlating deed. E|d f
nister Van den Broek zei in de Tweede Kamer het „rai
ongebruikelijk" te vinden, dat een diplomaat zich om[J
wijze uitlaat over het land waar hij geaccrediteerd is.th
de zekerheid ontbood hij de ambassadeur op zijn depui
ment, Maar Herrenberg hield vol. In zijn ogen en in difrs
zijn regering hebben de Nederlandse regering, het parli
en de pers zich vergaloppeerd en wel zo, dat Paramaribjj0*
land nu als zijn enige vijand beschouwd.
Bde
SURINAME blaakt van zelfbewustzijn, althans: de
naamse machthebbers doen dat. Paramaribo constateer!
zonder trots dat Den Haag er niet in geslaagd is Surii.
internationaal te isoleren. Want in het Surinaamse vï
beeld past, dat de Nederlandse diplomaten over de heil®1
reld elke dag hun best doen Suriname in een kwaad dai[)E
te plaatsen. Maar zo werkt het Nederlands diplomaten!riji
nu eenmaal niet. ht i
61
Me:
PREMIER Alibux en zijn minister van financiën Calfle
zien allerlei andere financieringsmogelijkheden: in de
plaats Brazilië, maar ook de inter-Amerikaanse ontwf"
lingsbank en het IMF, hoewel deze beide instellingen
ogen van Bouterse en Alibux „instrumenten van imperia
sche en na-kolonistische machten" zijn.
ONDANKS de grootspraak van Paramaribo is de opsj^j
ting van de Nederlandse ontwikkelingshulp in Suri!
hard aangekomen. Dat kon ook niet anders, zeker als mSg
de verslagen van de CONS (Commissie Ontwikkelirf
menwerking Nederland Surinamse), nog eens op naleepE
jkoc
I ha
Wat moet Nederland nu doen? Ondanks de curieuze iiw<
lificaties van Alibux en Herrenberg moet Den Haag jpt
gaan met het beoefenen van geduld. Het moet de diplont1
ke betrekkingen niet op een lager niveau brengen, jge'
erop blijven aandringen dat de mensenrechten in SuriK^
worden hersteld. Van den Broek heeft het gelijk aan; hu!
kant als hij voet bij stuk houdt. Helaas is er nog geen eyan
aanwijzing, dat het verstrekken van ontwikkelingshulpacl
Paramaribo kan worden hervat. P0*
Aanhoudend
ge en warme
Dit weer die boven
wordt veroorzaakt doord°
onder invloed blijven vd
krachtig hogedrukgebief^
ven de noordelijke Noo.ou
Bij ons zorgt dit voor een
ge oostelijke wind,
droge lucht wordt i
BONN Een bizarre si
tuatie. Terwijl menig
Oostduitse burger met
gevaar voor lijf en leden
het Westen tracht te be
reiken, schuift het regi
me in de DDR aanhan
gers van de vredesbewe
ging zonder veel omhaal
de grens over. De arbei
ders- en boerenstaat van
partijchef Erich Honec-
ker is vastbesloten de
ontluikende vredesbewe
ging in de kiem te smo
ren.
De harde kern van de in het
Westen bekende vredesgroep
van Jena, zit inmiddels vrij
wel in zijn geheel in West-
-Berlijn. De Oostduitse rege
ring lijkt bezig met de groot
ste afschuif-actie sinds 1976,
toen zanger Wolf Biermann
en een aantal gelijkgezinden
het staatsburgerschap werd
ontnomen.
Dit jaat werden vlak voor
Pinksteren dertien volwasse
nen en zes kinderen vanuit
Jena de grens naar West-
-Duitsland overgezet. En
sindsdien blijft de DDR met
mondjesmaat pacifisten naar
het Westen schuiven. Het
meest spectaculaire geval was
dat van Roland Jahn, de
„bonte hond" van de vredes
beweging in Jena. De 30-jari-
ge Jahn fietste regelmatig
met een grote vlag van de
verboden Poolse vakorgani
satie Solidariteit door de stad.
Jahn werd met geweld het
land uitgezet. Na een achter
volging door straten en hui
zen in Jena werd hij door
een tiental ambtenaren van
de staatsveiligheidsdienst op
gepakt. Zijn papieren werden
hem afgenomen en hij kreeg
te verstaan dat hij zijn staats
burgerschap kwijt was. Jahn
weigerde echter het betref
fende papier te accepteren.
Niettemin werd hij in een
transit-trein naar Beieren ge
gooid. Jahn wil terug. Hij
voelt zich ook nu nog Oost
duits staatsburger. Een me
ning die door het ministerie
voor interduitse betrekkin
gen in Bonn gedeeld wordt.
Volgens Bonn heeft Oost-
Duitsland tegen haar eigen
wetten gehandeld. „Volgens
de wetten van de DDR kan
alleen iemand die buiten het
land verblijft het staatsbur
gerschap ontnomen worden",
zegt woordvoerder Dolezal.
Het ministerie ziet in de wij-,
ze waarop met Jahn is omge
sprongen een aantasting van
de mensenrechten. Dolezal:
„Het verslechtert ook de be
trekkingen tussen de DDR
en de Bondsrepubliek". Mi
nister Windelen wil de kwes
tie in het geregelde overleg
met Oost-Duitsland aan de
orde stellen.
In de ogen vanbet Westen is
het weinig schokkend wat de
Jena-groep gedaan heeft. De
leden weigeren militaire
dienst, delen pamfletten uit
tegen oorlogsspeelgoed en ze
demonstreren. Ze gaan ech
ter niet alleen de straat op
om de nieuwe raketten van
de NAVO in West-Europa op
de korrel te nemen, ze vra
gen ook om ontwapening in
het Oostblok.
Terwijl de officiële, door de
staat gecontroleerde vredes
beweging zich beperkt tot
kreten als „Vrede tegen NA-
VO-wapens", is de Jena-
-groep de straat opgegaan
met algemene leuzen voor de
vrede als „Zonder vrede geen
toekomst" en „Zwaarden tot
ploegscharen". Toen leden
van de groep donderdags
voor Pinksteren met deze
leuzen meeliepen in de offi
ciële vredesdemonstratie van
de staatsjeugdbeweging wer
den ze maar even geduld.
Toen werden de spandoeken
door „woedende" aanhangers
van de staatsjeugdbeweging
in beslag genomen. Jahn kon
nog enkele woorden door een
microfoon roepen, maar toen
werd het geluid weggedraaid.
De Oostduitse autoriteiten
hebben van het begin af aan
de groep willen intimideren
met dagenlange verhoren en
korte gevangenisstraffen.
Soms werd ook harder uitge
pakt. Zo kreeg Jahn voor zijn
fietstocht met de Solidari-
teitsvlag een gevangenisstraf
van 22 maanden. De autori
teiten hebben met hun tac
tiek succes gehad. Ze zijn
erin geslaagd de beweging te
splijten.
Een deel van de groep is
vastbesloten met de acties in
de DDR verder te gaan, maar
het grootste gedeelte heeft
het hoofd in de schoot gelegd
en gevraagd naar het Westen
te mogen vertrekken. Terwijl
Oost-Duitsland zijn burgers
anders nauwelijks laat gaan
zijn deze verzoeken vaak
pijlsnel ingewilligd. Boven
dien wordt het vertrek van
de pacifisten propagandis
tisch volledig uitgebuit. De
indruk wordt gewekt dat het
de actievoerders helemaal
niet te doen is om ontwape
ning in het Oostblok, maar
Interne problemen
Ook intern kreeg de Jena-
-groep problemen. De vraag
gesprekken van leden van de
Jena-groep in het Westen
zetten bij hun achtergebleven
kameraden in Oost-Duitsland
kwaad bloed. Jahn, toen nog
in Jena, beschuldigde zijn
vrienden van een ziekelijke
geldingsdrang. De achterge
bleven pacifisten in de DDR
krijgen nu voortdurend de
cynische vraag naar het
hoofd geslingerd of zij hun
verzoek om naar het Westen
te mogen reizen al ingediend
hebben. Jahn, die deze tac
tiek doorhad, trok zijn ver
zoek ijlings in. Hij werd toen
kwaadschiks de grens over
gezet.
In feite is de Jena-groep
maar erg klein. Het zwaarte
punt van de vredesbeweging
ligt bij de protestantse kerk
in de DDR. Na het NAVO-
-dubbelbesluit van december
1979 nam de kerk stelling te
gen de bewapening in Oost
en West. Ook werd de Russi
sche inmenging in Afghanis
tan bekritiseerd. Maar vooral
de basis roert zich. Rond de
Oostberlijnse dominee Rainer
Eppelmann heeft zich een
groep strijdbare christenen
verzameld. In tal van ge
meenten zijn vredesgroepen
gevormd, die discussies en
manifestaties organiseren
rond de vrede. Ook daar
wordt scherp stelling geno
men tegen staatsleuzen als
„de vrede moet bewapend
zijn".
De Jena-groep, die buiten de
kerk om opereerde, heeft uit
De officiële vredesbeweging in Oost-Dduitsland mag
alleen ageren tegen de NAVO.
die hoek overigens nauwe
lijks steun gekregen. Toen
begin dit jaar veertien leden
van de Jena-groep achter de
tralies verdwenen, zweeg de
kerk in alle talen. In een
brief die in enkele Westduit-
se kranten werd gepubli
ceerd, laakten achttien leden
van de DDR-vredesbeweging
de afzijdigheid van de kerk.
De Oostduitse autoriteiten
zijn bereid de vredesbewe
ging vanuit de kerken veel
meer speelruimte toe te staan
dan de groepen daarbuiten,
zoals die van Jena. Dolezal
van het ministerie voor in
terduitse betrekkingen in
Bonn: „Zolang de mensen
vredesactiviteiten ontplooien
in het kader van hun kerk of
religie wordt er flexibel gere
ageerd, maar zodra het poli
tiek wordt, houdt de toleran
tie op".
De kerken lijken erg beducht
de speelruimte die ze mo
menteel van de autoriteiten
krijgen te verspelen door
zich sterk te maken voor
vredesgroepen die meer op
politieke basis werken. Toch
balanceert de kerkleiding
hier op een dun koord. Het is
nog maar de vraag hoelang
de basis in toom gehouden
kan worden.
De speelruimte van de ker
ken kan ook in het geding
komen bij een mislukking
van de onderhandelingen
over de kernraketten in Ge
nève. De kerken vrezen dan
meer tegenwind van het re
gime. „Als de bewapenings
spiraal verder draait, zullen
wij een van de slachtoffers
zijn", zei een hooggeplaatste
geestelijke onlangs op een
congres.
GERARD KESSELS
DOCUMENTAIRE IN JAPAN:
TOKIO In de Japanse
bioscopen is een docu
mentaire in première ge
gaan, die laat zien dat de
oorlogsprocessen, die na
de Tweede Wereldoorlog
in Tokio zijn gehouden
één grote politieke farce
waren ten behoeve van de
Verenigde Staten.
De film die vier en een half
uur duurt, bestaat uit authen
tieke opnamen die tussen 1946
en 1948 zijn gemaakt in de
rechtszaal in Tokio en onlangs
door het Pentagon zijn vrijge
geven. De opnamen worden
slechts afgewisseld door scènes
van Japanse oorlogsmisdaden
en krantenartikelen. Voor
naamste boodschap van de
film is dat het Internationale
Tribunaal voor het Verre Oos
ten niet meer is geweest dan
een voertuig voor de Koude
Oorlog.
Een van de belangrijkste
kwesties tijdens het tribunaal
was of keizer Hirohito terecht
moest staan als oorlogsmisda
diger. Volgens de regisseur
van de film, Masaki Kobayas-
hi, had de openbare aanklager
opdracht om Hirohito buiten
het proces te houden omdat
dat in het belang was van de
Verenigde Staten, die het Ja
panse volk als bondgenoot wil
den winnen.
De bochten waarin de Ameri
kanen zich moesten wringen
om dit voor elkaar te krijgen,
komen duidelijk tot uiting in
de film van Kobayashi. Het
Amerikaanse plan dreigde op
het laatste nippertje te misluk
ken toen'premier Hideki Tojo
in 1947 verklaarde dat geen
oorlogsdaden mogelijk waren
zonder toestemming van de
keizer. De filmbeelden laten
de dramatiek van dat ogenblik
ongenadig zien. Enkele dagen
later „bekende" Tojo echter
dat hij de keizer had overge
haald zich in dé oorlog te men
gen.
De film van Kobayashi heeft
in Japan al heel wat stof doen
opwaaien. Afgezien van het
feit dat veel Japanners ge
schokt zijn door de onthullin
gen, heeft de film ook nieuw
voedsel gegeven aan de oude
discussie of de overwinnaar
het recht heeft politici en ge
neraals van een verslagen land
te berechten.
ROBERT WHYMAN?
Copyright The Guardian
gewarmd. Doordat
wel ongehinderd schijnt,I'
de temperatuur op tot
veer 28 graden. Aan zee,
het echter enkele graderf
Ier. Tot het weekeinde
het weer zijn zomerse
ter houden. Er kan dus
pig op zon gerekend
en de middagtemperl'
blijft met 25 graden
hoge kant. In het wei
kan er echter enige bewoL
het land binnendrijven, f
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Aberdeen geh.bew. 20 10 I
z.bew. 25 15 I
ibew. 24 13 I
Stockholm l.bew. 22
Casablanca h.bew. 24
