Paus veroordeelt staat van beleg
Challenger gaat naar kunstmaan hengelen
Pa us laa t Warscha u gniffelen
„ChileeiTj
Walesa"'101
wil alleep
vreedzaÊ
protest
LONDEN
BUITENLAND
ficicbeSouqfl/til
VRIJDAG 17 JUNI 1983 PAG Q]
i beziensv
POSTBUS 16050
2500 AA 'S-GRAVENHAGE
TEL. 070-190882
(MAANDAG T/M VRIJDAG
TUSSEN 9 EN 13 UUR)
Unesco-prijs voor
Juan Carlos
en Mandela
PARIJS De Unesco, de VN-
organisatie voor onderwijs,
wetenschap en cultuur, heeft
de Spaanse koning Juan Car
los en Nelson Mandela, de be
strijder van het apartheidsre
gime in Zuid-Afrikaan, onder
scheiden met de Simon Boli-
var-prijs. Deze prijs, die dit
jaar voor het eerst is toege
kend. is een initiatief van Ve
nezuela dat een bedrag van
25.000 dollar ter beschikking
heeft gesteld. De prijsuitrei
king zal op 24 juli, de geboor
tedag van Simon Bolivar,
plaatsvinden.
VN: groei wereld
bevolking neemt af
NEW YORK Er is een duidelijke
tendens dat de grootte van de gezin
nen in de industrielanden en in de
arme Derde Wereldlanden afneemt.
Dit staat in een rapport van Fonds
van de Verenigde Naties voor Bevol
kingsactiviteit (Unfpa). In het rap
port wórdt benadrukt dat het van
doorslaggevend belang is dat de be
volking in de ontwikkelingslanden
afneemt tot de omvang van die in de
geïndustrialiseerde landen. Als de
ontwikkeling naar kleinere gezinnen
blijft aanhouden, dan zal de groei van
de wereldbevolking in 2095 tot stil
stand komen, aldus het rapport. In
dat jaar zal de aarde worden bevolkt
door ruim 10 miljard mensen.
„Uitgewezen vredes
activist moet terug
naar Oost-Duitsland"
OOST-BERLIJN Vredesactivisten in
Oost-Berlijn hebben er bij westerse vre
desgroepen ngen op aangedrongen actie te
ondernemen voor Roland Jahn, die begin
deze maand onder dwang uit Oost-Duits
land werd gezegd. De Oostduitse vrede
sactivisten willen dat Jahn weer kan te
rugkeren naar zijn woonplaats Jena.
Jahn vervulde een vooraanstaande rol in
de Oostduitse vredesbeweging, die met
name in Jena actief is. Behalve Jahn zijn
gedurende de afgelopen maanden onge
veer 20 jongeren uit Jena naar West-
Duitsland vertrokken. Onder zware psy
chische druk hadden zij een uitreisvisum
aangevraagd.
HARRIMAN WIL TOP
REAGAN/ANDROPOV
WASHINGTON De vroegere Amerikaanse ambassadeur in
Moskou, de 92-jarige Averell Harriman. die onlangs een bezoek
bracht aan de Sovjet-Unie, heeft gisteren voor een senaatscom
missie gezegd dat een ontmoeting tussen president Reagan en de
Sovjetrussische leider Andropov nodig is om een .bijna volko
men impasse tussen de Verenigde Staten en de Sowjet-Unie ten
aanzien van de kernwapenbeheersing' te doorbreken. Minister
Shultz en oud-ambassadeuT Watson menen dat zonder goede
voorbereiding zo'n top slechts geredetwist oplevert en de hoop
op een akkoord verder de bodem in kan slaan. De Sovjet-Unie
heeft de vier andere kernwapenmogendheden opgeroepen hun
kernarsenalen op het huidige niveau te bevriezen. Het voorstel
werd gedaan aan het eind van de bijeenkomst van de Opperste
Sovjet, het parlement. Het Westen heeft een dergelijk voorstel
altijd verworpen omdat het de bestaande voorsprong van de SU
defintief zou vastleggen. De SU daarentegen vindt dat er nu een
evenwicht is bereikt.
Protest
PARIJS In het gebied
van Parijs hebben rechtse
burgemeesters gisteren
hun gemeentehuis voor
twee uur gesloten uit pro
test tegen knoeierijen op
grote schaal bij de ge
meenteraadsverkiezingen
van maart. De centrum
rechtse oppositie is vooral
verbolgen over het stand
punt van de regering-Mit-
terrand, die alleen dan te
gen de betrokken gemeen
tebesturen wil optreden
als de Raad van State
heeft bevestigd dat er
sprake is geweest van on
zorgvuldigheden bij het
tellen van de stemmen.
CAPE CANAVERAL
Het Amerikaanse ruimte
veer Challenger, dat van
nacht van Cape Canaveral
wordt gelanceerd, zal de
komende week onder
meer moeten bewijzen dat
een ruimteschip satellie
ten uit de ruimte kan
plukken om ze bijvoor
beeld voor reparatie naar
de aarde terug te brengen.
Hiervoor is de Challenger
uitgerust met een mecha
nisch beweegbare arm.
De bemanning zal een West-
duitse proefkunstmaan in een
baan om de aarde zetten en
deze gedurende 9.5 uur zijn ei
gen gang laten gaan. Daarna
wordt de satelliet met behulp
van de mechanische arm uit
de ruimte geplukt en terugge
bracht in de „laadbak" van het
ruimteveer. „Iedereen kan iets
in de ruimte plaatsen, maar al
leen het ruimteveer kan ze
ook weer terugbrengen", ver
klaarde John Fabian, een van
de vijf bemanningsleden van
het ruimteveer.
Deze operatie is daarom be
langrijk, omdat met de arm in
de toekomst defecte satellieten
en wellicht ook los in de ruim
te zwevende astronauten kun
nen worden oppikken. Zoiets
zal begin volgend jaar bij
wijze van proef al gebeu
ren. In januari zullen twee as
tronauten een ruimtewande
ling maken zonder met een
reddingslijn aan hun ruimte
schip vast te zitten. Zij dragen
een kleine raketmotor op hun
rug waarmee zij zich kunnen
verplaatsen. In april zal een
niet meer goed functionerende
op de zon gerichte kunstmaan
worden ophaald om op aarde
gerepareerd te worden.
De belangrijkste commerciële
opdracht voor de Challenger is
het in een baan om de aarde
plaatsen van twee kunstma
nen, waarvoor opdrachtgevers
stevig hebben moeten betalen.
Voor Indonesië is dat de Pala-
pa-B, eén satelliet die radio
televisie- en telefoonverbin
dingen tussen de eilanden van
de Indonesische archipel en
tussen Indonesië en Zuidoos-
t-Azie zal relayeren. De twee
de klant van NASA is Canada.
Dat land heeft zijn verbin
dingssatelliet Anik-C2 aan de
Challenger toevertrouwd.
Gedurende de zes dagen du
rende vlucht van de Challen
ger zullen de astronauten, on
der wie twee niet tot de feite
lijke bemanning gerekende
specialisten, talrijke technische
en wetenschappelijke experi
menten uitvoeren. Er is bij
voorbeeld een kolonie mieren
aan boord om te onderzoeken
hoe het ontbreken van aardse
zwaartekracht op het gedrag
van deze insecten werkt.
Commandant van de Challen
ger is de 45-jarige marine-offi
cier Robert Crippen, een
„ruimte-veteraan". De andere
twee bemanningsleden zijn
Frederick Hauck, eveneens of
ficier bij de marine en John
Fabian, die kolonel bij de
luchtmacht is. De specialisten
zijn Norman Thagard. eén me
dicus die zich heeft gespeciali
seerd in het onderzoeken van
de vaak bij astronauten voor
komende ruimteziekte, en de
in het centrum van de publie
ke belangstelling staande Sally
Ride.
Deze universitair geschoold
sterrenkundige heeft de be
langrijke taak gekregen samen
met John Fabian de mechani
sche arm te bedienen, die de
eerder genoemde kunstmaan
uit de ruimte zal opvissen. Zij
is de eerste Amerikaanse
astronaute, maar niet de eerste
vrouw in de ruimte. Die eer
valt toe aan de Russin Valenti-
na Tereshkova, die in juni
1963 eenzaam in haar ruimte
capsule Vostok 48 omwente
lingen om de Aarde maakte.
Vorig jaar augustus was Svet-
lana Savitskaya de tweede-
Russische vrouw die enige tijd
in de ruimte verbleef. Ditmaal
in gezelschap van mannelijke
collega's.
Wanneer op 5 juli de Challen
ger na een vlucht van 5 dagen,
23 uuf en 20 minuten naar de
aarde terugkeert zal hij landen
op zijn lanceerbasis in Cape
Canaveral. Het is voor het
eerst dat de Amerikanen zo
wel voor het vertrek als de te
rugkeer van een ruimteschip
dezelfde basis gebruiken. Tot
dusver werd in Cape Canave
ral gelanceerd en vond de lan
ding op de luchtmachtbasis
Edwards in Californië of een
vlakte in Nieuw Mexico plaats.
Omdat de landingsruimte in
Cape Canaveral, een betonnen
baan met een lengte van 4,8
kilometer, aanzienlijk kleiner
.is dan die in Californië zijn
goede weersomstandigheden
een absolute voorwaarde. Zou
hetweer slecht zijn dan kan
de terugkeer maximaal twee
dagen uitgesteld worden. In
het uiterste geval kan ook nog
naar Californië worden uitge
weken.
Succesvolle lancering Ariane^ raket
KOUROU De met spanning tegemoet geziene zesde
vlucht van de Europese raket Ariane is een succes geworden.
Gistermiddag verliet de 45 meter hoge witte raket op de se
conde precies de lanceerplaats in Kourou aan de kust van
Frans-Gyana.
De spanning in het vluchtleidingscentrum, een gevolg van
eerdere mislukte lanceringen, week pas toen het normaal
functioneren van de derde trap werd bevestigd. De in de
derde trap van de Ariane meegenomen lading, de Europese
communicatiesateliet ECS-1 en de radio-amateursateliet Am-
sat P-lll-B, werd met slechts enkele seconden vertraging
ongeveer 18 minuten na het ontsteken van de derde trap op
200 kilometer hoogte losgelaten. De satelieten kwamen in de
tevoren beoogde baan om de aarde.
RUITENHEER
Rellen bij herdenking Soweto-slachtoffers
SOWETO De herden
king van de bloedige rel
len, die zeven jaar geleden
in Soweto plaatsvonden, is
gisteren gepaard gegaan
met ongeregeldheden. De
voorzitter van de Zuida-
frikaanse Raad van ker
ken, Desmond Tutu,
droeg een herdenkingsmis
op. Na de dienst richtten
zwarte jongeren barrica
des op en gooiden met ste
nen.
De Zuidafrikaanse politie
maakte gebruik van traangas
en raakte .slaags met groepen
jongeren. Kerkgangers meld
den dat de politie de deur van
de Regina-Mundikerk forceer
de, traangasgranaten naar bin
nen gooide en een aantal
kerkbezoekers arresteerde. Dit
werd later door een politie
woordvoerder tegengesproken.
Buitenlandse journalisten
mochten niet op eigen gele
genheid naar Soweto, maar
werden vervoerd in politiebus-
Op 16 juni 1976 kwam het in
Soweto, een zwarte voorstad
van Johannesburg, na de ver
plichtstelling van het Afri
kaans op de scholen tot botsin
gen tussen zwarte scholieren
en de Zuidafrikaanse politie.
Hierbij werd een 13-jarige
zwarte scholier door de politie
doodgeschoten. Tijdens de
daaropvolgende escalatie van
de rellen kwamen in het totaal
ongeveer 600 zwarte jongeren
om het leven.
Zeker 16 doden bij
aanslag in Tripoli
BEIROET Gewapende mannen heb]
tereiï in de Noordlibanese stad Trip
strand vol badgasten en een reeks win]
stookt met machinegeweervuur. Er
ker 16 doden zijn gevallen. Volgens hei
radio-station De Stem van Libanon is c
uitgevoerd door leden van de Alawitist
lim militie, die wordt gesteund door f
zouden de dood van drie kameraden,
de dag, hebben willen wreken. De omsfr
door Israëlische militairen van het Zuidk
dorp Deir Qanoen En-Nahr is vandaagh
se dag ingegaan. De 3.000 bewoners zijn
ken van voedselvoorraden, water en
teit. In d|t dorp werden vorige drie 1st
militairen in een hinderlaag gelokt en]
schoten. Een vierde militair zou zijn oij-
(Vervolg van de voorpagina)
WARSCHAU De ont
vangst op het vliegveld
van Warschau was als een
weerzien tussen goede
vrienden. De paus klopte
oude bekenden op de
schouders en maakte een
zeer ontspannen indruk.
De eerste die de paus be
groette was de primaat
van Polen, kardinaal
Glemp.
President Henryk Jablonski
en de minister van Buiten
landse Zaken. Stefan Olszows-
ki waren de hoogste wereldlij
ke autoriteiten die de paus
verwelkomden. Generaal Ja-
ruzelski was, als verwacht,
niet aanwezig.
President Jablonski zei in zijn
welkomstwoord dat hij van dit
pauselijk bezoek verwachtte
dat het de tegenstellingen in
het land zou kunnen over
bruggen en Polen weer de
plaats tussen de volkeren zou
kunnen verschaffen die het
toekomt.
Ook kardinaal Glemp wees op
de nood waarin het land ver
keert. De primaat legde vooral
de nadruk op het bij uitstek
katholieke karakter van Po
len. ..dat zich in geloof en toe
gewijde liefde niet mocht laten
overtreffen".
In zijn dankwoord zei de paus
dat de kus waarmee hij de
Poolse aarde had begroet, be
doeld was als een kus op een
moederhand. „Polen is een
heel bijzondere móeder die na
veel smart het leed nog altijd
niet te boven is. Zij lijdt tel
kens opnieuw. Ze heeft daar
om recht op speciale liefde".
Kort daarna droeg Johannes
Paulus in de crypte van de ka
thedraal van Warschau waar
het graf is van de in 1981
overleden primaat kardinaal
De paus tijdens de eerste mis die hij gisteren in Polen,
in de kathedraal van St. Johannes de Doper, opdroeg.
In de straten van Warschau werd de paus gisteren verwelkomd door tienduizenden mensen die massaal het
V-teken maakten en spandoeken omhoog staken waarop steun werd betuigd aan Solidariteit.
Wyszynski een mis op te zijner
nagedachtenis. Tijdens zijn
preek sprak de paus een klin
kende veroordeling uit van de
staat van beleg en het voort
durend gevangen houden van
honderden Polen door het
communistische bewind. Hij
verklaarde in gedachten bij
degenen te zijn „die het sterkst
de smaak proeven van de bit
terheid van de teleurstelling,
de vernedering en het lijden,
doordat zij zijn beroofd van
hun vrijheid en hen onrecht is
aangedaan".
Buiten bleven tienduizenden
mensen in het centrum van de
WARSCHAU De paus
heeft het volk van War
schau laten lachen door
enkele min of meer poli
tieke grapjes. Tijdens een
bezoek aan de kerk van
de jezuïeten in de oude
stad van Warschau zei dat
hij geraakt was door de
genade". De enorme me
nigte die luisterde via
luidsprekers had mne-
teen de toespeling door op
,.Onze Lieve Vrouw van
Genade", de patrones van
Warschau en applaudis
seerde wild. Op schalkse
toon zei de paus verder
dat wanneer hij spontaan
spreekt en niet van papier
af leest, zijn toespraken
lang plegen te zijn en hij
geneigd is zijn mond voor
bij te praten. Opnieuw
ontstond hilariteit, omdat
de mensen beseften dat
men onder het militaire
regime zijn woorden op
een goudschaaltje moet
wegen.
stad. gewapend met vlaggetjes,
bloemen en kruisen, nog uren
lang bidden en zingen. Op en
kele plaatsen werd het ook on
rustig. Hier en daar werd het
woord „Solidarnosc" gescan
deerd en het V-teken ge
maakt.
Groep uit Gdansk
Vanaf de vroege ochtend wa
ren gisteren al veel mensen
begonnen zich te verzamelen
langs de route die de paus zou
volgen. De gehele voormidag
patrouilleerde de oproerpolitie
nog door de stad. doch tegen
drie uur trok deze zich terug
in verafgelegen zijstraten. De
gewone ordepolitie greep vrij
wel nergens in. ook niet toen
er in de mensenmassa's een
spandoek werd ontvouwd
waarop in het lettertype van
Solidarnosc geschreven stond:
„Jij bent onze hoop".
Vlak nadat de paus in het be
gin van de avond bij de kathe
draal was aangekomen, deed
zich echter een incident voor.
Een delegatie uit Gdansk
(waar onder meer ook twee
kinderen van Lech Walesa en
diens geestelijke leidsman-pa
ter Jankowski deel van uit
maakten), begonnen het
woord Solidarnosc te scande
ren en maakten het V-teken.
Enkele duizenden mensen na
mén dit over, doch na enkele
minuten begon de menigte
weer kerkelijke liederen te
zingen.
Er gaan nu geruchten dat
Lech Walesa zelf toch toestem
ming gekregen zou hebben om
zondag naar Czestochowa te
gaan. Zijn chauffeur heeft ech
ter zijn rijbewijs moeten inle
veren en wanneer Lech Wale
sa alleen moet rijden, "betekent
dit dat hij op een dag ongeveer
1100 km. over veelal slechte
tot zeer slechte wegen moet af
leggen. En zelfs indien hij zou
gaan, zou hij in Czestóchöwa
vermoedelijk toch niet tot de
paus worden toegelaten, want
de politiebewaking van de
voormalige vakbondsleider is
nog steeds van kracht.
Hoofdstad vol
Warschau is momenteel overi
gens .bomvol. Gistermiddag is
de politie begonnen de stad af
te grendelen omdat er toen
niet méér mensen van buiten
konden worden verwerkt.
Verwacht wordt echter, dat
vandaag de stad weer open
gaat om de tienduizenden die
van buiten de hoofdstad nog
onderweg zijn. in elk geval de
gelegenheid te geven, vanmid
dag de openluchtmis in het
stadion bij te wonen.
Radio Solidarnosc heeft de af
gelopen dagen haar uitzendin
gen hervat. Voor vandaag is
een extra uitzending in ver
band met het bezoek van de
paus aangekondigd.
Op veel plakkaten en spandoe
ken in de binnenstad staat het
woord „hoop". In de hoofd
straat die naar het centrum
van de stad* leidt, hangt over
de weg een spandoek met de
woorden: „Wij begroeten de
verkondiger van de hoop".
Het doek hangt pal voor de
Amerikaanse ambassade.
Gisterochtend liep een schrijf
ster uit Plock eenzaam voor de
kathedraal te demonstreren.
Zij deelde aan ieder die het
horen wilde mee, dat zij tot de
„oppositie" behoorde. In de
loop van de middag werd zij
door twee heren van de ker
kelijke ordedienst verwijderd.
{het
1de
lituu
SANTIAGO In fshè
leense kopermijnen?" 0
vandaag gestaakt jv
vrijlating af te dt
van vakbondsleid^
dolfo Seguel. In déc
bije vier maanden.de a,
volkomen onbeken2-3'
guel de voorman I ef
den van de groeiern^'iA
testbeweging tegenL
litaire regering in I a;
go. landt
Seguel, een joviale, I
matische man van f,
een snor en een buip
maat gesneden i
spotprenttekenaar,
veel vergeleken m^
Walesa. Die ver®
wuift hij weg, eveitv™8:
vergelijking met ftp
Gandhi, wiens levend
al weken volle bioscoe
in Santiago trekt.
Gandhi niet en ook ft 700
lesa. Ik ben Rodolfo,®r®sn
een voorman die aio-i2.<
verdedigt", zei hij in,®£sv®
cent vraaggesprek. Sen i.c
net als Walesa en
wel een uitgesprok^*™
stander van v reed zaf wen
test. „Dat treft meef ö'f
wapenstokken die dl
tegen ons kan gebru^NZA
Deze voorzitter van ta 16
bond van kopermijnïjvie
is ook hoofd van heP.ne|ro
naai Commando vai\j0sp'
ders, een soort overktchim
de vakbond, die wH11
vormd na de eerste (£.k°yr
het landelijke protespapr
mei. Tegen Seguel htig
andere vakbon<jPrik*
wordt voor hun orga]®1531
de rol in het protesl ie-f
proces voorbereid Pen
raam van de Chile6Ëel®
over de binnenlandsf 15.
heid. Vanuit zijn geil 35-i
heeft Seguel gistererfenk€
opnieuw aangedronj,was
een onderhoud met F
leense machthebber^™
raai Pinochet.
(JOU
Met uw krant naar
VRIJDAG 15 JULI 1983 j=
vertrekken we per luxe touringcar voor een drie-daagse trip naar la
Het verblijf aldaar is In hel Queens Hotel. "nl
ZATERDAG wordt Onder leiding van een Nederlandse gids een bezojj
bracht aan Windsor Castle, welk verblijf van de Engelse Koninklijke f
u voor plm. 5.- kunt bezichtigen Voorts krijgt u gelegenheid in dl
dense City te winkelen, terwijl 's avonds een rondrit door hel
lichte Londen wordt gemaakt
ZONDAG wordt de bekende markt Petticoat lane bezocht,
rugreis aanvangt
De trip vormt een aantrekkelijke kennismakingsmogelijkheid m
wereldstad en kost x non
j ZOU.- per f
Toeslag eenpersoonskamer 50,-. Reisverzekering 6.- p.0.
In de prijs zijn begrepen
- overtocht Zeebrugge-Dover v v
- kamer met douche en toilet op basis van halfpension 2x logies
- avondrit door verlicht Londen.
Inlichtingen en boekingen: telefonisch onder no. 070-190882 (van n
t/m vrijdag van 9 tot 13 uur) of persoonlijk in onze vestigingen Souisl
71, Den Haag (op de hoek van het Spui) en Coolsingel 67 Rotterdam
(t.o. stadhuis).
^"SIJTHOFF PEFg
