TAFEL Bisschoppen om meer aandacht gevraagd voor arbeiderswereld £cidóe Nederlandse bisschoppen hebben geen vertrouwen in afschrikkings-evenwicht kerk wereld KORTE METTEN ACHTERGROND SaidóaQowiant De bisschoppen moeten hun stem verheffen teger de bezuinigingen op de uitkeringen en tegen ver slechteringen in de werk sfeer, zoals de herinvoe ring van prestatiebelo ning. Dat staat in een op roep van de Zevenbergse conferentie, die gisteren, voorzien van 5.800 hand tekeningen, in Amers foort aan de Nederlandse bisschoppen is overhan digd. De oproep is opge steld door ruim dertig vrouwen en mannen uit de arbeiderswereld, die in maart van dit jaar in de Brabantse plaats Ze venbergen hebben verga derd. Aan de orde was toen de hou ding van de kerk ten opzichte van de arbeid. In hun oproep vragen de deelnemers aan de bisschoppenconferentie de bisschoppen een zondag van de arbeid (rond 1 mei) in te stellen en de pastores te sti muleren meer aandacht te ge ven aan de problemen van de arbeiders in hun parochie. Zij vragen voorts om een bondge-' nootschap van de bisschoppen met de arbeiders tegen de mo gelijke opkomst van een fas cistisch systeem. Bisschop Th. Zwartkruis van Haarlem verklaarde niet on welwillend te staan tegenover de gedachte van een zondag van de arbeid. Hij prees de grote toewijding van de be drijf spas to res in zijn bisdom en wees erop. dat zijn bisdom de kosten die het bedrijfspas- toraat met zich brengt, graag draagt. Maar, aldus de Haar lemse bisschop, het bestaan van een bedrijfspastoraat mag niet betekenen, dat parochies de aandacht voor de proble men van de prbeiders aan de bedrijfspastores overlaten. Mgr A. Simonis, de bisschop van Rotterdam, wees erop dat niet alleen de werknemers maar ook de werkgevers het momenteel moeilijk hebben. Hij verklaarde niet deelgeno men te hebben aan de demon stratie voor behoud van de werkgelegenheid bij RDM in Rotterdam, omdat die te een zijdig de nadruk op de proble men van de arbeiders legde. PROVINCIE UTRECHT NODIGT PAUS UIT Paus Johannes Paulus II is door de commissaris der Koningin in Utrecht, mr. P. van Dijke, uitgenodigd voor een bezoek aan hei Utrechtse provinciehuis. In een brief aan kardinaal Willebrands waarin de uit nodiging aan de paus wördt vermeld, wordt erop ge wezen, dat Nederland en met name Utrecht in de unieke situatie verkeert ,,een huis voor de paus" te hebben, namelijk de uit 1517 daterende, aan de Pausdam gelegen Paushuize waarin zich thans de re presentatieve ontvangstruimten van het provinciaal bestuur bevinden. De Paushuize werd gesticht voor Adriaan Floriszoon Boey ens. toen die nog kardinaal was en die later in 1522 en 1523 onder de naam Adrianus VI als enige Nederlander in de ge schiedenis paus is geweest. De Utrechtse commissaris der Ko ningin schrijft voorts, dat het college van Gedeputeerde Sta ten zich unaniem achter de uitnodiging stelt. Cebemo: Kleinschalige ontwikkelings projecten lijden ook onder crisis De economische crisis treft in de ontwikkelingslanden ook de kleinschalige ontwikke lingsprojecten van niet-gou- vernementele organisaties. Zo moest Cebemo in 1982 in Afrika 5,3 miljoen gulden bij passen voor projecten die in de jaren ervoor waren goed gekeurd. maar vooral door kostenstijgingen niet volledig konden worden uitgevoerd. Naar Latijns-Amerika ging op deze wijze 1.1 miljoen en naar Azië 1,3 miljoen gulden. Dat blijkt uit het jaarverslag over 1982 van Cebemo (Cen trale voor Bemiddeling bij Medefinanciering van Ont wikkelingsprogramma's), de katholieke organisatie die met geld van de Nederlandse overheid ontwikkelingspro jecten medefinanciert tot ge woonlijk 75 procent van de kosten per project. In 1982 werden met een bedrag van 65 miljoen gulden 382 nieuwe initiatieven gefinancierd: 114 in Afrika, 115 in Azië en 153 in Latijns-Amerika. De indieners waren kleine ge meenschappen van landarbei ders zonder grond, hand werkslieden, kleine boeren en vissers en etnische groeperin gen die in een bepaald land worden gediscrimineerd. In Afrika gaat het voornamelijk om kleine basisorganisaties op het platteland. In Latijns-A merika betrof de helft van de projecten de bewoners van de krottenwijken rond de grote steden. Azië bood een ge mengd beeld. Bisschop in Brazilië gemolesteerd De uit Oostenrijk afkomsti ge Braziliaanse bisschop Er- win Krautler, die aan het hoofd staat van de prela- tuur Xingu in het Amazo negebied is vorige week tij dens een vreedzame de monstratie van suikerriet verbouwende boeren door Braziliaanse politie in el kaar geslagen en tijdelijk als gijzelaar gevangen ge houden. Het politie-optre- den heeft in het land een golf van protest uitgelokt. De kleine boeren langs de weg door het Amazonge- bied in het bisdom van mgr. Krautler wachten al sinds negen maanden tevergeefs op betaling van de oogst, die zij aan de suikerfabriek „Abrao Lincoln" hebben geleverd. Talrijke gezinnen lijden bittere armoede en hebben inmiddels al hun bezittingen, inclusief het zaaigoed, moeten verkopen om in leven te kunnen blij ven. Nadat alle pogingen om de aandacht van de autoritei ten te krijgen voor het on dergane onrecht schipbreuk hadden geleden, organiseer den de benadeelde boeren een vreedzame demonstra tie, waarbij zij tijdelijk de Amazonestraatweg versper den. De synode van de Neder landse hervormde kerk heeft besloten prof. dr. H. W. de Knijff te benoemen tot ker kelijk hoogleraar in de dog matiek en de bijbelse theolo gie aan de Rijksuniversiteit van Utrecht. Prof. De Knijff, die momenteel aan de Utrechtse universiteit chris telijke ethiek doceert, is de opvolger van prof. dr. J M. Hasselaar, die onlangs met emeritaat ging. Voorts be sloot de synode dr. H. G. Heusinkveld te benoemen tot voorzitter van de Raad voor de Katechese. u Hij is de opvol ger van dr. N. van Egmond, die er de voorkeur aan heeft gegeven nog wel als lid, maar niet meer als voorzitter van de raad te functioneren. Tot bisschop van Fulda is benoemd aartsbisschop Jo hannes Dyba (53). Mgr. Dyba is vice-secretaris geweest van de pauselijke commissie Jus- titia et Pax. Hij heeft tot nu toe een diplomatieke loop baan gevolgd, het laatst als apostolisch pro-nuntius in de Westafrikaanse landen Libe ria en Gambia, waarbij hij te vens apostolisch delegaat in Guinea en Sierra Leone was. Mgr. Dyba was van 1968 tot juli 1972 verbonden aan de nuntiatuur in Den Haag. Twee presbyteriaanse ker ken die in 1861 tijdens de Amerikaanse burgeroorlog waren uiteengegaan, zijn herenigd. De Presbyteriaanse Kerk. die van deze hereni ging het resultaat is. is de in grootte vierde kerk in de Verenigde Staten met 3.2 miljoen leden. Het gaat om de Presbyteriaanse Kerk in de Verenigde Staten, die haar zetel in Atlanta (Geor gia) heeft en de Verenigde Presbyteriaanse Kerk. die in New York is gevestigd. Op 28 en 29 september vol gend jaar organiseert het Centrum voor Middeleeuwse Studies van de Katholieke Universiteit te Nijmegen een internationaal congres ter ge legenheid van het 600e sterf jaar van Geert Grote, onder de titel „Geert Grote en de Moderne Devotie". De ope ningslezing zal de kern van het geestelijk streven van Geert Grote tot onderwerp hebben. De slotvoordracht behandelt de culturele en re ligieuze betekenis van de Moderne Devotie. Voor de rest bestaat het congres uit werkgroepen, waarin telkens een spreker aan het woord komt in een referaat van twintig minuten gevolgd door discussie. ger. geboortig uit Pools-jood- se ouders, zal samen met an dere Franse bisschoppen paus Johannes Paulus ii ver gezellen op zijn tweede reis naar Polen. Lustiger zal sa men met de aartsbisschop van Lyon, de vice-president van de Franse bisschoppen conferentie, Albert Decourt- ray en met de secretaris van het bisschoppelijk comité voor de' betrekkingen met het jodendom, de dominicaan Bernard Dupuis, de paus op 21. 22 en 23 juni naar Krakau vergezellen. De Franse dele gatie voor Warschau, Czesto- chowa en het klooster Niepo- •kalanov in Teresin wordt ge vormd door de bisschop van Tarbes en Lourdes. Henri Donze en de secretaris van de Franse bisschoppenconfe rentie Raymond Michel. Paus Johannes Paulus II heeft zondag in de Sint-Pie- ter in totaal 74 diakens uit twintig landen tot priester gewijd. Uit Spanje kwamen er tweeëntwintig, uit Italië dertien, uit de VS negen. Ar gentinië vijf. Mexico vier en uit Peru en Polen elk drie. Van de prelatuur Opus Dei waren er 37 diakens, afkom stig uit elf landen en velerlei beroepen, onder wie de Spaanse architect Cesar Ortiz Echague (56), winnaar van de internationale Reynolds Me morial Award. De prelaat van het Opus Dei. mgr. Alva- ro de Portillo, assisteerde bij de handoplegging. flDEN n den raakt 1 Evenwichtige brief Een half jaar later dan aanvankelijk de bedoeling 'n maar zeker niet te laat, hebben de rooms-katholie#3^1^ schoppen gisteren hun met veel spanning tegemoet gF? brief over de kernbewapening „Vrede en Gerechtigheij de 0[ presenteerd. Men kan de bisschoppen de opgetreden \Lweg ging niet kwalijk nemen: zij hebben bijvoorbeeld, tereande a katholieke geloofsgemeenschap in ons land ruimscholer onl gelegenheid geboden om aan de discussie deel te neme[? vendien leent de materie zich niet voor overhaaste ooiKen c vorming. En verder moet men bedenken dat ook de por, ver besluitvorming in ons land nog gaande is en in Genèvel nekkige pogingen gedaan worden om tot voor West eij aanvaardbare beslissingen (lees compromissen) te ko 10Ï Al maandenlang is gewaarschuwd voor al te hoog gi nen verwachtingen met betrekking tot de bisschoppL brief. Wie bijvoorbeeld de uitspraken van de Rotter® hulp- en legerbisschop mgr. Bar en die van de Bredaj schop, tevens voorzitter van Pax Christi, mgr. Ernst J seert, komt tot de conclusie dat het voor het bisschoppl wel erg moeilijk moet zijn geweest uiteindelijk lijn te komen. Het was dus een illusie zonder meer eeij tieke standpuntbepaling te verwachten. Men kan zichl wens afvragen of dat de taak van de bisschoppen is ij complexe zaak: zij moeten in hun brieven aan de gelol meenschap immers niet alleen profetisch maar ook paw optreden. Daar komt bij dat de kerk nu eenmaal vanuil licht dezelfde ethische overwegingen tot een andere pT bepaling kan komen dan „de politiek". Welnu, in dat licht bezien is er alle reden tot tevrr heid over de bisschoppelijke brief die, om met ministjA Ruiter te spreken, een „weloverwogen stuk" is. EnerzijW duidelijke afwijzing van produktie en opstelling van nieuwe generatie kernwapens voor de middellange af? afkeuring van het gebruik van kernwapens tegen stei andere bevolkingscentra en een pleidooi voor eerste stl ook van het Westen; anderzijds sterker dan bijvoorb hervormde synode, een stuk waardering voor de ondei delingen in Genève. Al met al een stuk dat ten principale geen onduidelij#e^€ spreekt maar ook een brief die niet polariserend we* die de Nederlandse katholieken inclusief de politiek i woordelijken tot verdere gesprekken uitnodigt. DROOG DE BILT Er staat een noordwestelijke luchtstroming boven de Noordzee die tame lijk koele lucht aanvoert. Die is ook vrij droog zodat er mor gen zonnige perioden te ver wachten zijn. In het binnen land kunnen nog stapelwolken ontstaan, maar de kans dat die het buienstadium zullen berei ken is klein. De noordwestelijke ming is ontstaan nadat] daag een depressie van f land naar Noorwegen i trokken. Een gebied vanl luchtdruk trekt van de rfet kv tische Oceaan naar de I Eilanden en blijft deze het weer bij ons beïnvloA De regenkans blijft dus J maar de temperatuur nog niet veel hoger doort voer van Noordzeelucht. den Gehaktballetjes in zoetzure saus met spitskool en aardappelen chocolade- harermoutvla Voor twee personen hebt u nodig: 150 g gehakt, 1 sneetje brood, 1 lepel losge klopt ei, zout, peper, noot muskaat, 25 g margarine, 1 dl water, 1 lepel azijn, halve lepel suiker, 1 lepel sherry, 1 lepel ketjap, 1 le pel tomatenketchup, 2 le pels ananassap, 8 g maize- na, 1 schijf ananas overge houden van zondag); 600 g spitskool, 1 sjalot, 10 g margarine, zout; 0,5 1 kg aardappelen; 0,5 liter melk, 40 g haver mout, 20 g cacao, 45 g sui ker. Meng het gehakt met in warm water geweekt brood, ei, zout, peper en nootmuskaat en vorm er vijf balletjes per per soon van. Leg ze tenminste een uur koel weg. Bak de ge haktballetjes in warme marga rine bruin en schep ze uit de pan. Doe water bij het vet met azijn, suiker, sherry, ketjap en ketchup. Meng de maïzena met het ananassap en schenk dit mengsel al roerende in de pan. Doe er de zeer kleinge sneden ananas bij en de ge haktballetjes en laat de saus nog vijf minuten zacht koken. Maak haar af met zout en sui ker. Haal de bui tense bladeren van de kool, spoel haar af en snijd haar in reepjes. Doe de stronk en de grove nerven weg. Snijd het witte en lichtgroene deel van de sjalot klein en fruit dat in de margarine. Bak de spits kool even mee en doe er dan heel weinig water bij. Sluit de pan en laat de kool in ruim tien minuten gaarkoken. Warm op het laatste het fijn geknipte groen van de sjalot mee. Breng de helft van de melk aan de kook, strooi er de ha vermout in en laat die een paar minuten koken. Meng ca cao. suiker en weinig koude melk, roer er de hete pap door, gevolgd door de overige koude melk. Laat de vla onder af en toe roeren koud worden. JEANNE „Elkaar leren verstaan en waarderen als medemensen AMERSFOORT Begrip voor elkaar is volgens de Nederlandse Bisschoppen een van de voorwaarden voor een goed gesprek tus sen oost en west. waardoor de bewapeningsspiraal doorbroken kan worden. In de brief ..Vrede en Ge rechtigheid" van de rooms-katholieke kerklei ders wordt daarover opge merkt: „De partijen dienen elkaar te ontmoeten in een open dialoog. De dialoog veron derstelt vertrouwen en verdiept het. Dit is een on misbaar middel om vijand beelden te doorbreken en elkaar te leren verstaan en waarderen als medemen- Van groot belang achten de bisschoppen het, dat de kansen vervat m de Slo- tacte van Helsinki tot ver betering van de Oost- West-betrekkingen in praktijk worden gebracht en aan de praktische mo gelijkheden worden ge toetst. Dat zal", aldus de brief, „een proces zijn van ver kenning en volharding, met positieve en negatieve ervaringen. We moeten daarbij rekening houden met geheel andere verhou dingen. die er in Oost-Eu- ropese landen nu eenmaal zijn. En West-Europeanen moeten leren zich een dui delijk inzicht te verwer ven in die wereld, zoals de gesprekspartners in Oost- Europa de westerse wereld moeten leren kennen. Langs die weg kunnen vooroordelen worden weg genomen en kan een eer lijke bereidheid tot ont moeting worden bevor derd", aldus de brief van de bisschoppen. AMERSFOORT De Ne derlandse bisschoppen heb ben geen enkel vertrouwen in het afschrikkingsmiddel, waardoor oost en west op het gebied van kernwapens el kaar tot op heden in even wicht trachten te houden. De kruik gaat net zo lang te wa ter tot zij barst en wat de rooms-katholieke kerkleiders in Nederland betreft is dat moment binnen afzienbare tijd bereikt. Reden voor de kerkelijke hoogwaardig heidsbekleders om onder de titel „Vrede en Gerechtig heid" een brief te schrijven, waarin wordt ingegaan op de kernbewapening en de moge lijkheden om in naam van de wereldvrede uit de dodelijke bewapeningsspiraal te ont snappen. Het waarom van deze bis schoppelijke brief die ove rigens eerder dan de bedoe ling was aan de openbaarheid werd prijs gegeven werd gistermiddag door kardinaal Willebrands uiteen gezet. Voor een gezelschap van meer dan vijftig journalisten en cameramensen legde hij in Amersfoort uit: „Onze hoofdtendens is, dat er geen oorlog mag zijn. En in het bijzonder geen kernoorlog. Hoe die te voorkomen is vooralsnog de weg van de af schrikking: een ander ervan weerhouden dat hij geen oor log zal beginnen. Maar in die weg hebben wij geen onbe grensd vertrouwen". Hij riep de onderhandelings partners in Genève op om, zoals ook in de brief staat, vertrouwen te wekken en el kaar duidelijk te maken dat het werkelijk om ontwape ning begonnen is en niet om verzwakking van de tegen partij. „Het kan", aldus de kardinaal, „nodig zijn dat een van beide zijden de eerste stappen zet op de weg naar wapenbeheersing en wapen- vermindering". Wie dan de eerste stap moet zetten werd tijdens de bijeen komst in Amersfoort niet duidelijk. Ook de brief geeft daarover geen uitsluitsel. Kardinaal Willebrands vol stond met op te merken dat het zoeken van een antwoord op die vraag niet de taak van Tijdens de presentatie van de bisschoppelijke brief v.l.n.r. de Rotterdamse hulpbisschop Bar, kardinaal Willebrands, perschef B. Spekman en de Bredase bisschop Ernst. de bisschoppen is. „De kern wapens de wereld uit, dat willen wij allemaal. Maar po litici en militairen, die er kennis en inzicht van heb ben, moeten dat nader be zien. Ik kan als bisschop niét voorschrijven dat er geen nieuwe kernwapens gemaakt of ingezet mogen worden. Daar heb ik de competentie niet voor. Wat wij willen is een waarschuwing in alge mene zin". Afspraken Overigens wees kardinaal Willebrands er op, dat Ne derland zich te houden heeft aan afspraken in bondge nootschappelijk verband en dat het niet verstandig zou zijn als ons land zich in een geïsoleerde positie manoeu vreert op het punt van ver mindering van kernwapens. „Samen met anderen moet Nederland zijn conclusies trekken over de noodzaak of wenselijkheid om ook hier kernwapens te plaatsen". Hij herhaalde, wat ook in de brief staat, dat de bisschop pen met instemming en ver trouwen de aandrang volgen die de regering uitoefent op het vinden van wegen om de bewapening terug te dringen door onder meer het steunen van telkens nieuwe voorstel len en door zelf nieuwe voor stellen te doen. De kardinaal erkende het gevaar van het zetten van een eerste stap, maar zo zei hij, het voortwoe keren van wantrouwen, het voortdurend van de bewape ningswedloop en het uitblij ven van resultaten bij de ont wapeningsonderhandelingen zijn een groter risico. Hij wees op een passage in de brief, waar staat: „De drin gende noodzaak de wapen wedloop te beheersen vereist niet aan een kant maar aan beide kanten de bereidheid stappen te zetten, vertrouwen te geven en te beantwoorden. Bereidheid tot het zetten van eerste stappen betekent ook niet een eenzijdige ontwape ning". Geen overeenstemming Tijdens de bijeenkomst met de pers bleek er, ondanks de eensgezinde toon in de derde en uiteindelijke versie van de bisschoppelijke brief, toch geen overeenstemming aan wezig tussen de bisschoppen. Oordeelde kardinaal Wille brands het afschrikkingse- venwicht als middel om tot vrede te komen nog goed, mgr. H. Ernst van Breda wees het afschrikkingssys teem falikant van de hand. „Ik zeg daar beslist geen „ja" tegen", aldus Ernst, die te vens voorzitter is van de ka tholieke vredesorganisatie Pax Christi. Hij verklaarde zich duidelijker dan kardi naal Willebrands en mgr. Ph. Bar. hulpbisschop van Rot terdam, tegen de neutronen bom en tegen de produktie en opstelling van een nieuwe generatie kernwapens. Bar noemde het uitspreken van het vertrouwen in de re gering na enig aandringen niet meer dan een intentie verklaring; het uitsteken van de hand in de richting van een positief meedenken en voorstellen doen zodra dat ligt op de weg van de bis schoppen. Waar dat moment precies ligt kon hij evenwel niet aangeven, maar wel zei Bar dat de bisschoppen zeker de kwestie van de nul-optie steunen. Desgevraagd verklaarde mgr. Bar later, dat de bisschoppe lijke brief geen aanleiding geeft aan katholieke dienst plichtigen om te weigeren met kernwapens om te gaan. „Die brief spoort hen wel aan tot nadenken, doch op het moment dat zij weigeren dienst te doen met kernwa pens is er sprake van een persoonlijk gewetensconflict. Maar er zijn wegen voor om dat op te lossen", aldus de Rotterdamde hulpbisschop, die tevens legerpastor is. Legeraalmoezenier Harris Brautigam, verbonden aan het Militair Pastoraal Cen trum in Amersfoort, bestreed dit naderhand. „Ik ben het mgr. Bar oneens dat er dan sprake is van een persoonlijk probleem. Je kunt het na tuurlijk tot een persoonlijk iets reduceren en dan is het niet zo gevaarlijk yoor de or ganisatie, i.e. het leger, maar zo ligt het natuurlijk niet. Als dienstplichtigen weigeren kernwapens te gebruiken is een militair vicariaat wel verplicht, op grond van deze brief, om achter die jongens te gaan staan. De krijgsmacht is doodsbenauwd voor zo'n confrontatie, maar er is niet aan te ontkomen. Als dienst plichtigen gewetenssignalen uitzenden is het onze taak hen te steunen, met de bis schop er bij". Grote steun Inmiddels hebben het Inter- kelijk Vredesberaad en de Katholieke Vredesbeweging Pax Christi hun vreugde uit gesproken over het bisschop pelijk schrijven. IKV-secreta- ris Mient Jan Faber zei dat de brief een grote steun voor de vredesbeweging en het IKV in het bijzonder is, om dat die naar zijn mening dui delijk de kernbewapening af wijst. Volgens Faber sluit de brief van de bisschoppen keurig aan bij de actuele dis cussie. Pax Christi heeft laten weten de brief als een belangrijke steun te ervaren door de dui delijke veroordeling van pro duktie en plaatsing van een nieuwe generatrie kernwa pens. Ook wordt het door Pax Christi als positief be schouwd dat de bisschopen alle gebruik van nucleaire wapens tegen zowel militai re- als burgerlijke doelen af wijzen. „Want", aldus deze vredesbeweging, „daarmee verwerpen de kerkleiders ook het voeren van een be perkte kernoorlog". Pax Christi betreurt het evenwel, dat de bisschoppen niet aangeven welke concre te stappen genomen moeten worden om tot ontwapening te komen, maar ziet de brief als een goede start voor een tweede gespreksronde over deze problematiek ~ïn de ka tholieke geloofsgemeenschap. Aberdeen regen «v.bew. 25 15 Krakers Ik was donderdagmorgeil toevallige passant bij del ruiming van het pand aafl Rapenburg/Scheepmakeri steeg. Je leest tegenwoi wel veel over kraken er die stenengooiers enzo, wat er zich die donderdagj gen voor mijn ogen afspi dat kon ik maar moeilijk yen. Terwijl ik altijd dac» die krakers met stenen gd en met helmen op met stol slaan, zag ik nu iets heer ders: politieagenten sloegl het wilde weg op die jonl in terwijl deze zelf niets i deden. Het was een afschi lijk gezicht. Overal hoon krijsende en gillende mei Zo zag ik bijvoorbeeld dat ,.G jongen op de grond lag, tel f" een politiehond aan zijn I L hing. De agent die de li aan de lijn hield, deed - niets om de hond tegen tel 'R den en sloeg voor mijn oge jongen met zo'n knuppe zijn gezicht. Ik kon hel geloven. En ik ben toen gauw weggegaan. Ik kon gewoon niet aanzien.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 2