TAFEL HTTÏÏ71 Tijdwinst en politieke doorbraak oorzaak succes vredesbeweging Hervormde synode akkoord met nota over homoseksualiteit Twintigste „Kirchentag" tot einde toe in teken van vrede en ontwapening weer DE GAAY FORTMAN SR. „De Vries is er te weinig en Bukman te veel" ACHTERGROND BeidóeOowuwt Met een viering van het Avondmaal in het stadion van Hannover, waaraan 85.000 mensen deelnamen, is gister ochtend de twintigste Evange lische Kirchentag afgesloten. Met 140.000 deelnemers en meer dan tweeduizend mani festaties was de twintigste Kirchentag de grootste tot nu toe. Tijdens de afsluitings plechtigheid uitte de voorzit ter, oud-minister Erhard Ep- pler, kritiek op de houding van de kerken in de Bondsre publiek, die naar zijn mening in tegenstelling tot de kerken in onder meer de Verenigde Staten en de DDR te onduide lijk zijn in hun standpunt in zake de nucleaire bewape ning. Eppler verklaarde, dat men het er tijdens de Kirchentag niet over eens is kunnen wor den. of het systeem van nu- claire afschrikking voor christenen nog aanvaardbaar kan zijn. Volgens hem zou het de kerk aantrekkelijker ma ken. als zij er geen twijfel over zou laten bestaan, dat de goedkeuring van wat de rege ringen nu doen, niet minder politiek is dan de afwijzing ervan. Bisschop Eduard Loh- se, de voorzitter van de Raad (moderamen) van de Evange lische Kerk van Duitsland (EKD), meende, dat de Kir chentag vooral gekenmerkt was door de losse, feestelijke sfeer, de grote bereidheid van militairen en pacifisten om met elkaar in gesprek te gaan en de nauwe band tussen de EKD en haar gemeenten. Aan de slotplechtigheid na men ook president Karl Car- stens en bondskanselier Hel mut Kohl deel. Uit de DDR waren veertig vertegenwoor digers aanwezig, onder wie de plaatsvervangend voorzitter van de Bond van Evangeli sche Kerken in de DDR, Manfred Stolpe. Vele deelne mers aan de slotplechtigheid droegen de paarse halsdoekjes waarmee tijdens de Kirchen tag het protest tegen de kern bewapening werd gesymboli seerd. Zaterdag namen honderddui zend mensen deel aan een vredesdemonstratie in Hanno ver. Daarin werd een afschaf fing van alle massavernieti gingswapens geëist. De de monstratie. waarin een groep militairen van alle drie krijgs machtonderdelen in uniform voorop liep, was een onder deel van de manifestatie „Ommekeer naar het leven - het is tijd voor een onvoor waardelijk neen tegen massa vernietigingswapens", die door christelijke vredesgroe- peringen in verband met de Kirchentag was georgani seerd. Onder de deelnemers waren de Russisch-orthodoxe aartsbisschop Pitirim,. de voorzitter van de Hervormde Wereldbond (WARC) Alan Boesak, de theoloog Helmut Gollwitzer en de r. k. bisschop van Milwaukee, Rimbert J.' Weakland. Voorts namen de meer dan tienduizend deelnemers aan de manifestatie „Ommekeer van de kerk naar de vrede" met grote meerderheid een verklaring aan die was opge steld door de vertegenwoordi gers van de Evangelische Kerk in de DDR en waarin werd gepleit voor een nieuw veiligheidsbeleid in Europa. Volgens de verklaring hebben de beide Duitse staten door hun geografische ligging en de geschiedenis een bijzonde re verantwoordelijkheid voor de vrede. Deze verantwoorde lijkheid eist, dat alle mogelijk heden voor de ontwikkeling van een nieuw veiligheidsbe leid moeten worden benut, al dus de verklaring. Als onderdeel van de „Kirchentag" was een speciale kerk dienst voor motorrijders. Enkele duizenden woonden, gezeten op hun machines, de dienst bij. De hervormde synode heeft in de vergadering te Doorn geweigerd uit te spreken, dat bij de toelating tot ambten en tot het Avondmaal niemand op grond van ras, kleur, ge slacht of geaardheid geweerd mag worden. Een desbetref fende motie werd op advies van het moderamen met 25 stemmen voor en 26 tegen verworpen. Wel besloot de sy node met geringe meerder heid tot een gesprek met ho moseksuelen ia de gemeen ten. Basis hiervan wordt de bijgewerkte nota „Verwarring en Herkenning". Een motie, ingediend door ds. M. A. Vrijlandt (Assen) predikanten en kandidaten moeten bij beroepingsge- sprekken en bij de uitoefe ning van hun ambt aange sproken worden op hun pas torale vaardigheden en niet op hun seksuele staat werd met 26 stemmen voor en 25 tegen aangenomen. De synode voelde weinig voor een motie waarin werd geconstateerd, dat het merendeel van haar leden van mening is, dat aan homofiele leden van de kerk geen enkel recht tot deelne men aan het volle leven der kerk onthouden mag worden. Dr. Mooi zag hierin een ver oordeling van de minderheid van de synode. Dit zal volgens hem een blokkade voor het gesprek over homoseksualiteit in de gemeenten zijn. De synode verwierp twee mo ties waarin de nota „Verwar ring en Herkenning" werd af gewezen. Dr. S. Meijers (Lei den) achtte de nota een onvol doende grondslag voor het ge sprek in de gemeenten. Hij kreeg 15 van de 51 stemmen. Dr K. Blei (Haarlem) noemde de nota te tweeslachtig. Bo vendien mag de discriminatie van homoseksuelen niet onbe doeld in de hand worden ge werkt. Hij pleit in zijn motie voor een breder kader. Niet de vraag of homoseksualiteit aanvaardbaar is, maar de vraag naar „de nieuwe mens" zou het uitgangspunt moeten zijn. Hij wilde bij de nieuwe nota ook de ervaringen van homofiele theologen verwer ken. Deze motie werd ver worpen met 12 van de 51 stemmen voor. De nota „Verwarring en her kenning" is bedoeld om het gesprek in de gemeenten tus sen homoseksuelen en hetero seksuelen op gang te brengen. Erkenning van de homosek sualiteit en kennis van de fei ten alsmede goede voorlich ting in de gemeenten zijn daarom noodzakelijk. Een predikant mag bij de omgang met homoseksuelen zich niet door zijn vooroordelen laten leiden, aldus de nota. Verder moet elke gemeente krachtig de vooroordelen ten aanzien van homoseksualiteit en ho moseksuelen bestrijden. De nota bevat verder een histo risch overzicht over de discri minatie van homoseksuelen. Erkend wordt, dat de kerk lange tijd homoseksualiteit als. zonde heeft veroordeeld. Ver der weerlegt de nota allerlei misvattingen en vooroordelen over homoseksualiteit. De uit gemeenten samenge stelde commissie, die de nota had vervaardigd, bleek niet te zijn. Een deel van de com-, missie acht de bijbelse veroor deling van homoseksualiteit ook voor deze tijd van toepas sing. Een ander deel ziet der gelijke teksten vooral bepaald door de tijd waarin deze bij belse verhalen werden ge schreven. De commissie con cludeert, dat het schriftgezag van doorslaggevende invloed is op de beoordeling van on der meer de toelating van de vrouw tot het ambt en de aan vaarding van de homoseksua liteit. Ook in de bespreking door de synode bleek de verdeeldheid over de vraag of homoseksua liteit geoorloofd is. Diverse sprekers uit de rechtervleugel van de kerk wezen homosek sualiteit als zonde af. Dit bij bels verbod is echter geen dis criminatie van homofielen, al dus ds. S. Meijers (Leiden) en ds. W. Balke (Den Ham). Sy nodeleden uit de linkerflank van de kerk wezen erop dat de kerk wel degelijk homofie len discrimineert. Homosek sualiteit wordt als bedreigend ervaren van de wijze waarop wij de kerk en de samenle ving hebben ingericht, aldus ds. A. Polhuis (Koog aan de Zaan). Omschakeling wapenindustrie naar civiele produktie leidt tot meer werkgelegenheid De regering moet toegeven, dat het met de financiering van de bewapening vastloopt, zelfs als het defensie-budget jaarlijks twee procent stijgt. Dat zei Jim Louisse. de schrijver van het onder zoeksrapport „Bewapening en Werkgelegenheid", zater dag in Utrecht tijdens een bijeenkomst van Pax Christi over de omschakeling (con versie) van de wapenindus trie. Het rapport, het resul taat van een gezamenlijk on derzoeksproject van Pax Christi Nederland, het Oecu menisch Studie- en Actiècen- trum voor Investeringen (OSACI) en de Franciscaanse Samenwerking, werd woens dag aangeboden aan staatsse cretaris J. van Houwelingen van Defensie. In het rapport wordt gepleit voor omschakeling van de Nederlandse wapenindustrie naar civiele produktie. Louis se wees erop, dat de Neder landse overheid bij aankoop van defensiemateriaal in ei gen land veel duurder uit is dan wanneer het materiaal wordt geimporteerd. Het be drag van die meerkosten zou, als het zou worden besteed in sectoren als onderwijs, open baar vervoer of een andere civiele sector, veel meer, vaak dubbel zoveel, werkge legenheid opleveren dan in de defensie-industrie, aldus Louisse. Het woord werd ook gevoerd door twee werknemers van de defensie-industrie Holland Signaal in Hengelo. Joep Blom verklaarde niet te ver wachten, dat de leiding van Holland Signaal ooit aan om schakeling op civiele produk tie zal willen meewerken. Vele werknemers zitten er mee, als er een actiegroep na mens de Argentijnse moeders voor de poort staat, aldus Blom, die er verder op wees, dat ontslag nemen bij een wapenindustrie wegens de wapenprodukti'e misschien een week stof doet opwaaien bij collega's, maar verder niets bij het bedrijf veran dert. Fred van Aerssen, lid van de centrale ondernemingsraad van Holland Signaal en Phi lips, noemde het van essen tieel belang, dat de onderne mingsraad of de vakbonden in hun wens tot omschake ling gesteund worden door de Nederlandse overheid. Zoals de zaak nu ligt, willen veel werknemers niet over om schakeling praten, omdat er geen alternatieven te vinden zijn. Actiegroepen moeten zich meer nog dan tot nu toe tot de regering richten om het ontwikkelingen van al ternatieve produkten te sti muleren, aldus Van Aerssen. Paprikatartaar met posleleinsla en gebakken aardappelen griesmeelvla met rozijnen Voor twee personen hebt u nodig: 2 tartaartjes van 75 g, 20 g margarine, zout, 1 ui, kerrie, 1 kleine paprika; 250 g jonge postelein, zout, peper, 1 lepel azijn, 1 uitje of wat bieslook, 1 lepel olie, 1 klein ei; 0,5 1 kg aardappelen, zout, olie of margarine; 0,5 liter melk, 30 g gries- meel, 30 g suiker, 1 lepel rozijnen. Bak de tartaartjes in warme margarine in circa vier minu ten bruin, leg ze op een warm bord en strooi er zout over. Fruit direct nadat het vlees uit de pan is de kleingesneden ui met kerrie in het overgeble ven vet lichtbruin. Bak ver volgens een paar minuten de in smalle reepjes gesneden pa prika mee. Roer er weinig zout door en leg het paprikameng seltje op de tartaartjes. Was de postelein en laat ze uit lekken. Snijd de groente wat kleiner, doe de dikke stengels weg. Meng een sausje van zout, peper, azijn, fijngesneden ui of bieslook en olie en schep er de postelein luchtig door. Garneer de sla met plakjes of fjjngeprakt hardgekookt ei. Oude aardappelen worden het mooist als ze na het schillen een halve dag in koud water blijven staan. Kook ze morgen wel op tijd gaar, zodat ze kun nen afkoelen voor ze gebak ken moeten worden. Een kou de aardappel kan in. plakjes worden gesneden, een warme gaat kruimelen. Gebruik voor het bakken een mengsel van olie en margarine, dat bakt mooi en smaakt goed. Breng de helft van de melk aan de kook, strooi er al roe rende griesmeel met suiker in en laat de vla vijf minuten zacht koken. Do$ er van het vuur de overige koude melk bij en als de vla koud is de apart in weinig water gekook te (tien minuten) rozijnen. JEANNE Signaal De reactie van minister De Koning (Sociale Zaken) c zaterdag gehouden manifestatie van de FNV in UtreehjiH aan duidelijkheid niets te wensen over; de bewindr^ noemde de betoging indrukwekkend, maar zei te blP vasthouden aan de korting op de uitkeringen met tweefu cent die voor 1 oktober op het program staat. „Als we ri r dit gebied niets doen zullen in de toekomst nog drastty g ingrepen in de sociale zekerheid nodig zijn", aldus Derf ning. PREMIER Lubbers betoogde gisteravond in een debai[. FNV-voorzitter Kok dat de regering niet bereid is FNV te praten over het alternatieve plan van de bondl injectie van tenminste 4 miljard gulden om de eeonj weer te stimuleren. Een plan dat het financieringstekoi zijn minst tijdelijk, zou doen oplopen en dus voor het kal onaanvaardbaar is. De sociale onrust neemt toe. Dat bleek wel op de dei stratie van zaterdag, al zou die meer indruk hebben gen als het CNV had meegedaan. Een betoging van FNV en samen zou immers meer politiek gewicht hebben geha De grote vraag is hoe het kabinet de uitingen van i ongenoegen tegemoet moet treden. Zuiver zakelijk zijn het kabinetsbeleid argumenten beschikbaar: zo memor minister De Koning dit weekeinde bijvoorbeeld dat 1970 op één uitkeringgerechtigde zeven werkenden sto en nu, 1983, niet meer dan drie. Er moet dus wat gebeuren om het gebouw van de s zekerheid niet in elkaar te laten storten, maar dan mo kabinet ook duidelijker mee helpen aan het onstaan va klimaat waarin ook alternatieven van de vakbewegin spreekbaar worden. Kortom: op korte termijn zal er m oog op de rijksbegroting '84 een gesprek tussen kabin sociale partners dienen te komen. De FNV-demonstrati zaterdag en het vorige week verschenen urgentiepr» van het CNV zijn signalen waaraan het kabinet niet i kan gaan. AF EN TOE REGEN DE BILT Terwijl het weer vandaag onder invloed stond van een hogedrukgebied trekt morgen weer een storingsge- bied over ons land. Dit hoort bij een Oceaandepressie, die snel via Schotland naar het noorden van de Noordzee trekt. Er zal veel bewolking zijn en er kan ook enige tijd regen vallen, maar later op de dag worden er weer opklarin gen verwacht: het eerst in het westen van het land. Achter genoemde storing zal een vrij krachtige wind wat koelere lucht aanvoeren, zodat de mid- dagtemperatuur niet meer dan omstreeks 17 gf zal zijn. De depressie zal na; gen trekken terwijl latl Engeland de luchtdruk I gaat stijgen. Dit beteken! er in de tweede helft vanl week op de Noordzeepu noordwestelijke luchtstrcf ontstaat waardoor het weer enkele dagen zal aai den. De Bilt Deeien EoMo Eind hoven temp temp ei w.bew. 23 13 LEIDEN Het relatieve succes van de Neder landse vredesbeweging in haar strijd tegen kern bewapening vindt zijn belangrijkste oorzaak in de brugfunctie die de be weging heeft kunnen vervullen tussen de radi cale ideeën in de politie ke periferie en de macht van het politieke cen trum. Daarnaast is van belang geweest dat de oppositie tegen nucleaire wapens al in een vroeg stadium tot uiting kwam en eerder werd gemobi liseerd dan in de ons om ringende landen. Tot deze conclusie komt mr Ph.P. Everts, directeur van het Instituut voor Internatio nale Studiën van de Rijksu niversiteit van Leiden, in het proefschrift „Public opinion, the churches and foreign po licy" (Publieke opinie, de kerken en buitenlandse poli tiek), waarop hij woensdag 22 juni hoopt te promoveren tot doctor in de rechtsgeleerd heid. Volgens Everts kreeg de be weging na een soort winters laap die volgde op de „Ban de bom"-activiteiten in de zestiger jaren, in de loop van de jaren zeventig weer een krachtige impuls door de in voering van de neutronen bom en de wens tot moderni sering van de middellange- -afstandsraketten. Het verzet tegen de neutronenbom en de gelijktijdige campagne van het IKV voor het kern wapen vrij maken van Neder land. zorgden ervoor dat de publieke opninie in ons land snel en vrij massaal werd ge mobiliseerd. Het verzet tegen de modernisering van de middellange-afstandswapens kon daardoor effectiever zijn dan in de omringende lan den. Met name in 1980 en '81 werd de basis van het verzet aanzienlijk verbreed tot sec toren buiten de traditionele vredesbeweging, aldus Everts. Miskenning De rol van het IKV in de vredesbeweging moet naar de mening van Everts gezien worden als onderdeel van een meer omvattende inter nationale stroming, die ook wel wordt aangeduid als „de nieuwe vredesbeweging". De uit Amerika stammende kreet „Hollanditis" miskent het internationale karakter van de nieuwe stroming, zo zegt Everts. De nieuwe bewe ging kan ook slechts in zeer beperkte Zin als neutralis- tisch of pacifistisch worden aangemerkt. Haar oorsprong vindt de be weging met name in de te leurstelling over het uitblij ven van resultaten van de ontspanningspolitiek en het falen van het wapenbeheer- singsbeleid. De campagne van het IKV die daaruit voortvloeide, betekende een politieke stellingname die mede gebaseerd was op de overtuiging dat de kerken niet meer kunnen volstaan met een abstracte morele veroordeling van de kernwa pens, aldus Everts. De verschillende vredesbe wegingen in ons land richten zich zowel op rechtstreekse beïnvloeding van de verant woordelijke besluitvormers als op de mobilisering van de publieke opinie. De uitkom sten van een vergelijkende analyse van alle beschikbare opinie-onderzoeken op dit terrein, leiden volgens Everts overigens tot tegenstrijdige conclusies. Zo geniet de wen selijkheid van het NAVO-lid- maatschap en de handhaving van het militaire evenwicht tussen Oost en West blijvend ruime steun. Maar anderzijds wordt een belangrijk deel van de concrete politiek die de NAVO voorstaat, zoals de plaatsing van nieuwe kern wapens en het gebruik daar van, nu van de hand gewe zen, aldus Everts. Verder constateerde hij dat de vrees onder de bevolking voor een oorlog toe lijkt te nemen, maar wordt die kans slechts ten dele in verband gebracht met het „Russische gevaar". De spanningen en de machtstrijd tussen de VS en de Sovjet-Unie worden veeleer als een bron van oor logsgevaar gezien. Sympathie Er is" sprake van zeer grote sympathie voor demonstran ten tegen de kernwapens. De mate van kritiek op het gangbare veiligheidsbeleid varieert volgens Everts waarschijnlijk nauwelijks met de leeftijd, maar wel met de opleiding: de best opgelei den zijn over het algemeen het meest kritisch. De opvat tingen over de kernwapen- problematiek en andere vei ligheidsvraagstukken hangen ook sterk samen met de poli tieke (pa'rtij-)voorkeur in het algemeen. Het kernwapenvraagstuk bleek bij de verkiezingen van 1981 en 1982 meer onder linkse dan onder rechtse kie zers te leven. Gezien het ge ringe belang dat rechtse kie zers aan dit vraagstuk hech ten, is het volgens Everts on juist om uit de verkiezings uitslag van 1982 af te leiden dat de meerderheid van de bevolking op het punt van het kernwapenvraagstuk achter het regeringsbesluit staat en bereid is de opvattin gen daarover van de in 1982 gevormde regeringscoalitie van VVD en CDA te volgen. HILVERSUM Oud-minister en -informateur mr. W.F. De Gaay Fortman heeft ernstige kritiek op het functioneren van de fractieleider, Bert de Vres, en de partijvoorzitter, Piet Bukman, van het CDA. De Vries zou zich veel te wei nig laten gelden en Bukman veel te veel. De Gaay Fortman zei dit zaterdag voor de VAR A-radio. Fractieleider De Vries kreeg het advies „te waken tegen verlegging van de politieke discussie naar het Catshuis". De Gaay Fortman doelde daarmee op het in CDA-kring nogal eens geuite verwijt dat De Vries de neiging heeft alles met premier Lubbers „voor te koken", waarna de fractie en vervolgens de Tweede Kamer niets meer in te brengen heb ben. De Vries zou daarmee het risico lopen dat hij de positie van het parlement verzwakt en dus tevens de invloed van de kiezers vermindert. Dat een fractievoorzitter wel degelijk kan opboksen tegen een premier, is gebleken in de jaren dertig, aldus De Gaay Fortman. Hij wees op de af standelijke houding van ARP- fractieleider Schouten tegen over Colijn, omdat die als mi nister-president gebonden was aan compromissen met coali tiegenoten. „Wie de politiek leider is van een partij, wordt ook door de persoonlijkheid van de betrokkenen bepaald". De rol van de partijvoorzitter behoort volgens De Gaay Fortman in de christen-demo cratie heel bescheiden te zijn. Een optreden als van Piet Bukman in de kwestie-Dijk man, waarin de voorzitter fel vai^ leer trok tegen het dissi dente Kamerlid, zou niet pas send zijn. De Gaay Fortman wees erop dat in de drie chris telijke partijen, waaruit het CDA is voortgekomen, de par tijvoorzitters zich altijd op de achtergrond hielden. „Zij zorg den ervoor dat het partii-appa- raat goed functioneerde Als hij nu zelf CDA-voorzitter was, zou De Gaay Fortman zich vermoedelijk „in het ge heel niet" hebben uitgelaten over de zaak-Dijkman. Ander zijds meent hij wel dat geen enkele politieke partij kan hebben dat bepaalde leden voortdurend een afwijkend standpunt innemen. Fuseren In hetzelfde programma ver klaarde PvdA-leider Den Uyl dat CDA en VVD maar beter een fusie kunnen aangaan. Volgens Den Uyl heeft het CDA geen eigen koers meer, maar is het „in volle galop" aan het opbieden tegen de VVD. Als voorbeeld noemde hij het voorstel om het buiten schilderwerk voor nog meer mensen aftrekbaar te maken. „Wat let CDA en VVD om he lemaal samen te gaan?" De PvdA-voorman zei zich wel te verwonderen over het gedrag van het CDA. „Er is iets geks aan de hand". Waar het vroeger altijd zo geweest zou zijn, dat de christen-demo craten in een coalitie met de liberalen de nadruk legden op sociaal beleid, „verkoopt het CDA nu zijn sociale gezicht". Den Uyl wees erop dat kritiek als van Dijkman binnen het CDA niet meer mag. De gang van zaken rond dit Kamerlid het over en weer brieven schrijven toont volgens Den Uyl aan dat er iets fout zit. „Het CDA denkt dat Dijkman een ernstige besmettelijke ziekte heeft Desondanks gelooft Den Uyl niet dat het CDA zich kan per mitteren af te zien van econo mische strafmaatregelen tegen Zuid-Afrika. De PvdA-leider wees in dit verband op de hou ding van de grote protestantse kerken; deze zijn voorstander van een desnoods eenzijdige boycot. Twente motregen 22 14 Vlisslngon l.bew. 18 13 Z.-Umburg regen 23 13 Aberdeen on bow. 17 7 Bordeaux •r.bew. 25 12 zw.bew. 25 13 jx em borg regen onbew. 34 16 onbew. 41 20 zw.bew. 25 20 Stockholm onbew. 21 12 Wenen zw.bew. 23 14 Las Palmes Tet Aviv w.bew. 23 21 h.bew. 29 19 Verzwijgen In uw blad van 6 juni s artikel van prof. J. Koj over de relatie tussen vol en kanker. Dat dr. Moef deze relatie al veertig j leden legde, is dan nog niet doorgedrongen professor. Of hebben bepl instellingen er baat bij oi| !d€ BIJLAGE BIJ UW KRANT MET INFORMATIE OVER FILMS, MUS THEATER, RECREATIE,EXPOSI EN EEN COMPLETE AGENDA ;njed< de Geen krant ontvangen' tussen 18.00 en 19.00 zaterdags tussen 14.0^ 15.00 uur, telefoonnr. hal 122248 en uw krant en nog dezelfde avond nfHv zorgd. loc

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 2