„VS houden technologie achter Labour en Conservatieven ongerust over vooruitgang SDP en Liberalen Nederlandse omgevingskunst meer dan verfraaiing alleen Deetman voor rechter na voorbarige maatregel BINNENLAND/BUITENLAND EeidaeSouoont WOENSDAG 1 JUNI 1983 PAGINA EUROPESE NAVO-LANDEN: (Vervolg van de voorpagina) BRUSSEL Over het eerste grote contract na de aanschaf van de F-16's, het bestellen van de luch- tafweerraket Patriot voor vier squadrons, waarmee een bedrag van 1,3 mil jard gulden is gemoeid, zei minister De Ruiter dat daarvoor van de VS zeer beslist grote compensatie- -orders geeist worden. Ook op het punt van de uit wisseling van technologische kennis, die aangewend kan worden om de conventionele bewapening te vervolmaken, zijn de Europese ministers bin nen de NAVO het oneens met de Verenigde Staten. Ze zeg gen zich ervan bewust te zijn dat het doorspelen van techno logie aan Europa het gevaar in zich houdt, dat het Warschau- -pact daar kennis van krijgt, „maar", zeggen ze, „dat mag ons er niet van weerhouden technologische ontwikkelin gen binnen ons bondgenoot schap uit te wisselen." Indirect beschuldigen zij de Verenigde Staten ervan dat zij door het achterhouden van technologische kennis de ver- monstraties die in het najaar te verwachten zijn. antwoordde de Westduitse minister van defensie Wörner: „Wij onder schatten de zorgen niet die bij veel burgers leven. Die nemen wij zeer ernstig. Maar het overweldigende deel van ons volk wil dat we datgene doen wat noodzakelijk is voor het behoud van de vrede. Onze re gering is standvastig en zal doen wat gedaan moet wor den. Ik ben eerder optimis tisch dan pessimistisch". De Ruiter contra Ruding In de marge van het NAVO- overleg in Brussel verklaarde de Nederlandse minister van defensie De Ruiter nog dat hij niet gelooft dat zijn collega van Financiën Ruding zijn zin krijgt inzake beperking van de defensiebegroting. Deze laatste wil dat Nederland na 1985 nog slechts een procent groei per jaar van de defensie- inspan ningen zal aanvaarden in plaats van twee. De Ruiter zal in ieder geval vandaag tijdens de NAVO-bijeenkomst vast houden aan de twee procents groei voor Nederland, hoewel het minimum streven binnen de Navo nog altijd drie pro cent is. dediging van het westen geen goede dienst bewijzen. „Die angst van de Amerikanen is te verklaren", zei minister De Ruiter, „want het is verbazing wekkend hoe snel via West- -Europa dingen doorlekken naar het Warschau-pact. Maar dat mag er niet toe leiden dat wij onkundig blijven van ont wikkelingen, die nuttig zijn voor onze conventionele bewa pening." De Amerikaanse minister van defensie Caspar Weinberger heeft verklaard dat de Sovjet unie het aantal SS-20-raketten heeft vergroot met negen, zo dat het huidige aantal 360 be draagt. Dit bewiist, aldus Weinberger, dat de Russen vastbesloten zijn het monopo lie op dit gebied te handhaven. Hij zei verder dat de voorbe reidingen voor de plaatsing van de nieuwe Amerikaanse kruis- en Pershing-raketten precies verlopen precies vol gens schema. De eerste achttien Pershings worden voor het einde van het jaar vanuit de Verenigde Sta ten naar West-Duitsland ge vlogen. Het is de bedoeling dat de laatste van de honderdacht Pershings in 1985 geleverd worden. Op vragen hoe hij aankijkt tegen de massale de- (Van onze parlementaire re dactie) DEN HAAG Rechtbank president mr. Wijnholt zal vol gende week donderdag bepa len of minister Deetman van Onderwijs buiten zijn boekje is gegaan door zonder wettelijke basis reeds te bepalen, dat de schoolklassen moeten worden vergroot en dat leerkrachten alvast moeten worden voorbe reid op ontslag. De KBO, bond van schoolbesturen van katho lieke kleuter-, lagere en bui tengewone scholen vonden de minister voorbarig en daagden hem deswege in kort geding voor de rechter. Ingaande 1 augustus aanstaan de, zo wil Deetman, zal de klassegrootte 32 moeten wor den tegen 30 nu. Dat kost vol gens de KBO in het kleuter en basisonderwijs 4100 banen in een periode van twee jaar. In die twee jaar kunnen die leerkrachten weliswaar aan de scholen verbonden blijven met behoud van salaris en rechts positie, maar daarna moeten de „boventalligen" eruit. Doen zich in die twee jaar vacatures voor dan hebben deze door de bezuinigingen getroffenen voorrang, zo schreef de minis ter de schoolbesturen. De KBO vindt deze gang van zaken onaanvaardbaar, zo werd voor de rechter betoogd. Als de Tweede Kamer met de maatregel akkoord zou gaan zou deze organisatie zich er niet tegen verzetten, aldus haar raadsman, maar thans ontbreken de wettelijke voor zieningen op grond waarvan de schoolbesturen nu reeds het onderwijzend personeel de wacht aan moeten zeggen. Door leerkrachten nu al ont slag aan te zeggen handelen de schoolbesturen onwettig, zo meent de KBO. en kunnen zij op hun beurt voor de rechter worden gedaagd. Bovendien wil men aan ontslagenen bij vacatures geen voorrang ge ven boven mensen, die al op een wachtlijst staan. Namens de minister waar schuwde mr. Wubs in deze procedure, dat als de KBO de zaak zou winnen het wel eens zo zou kunnen worden, dat er abrupte ontslagen moeten val len en dat de nu ingebouwde verzachtende elementen niet meer doorgaan. Geen incidenten bij Luikse mars op Brussel (Van onze correspondent Aad Jongbloed) BRUSSEL - De betoging van ruim 12.000 staalarbeiders en ambtenaren uit Luik gisteren in Brussel is, terwijl een politiemacht van tweeduizend man toekeek', rustig verlopen. De Brusselse politie was echter op alles voorbereid. De betoging richtte zich tegen het zogenaamde rapport Gandois, dat sluiting bepleit van twee van de vier fabrieken van de noodlijdende staalgigant Cockerill-Sambre, wat ge paard gaat met 9.000 ontslagen, en tegen het feit dat de Luikse ambtenaren niet meer kunnen rekenen op salarissen, omdat hun stad failliet is. Talrijke gewonden na veldslag tussen twee Zweedse scholen STOCKHOLM Ongeveer veer tig Zweedse schoolkinderen zijn gisteren in een ziekenhuis opgeno men, nadat ongeveer 150 leerlingen van een andere school hen met rookbommen, rotte vis, eieren en tomaten hadden bestookt. De veld slag deed zich voor op het eiland Lidingoe, dat deel uitmaakt van de hoofdstad Stockholm. De brand weer trachtte de vechtende scholie ren te scheiden, waardoor ook vier brandweerlieden in het ziekenhuis belandden. De aanleiding tot de veldslag is niet bekend. VS stemmen voor veroordeling van Zuid-Afrika NEW YORK De Veiligheids^ van de Verenigde Naties heeft gisW5 Zuid-Afrika unaniem veroordeeld t*11 zijn „voortdurende onwettige bezetjai van Zuidwest-Afrika" (Namibië) pe dringend opgeroepen tot onafhaty( lijkheid van dit gebied. Opmerk*™ was dat ook de Verenigde Staten 1 de resolutie stemden. Volgens deoe moet Namibië zelfstandig woriPi maar dienen de Cubaanse troepemec uit het naburige Angola te verdwijr Een VN-plan voor Namibië voorziëe een wapenstilstand tussen de strijd«fi.9 partijen en vrije verkiezingen ondeeri ternationaal toezicht. ich MILIEUGROEP: - Leg lang en smal bos aan in middenberm E IOC! BRUSSEL De Antwerpse milieugroep de „Groene Fietsers" heeft er bij; Belgische minister van openbare werken op aangedrongen tussen Antwerpen Brussel „het langste en smalste bos ter wereld" aan te leggen. De actiegij- vindt dat dit bos moet komen op de zeer brede middenberm van de autoi E-10 tussen Antwerpen en Brussel, die bij de aanleg van deze weg was vm. houden voor een „super-autosnelweg", die een onderdeel moest gaan vorf van de autoweg Amsterdam-Parijs. De Antwerpse actiegroep is van mening daar nu beter een bos aangelegd kan worden om het „einde van het tijdperkilll de autowegen" te vieren. rig ™"rTa •it, m (Van onze correspondent Roger Simons) LONDEN Hoewel ze weigeren het toe te geven, vrezen Labour en de Con servatieven hoe langer hoe meer, dat de alliantie van Liberalen en de SDP er volgende week toch nog in zal slagen het tra ditionele evenwicht in de Britse politiek te versto ren. De alliantie wil voor komen dat Labour of de Conservatieven een grote meerderheid behalen. Wanneer geen van beide grote partijen namelijk de meerder heid behaalt, is een coalitie met de alliantie de enige mo gelijkheid. Die derde partij kan dan natuurlijk ook con cessies eisen. Zowel premier Thatcher als Labour-leider Foot hebben in het verleden gezegd dat ze nooit met de alliantie in zee zullen gaan. Maar als puntje bij paaltje komt, zullen ze wat dat betreft wel gauw van me ning veranderen. Een van de concessies die de alliantie zal eisen betreft een verandering van het kiesstel sel. Als gevolg van het distric tenstelsel staat het zetelaantal van een kleine partij in geen verhouding tot de aanhang in het land. Het nieuw te kiezen Lagerhuis telt 15 nieuwe zetels, die zijn ontstaan als gevolg van een re cente wijziging van de grenzen van de kiesdistricten. Een der gelijke herziening gebeurt elke tien tot vijftien jaar. Ze wordt noodzakelijk geacht, omdat zich geregeld grote verschui vingen voordoen. In de eerste plaats zijn er de constante ver huizingen van Noord-Enge- land, Schotland en Wales, naar Midden- en Zuid-Engeland. De twee laatstgenoemde delen van Groot-Brittannië zijn overwegend conservatiefge- zind, terwijl Noord-Engeland en Schotland socialistische burchten vormen. Een tweede volksverhuizing doet zich voor van de grote steden naar het omringende platteland, dat meer conserva tief gezind is, terwijl Labour sterker staat in de stadsker nen. Iedere grenswijziging van kiesdistricten verschuift Thatcher voor herinvoering van doodstraf LONDEN De Britse premier Margaret That cher heeft dinsdagavond verklaard dat zij voor her invoering van de doods traf is.Gevraagd tijdens een uitzending van bet BBC-programma Panora ma of haar regering, als ze de verkiezingen wint, bij wet herinvoering van de doodstraf zal voorstellen, antwoordde de premier: „Ja wel zeker zouden we dat moeten doen. Ik heb altijd voor de doodstraf ge stemd". Mevrouw That cher verklaarde dat moord Volgens de verkiezingsexpert prof.Ivor Crewe, verbonden aan de universiteit van Essex, staat de Conservatieve Partij van Margaret Thatcher er we gens de laatste aanpassing stukken beter voor dan La bour, dat alleen dank zij een massale overwinning een ab solute meerderheid in het La gerhuis zou kunnen verwer ven. Intussen blijven de Liberalen en de SPD een sleutelpositie innemen. De liberale voor man, David Steel, die de cam pagne van de alliantie leidt, kwam gisteren tot de optimis tische vaststelling, dat het getij onvermijdelijk een aantal La- gekeerd is ten gunste van tieven. tie op 9 juni voldoende zetels kunnen veroveren, dan moet men de komende dagen nog snel acht tot tien procent van de kiezers voor zich zien te winnen. De alliantie doet een beroep op alle Britten die even hard een broertje dood hebben aan het „Thatcherisme" als aan het marxisme. Men hoopt van bei de partijen zetels af te kunnen snoepen. De Conservatieven vrezen evenwel dat zij het grootste slachtoffer zullen zijn als die opmars werkelijkheid wordt. Als gevolg hiervan zijn de Conservatieven en Labour ook doodsbang voor zogeheten „tactische" stemmen; stemmen voor de alliantie van kiezers zou moeten kunnen wor-j den. „Om de doodstraf opit nieuw in te voeren moetlif! het Lagerhuis een door dtfln regering voorgestelde wetijl goedkeuren", zo meentiet mevrouw Thatcher. e >11- Ihg die beide grote partijen wfln afstraffen. v In de jaren twintig en dgrl gebeurde het dan ook gsm geld, dat de Britse Liberach die toen nog heel sterk walaa het evenwicht verstoorder.' Sinds de Tweede Wereldjny log heeft deze partij vruc^r loos getracht de rol van d«,jg „grote" partij te spelen, opzet mislukte telkens, ejj. zijds omdat zij op hun e4is niet sterk genoeg waren anderzijds omdat het BjP kiesstelsel hoogst onbillijk!01"* werkte. Alle politieke waèPS mers vragen zich dan ooklan nieuwd af, of de samenig n king met de SPD volgtfn week wèl een historische wenteling zal veroorzaken,. Einde van ,Een kind te zijn' DEN HAAG De Haagse Co- medie brengt nog twee keer „Een kind te zijn...", een speels programma van Nederlandse teksten en gedichten op mu ziek, samengesteld door Anne- Marie Heyligers. De voorstel lingen worden, als steeds, ge geven in het zoldertheatertje van de Koninklijke Schouw burg „Het Paradijs". De gekozen gedichten en pro- za-fragmenten zijn thematisch gegroepeerd in vier delen: het kind in relatie tot volwasse nen, de volwassene in relatie tot het kind. het kind en de dood en ouders en het kind. Doe Maar trekt kort geding in ALMELO Het kort geding dat de muziekgroep Doe Maar heeft aangespannen tegen button-fabrikant Boss Recru BV in Enschede en dat gisteren voor de president van de Almelose rechtbank diende, zal niet worden doorgezet. Partijen zijn nog dezelfde middag na aandrang van rechtbankpresident mr. Van den Biesen, rond de tafel gaan zitten om naar een oplossing te zoeken. Naar de directeur van Button Boss Rekru BV, H. Brusse, na af loop van het gesprek heeft meegedeeld zal zijn bedrijf een con tract sluiten met Doe Maar dat hem het recht geeft produkten zoals shawls, buttons en kussens te bedrukken met de afbeelding van Doe Maar. Na tekening van dat contract wordt aan de rechtbankpresident meegedeeld dat het kort geding wordt inge trokken. De popgroep had de rechter erbij gehaald omdat de markt in Doe Maar-produkten ernstig zou stagneren als gevolg van nega tieve publiciteit rond de groep. Volgens de advocaat van Doe Maar, mr. Van Goor, had het Enschedese bedrijf geen toestem ming om de artikelen te vervaardigen en te verhandelen. Daar in is nu overeenstemming bereikt. DUIZENDEN BOEKEN ONDER DE HAMER DEN HAAG Bij Van Stockum komen woens dag 8, donderdag 9 en vrijdag 10 juni een collectie van vele duizenden boeken onder de hamer. Op deze dagen worden de verzamelingen geveild van onder anderen mr. W.J. van Balen en wijlen mr. Henri Ett. Beide verzamelaars, schrijvers van be roep, hebben hun hele leven of een groot deel er van in Den Haag gewoond en gewerkt. De eerste heeft een grote naam verworven met zijn boeken over Brazilië en andere Zuidamerikaanse landen en over Nederlandse kuituurgeschiedenis. Behal ve zijn privé-verzameling is ook zijn volledige oeuvre te koop. Henri Ett heeft een gelijkwaardige reputatie zij het op ander terrein: de Nederlandse literatuur en geschiedenis; velen kennen hem door zijn Multatuli-studies en andere letterkundi ge historische publikaties. Onder meer wordt zijn Multatuliverzameling geveild. Bezuinigen op BKR levert weinig op DEN HAAG Als bezuinigingsope ratie levert een forse beperking van de beeldende kunstenaarsregeling (BKR) bar weinig op. De ingreep schokt alleen de beeldende kunste naars en kost de gemeenten geld. Deze moeten voor andere uitkerin gen namelijk tien procent zelf bijdra gen, terwijl de bijdrage voor de BKR maar vijf procent bedraagt. De rege ling moet echter vooral blijven, om dat ze ook effecten heeft op het kunstbeleid. Dit fieeft een tiental vertegenwoordi gers van meer dan 250 gedeputeer den, burgemeesters, wethouders en stateh- en raadsleden gisteren op het ministerie van Welzijn, Volksgezond heid en Cultuur toegelicht op het adres dat ze minister Brinkman over handigden. De nadruk werd erop ge legd, dat nu al moet worden bekeken wat de gevolgen zijn van bezuinigin gen op de BKR zoals het kabinet die zich heeft voorgenomen. De lagere overheden vrezen, dat de regeling er door zal worden uitgeschakeld. Beke ken moet nu ook worden, hoe via een kunstenbeleid tot een kunstenaarsbe leid kan worden gekomen. Van Brinkman vernam de delegatie dat hij met staatssecretaris De Graaf van Sociale Zaken overlegt oVer een aantal varianten. Deze wordt de Tweede Kamer voorgelegd. Daarna kan overlegd worden met betrokke nen en lagere overheden voordat de bewindslieden er beslissingen over nemen. Expositie op reis door de VS ROTTERDAM De Maaskabel van Auke de Vries tussen de spoorbrug en de nieuwe Willems brug in Rotterdam is één van de meest omstreden omgevingsprojecten, die een bijdrage levert op een foto- en dia-tentoonstel ling in het Rotterdams Bouwcentrum. Uit deze presentatie over omge vingskunst, die eind juni naar de V.S. gaat, spreekt Nederlands ongetoomde streven naar vernieuwing. Waar de omgevingskunst vroeger vooral geasso cieerd werd met functio naliteit, bepalen de laatste tien jaar persoonlijke uit spraken in kleur en vorm Paul de Nooyer: Omgevingskunst. het gezicht van bepaalde stadsdelen, fabrieksterrei nen, speelplaatsen en scholen. Met een flinke scheut scepsis bekeken, is het project van Auke de Vries voortgekomen uit een percentageprogramma. De in 1951 door de overheid ingestelde éénprocents-rege- ling houdt in, dat als er nieuw bouw van de grond komt, een zeker percentage van de bouwsom wordt besteed aan kunst. Vooral uit sociale nood zaak moet beeldende kunst in samenhang met architectuur de broodnodige verrassing en herkenbaarheid brengen. De kabelconstructie over de Maas dat alleen al negen-en- een-halve ton aan research heeft gekost en dat uiteinde lijk van de kant van de ge meente de sympathie kreeg, bestaat uit een 200 meter lange lijn van stalen kabels, veren en contragewicht. Onderbro ken door schijnbaar uit het water opgeviste „oud roest"- voorwerpen, beweegt de lijn zich in wankel evenwicht, zo lijkt het, op de wind vlak bo ven het water. Het project, zó met de omgeving verweven. i$ daarom op geen enkele andere plaats toe te passen. Integratie kunst Totaal zijn 45 omgevingspro jecten, die in hoofdzaak de laatste tien jaar in een woon en/of leefomgeving gestalte hebben gekregen, bijeenge-, bracht door dr. Lloyd W. Ben jamin, kunsthistoricus aan de universiteit van Arkansas. Met behulp van de Stichting Kunst en Bedrijf (advies- en informa tiecentrum voor beeldende kunst) en financieel gesteund door IBM Nederland is de ten-, toonstelling voor het Ameri kaanse publiek opgezet om de omgevingskunst in de Vere nigde Staten te stimuleren. Zo brengt de expositie onder meer een overzicht van de fi nanciële achtergrond van de. percentage-regelingen. Hoewel de Amerikaan Christo met een reusachtig gordijn een dal overspande en er in Ame rika wel meer op het gebied van de grootschalige land schapskunst gebeurt, zegt Ben jamin, dat in tegenstelling tot Nederland in de Verenigde Staten vooral de nadruk ligt op de studio- en museum-, kunst. Met de tentoonstelling „omge Andrè Volten: Terrelnplastiek. vingskunst in Nederland" (the art of designed environment in the Netherlands) wordt voorts gepleit, kunstenaars bij het bouwproces in een zo vroeg mogelijk stadium te be trekken. Dat levert niet alleen praktische voordelen op maar vooral een duidelijke kunstin tegratie met de omgeving. Een voorbeeld hiervan is het project Rijnkade/Roermonds plein dat in Arnhem is ont worpen door Peter Struyken. Het gaat hier om parkeerruim te onder een viaduct en een stuk van een te vernieuwen gedeelte van de Rijnkade tus sen de Oude Rijnbrug en de Roermondspleinbrug. Dit stuk van circa 1 kilometer lengte vormt de grens tussen de stad en de rivier. Struyken paste in de bestrating een blauw-wit golfmotief toe waarbij de kade zich vooral kenmerkt door steeds wisselende beelden.. Voetgangers die met de stroom meekijken, ervaren de hele vormgeving gebogen en glooi end, terwijl wanneer ze in te gengestelde richting kijken vinvormige en scherpe vor men zien. Ruimte vergroten Naast de inschakeling van de beeldende kunst op het buiten- gebeuren kan ook binnen de gebouwen sprake zijn van ver fraaiing. Paul de Nooyer maakte voor een hal in het ge bouw voor apparatenbouw en procesindustrie van de TH in Delft op een aantal wanden tuin- en landschapscènes die aan Italiaanse Renaissance en Barokke muurschilderingen doen denken. Behalve deze fo tografisch gerealiseerde wan den, staan er in de hal zuilen waartussen elke bezoeker de illusie van een vergrote ruimte krijgt. Die illusie kan alleen maar worden opgewekt, omdat De Nooyer de aanwezige deu ren in de voorstelling heeft opgenomen. Bovendien loopt de cirkel van geplaatste zuilen in de hal door in de voorstel ling op de muren. De tentoonstelling, die drie jaar „mee" moet en de Vere nigde Staten zal moeten afrei zen, onderscheidt zich verder door de presentatie. In handen van Hans Kruit en René van Raalte is de expositie inklap baar gemaakt. In niet gebouw de staat heeft het een mini mum aan volume. Het bestaat uit inklapbare kubussen die in kisten vervoerd, als een soort zelfbedieningspakket moeten worden opgezet. Tevens kent het variabele opstellingsmoge lijkheden. De tentoonstelling is tot en met 18 juni in het Bouwcen trum in Rotterdam te zien en gaat vervolgens reizen door de Verenigde Staten tot eind '85. ELS NOLTING Week Poetr Internationa DEN HAAG -- Van 12 18 juni vindt voor de v tiende keer het festival 1 try International plaats beginnen zondag 12 juni 12 uur in het Park aan Westzeedijk in Rottere en van 13 t/m 18 juni iij Rotterdamse Doelen. Aan het festival nemen van Nederlandse en bui) landse dichters deel, j deeld over Poetry in Park, de Night of Bri Poetry, leesavonden, i taaiproject en een ca quium. EAST RUTHERFORD fl York Cosmos heeft in de.H ste wedstrijd van het toet om de Trans-Atlantic*ltoni< met 4-1 gewonnen van Fifig tina uit Italië. ^T»t« DEN HAAG Lyngby lp r door een zege van 2-£z Naestved de leiding beho^- in de Deense voetbalcorrf.10 tie. In Tsjecho-Slowakije I v< Bohemians Praag leidetfom punten tegen Banik 33] danks een verlies van 2-\ gen Zbrojovka Brno. In 1 rije leidt CSKA de voetbal ranglijst met 41 pli na winst van 2-1 op Span LONDEN David MoorlVAl de wereldrecordhouder olt I 5000 meter (13.00,42), zalfet 1 deelnemen aan de strijd ol m< wereldkampioenschappenotte Helsinki. Net hersteld kar geelzucht wordt hij nu g®ed: derd door twee vermjmsi heidsbreuken in het midM? voetsbeentje van de recibbt voet. tl. Ir I he NICOSIA Omonia uit Cyprus bereikte de bel" door na de nationale baltitel ook de beker te veren. De ploeg versl< Limassol Paralimni m< (1-0). Het is de derde a< eenvolgende keer dat Oi dit succes bereikt. Geen krant ontvangen?' tussen 18.00 en 19.00 uuij terdags tussen 14.00 en i uur, telefoonnr. 071-12224 uw krant wordt nog dag avond nabezorgd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 16