Positie Reagan door
W illiamsburg' versterkt
Reagan wilde verdrijving Bouterse
met leger Surinaamse ballingen
mm
ÉL üm
I f
utjj
WÉ
igfp
fp
4
Nieuwe
Turkse
ipartij
verboden
Syrië wil
scheuring
in PLO
voorkomen
Ondanks blijvende conflicten over economische aanpak
Brazilië levert
Suriname beperkt
aantal wapens
'Kritische nieuwslezer handelde niet alleen'
BUITENLAND
CeidnaOoivumt
WOENSDAG 1 JUNI 1983 PAGINA 11
Oud-opperbevelhebber
NAVO overleden
WASHINGTON De Ame
rikaanse generaal Alfred
•Qruenther die in de jaren
1953-56 opperbevelhebber
\lan de NAVO-strijdkrachten
was, is maandag op 84-jarige
leeftijd in het Walter-Reed-
-hospitaal in Washington
Wjr overleden. In de Tweede We-
W reldoorlog was hij verant
woordelijk voor de organisa
tie van de geallieerde landin
gen in Noord-Afrika, op Sici
lië en in Italië (Salerno)
Voordat hij de leiding kreeg
over de NAVO-strijdkrach
ten was hij van 1947 tot 1953
voorzitter van het comité van
Amerikaanse stafchefs.
Liefde-achter-tralies
In Italië is opnieuw een geval van
liefde-achter-tralies gesignaleerd
De 30-jarige terroriste Quilia Borelli.
die in een eerder massaproces zes
maanden geleden reeds werd ver
oordeeld tot levenslang wegens het
doden van twee Italiaanse politie
mannen, verscheen gisteren la
chend in zwangerschapsjurk voor
de rechter, omarmd door haar me
deverdachte Enrico Galmozzi.
Sexueel contact in gevangenissen
wordt in Italië nog niet toegestaan.
In rechtszalen worden mannelijke
en vrouwelijke beklaagden tijdens
massaprocessen echter in overvolle
ijzeren kooien gevangen gehouden.
De vrouw moet tijdens het vorige
massaproces in zo'n beklaagden-
kooi gemeenschap hebben gehad.
Franse agenten
op straat
doodgeschoten
PARIJS In de Franse hoofdstad
zijn twee politiemannen in burger
door vier onbekende schutters op
straat doodgeschoten. Een politieagen
te en een automobiliste werden ge
wond. De daders wisten te ontkomen.
De schietpartij deed zich voor toen de
vier leden van een speciale anti-mis-
daadbrigade in de buurt van het uit
gaanscentrum Pigalle tijdens een pa
trouille vier personen, drie mannen
en een vrouw, wilden ondervragen
die zich verdacht ophielden bij een
auto. Op het moment dat de agenten
naar hun legitimatiebewijs vroegen,
openden de vier het vuur.
Massamoord in kamp voor
Oegandese vluchtelingen
NAIROBI Oegandese guerrillastrijders heb
ben vorige week in een vluchtelingenkamp ten
noorden van de hoofdstad Kampala bijna 200
mensen, merendeels vrouwen en kinderen,
vermoord. Dat meldden gisteren kranten in
Oeganda. Ongeveer zestig zwaar gewonde
vluchtelingen zouden naar ziekenhuizen in
Kampale zijn overgebracht. Volgens een oogge
tuige zouden veel gewonden de bossen zijn in
gevlucht, zodat het dodental nog wel zal stijgen.
De slachtpartij heeft zich afgespeeld in het
kamp Kikyusa, waar ongeveer 10.000 mensen
hun toevlucht hebben gezocht voor het geweld
tussen regeringstroepen en opstandelingen. De
guerrilla-groeperingen in Oeganda ontkennen
voor het bloedbad verantwoordelijk te zijn.
Volgens de Oegandese regering bedraagt het
aantal slachtoffers niet meer dan 40.
ANKARA Turkije's rege
rende generaals hebben giste
ren een van de vijf nieuwe po
litieke partijen verboden die
zijn opgericht sinds de ophef
fing van het verbod op politie
ke activiteit ruim een maand
geleden. Tegelijkertijd is er
een arrestatiebevel uitgevaar
digd tegen veertien oud-politi
ci, onder wie ex-premier Su-
leyman Demirel. De politieke
partij die werd verboden is de
..Partij Groot Turkije", een
door de gepensioneerde gene
raal Ah Fehti Esener en twee
b voormalige overheidsambtena-
Wfe ren gevormde partij, die libe-
Wz raai wordt genoemd. De stich-
ters ervan hadden gehoopt een
van de belangrijke machtsfac
toren in de toekomstige Turk
se democratie te worden. Oud
premier Demirel van de rechts
getinte Gerechtigheidspartij
had gehoopt in de nieuwe par
tij een rol van betekenis te
kunnen spelen. In november
worden algemene verkiezin-
m, gen gehouden voor een bur-
Éll gerregering. De Turkse gene-
III raals zagen in de Partij Groot
S'Turkije kennelijk een weder
ei- opstanding van de Gerechtig
heidspartij. Zij hebben steeds
verklaard dat zij oude partijen
in nieuwe vermommingen niet
zouden accepteren.
DAMASCUS Syrië probeert
door bemiddeling een eind te
maken aan de moeilijkheden
in de Palestijnse comman
do-organisatie El-Fatah (de be
langrijkste verzetsorganisatie
binnen de overkoepelende
PLO) teneinde een scneuring
te voorkomen. Syrië kwam
tussenbeide na berichten over
vuurgevechten tussen aanhan
gers van Jasser Arafat, die zo
wel leider van de PLO als van
El-Fatah is, en radicale leden
van El-Fatah. De laatsten be
schuldigen Arafat ervan de ge
wapende strijd met Israël op te
geven. De muiterij is een
rechtstreekse bedreiging voor
de positie van Arafat.
De radicalen binnen El Fatah
weigeren overigens te praten
met Arafat. „Hij moet eerst
het diplomatieke pad verla
ten." Hun woordvoerder, Ji
had Saleh, meent dat Arafats
in het openbaar ingenomen
standpunten (waarin hij Rea-
gans plan voor het Midden-
Oosten afwees) in strijd is met
de waarheid. Arafat heeft in
middels besloten zijn hoofd
kwartier voorlopig te vestigen
in de Noordlibanese stad Si-
don, waar verscheidene Pale
stijnse kampen zijn.
Ariane 16 juni
de ruimte in
PARIJS De herhaaldelijk
uitgestelde lancering van ae
Europese draagraket Ariane
L-6 is nu bepaald op 16 juni.
De raket zal twee communica
tiesatellieten in de ruimte
brengen. De lancering wordt
de eerste sinds vorig jaar sep
tember, toen de Ariane L-5 als
gevolg van een defect aan een
brandstofpomp in zee stortte.
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
WASHINGTON
Woordvoerders van het
Witte Huis toonden zich
gisteren uiterst tevreden
over het verloop van de
maandagavond in het
Amerikaanse stadje Willi
amsburg beëindigde „eco
nomische top" van de re
geringschefs van 's we
relds zeven belangrijkste
democratische industrie
landen. „De positie van
president Reagan als poli
tiek leider van het vrije
Westen heeft een nieuw
hoogtepunt bereikt",
meende een medewerker
van het Amerikaanse
staatshoofd.
Voldaan zijn regeringskrin
gen in Washington vooral
over het feit dat Reagan tij
dens de economische wereld
top maximaal gebruik heeft
gemaakt van de eenheid van
gedachten onder zijn zes gas
ten over de militair-strategi
sche verhouding tot het Oost
blok. Reagan vroeg en kreeg
van zowel de Franse presi
dent Mitterrand als de Duitse
bondskanselier Kohl, de Brit
se premier Thatcher, de Ja
pans eerste-minister Nakaso-
ne en -de Italiaanse (Fanfani)
en Canadese (Trudeau) rege
ringsleiders volledige steun
voor met name zijn onderhan-
delingsbeleid tegenover Mos
kou aangaande lange- en mid-
denafstands-kernwapens.
De recente Amerikaanse com
promis-voorstellen in de
START-onderhandelingen
over intercontinentale atoom
bewapening en in de gesprek
ken over de midellange-af-
standsraketten, zijn blijkbaar
voldoende geweest om een
hecht westers front van rege
ringen te vormen, dat niet al
leen tegen het Kremlin, maar
ook tegen de vredesbewegin
gen in het Westen pal lijkt te
staan. En het feit dat de Fran
se president Mitterrand zich
aanvankelijk verzette tegen
een „Oost-West-verklaring"
heeft de westerse vastbeslo
tenheid toch niet afgezwakt.
Mitterrand heeft zich naar
Amerikaanse tevredenheid
eens te meer als havik jegens
het Russische bewapenïngsbe-
leid opgesteld, heeft met
kracht herhaald dat de eigen
Franse atoommacht niet be
spreekbaar is in Genève, en
heeft uitgelegd dat zijn verzet
tegen een militaristische Wil-
liamsburg-verklaring geba
seerd was op de vrees dat „het
nieuws" over de economische
wereldtop gedomineerd zou
worden door de kernbewape
ning en niet door het eigenlij
ke onderwerp van de confe
rentie: de economie.
Rol van Japan
Als nieuw en belangrijk
wordt in Washington de
mede- ondertekening door Ja
pan beschouwd van de ver
klaring tegen Moskou. De
consequenties van deze ver
klaring zijn echter nog ondui
delijk. De regeringsleiders in
Williamsburg gaven ontwij
kende antwoorden op vragen
of bij een aanval op Japan de
overige zes in Williamsburg
vertegenwoordigde landen
zich van nu af aan eveneens
als aangevallen en in staat
van oorlog zouden moeten be
schouwen.
„De Russen hebben ook tal
van SS-20-raketten op de lan
den van het Verre Oosten ge
richt en kunnen met die wa
pens schuiven zoveel als ze
willen tussen hun Aziatische
en Europese bases. Dit is het
westerse antwoord daarop",
aldus een zegsman van presi
dent Mitterrand, dié overi
gens ontkende dat hiermee
het NAVO-operatiegebied
formeel of zelfs maar infor
meel is uitgebreid.
Opmerkelijk in Williamsburg
was dat na de totstandkoming
van de rakettenverklaring de
„besluiten" over het gemeen
schappelijk economisch her
stelbeleid veel vlotter konden
worden genomen dan voor
zien. Maar waarnemers zijn
het er over eens dat de tekst
van de economische slotver
klaring vager en vrijblijven
der is dan van welke vroegere
wereldtop ook. Mitterrand
heeft een belofte gekregen dat
in IMF-verband bekeken zal
worden of „te zijner tijd" een
monetaire wereldconferentie
nuttig zou kunnen zijn voor
het verlagen en stabiliseren
van de wisselkoersen. Na af
loop zei de Amerikaanse mi
nister van financiën Regan
dat zijn land zich daarmee
geenszins verplicht heeft nu
daadwerkelijk met de voorbe
reiding van zo'n conferentie
te starten, terwijl Mitterrand
benadrukte dat dit een duide
lijke toezegging inhield en dat
mensen zich aan gemaakte af
spraken dienen te houden.
Voorts zijn alle economische
problemen van dit moment
eigenlijk alleen maar opge
somd en met elkaar in uiteen
lopende verbanden gebracht,
zodat elk van de zeven leiders
er zijn eigen politieke stok
paardje in kon teruglezen.
Over het doel van duurzaam
economisch herstel kon men
het gemakkelijk eens worden,
zolang de wijze waarop de
barrières uit de weg moeten
worden geruimd hoge ren
te, grote overheidstekorten,
dreigende terugkeer van in
flatie, handelsblokkades, de
hoge en grillige dollarkoers
en de schuldenlast van de
Derde Wereld maar niet
concreet behoeft te worden
afgesproken.
Van een gemeenschappelijke
Europees-Amerikaanse analy
se van de wereldeconomie
lijkt dan ook minder dan ooit
sprake. Zo worden in het slot
communiqué de dure dollar
en de krappe geldpolitiek van
de Amerikaanse nationale
bank in een adem genoemd,
evenals de hoge rente in de
Verenigde Staten (die Euro
pees investeringsgeld naar
Amerika zuigt) en het enorme
Amerikaanse begrotingstekort
van 190 miljard dollar. De Eu
ropeanen wilden die ver
schijnselen in direct oorzake
lijk verband brengen, maar de
Amerikanen verhinderden
dat.
Waar in Williamsburg duide
lijke afspraken uitbleven, wa
ren de zeven leiders en hun
woordvoerders er als de kip
pen bij om te onderstrepen
dat het doel van zo'n econo
mische top ook eigenlijk al
leen maar is om openhartig te
discussiëren en elkaar per
soonlijk beter te leren ken
nen. Deze lezing is wel erg in
strijd met de vaak verbeten
gevechten onder vrienden,
weliswaar om een woord
en een komma in het slotcom
muniqué.
Tenslotte was Williamsburg
de top waaruit alle deelne
mers maximale televisiepubli-
citeit hebben willen halen en
zich zo min mogelijk aan de
duizenden wachtenden jour
nalisten hebben vertoond
„omdat die toch alleen maar
over de conflicten schrijven".
Zo moesten diezelfde journa
listen op veilige afstand op
tv-schermen zien hoe Helmut
Kohl na zoveel jaren van op
positie liep te glunderen tus
sen de leiders van de wereld,
hoe Margaret Thatcher zich
in dat gezelschap de routinier
wist zij was van haar ge
spreksgenoten het langst aan
de macht hoe Francois
Mitterrand zich minstens zo
keizerlijk probeerde te bewe
gen als zijn voorganger Gis-
card, hoe het gelaat van Na-
kasone geen spoor van zijn
bedoelingen verried en hoe
president Reagan nog met
grote veerkracht en charme
het gebeuren in de hand wist
te houden.
Het zijn die beelden geweest,
die de tevredenheid van het
Witte Huis over „Williams
burg" volledig hebben ge
maakt. Dat aan de 22 miljoen
werklozen in de zeven toplan-
den en aan de volkeren van
de ontwikkelingslanden door
de leiders van de rijke wester
se wereld niet bijster veel per
spectief is geboden, kon de
voldoening in Washington
niet drukken.
ÉH 1H
Een luchtfoto van de gletscher Vatmajokul op IJsland, waarvan
de eronder liggende vulkaan tot uitbarsting is gekomen en kilo
meters hoge stoomwolken uitbraakt.
Grotere activiteit vulkaan op IJsland
REYKJAVIK De activiteit van de vulkaan onder de glet
scher Vatmajokul op IJsland is toegenomen. Deze grootste vul
kaan in Europa stoot stoom uit tot op 4.000 meter hoogte. Vol
gens geologen is er geen reden voor de vrees dat de uitbarsting
tot het smelten van gletsjerijs en grootscheepse overstromingen
zal leiden. Dat was bij de vorige grote eruptie in 1934 anders,
toen er een hoeveelheid water vrijkwam die tienmaal zo groot
was als die van de Amazone. Vliegtuigen controleren voortdu
rend of de activiteit van de vulkaan gevaren oplevert.
Premier Lubbers tijdens de begroeting door de Braziliaanse pre
sident Joao Figueiredo maandag in het Planalto paleis in Brasilia.
BRASILIA Suriname zal slechts in beperkte mate wapens
krijgen om te voorzien in de „legitieme defensiebehoefte". Het
zal niet gaan om zeer moderne wapens. Dat was de conclusie
van minister van buitenlandse zaken Van den Broek na een
lang gesprek met zijn Braziliaanse collega Guerreiro.
Net als maandag bij het gesprek met president Figueiredo ble
ken er nauwelijks geschilpunten. Minister van den Broek bena
drukte opnieuw dat Nederland begrip heeft voor de speciale si
tuatie van Brazilië ten opzichte van Suriname dat aan de noord
grens ligt. Brazilië wil voorkomen dat Suriname wordt geiso-
leerd en onder invloed van Cuba komt.
In Brasilia verschijnende kranten hebben dinsdag positief ge
schreven over het officiële bezoek van de Nederlandse bewinds
lieden. Een hoge Braziliaanse ambtenaar verklaarde desge
vraagd dat de betrekkingen tussen Brazilië en Nederland zijn
verbeterd vooral sinds in Nederland gunstig wordt geschreven
over de „Abertura", de opening naar democratie. Lubbers en
Van den Broek besloten het officiële bezoek aan Brazilië gister
avond met een tegendiner, aangeboden aan hun Braziliaanse
gastheren. Vanavond keren zij naar Nederland terug.
ADVERTENTIE
Maak een mooie kans
op één van de
Maak dit zinnetje af en stuur 't voor 1 augustus in
voldoende gefrankeerde enveloppe naar Friskwis,
Postbus 275, 8901 BB Leeuwarden, met twee
platgedrukte doppen van Rivella of E10 flessen.
U mag zo vaak meedoen als u wilt. Vergeet uw
naam en adres niet.
Prijzen: 100 gratis jaarabonnementen op Libelle of
Story. Een deskundige jury beloont de origineelste
inzendingen. Prijswinnaars ontvangen uiterlijk
4 weken na sluitdatum persoonlijk bericht.
een paar apart met
héél weinig calorietjes
(Vervolg van de voorpagina)
WASHINGTON Een en
ander is gisteren onthuld
door het gezaghebbende
nieuwsprogramma Night-
line van het Amerikaanse
televisienetwerk ABC. De
Amerikaanse onderminis
ter van Defensie Fred
Iklé heeft, zoals gebruike
lijk bij berichten over ge
heime CIA-acties, die be
richten „bevestigd noch
ontkend".
Volgens ABC heeft CIA-di-
recteur William Casey in de
cember j.l. zoals de wet
voorschrijft de vaste com
missies voor de inlichtingen
diensten van zowel het Huis
van Afgevaardigden als van
de Senaat ingelicht over het
plan de Surinaamse regering
te doen omverwerpen. Casey
verklaarde in besloten ver
gaderingen met de Congres
commissies, dat de regering-
Reagan het regime-Bouterse
vanwege banden met Cuba,
Nicaragua en Libië, en daar
door ook met de Sovjet-Unie,
een gevaar acht voor de vei
ligheid van het Centraal-
Amerikaanse en Caraïbische
gebied. Castro zou met Russi
sche wapens in Suriname
een militaire voet aan Zuida-
merikaanse grond willen
krijgen. Voor vorming en be
wapening van een Suri
naams bannelingenleger wil
de de CIA meerdere miljoe
nen dollars uittrekken.
De betrokken vaste commis
sie van het Huis van Afge
vaardigden verzette zich
vrijwel unaniem tegen het
plan. Zowel de leden van
Reagans Republikeinse Partij
als die van de Democratische
Partij oordeelden dat er geen
sprake was van een reële be
dreiging vanuit Suriname
van de stabiliteit in de Caraï
ben en dat Bouterse in dit
opzicht niet veel meer ge
daan had dan Castro gepre
zen en de opening van een
Cubaanse ambassade in Pa
ramaribo toegestaan.
Voorzitter Edward Boland
van de Huiscommissie
schreef in die toon aan presi-
D. Bouterse
dent Reagan een brief, waar
in hij sprak van kennelijke
„achtervolgingswaanzin"
van de door Cubanen geob
sedeerde Amerikaanse rege
ring. Boland klaagde er ook
over, dat het CIA-plan niet
op feitelijke inlichtingen be
rustte over hoeveel Cubanen
er in Suriname zijn en op
welke wijze zij Bouterse be
ïnvloeden of steunen. Geen
vage vrees, maar feiten moe
ten volgens de commissie
voorzitter de basis vormen
voor eventuele CIA-acties.
Na deze scherpe afwijzing
vanuit het Huis van Afge
vaardigden liet CIA-direc-
teur Casey weten het Surina-
me-plan desondanks te wil
len doorzetten. Het Congres
moet over CIA-acties alleen
worden ingelicht, maar heeft
terzake geen veto-recht.
Toen Casey echter in de be
trokken commissie van de
Senaat op even krachtige te
genstand stuitte, gaf hij zich
gewonnen. Enkele weken
nadat Reagan zijn besluit had
genomen om de Surinaamse
regering omver te werpen,
liet het Witte Huis de Con
grescommissies weten, dat
van het plan was afgezien.
Leden van beide commissies
hebben deze week hun ver
trouwen uitgesproken, dat de
CIA ook werkelijk niet actief
is in Suriname.
De onderminister van defen
sie Iklé hield gisteren voor
de Amerikaanse televisie
echter vol, dat het bewind-
Bouterse „nu nog vooral een
gevaar is voor zijn eigen be
volking, maar op den duur
ook de hele Caraïbische re
gio kan bedreigen, omdat het
strategisch verbonden kan
raken met Cuba, met name
via de eilandstaat Grenada
van premier Maurice Bishop,
vriend van Bouterse.
Surinames ambassadeur in
de Verenigde Staten, Henk
Heidweiller, verklaarde in
de uitzending niets te hebben
geweten van een CIA-plan,
om zijrt regering in Parama
ribo omver te werpen. „Ik
wist wel van plannen vanuit
Nederland om het land bin
nen te vallen en het bewind
te verdrijven", aldus ambas
sadeur Heidweiller. Hij bena
drukte dat zijn land niet tot
het Oostblok behoort, maar
een niet-gebonden buiten
landse politiek voert.
De Amerikaanse journalist
Jack Anderson onthulde vo
rige maand dat er een plan
bestond van de CIA om Bou
terse en de zijnen te verja
gen.
RUITENHEER
r-
Vroegere medewerkster radio-Moskou:
PARIJS Vladimir
Dantsjev, de omroeper
bij de Engelse afdeling
van radio-Moskou die na
zijn kritische opmerkin
gen over de Russische in
val in Afghanistan naar
Siberië is verbannen,
heeft tenmirtste de me
dewerking gehad van
enkele collega's.
Dit is de mening van een
naar Frankrijk uitgeweken
oud-medewerkster van ra
dio-Moskou, de 33-jarige Re-
nata Lesnik. De gedachte dat
er bij de officiële zender,
waar de uitzendingen wor
den gecensureerd, journalis
tiek een foutje is gemaakt,
acht zij volkomen uitgeslo
ten. Ieder bericht wordt vier
tot vijf keer nagekeken. Ter
wijl de omroeper zijn tekst
leest, wordt deze door een
eindredacteur meegelezen.
Als datgene wat de nieuwsle
zer opleest juist is, onderte
kent nij pagina voor pagina
de tekst. De uitzending wordt
verder altijd beluisterd door
een censor, die de uitzending
indien nodig met muziek kan
onderbreken. Volgens me
vrouw Lesnik, die in 1981 in
Frankrijk politiek asiel
kreeg, is het beroepsfoutje
waarover in Moskou gespro
ken werd in werkelijkheid
een „vrijwillige, scherpzinni
ge. voorbereide daad. die is
uitgevoerd door een totaal
wanhopige en op zijn eind
zijnde man, in wiens gedach
ten ik mij kan verplaatsen".
