TAFEL Praeses Hervormde Synode pleit voor duidelijker taakomschrijving van IKV üTiül Den Uyl: „Er is geen sprake van mentaliteitsverschilmet VVD HP deÜPENE DiKRANT DE WERELD BIJU THUIS. PAUS ZWIJGT NOG STEEDS OVER REIS NAAR POLEN Studentenpastores laken IKV-beleid inzake Oost-Europa Onvermijdelijke stap terug PETIJD Wo zeepost ACHTERGROND £eicbc6ommtt DONDERDAG 26 MEI 1983 PAGINA Sterke vergrijzing bij joden Verwacht moet worden, dat het aantal joden in de hele wereld tot het jaar 2000 zal afnemen met tussen de 20 en 25 procent. Dat is het resultaat van een statistische studie van het Instituut voor Hedendaags Judaisme van de Hebreeuwse Universiteit te Jeru zalem en het Instituut voor de studie van joodse problemen uit Londen. De totale joodse wereldbevolking wordt gesteld op 13 miljoen mensen, van wie 23 procent in Israel woont. Dat cijfer uit 1975 zal in 2000 zijn gedaald tot 11,8 miljoen mensen, van wie 36 procent in Israel, dat dan tussen de 4,4 en 4,7 miljoen joodse inwoners zal tellen. Deze ontwikkeling kan voornamelijk wor den toegeschreven aan de toenemende vergrijzing van de joodse bevolking. Volgens de studie zal in 2000 rond 20 procent van alle joden ouder zijn dan 65 jaar. Ongunstig is het gemiddelde ge boortecijfer per joods echtpaar van 2,1. Bovendien wordt in toe nemende mate gemengd gehuwd. Daarvan is het gemiddelde 20 procent, maar er zijn landen waar dat al 50 procent is. Ook gisteren heeft paus Johannes Paulus 2 in alle talen gezwegen over zijn tweede reis naar Polen. Tijdens de algemene au diëntie riep hij de Poolse kerk en het Poolse volk op in herinnering aan de in 1981 overleden kardinaal Wyszynski sterk te blijven. Wyszynski had de rooms-ka-' tholieke kerk van Polen in een kritische en moeilijke tijd geleid, aldus de paus. De paus wordt vlak voor zijn weke- Volgens plan zal de paus op 16 juni de mi. Zjjn cape geholpen Poolse bodem kussen. De regering heeft het schema voor de reis, die tot 23 juni duurt, reeds bekend gemaakt, maar de paus heeft zelf de reis nog niet aangekon digd. Ondertussen wordt uit kringen van het Poolse episcopaat gemeld dat de paus zijn reis zou willen inkorten. De vrees be staat dat er tijdens zijn bezoek voorvallen kunnen plaatsvinden die getuigen van po litiek onverdraagzaamheid. Anderzijds zouden ook massale demonstraties van te genstanders van het regime het verloop van het bezoek kunnen beinvloeden, al dus dezelfde zegslieden in Warschau. Een ondubbelzinnige taak omschrijving van het Inter kerkelijk Vredesberaad (IKV) is een voorwaarde voor een verbetering van de relatie tussen deze vredesor ganisatie en de Kerken. Op dit moment bestoken de Ker ken en het IKV elkaar te vaak met verschillende om schrijvingen. Dat zei de praeses van de Hervormde Synode, ds. C. B. Roos, gisteren de con tactdag van de landelijke kernen van het IKV, die in Utrecht werd gehouden. Ds. Roos heeft onlangs in een in terview met het NRC-Han- delsblad „een hartekreet" noemde hij het gisteren ernstige kritiek geuit op het IKV. Hij verweet het IKV, dat er geen ruimte meer be staat voor discussie en dat het als beraad dreigt te misluk ken. Voorts wees hij erop, dat het IKV zich helemaal gaat verzelfstandigen en steun gaat zoeken bij allerlei ande re groepen en instellingen dan de Kerken. Hij meende, dat het IKV zijn beleid moet bijstellen, als het met de aan gesloten Kerken in gesprek wil blijven. Ds. Roos noemde een aantal kwesties, waarbij het naar zijn mening aan een goede communicatie tussen het IKV en de Kerken heeft ontbroken, zoals het stemad vies, de democratisering van het IKV en de plannen van de vredesbeweging voor de herfst van 1983. De Kerken moeten niet het gevoel heb ben er alleen maar bij te han gen, aldus ds. Roos. Wat de Nederlandse Hervormde Kerk betreft wees ds. Roos erop, dat een kwart van de synodeleden in 1980 stemde tegen het voorstel om' het be zit van kernwapens af te wij zen. Men moet daarmee voortdurend rekening hou den, zo verklaarde hij. Acties Jan ter Laak, de'voorzitter van de werkgroep Kerken van het IKV, deed een aantal suggesties voor een verbete ring van de relatie tussen het IKV en de Kerken. Zo pleitte hij ervoor, dat het IKV de Kerken op een duidelijke wijze inlicht over de acties die in het najaar tegen de plaatsing van kruisraketten worden georganiseerd. Voorts zou het volgens hem een goede zaak kunnen zijn, als kerkelijke leiders zitting nemen in het beraad, het hoogste orgaan van het IKV. Hij verwees hierbij naar de betekenis van het voorzitter schap van kardinaal Alfrink en bisschop Ernst van de roomskatholieke vredesbe weging Pax Christi. Volgens Ter Laak kan de Nederland se vredesbeweging iets leren van de Amerikaanse reli gieuzen die onder meer door hun acties tegen de (kernbe wapening veel invloed heb ben uitgeoefend op de brief van de Amerikaanse bis schoppen over vrede en be wapening. Hij deelde mee, dat een groep Amerikaanse kloosterlingen op uitnodiging van Nederlandse religieuzen zal deelnemen aan de de monstratie tegen de plaatsing van kruisraketten in oktober in Den Haag. Levensstijl Volgens de secretaris van het IKV, Mient Jan Faber, wordt het IKV-voorstel: „Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Neder land", momenteel op twee manieren begrepen. Een groeiend aantal mensen ziet het IKV-voorstel als een ethisch beginsel dat vertaald moet worden in een ethi- sch-evangelische levensstijl. Deze levensstijl zou men kunnen omschrijven als die van de kwetsbaarheid. Ande ren daarentegen zien het IKV-voorstel in de eerste plaats als een politiek voor stel om uit de bestaande situ atie op het gebied van de be wapening te komen, aldus Faber. Deze opvatting ligt volgens hem in de lijn die de het voorstel in 1977 hebben ge lanceerd. Volgens Faber zal de vredesbeweging het niet zal overleven, als de plaat sing van kruisraketten en Pershing Il-raketten in West-Europa doorgaat. Hij ir Sicilië, waar men tot voor kort fel tegen de plaatsing van kruisraket ten in Comiso was, maar waar de stemming is omge slagen, nu de eerste Ameri kanen in de buurt van deze plaats zijn gesignaleerd. Onderzoek Tijdens de landelijke kernen- dag werd „Tussen kern en Kerk" gepresenteerd, een on derzoek van de Wageningse sociologen Jan Klugkist en Gert Spaargaren naar de re latie tussen IKV-kernen en plaatselijke Kerken. Daaruit blijkt, dat het werk richting plaatselijke Kerken voor IKV-kernen een permanent onderdeel van hun activitei ten is. Voorzover binnen ker nen wordt nagedacht over een strategie op langere ter mijn, wordt vaak gesproken van een moeizame relatie met de Kerken. De relatie met de plaatselijke Kerken reikt veelal niet verder dan de kerkelijke leiding, volgens de onderzoekers een aanwij zing, dat de kernen er onvol doende in slagen het gesprek over oorlog en vrede in het hart van de geloofsgemeen schap van de grond te doen komen. De onderzoekers is het opgevallen, dat voortva rendheid in de activiteiten naar plaatselijke Kerken vaak samengaat met gericht denken en werken van de IKV-kern en een grotere mate van personele overlap ping van enerzijds de IKV- -kern en anderzijds organen en commissies yan plaatselij ke Kerken. Verder hebben de onderzoekers geconsta teerd, dat het initiatief tot contact vrijwel altijd van de IKV-kernen uitgaat. De on derzoekers menen, dat het het landelijke IKV aan crea tiviteit en inventiviteit ont broken heeft inzake de on dersteuning en begeleiding van het werk van kernen naar de Kerken toe. In dit verband wijzen zn er bijvoor beeld op, dat het IKV dè ker nen nauwelijks heeft laten inspelen op de consultatie ronde in de RK Kerk over de kernbewapening. Drie studentenpastores uit Rotterdam hebben kritiek geuit op het Oost-Europa-be- leid van het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV). Zij be speuren daarin een zendings drang, zonder dat het zen- dingsveld voldoende bekend lijkt te zijn. IKV-secretaris Mient-Jan Faber maakte gis teren te Utrecht de brief be kend tijdens de bijeenkomst van landelijke IKV-kernen. De studentenpastores H. Steendam (gereformeerd), B. Vredebregt (roomskatholiek) en N. van Oosterzee (her vormd) menen dat de keuze van de partners in Oost-Eu ropa meer op morele en ook emotionele gronden berust, dan op een analyse van de si tuatie aldaar. De kwetsbare positie van de Evangelische Kerken in de DDR lijkt niet meer mee te tellen, aldus de studentenpastores. Zij achten het mogelijk dat het IKV door zijn wijze van handelen er toe heeft bijgedragen dat de contacten met kerkelijke gemeenten in de DDR moei lijker verlopen. Verder uiten de studentenpastores kritiek op de suggestie van het IKV om aan de Russische partij leider Andropov te vragen eerste stappen te nemen met het ontmantelen van een aantal SS-20 raketten. Vol gens hen wordt de IK V-leuze daarmee gewijzigd in: Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit de Sovjet unie. „Wij krijgen de indruk dat de suggestie wordt ge daan om de constructieve vredesbewegingen in de ker ken de wind uit de zeilen te nemen," aldus de studenten- pastores. Zij achten de vraag aan Andropov politiek on- antwoord zal geven, niet alleen de Navo-aanhan- gers versterken in hun me ning maar ook het Oostblok bevestigen in de gedachte dat de Vredesbeweging uit de westerse truc-doos van de Navo komt, aldus de Rotter damse studentenpastores. Tenslotte menen zij dat het IKV zich te zeer concentreert op het probleem van de kernbewapening en te wei nig oog heeft voor de opbouw van een samenleving, die de best mogeljke perspectieven voor de vrede opent. Het kernwapenprobleem staat niet los van de andere grote wereldproblemen en wortelt diep in onze cultuur. Daar van is op dit moment weinig in de vredesbeweging terug te vinden, aldus de Rotter damse studentenpastores. ult de plannen van het kabinet om het stelsel van social zekerheid drastisch te herzien, blijkt pas echt duidelijk wj je het betekent, dat de Nederlandse samenleving een forse sta vai terug moet doen. De afgelopen jaren hebben we op te grot hal voet geleefd en de basis van onze bestaanszekerheid moet n Iji^ worden versmald, althans in financieel-sociaal opzicht. ZOALS te verwachten viel zijn de reacties van de onderni mersorganisaties, de vakbeweging en de politieke oppositi sterk afwijzend. Die belangenorganisaties willen immers al leen het eigen straatje schoonhouden en blijken helaas - nog steeds niet in staat over dat eigenbelang heen te kijkei een gezamenlijk belang meer in het oog te houden. Da' gezamenlijk belang ligt op een langere termijn dan die hee korte termijn, waar belangenorganisaties de goede niet gesproken en een op kiezerswinst beluste politieke op positie meestal uitsluitend naar plegen te kijken. Dat in de collectieve sector moet worden ingekromperJ daarover is toch vrijwel iedereen in Nederland het eens Maar elke keer weer als er een plan wordt gepresenteerd on ergens te beginnen, is het Nederlandse huis te klein. Natuur lijk, er valt best wat af te dingen op een aantal details van d plannen die staatssecretaris De Graaf van Sociale Zaken gis teren toelichtte. Maar we mogen toch wensen, dat de plan nen dit keer niet opnieuw na veel woordengeschetter prullenbak verdwijnen. Dit te meer omdat het kabinet er toch maar in is geslaagd het plan voor een nieuw stelsel van sociale zekerheid ooi n voorstel op te nemen, dat gelijkberechtiging beoogt. Tot nu toe krijgt de vrouw, indien zij gehuwi voor een deel een werkloosheidsuitkering. Gehee Europese richtlijn zal dat in het nieuwe stelsel zijn ver dwenen. Ook de vrouw krijgt recht op een loondervingsuit kering. Zo hoort het ook, als men er terecht van uitgaat da dit soort zaken geen onderscheid mag worden gemaak tussen de beiden seksen. Dat dit onderdeel van het plan de staatssecretarissen De Graaf en Kappeyne van de Coppel lo (Emancipatiezaken) niet moet worden onderschat, blijk wel uit het feit dat deze gelijkberechtiging maar liefst eei LE miljard gulden per jaar zal gaan kosten. Jqj Viskoekjes met sla en peterselie- aardappelen amandel griesmeelvla Voor twee personen hebt u nodig: 400 g hele wijting, zout, 1 lepel citroensap, tijm, salie, dragon, citroenmelis se, peterselie, bieslook, 250 g gekookte aardappelen, 1 of 2 eieren, peper, paneermeel, botersla, 3 lepels yoghurt, 2 lepels azijn, zout, peper, sui ker, kervel, lavas, dille; cir ca 0,5 kg aardappelen, 2,5 dl water, 1 bouillonblokje, 10 g boter, peterselie; 0,5 liter melk, 30 g (amandel)gries meel, 30 g suiker, 1 lepel amandelsnippers of paar druppels amandelessence. Verwijder het donkere buik vlies van de vis. spoel hem af en leg hem in een bodem ko kend water met zout. citroen sap. tijm. salie, dragon en ci troenmelisse (gebruik de krui den zo mogelijk ver). Laat de vis in zacht kokend water gaar worden in circa tien minuten. ■Maak de afgekoelde vis schoon. Prak de aardappelen met de vis. fijn geknipte perse- lie en bieslook en zoveel van het losgeklopte ei dat alles aan elkaar plakt. Voeg zout en pe per toe en vorm er per per soon twee of drie platte koe ken van. Haal die door losge klopt ei en paneermeel, leg ze een paar uur koel weg en bak ze in boter bruin en door en door warm. Kook kleine of wat kleiner ge sneden aardappelen gaar in het water met het bouillon blokje en schep er boter en fijn geknipte peterselie door. Kook amandelgriesmeel vol gens de gebruiksaanwijzing. Strooi voor een zelf samen te stellen vla griesmeel met sui ker in de kokende melk. laat die onder af en toe roeren vijf minuten zacht doorkoken en koel de vla af. Rooster de amandelsnippers al roerende in een droge koekepan en meng ze door de vla of ge bruik amandelessence. JEANNE Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoonnr. 071- 122248 en uw krant wordt nog dezelf de avond nabezorgd. Het omslagartikel van Else vier betoogt, dat de sleutel tot economisch herstel in handen is van de jeugd. „Maar eerst zullen we moe ten accepteren dat de tech niek ons de welvaart heeft gebracht. De angst voor nieu we ontwikkelingen is te groot. Die paniek ligt niet bij onze kinderen, maar bij ons. Diezelfde techniek zal de op lossingen aandragen voor de toekomst." Een gesprek voorts met de nieuwe Am sterdamse burgemeester Ed van Thijn. „De wijze waarop de samenleving aangetast wordt door jongeren, die wel overwogen in een collectief klinkers gooien naar hoofden. politie-agenten, dat ik per soonlijke emotionele drift. Daar is geen enkele verzach tende omstandigheid voor aan te voeren". Elders wordt gepraat met Den Uyl. Over eventuele samenwerking met de VVD zegt hij: „Er is geen sprake van een mentaliteits verschil, eerder van mentali teitsovereenkomsten. Dat verschijnsel doet zich meer voor met personen uit de VVD-fractie dan met verte genwoordigers uit de CDA- fractie. Dat kan zijn door werking hebben". Een inter view ook met de in Canada woonachtige oorlogsmisdadi ger Jaap Luitjens. „Ik heb te genover God verklaard dat ik niemand heb vermoord en tegenover Hem kan ik niet liegen". Professor J. Tinbergen: „Doelstelling economische politiek veranderen". aan grootschalige attracties". Een gesprek ook met Mauri ce de Wilde, maker van de onthullende Belgische televi sieserie over de Tweede We reldoorlog. „Nog altijd hoor je de Walen zeggen: collabo ratie. dat is een zaak van de Vlamingen. Verdomme, das niet waar. Die ballon zal ik in de volgende serie door prikken. Er hebben in wer kelijkheid maar twee procent Vlamingen gecollaboreerd". Voorts een portret van „de danseres van de jaren tach tig" Rachel Beaujean. „Ik schrik er niet van wanneer ik over mezelf hoor spreken in termen van hard, sterk en realistisch. Het zijn begrippen die bij het tijdsbeeld passen, bij het beeld van de moderne, zelfstandige, geëmancipeerde vrouw". Een reportage ten slotte over zwendel en sociale dienstgelden in Eindhoven. Het blad heeft een filmbijla- Vrij Nederland blijft vol houden dat minister Korthals Altes geprobeerd heeft het onderzoek bij Slavenburg's Bank stop te zetten. Een lyse ook van de te „Er zijn in Dallas geen ande re problemen dan relatiepro blemen. En dat is precies wat de serie universeel maakt, want of we nu in Seoul wo nen of in Sleeswijk-Holstein, relatieproblemen hebben we allemaal". Voorts een portret van de legendarische voet baller Faas Wilkes. „Hij was een luie binnenspeler. Van de negentig minuten speelde hij er dertig. De rest stond hij te kijken. Maar ik heb hem er nooit uitgezet, daarvoor was hij te goed. Waar ande ren drie kwartier voor nodig hadden, deed hij in een kwartier". Een gesprek ook met de zigeuner-schrijfster Filomena Franz. „Een zigeu ner is een geboren levens kunstenaar. Wij zien God overal. Wij hebben nog ogen. Wij zien dingen die anderen niet meer zien". Een artikel tenslotte over de laatste da gen van Stalin met de con clusie dat de Russische tiran door zijn vier naaste mede werkers vermoord moet zijn. De Tijd signaleert de op komst. naast de huisartsen, van de huispsycholoog. „Ik ben erg huiverig voor dit soort initiatieven. Het als- chologen, die zo langzamer hand half Nederland in bezit nemen, lijkt me de proble men eerder te vergroten dan te verkleinen". Een artikel ook over de verdampte idea len en verloren illusies van de dertigers. „Een reden voor mijn treurigheid is niet aan te dragen. Het is meer dat sombere gevoel, dat het grootse en meeslepende le ven er toch niet in zit. Je wou niet zo'n grijze spitsbur ger worden, zoals je die in Den Haag zag lopen, maar nu loop je zelf als grijze ambte naar door Den Haag. Je gaat lijken op andere mensen". Bij een beschouwing over het werkgelegenheidsvraagstuk de conclusie: „Als van hoger hand niet wordt toegegeven, dat ook met een ander soci aal-economisch stelsel demo cratie mogelijk is, loopt men het risico dat met de huidige economische belangenverde- ling uiteindelijk ook de de mocratie ten onder gaat". In de Groene Amsterdam mer veel aandacht voor de wenselijkheid van klein- linkse samenwerking. „De vorming van een nieuwe partij uit CPN, PSP en PPR is een stap in de richting van meer perspectief en minder uitzichtloosheid. Dit is bo vendien een stap die op korte termijn kan worden geno men". Een artikel ook over het vrouwenfront voor ar beidstijdverkorting. „Er wordt tegenwoordig vrij veel over arbeidstijdverkorting gepraat. Maar het gaat steeds meer over jongens en man nen. Vrouwen en meisjes ko men steeds minder aan bod". Een gesprek tenslotte met de sociaal-psycholoog Bram Buunk, van wie volgende maand een studie over vriendschap verschijnt. „Wanneer vaste punten ver dwijnen: de stabiele omge ving, het netwerk van fami lie en buren, de onderlinge hulpverlening, dan is het belangrijk middel tot zel fexploratie, om jezelf beter te leren kennen". In de Haagse Post aandacht voor de Nederlandse pretpar ken. „Steeds vaker zal men de vrije uren in de eigen woonomgeving doorbrengen. En dan is er weinig behoefte JVviri In Hervormd Nederland een gesprek met de econoom professor Jan Tinbergen. „De economie van het genoeg kan een alternatief zijn voor de bestaande economische reali teit. Maar daarvoor moeten de doelstellingen van onze economische politiek veran deren en dat betekent onder meer dat je aan een minder ongelijke inkomensverdeling prioriteit geeft". Een inter view voorts met de compo nist van kerkelijke muziek en liturgievernieuwer Ber nard Huybers. „Wij zijn als christenen zogenaamd wel doende rondgegaan en heb ben de kindersterfte bestre den in landen waar die kin deren volgens alles en ieder een dood hadden moeten gaan. Het gevolg is dat ze hun hele leven honger heb ben, geen werk en geen doel. In zo'n situatie zou je mensen toch van harte toewensen dat ze zo vroeg mogelijk ster ven?" Een ander artikel be schrijft de Amerikaanse knieval voor de MX-raket. „Het probleem van de ijver- aars voor wapenbeheersing is, dat zo langzamerhand wa- penbeheersingsbesprekingen de beste argumenten zijn ge worden voor de produktie van nieuwe wapens". Minder regen DE BILT Een stérke noor delijke stroming, in stand ge houden door een depressie bo ven het zuidelijk gedeelte de Oostzee enerzijds en hogedrukgebied ten we van Ierland anderzijds, blijf koude en vochtige lucht vai de Noordzee aanvoeren. In di aangevoerde lucht komt bewolking voor, waaruit het a en toe regent of motregent. Di activiteit van de neerslagge bieden neemt echter geleide lijk af, zodat morgen ook dro ge periode zullen voorkomen De kansen op zon zijn dan noj klein, maar wel kan de tempe ratuur iets hoger worden, a blijft deze nog onder normaal Z.-Limburg regen Aberdeen zw.bew. Berlijn geh.bew. Klagenfurt geh.b Kopenhagen zw.be Stockholm regen Met de volgende schepen kan zeepo* worden verzonden. De datum, waai- op de correspondentie uiterlijk Ml post moet zijn bezorgd, staat acht» de naam van het schip vermei Canada wekelijkse afvaart: In< ..Nil Everest" 30 mei; Israël m: tic" 30 mei; Japan ms ,.K Maru" 3 juni; Kenya. Oeganda. Tan zanië ms „Tibati" 2 juni; Ned. Antil len ms ..Author" (Willemstad. Oran jestad) 4 juni. ms ..Nil Flevoland' (Philipsburg) 3 juni; Nieuw-Zeelan< ms „New Zealand Pacific" 1 juni; Su riname ms „Nll Flevoland 3 juni: Ver. Staten van Amerika ms „Atlan tic Song" 30 mei; Zuid Afrika (Repl ms „S.A. Sederberg" 3 juni. Nee tilati gesl ver!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 2