Kerkleiders Uppsala roepen op tot
verzet tegen „nucleaire terreur"
CeidóeSouAonJ
Socialisten favoriet bij Portugese verkiezingen
„GEACHT KAMERLID", VREDESACTIE
VAN BROEDER-RELIGIEUZEN
Paus vraagt godsdienstvrijheid
voor katholieken in Sovjet-Unie
Eensgezindheid over doel
PORTUGEZEN MOE NA TIEN CAMPAGNES IN NEGEN JAAR
►Ji'Wlj,
ij
QeidócQowuvnt
MAANDAG 25 APRIL 1983 PAGIN ill
TITUS BRANDSMASTICHTING
KAPITTELT MGR. ZWARTKRUIS
De Titus Brandsmastichtingj waarin orthodoxe katholieken, onder wie
Klaas Beuker, zich hebben verenigd, verwijt bisschop Zwartkruis van
Haarlem contractbreuk ten opzichte van zijn werkgever, de paus van
Rome. Tot deze conclusie komt de stichting na de diocesane werkdag voor
kerk en samenleving, die zaterdag in de kathedrale basiliek Sint-Bavo te
Haarlem is gehouden. Daarbij werd de kerk voor de eerste maal gebruikt
voor een niet-liturgische bijeenkomst.
Dit is, volgens de Titus Brandsmastichting, in strijd met canon 1128 van
het kerkelijk wetboek en men had dan ook twee waarnemers, onder wie
een jurist, gezonden om de overtreding van het kerkelijk wetboek op de
gevoelige plaat vast te leggen. De foto's zouden vandaag per expresse, mo
gelijk per vliegtuig, naar Vaticaanstad worden gestuurd. De stichting
hoopt op afzetting van bisschop Zwartkruis.
De pausgetrouwe groepen „Pro Ecclesia et Fide" en de Stichting Rooms-
- Katholiek Parochieherstel hebben in een telegram aan het Nederlands
episcopaat en de pauselijke nuntius de vraag aan de orde gesteld of na
zaterdag de kathedraal niet opnieuw gewijd moet worden.
PROF. MEYER:
„Scheiding
kerken is nu
geschiedenis"
De scheiding tussen de
rooms-katholieke kerk en de
protestantse kerken, date
rend uit de zestiende eeuw, is
geschiedenis geworden. Deze
geschiedenis moet vervangen
worden door gemeenschap
pelijke geschiedenis. De toe
nadering tussen de r. k. kerk
en de protestantse kerken
schrijdt voort, hoewel er ook
sprake is van een zekere ver
moeidheid.
Dit zei prof. dr. Harding
Meyer zaterdag te Amster
dam op de generale kerkelij
ke vergadering van de Evan-
gelisch-Lutherse Kerk. Prof.
Meyer, verbonden aan het
oecumenisch instituut in
Straatsburg, sprak over de
stand van zaken in het ge
sprek tussen de lutherse kerk
en de rooms-katholieke kerk,
waaraan hij namens de Lu
therse Wereldfederatie deel
neemt.
Spectaculaire ontwikkelin
gen in de oecumenische be
weging voorzag hij voorlopig
niet. De kaarten moeten als
het ware opnieuw worden
geschut, maar daarna kan er
toch wel een nieuw begin
mogelijk zijn, volgens dr.
Meyer, die wel wees op het
gevaar, dat er thans een dui
delijke scheiding is tussen
links en rechts ten aanzien
van de problemen in de sa
menleving. Verwijdering
daarover zou volgens hem
een nadelige factor in de ont
wikkeling van de oecumene
kunnen zijn.
Een Nijmeegse communiteit van broeder-religieuzen is
onder de titel „Geacht Kamerlid" begonnen met een
vredesactie. Zij nodigen daarin andere groepen reli
gieuzen uit om, in het kader van de komende beslis
sing over de plaatsing van kernraketten, Tweede-Ka
merleden te „adopteren". Het is de bedoeling, dat elke
groep met een volksvertegenwoordiger in gesprek en
briefwisseling gaat over de argumenten die zullen wor
den gebruikt om met ja of nee op het plaatsingsbesluit
te reageren.
De religieuzen willen daarbij duidelijk aandacht vra
gen voor de bijbels-theologische argumentatie en voor
de relatie tussen kernbewapening en de armoede van
de Derde Wereld. De deelnemende religieuzen, zo zegt
de initiatiefgroep, die gevestigd is aan de Mr. Franc-
kenstraat 70, 6522 AG Nijmegen, moeten er voor zor
gen, dat deze religieuze, ethische en Derde-Wereldmo
tieven gaan meewegen „op weg naar nee tegen de
plaatsing". Men hoopt zoveel invloed op de diverse ka
merleden te kunnen uitoefenen, dat er uiteindelijk
geen meerderheid in de Tweede Kamer komt voor de
plaatsing van de nieuwe kernwapens.
Dezelfde religieuzen hebben in het jongste nummer
van het „Tijdschrift Nederlandse Religieuzen" laten
weten, dat zij zich hebben aangesloten bij de „Bewe
ging Weigering Defensiebelasting", welke beweging
wordt gevormd door mensen, die er bezwaren tegen
hebben, dat zij door het betalen van belasting ook mee
betalen aan de (kern)bewapening. De broeders zeggen,
dat zij hun stem willen laten horen, samen met vele
anderen. „We willen laten weten, dat we tegen kern
wapens zijn. We willen ons daarmee niet verdedigen.
Daarom willen we ze doodeenvoudig niet in ons land.
Misschien kunnen we samen met anderen invloed uit
oefenen op ons parlement, opdat we straks uit humane
en christelijke motieven besluiten niet meer mee te
doen aan de bewapeningswedloop".
De kerken moeten het verzet
tegen de „nucleaire terreur"
versterken. Christenen moe
ten niet aan de voorbereiding
van een oorlog met kernwa
pens meedoen. Zij moeten de
afschrikking met kernwapens
afwijzen. De kerken kunnen
zich in dit verband niet bui
ten de politiek houden, on
danks alle daarmee verbon
den pijn en compromissen.
Dit vermeldt de slotverkla
ring van de conferentie „Le
ven en vrede", die gisteren in
Uppsala werd beëindigd.
Op uitnodiging van Olof
Sundby, het hoofd van de lu
therse kerk in Zweden, heb
ben, zoals gemeld, hieraan 150
kerkleiders uit ruim zestig
landen deelgenomen. Uit Ne
derland waren aanwezig prof.
dr. H. Berkhof voor de Raad
van Kerken en drs. L. J. Ho-
gebrink, die namens de Ne
derlandse hervormde kerk
zitting heeft in het IKV. Er
waren vertegenwoordigers
van de protestantse, angli
caanse, Russisch-orthodoxe
als de rooms-katholieke ker
ken waren vertegenwoordigd.
Een meerderheid van de deel
nemers wees niet alleen het
gebruik maar ook het bezit
van kernwapens af als in
strijd met het geloof. Daarom
moet er druk op de regerin
gen worden uitgeoefend, zo
dat over vijf jaar via kleine,
controleerbare stappen alle
kernwapens uit de wereld
verwijderd zijn. Voor de tus
sentijd wordt voorgesteld:
geen produktie van nieuwe
kernwapens, eenzijdige stap
pen voor vrede en ontwape
ning en geld dat voor defensie
bestemd is, gebruiken voor de
nood van de armen in de we
reld.
De conferentie vraagt de ker
ken aan het vredeswerk de
hoogste prioriteit te verlenen.
Daarvoor zijn programma's
nodig, waaruit christenen
kunnen leren theologisch te
denken, oorzaken van conflic
ten op te sporen en het kwaad
geweldloos te bestrijden. Ver
der pleit de slotverklaring
voor de oprichting van een
internationaal christelijk vre-
desinstituut.
De internationale wapenhan
del wordt in de slotverklaring
scherp veroordeeld. De groei
daarvan gaat gepaard met een
toenemend aantal militaire
regimes in de wereld. De oor
logen die in de laatste jaren
vooral in de Derde Wereld
zijn gevoerd, werden voorbe
reid door de wapenhandel.
Voor de bewoners van de
Derde Wereld betekent de
strijd voor de vrede niet al
leen uitzicht op een einde aan
gewapende conflicten, maar
ook op een rechtvaardiger
economische ordening in de
wereld. De slotverklaring
werd opgesteld door een in
ternationale redactiecommis
sie. Tijdens de urenlange dis
cussies was er onenigheid
over de vraag of reeds het be
zit van kernwapens in strijd
met Gods wil is. De meerder
heid vond van wel, de min
derheid (vooral Westduitsers
en Noordamerikanen) dacht
daar anders over.
Paus Johannes Paulus II
heeft de regering van de Sov
jet-Unie gevraagd de nodige
vrijheid van godsdienst en ge
weten toe te staan aan rooms-
-katholieken in de USSR. Hij
deed dat in een toespraak tot
een groep bisschoppen uit Li
touwen, die voor de eerste
keer in vijfenveertig jaar naar
Rome mochten reizen voor
hun eigenlijk om de vijf jaar
terugkerende ad-liminabe-
zoek. De paus bracht de slo
takte van Helsinki in herin
nering, waarin gedetailleerde
voorwaarden tot godsdienst
vrijheid zijn opgenomen.
Ook sprak hij de hoop uit, dat
in de toekomst voor alle ze
ven diocesen van de Sovjetre-
ftubliek Litouwen een regu-
iere bisschop kan worden be
noemd. Er zijn thans in Litou
wen vijf apostolische admini
strators. De paus uitte zijn
grote bezorgdheid over de
ernstige problemen, waarmee
de katholieke kerk in Litou
wen worstelt, voor alles de te
rugloop in het aantal priesters
nu het enige seminarie de
vraag niet kan vervullen.
Niet alle jongemannen die
hun roeping om priester te
worden willen volgen, wor
den toegelaten op het pries
terseminarie van Kaunas, al
dus de paus.
Met een toespeling op de tal
rijke in het verborgene opge
leide geestelijken in Litou
wen, bracht paus Johannes
Paulus II zijn solidariteit tot
uitdrukking met „alle tot
dienst aan de Heer geroepe
nen, die gedwongen buiten
het seminarie moeten blij
ven". De paus zei het leven
van de kerk in Litouwen
nauwlettend te volgen en hij
sprak er zijn voldoening over
uit, dat „de natie die mij zo na
aan het hart ligt haar geloof
en trouw aan de Heilige Stoel
in de loop van eeuwen, in
weerwil van beproevingen,
onafgebroken heeft bewaard".
Tot slot bracht hij het marte
laarschap van veel bisschop
pen, priesters, religieuzen en
leken voor Christus en de
kerk in de herinnering.
Glashelder en doorzichtig
Bij de ingang van het St.-Pietersplein zijn ten behoeve van de
toeristen, die vooral in dit Heilig Jaar naar Rome zullen komen,
glazen telefooncellen geplaatst. Dat heeft, zeggen de instanties,
twee voordelen: de bellers kunnen gewoon doorgaan van het
uitzicht te genieten en voor de niet-bellers wordt het uitzicht
over het plein niet verknoeid, zoals gesloten metalen cellen zou
den doen. Een even doorzichtige als glasheldere redenering.
PER week 25 uur werken: dat is waar de PvdA, denki *n
over een herverdeling van de beschikbare arbeid, uitein
lijk hoopt uit te komen. Het is dus niet alleen een regerii
partij als het CDA die voorziet, dat er heel wat werk I
evenredig loon zal moeten worden ingeleverd om een eim illia
maken aan de economische crisis. Tijdens het driedaags c ting
gres van de PvdA bleek, dat ook de belangrijkste opposi ^fa
partij daar uiteindelijk zo over denkt.
EeN verheugende maatschappelijke eensgezindheid der!
ve over het uiteindelijke doel, terwijl de verdeeldheid
vooral toespitst op de weg waarlangs dat doel bereikt m
worden. Desondanks slagen de politieke partijen er helaa
weinig in om brede lagen van de bevolking duidelijk te
ken, dat zij het althans eens zijn over het einddoel. Door
gebrek aan duidelijkheid leven tal van belangengroepen
steeds in de waan, dat er in dit land met de botte bijl gewe
wordt bij de sanering van de overheidsfinanciën en and
zaken, terwijl dat misverstand eigenlijk niet nodig zou zi dat
lofii
EeN grote oppositiepartij als de PvdA heeft er, met het
op de gunst van het kiezersvolk, natuurlijk niet zo veel
lang bij om duidelijk te maken dat haar doel uiteindelijk
een forse herverdeling van arbeid en bijbehorend inkonj»'
is. De regeringspartijen zouden er echter goed aan doen
komende tijd duidelijk te maken, dat eigenlijk alle politii
partijen uiteindelijk hetzelfde doel nastreven: korter wer)
en minder loon voor iedereen, en minder overheidsuitgav
OOK verder kan het verloop van het congres van de Pv
over het algemeen als redelijk gekenschetst worden. C t n'
gressen van deze partij zijn altijd vrij onvoorspelbaar; de
keer wordt de monarchie afgeschaft en een andere k stal
neemt een meerderheid weer een ander absurd besluit,
afloop heeft het partijbestuur er dan de handen vol aan
alles weer in redelijke banen terug te brengen. Dit keer
dat niet nodig. Een officiële erkenning -van de PLO kon
voorbeeld worden voorkomen. Er was eigenlijk maar één
surde uitspraak en die kwam van partijvoorzitter Max
den Berg zelf. Hij wilde het defensiebudget fors verlagen
het daardoor vrijgekomen geld in de overheidssfeer te bei
den aan de bestrijding van de werkloosheid. Dat doel is
sympathiek, maar het middel is onjuist.
nrm
JUIST omdat ons land al zoveel doet om tot een tweezijd
ontwapening te komen wat de kernwapens betreft, moet 1 md<
derland er tegelijkertijd veel aan gelegen zijn de westerse
fensie krachtig genoeg te houden. Dat kan alleen doorti
voor te zorgen, dat ook de conventionele bewapening op tn
voldoende peil blijft. En conventionele bewapening krdei
geld. Een anti-kernwapenbeleid binnen de NAVO is dus
gelijkertijd een duur beleid. De regering-Lubbers onderk jks
dat en overigens deed het tweede kabinet-Van Agt, waar joli
PvdA aan deelnam, dat ook. Maar Max van den Berg is
plotseling vergeten. Aan de verbreiding van het misverstaei
dat al die overheidsmaatregelen om de werkloosheid teruj
dringen en de economie weer een kans te geven niet elcjei!
nodig zijn en dat het makkelijk anders kan, leverde de so Vn
listische partijvoorzitter daarmee een betreurenswaan ;p.
bijdrage.
DE
alt
jacl
nin
weg
\ercl;
ei
sihu
1 )se
SP,
Runderlapje met
witlof en
aardappelen
tweekleurenvla
Nodig voor twee personen:
200 g doorregen runderlap,
20 g margarine, zout, pe
per, uitje, tijm, 1 theelepel
azijn;
500 g witlof, zout, 0,5 dl
melk, 2 theelepels maizena,
10 g margarine, nootmus
kaat, peper;
0,5 tot 1 kg aardappelen;
2,5 dl melk, 12 g custard,
15 g suiker; 2,5 dl melk,
10 g cacao, 22 g suiker,
12 g maizena;
Bak de runderlap in hete mar
garine bruin. Temper het vuur
sterk, kort voordat het vlees
bruin genoeg is. Leg het dek
sel schuin op de pan en doe er
zoveel lauw water bij dat het
erge bruisen vermindert. Voeg
vervolgens zout, peper, gesnip
perde ui, tijm en azijn toe en
stoof het vlees mals in ruim
twee uren. Gebruik voor het
stoven de kleinste pit van het
fornuis, (de aansteekvlam van
een gasfornuis is vaak al groot
genoeg). De stooftijd is veel
korter bij gebruik van een
hoge-drukpan; drie kwartier
en het vlees is mals.
Pel de witlof schoon en snijd
het in stukken van circa drie
centimeter. Doe alleen het
vaste deel onderaan de struik
jes weg. want dat smaakt wat
bitter. Kook de groente met
heel weinig water gaar in acht
minuten. Gebruik liever geen
aluminium pan, daarin wordt
het witlof vaak glazig. Giet het
kooknat in de groenteschaal,
roer door het witlof melk die
gemengd is met maizena en
laat de groente al roerende
nog even aan de kook komen.
Voeg de margarine toe en zo
nodig wat kooknat. Strooi er
nootmuskaat en peper over.
Bereid twee vlaas van gelijke
dikte en schenk die als ze af
gekoeld zijn tegelijk in een
schaal of in schaaltjes: op deze
manier ontstaat er een rechte
afscheiding tussen te twee
kleuren.
JEANNE
Geen krant ontvangen? Bel tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur. nummer 071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
Franciaco Sa Carneiro, ...inspirerend leider...
Francisco Pinto Balsemao ...geen greep op partij..
Mario Soarez weer de grote favoriet...
LISSABON De alge
mene verkiezingen,
de tiende campagne in
de reeks sinds 1974
die vandaag in Portugal
worden gehouden, gaan
naar alle weaarschijnlijk-
heid een overwinning
opleveren voor de Socia
listische Partij van Mario
Soarez. De socialisten
hadden daarvoor geen
betere dag kunnen kie
zen, want 25 april is de
negende verjaardag van
Portugals linkse revolu
tie. Sinds de val van ge
neraal Salazar is het de
elfde keer dat het land
naar de stembus moet.
Maar als de verwachtingen
uitkomen en de socialisten
inderdaad winnen, zal dat
niet zozeer komen door een
oplevend enthousiasme voor
het socialisme alswel door
een gebrek aan politieke te
genstand. Want de rechtse
partijen die zo briljant sa
menwerkten onder het vaan
del van de Democratische
Alliantie met aan het hoofd
de inspirerende sociaal-de
mocraat Francisco Sa Carnei
ro, zijn nu al enige tijd op
drift.
Dr. Sa Carneiro die in 1980
bij een vliegtuigongeluk om
het leven kwam, smeedde
een coalitie tussen sociaal-de
mocraten, christen-democra
ten en monarchisten en deze
coalitie behaalde bij de ver
kiezingen van 1979 de eerste
absolute meerderheid sinds
1974. De coalitie was echter
geheel afhankelijk van de
sterke persoonlijkheid van
Dr. Sa Carneiro en begon na
zijn dood uiteen te vallen.
Carneiro's opvolger, Francis
co Pinto Balsemao, werd van
meet af aan geconfronteerd
met dwarsliggende coalitie
partners en in december vo
rig jaar gaf hij openlijk toe
dat zijn positie onmogelijk
was en trad af. De alliantie
kon het niet eens worden
over een opvolger met als ge
volg dat president Eanes ge
noodzaakt was vervroegde
verkiezingen uit te schrijven.
Dit gebrek aan vrijwilligers
om Balsemao op te volgen is
symptomatisch voor de pro
blemen waarmee het land
worstelt. Niemand, ook de so
cialisten niet, staat te popelen
om het land door de moeilij
ke economische periode te
voeren die het land nu door
maakt en het enthousiasme
voor de politiek heeft sinds
de revolutie nog nooit op zo'n
laag pitje gestaan.
Tijdens haar regeerperiode
heeft de Democratische Alli
antie projectontwikkelaars in
toeristiscne gebieden de vrije
hand gegeven, maar toch zijn
er nog steeds dorpjes die geen
elektriciteit en geen stro
mend water hebben. Vorig
jaar stortte de lagere school
van Monchique in als gevolg
van verwaarloosd onderhoud
gelukkig in het weekeinde
toen er geen kinderen waren
en studenten uit Faro de
monstreerden onlangs in een
ziekenhuis waar een mede
student met een gebroken
arm was gestorven aan koud
vuur als gevolg van medische
verwaarlozing.
„Voor de toeristen hebben
wij Portugezen helemaal
niets te betekenen", zei Hugo
Santos, een 16-jarige student.
„In de zomer profiteert de
Algarve van hun geld, maar
de rest van het jaar zijn we
weer aangewezen op onze in-
fra-structuur van de Derde
Wereld".
De inwoners van de Algarve
stemmen van oudsher links
en zweven tussen communis
ten, socialisten, en de sociaal
democraten, de progressiefste
partner van de nu aftredende
regeringscoalitie.
Thuisblijvers
De burgemeester van Faro,
kolonel Manuel de Silva, is
onafhankelijk. Hij ziet de
strijd in zijn gebied als een
strijd tussen socialisten en so
ciaal-democraten. Op het mo
ment heeft het gebied drie
leden van de Democratische
Alliantie in het parlement
zitten, twee socialisten en
twee communisten. „Ik denk
dat het aantal thuisblijvers
dit jaar groter zal zijn, want
de mensen krijgen genoeg
van al die verkiezingen", zei
hij, „maar er zal waarschijn
lijk ook een verschuiving
naar het socialisme plaatsvin
den".
Een socialistische overwin
ning zal de politieke crisis
echter niet automatisch op
lossen, laat staan de funda
mentele problematiek van de
vele onderontwikkelde ge
bieden. Rui Mateus, een
naaste medewerker van de
socialistische partijleider, Ma
rio Soarez, zei dat de partij
mikt op 37 procent van de
uitgebrachte stemmen. In dat
geval zouden de socialisten
dus geen absolute meerder
heid hebben en als zij geen
coalitie kunnen vormen met
een andere partij (hoogst
waarschijnlijk de sociaal-de
mocraten als die een beetje
redelijk uit de verkiezingen
tevoorschijn komen) zit het
land midden in een nieuwe
bestuurscrisis.
Met het uiteenvallen van de
Democratische Alliantie gaan
de rechtse partijen het op ei
gen kracht opnemen tegen de
socialistische en communisti
sche oppositiepartijen. De
twee belangrijkste vertegen
woordigers van rechts zijn de
sociaal-democraten onder lei
ding van professor Carlos
Mota Pinto die Balsemao
heeft opgevolgd, en de chris
ten-democraten onder leiding
van Lucas Pires.
Maar niet alleen rechts is on
derling verdeeld, ook de So
cialistische Partij heeft haar
meningsverschillen nauwe
lijks onder de dekmantel
kunnen houden. Weliswaar
verkeert Soarez in prima
vorm en is hij even welspre
kend en energiek als ten tijde
van de bloeiperiode van de
partij na de revolutie, maar
achter dit zelfvertrouwen
gaan diepe meningsverschil
len schuil.
JILL JOLLIFFE
Copyright The Guardian
Wisselvallig
en vrij koel
DE BILT Een depressie I
ven de Golf van Biskaje stu c
tamelijk vochtige lucht ni i
ons land. In deze lucht koer a
vrij veel bewolking vo ens
waaruit plaatselijk buien vre
len. De aangevoerde lucht der
van de Atlantische Oceaan >p t
komstig en dus nogal koel. 1
wordt daarom 's middags, o
al omdat er weinig zon is, n
warmer dan een graad of
De depressie blijft de 1
week het weerbeeld in
land bepalen.
1o<
temp temp als
h i id:
Den Helder l.bew.
Twente h.bew.
Vllssingen geh.bew.
Z -Limburg zw bew.
Aberdeen mist
Barcelona zw.bew.
Berlijn zw.bew.
Brussel geh.bew.
Frankfort onbew.
Genève zw.bew.
Kopenhagen geh.b
Lissabon l.bew.
Londen regen
Luxemburg zw.be
15 0 eefl
13 j> („li
'5 A
Maliorca
Malta
München
zw.bew. 17 10 0 't c
geh.bew. 16 6 0 n 1
onbew. 20 6 0
Stockholm
Wenen
Zurich
Casablanca
- 14 - ide
ZOETERMEER
Industrieterrein 'Zoeterhage'
Stephensonstraat 6.Tel. 079-4141'
DEN HAAG
Herengracht 52a, Tel. 070-469214
