Magnetische golf maakt elektronika
onklaar maar spaart mensenlevens
Economie in VS herstelt verder
Israël herdenkt
onafhankelijkheid met
nieuwe nederzetting
op Westoever
Reagan wil Syrië
betrekken bij
vredesoverleg
BUITENLAND
fieidacSotKO/nt
MAANDAG 18 APRIL 1983 PAGINA
tegen
„Week van verzet'
raketten in
Bondsrepubliek
KEULEN De Westduitse vredesbeweging
heeft de bevolking opgeroepen tot protestac
ties tegen de plannen om eventueel nog het
komende najaar te beginnen met de statio-,
nering van nieuwe NAVO-raketten in de
Bondsrepubliek. Besloten is op 22 oktober in
drie grote steden massaal te protesteren te
gen de mogelijke plaatsing van de raketten,
als afsluiting van een nationale „week van
verzet". Men is van plan in die week mili
taire bases te blokkeren, „vredeskampen" te
organiseren, en manifestaties te houden
waarbij universiteiten, hogescholen, kerken
en vrouwengroepen worden ingeschakeld.
Dieren
vriendschap
Een bijzonder ta
fereeltje In het
Faetherdale die
renpark bij Sid
ney in Australië.
Het wat angstig
kijkende aapje
„Sally-Ann"
klemt zich stevig
vast aan de rug
van een onver-
stoorbaar koala
beertje, dat er
geen problemen
mee lijkt te heb
ben dat hem de
rol van bescher
mer wordt opge
drongen.
Schrijvers protesteren
tegen Amerikaanse
inmenging in Nicaragua
BONN Zeven schrijvers van wereldnaam
hebben in een verklaring de oorlog van de
Amerikaanse regering tegen het volk en de re
gering van Nicaragua veroordeeld. De verkla
ring is ondertekend door Heinrich Böll, de Ar
gentijn Julio Cortazar, Carlos Fuentes uit Mexi
co. de winnaar van de laatste Nobelprijs Ga
briel Garcia Marquez, Günther Grass, Graham
Greene en de Amerikaan William Styron.
De verklaring verscheen zaterdag in de New
York Times, de Washington Post, alsmede in
kranten in Bogota, Managua, Mexico-stad en
Parijs. In Nicaragua wordt een geheime oorlog
gevoerd, waarvoor het Amerikaanse Congres
geen toestemming heeft verleend.
Betoging tegen bezoek
Schultz aan Mexico
MEXICO-STAD In Mexico-Stad is gisteren
voor de Amerikaanse ambassade betoogd door
enige duizenden mensen tegen het bezoek van
een hoge Amerikaanse delegatie onder leiding
van de minister van buitenlandse zaken,
Shultz. Tijdens het bezoek van Schultz zullen
de verhoudingen tussen Mexico en de VS met
betrekking tot de Inter-Amerikaanse handel en
de. bevrijdingsstrijd in Midden-Amerika aan de
orde komen.
De betogers beschuldigden de regering-Reagan
ervan het vorig jaar bijna failliet gegane Mexi
co onder financiële druk te willen zetten om
zijn steun aan revolutionaire bewegingen in
Midden-Amerika stop te zetten. De Mexicaanse
buitenlandse schuld bedraagt 81 miljard dollar.
Libië gijzelt acht Duitsers
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
BONN In Libië worden acht Westduitsers gegijzeld,
is waarschijnlijk gebeurd om druk uit te oefenen op
proces tegen de Libische arts Mustapha Zaidi. Deze s
binnenkort in Bonn terecht, omdat hij in de „volksambasl*'
sade" van zijn land in Bonn Libiërs, die in Duitsland wov-
nen, heeft gemarteld. Zaidi en ander ambassadepersoneelVÉ
was het bij de martelingen vooral te doen om de namen '"1
van tegenstanders van kolonel Khadaffy.
De acht Duitsers zijn in de loop van april van hun werk
Libië ontvoerd. Het zijn allen werknemers van Duitse be
drijven. Het ministerie van buitenlandse zaken in Bonn
zeer terughoudend met informatie. De namen van de gijze.
laars zijn niet bekendgemaakt en over hun verblijfplaat!
zegt Bonn niets naders te weten.
Het afgelopen weekeinde is de Westduitse staatssecretaris'f
voor buitenlandse zaken, Mollemann, naar Libië gereisd
Of zijn missie iets heeft opgeleverd, is niet bekend.
SEN/
tnte 1
ren, h
voorz
iet be
ieelst
esluil
VS WERKEN AAN NIEUW WAPEN:
Prins William
in Nieuw-
Zeeland-
(Van onze correspondent Mare
de Koninck)
WASHINGTON In ge
heime Pentagon-laborato-
ria in Californië en
Nieuw-Mexico wordt hard
gewerkt aan de ontwikke
ling van een nieuw soort
atoombom, die mensenle
vens spaart, maar de vij
andelijke communicatie
systemen uitschakelt. De
„elektromagnetische plof"
(electromagnetic pulse,
EMP) werkt ongeveer te
genovergesteld aan de
omstreden neutronenbom,
die als gevolg van verhe
vigde radio-actieve stra
ling en verkleinde explo
siekracht mensen doodt,
maar gebouwen en instal
laties intact laat.
De EMP-bom zou, indien ze
boven de Sovjet-Unie tot ont
ploffing wordt gebracht, wei
nig of geen menselijke slacht
offers eisen, maar de Russische
militaire kernwapen-capaciteit
uitschakelen. Dat zou dan ge
beuren dank zij beschadiging
van de computer- en verbin
dingssystemen door een hevi
ge magnetische golf, zo hebben
Amerikaanse wetenschappelij
ke werkers aan het EMP-pro-
ject verklaard.
DE EMP-bom zou bedoeld zijn
om bij een Russische nucleaire
aanval als eerste Amerikaanse
tegenactie de Sovjet-slagkracht
te verlammen om vervolgens,
selectiever dan tot nog toe mo
gelijk zou zijn, diverse vergel
dingsmogelijkheden te over
wegen.
Dat een kernbomexplosie be
halve hitte, luchtverplaatsing
en radio-activiteit, als neven
verschijnsel ook een elektro-
RUITENHEER
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Het
herstel van de Ameri
kaanse economie, dat zich
sinds begin dit jaar afte
kent, gaat gestaag verder.
In maart blijkt voor de
vierde achtereenvolgende
maand de industriële pro-
duktie in Amerika te zijn
gestegen (met 1,1 procent
tot een jaargemiddelde
van 4 procent).
De regering-Reagan heeft
haar officiële verwachting van
de economische groei in 1983
opgetrokken van 3,1 naar 4,7
procent. Maar onafhankelijke
economen zeggen daf een stij
ging dit jaar van het bruto na
tionaal produkt in de VS met
minstens 5 procent zeker is. In
bankkringen is men nog opti
mistischer en wordt gesproken
over 8 procent economische
groei. Het aantrekken van de
Amerikaanse economie wordt
algemeen beschouwd als eerste
voorwaarde voor herstel ook
in Europa.
Voortgaande rentedaling is de
belangrijkste aanjager van de
bedrijvigheid in de Verenigde
Staten. Dat blijkt met name in
de woningbouw, die een ex
plosieve groei vertoont. Dank
zij hypotheek-tarieven, die
hier en daar al tot onder de 10
procent zijn gezakt, zijn er nu
1,7 miljoen huizen in aanbouw
over heel Amerika. Een kwar
taal geleden waren dat er 1,3
miljoen, nadat het jaargemid
delde in 1982 op slechts 870.000
had gelegen.
De stijging in de huizenbouw
trekt tientallen aanverwante
industrietakken (meubels, glas,
staal, kunststoffen) mee naar
positieve groeicijfers. Hetzelf
de geldt voor de auto-indus
trie, die thans op een produk-
tiegemiddelde van 6,1 miljoen
stuks per jaar draait, na een
dramatische daling vorig jaar
tot beneden 5 miljoen. De ver
wachting is dat basis-indus
trieën als de staal binnenkort
eveneens weer zullen gaan
aantrekken.
Ook de werkloosheid in de VS
is aanmerkelijk aan het dalen
en ligt nu op een voor het sei
zoen gecorrigeerd gemiddelde
van 10,1 procent of 11,3 mil
joen werklozen. Dat zijn er
800.000 minder dan eind vorig
jaar, toen het percentage
werkzoekenden 10,8 bedroeg.
De regering-Reagan geeft ech
ter toe dat de daling van de
werkloosheid trager zal wor
den dan de groei van de eco
nomie. Aan het eind van dit
jaar zal er nog altijd tussen 9
en 10 procent van de Ameri-
ende
I ver
kaanse beroepsbevolking zon* tot h<
der werk zijn. Sommige waar* t-Du
nemers achten dit een met op
zet te sombere voorspelling
van het Witte Huis, bedoeld
om president Reagan later »k d
dank zij „meevallende" cijfers r
een sterkere uitgangspositie te
geven in zijn (waarschijnlijke,
maar nog altijd niet zekere)pe no
gooi naar een tweede ambts
termijn als president.
Overigens blijkt uit de jongste
politieke enquêtes dat Reagan nde r
aan populariteit wint dankzij d
zijn economische politiek en cl
ondanks een groeiend verzet 'en.o
onder de bevolking tegen de
buitenlandse en defensiepoli'
tiek van de president.
Aartsbisschop kardinaal Glemp tijdens zijn preek vooor
de St. Annakerk, waar hij opnieuw opriep tot verzoe
ning.
Poolse primaat Glemp
roept
opnieuw op tot verzoening
WARSCHAU De Poolse primaat kardinaal Jozef Glemp
heeft het Poolse volk en de autoriteiten in Warschau gisteren
opgeroepen tot verzoening. Tot ongeveer 10.000 mensen zei de
Poolse primaat dat het volk eenheid nodig heeft. Hij noemde
1983 een beslissend jaar „voor de toekomst van het land en de
loop van zijn ontwikkeling".
Gistermiddag sprak de bisschop in Gdansk een half uur met
Lech Walesa. Iemand uit het gevolg van de primaat van Polen
zei dat het gesprek vooral gegaan was over het verhoor van Wa
lesa vorige week over zijn contacten met de ondergrondse lei
ding van Solidariteit. Twee ondergrondse leiders van het verbo
den vakverbond werden overigens in Warschau gearresteerd,
toen de politie een clandestiene zender vaft Solidariteit uit de
lucht haalde.
In de Poolse hoofdstad namen ongeveer 1.000 sympathisanten
van Solidariteit gisteren deel aan een korte bijeenkomst bij het
monument, dat herinnert aan het joodse getto, waar 40 jaar gele
den een opstand uitbrak. Honderden politie-agenten waren op
de been en noteerden namen van de aanwezigen. De aanwezi
gen hoorden een boodschap aan van Marek Edelman, de enige
in Polen levende overlevende van de leiding van de opstand in
1943, die zijn woqnplaats Lodz niet heeft mogen verlaten nadat
hij kritiek had geuit op het officiële herdenkingsprogramma.
Janusz Onyskiewicz, de ex-woordvoerder van Solidariteit, trok
een parallel tussen de opstand en het verboden vakverbond.
„Als de helden van het getto nog in leven waren zouden zij, zo is
mijn vaste overtuiging, zich aansluiten bij onze strijd om vrij-
heid, waarheid en menselijke waardigheid".
Kohl wil voor de zomer naar Moskou
BONN De Westduitse bondskanselier Helmut Kohl, die zater
dag terugkeerde van besprekingen in Washington, zal voor het
einde van juni een ontmoeting hebben met de Russische leider
Joeri Andropov. Volgens een regeringswoordvoerder gaat de
bondskanselier naar Moskou voordat het parlement op 27 juni
met zomerreces gaat. Tot nu toe werd ervan uitgegaan dat de
Westduitse leider in het najaar naar het Kremlin zou gaan. Bij
het gesprek staat de aanstaande plaatsing van kernraketten in
West-Europa bovenaan de agenda.
PEKING Chinese artil
lerie heeft gisteren voor
de tweede achtereenvol
gende dag Vietnamese
grensposities beschoten,
als repressaille voor
„moedwillige provocaties"
door Vietnam. Bij de be
schietingen van gisteren
zouden militaire stellin
gen aan Vietnamese zijde
zijn vernietigd.
Volgens het Chinese Volks
dagblad waren de beschietin
gen nodig, omdat de Vietna
mese provocaties „onverdraag
lijke proporties" hebben aan
genomen, waaraan „onmiddel
lijk een eind dient te komen".
De schermutselingen aan de
Chinees-Vietnamese grens
vallen samen met een groot
scheeps offensief van de Viet
namese troepen in Cambodja
tegen de guerrillastrijders van
de coalitie onder prins Siha-
noek. Het leeuwendeel van
deze strijders behoort tot de
Rode Khmer, die door Peking
wordt gesteund. China zou in
verband met de strijd in Cam
bodja enige militaire druk wil
len uitoefenen op Vietnams
noordgrens, zo menen militai
re waarnemers, die overigens
niet verwachten dat de be
schietingen zullen uitgroeien
tot een plaatselijk oorlogje, zo
als in 1979.
I
i
magnetische schokgolf veroor
zaakt, was al lang bekend. De
EMP moet een „derde genera
tie-atoombom" worden die (zo
als de neutronenbom) is toege
spitst op een van de explosie
verschijnselen. Het ongekend
krachtig en „gericht" magne
tisch veld dat de EMP-ontplof-
fing voor korte tijd zou ver
oorzaken, moet volgens de
Pentagon-deskundigen de ge
voelige elektronica, waarop
een modern nucleair wapenar
senaal en het militaire com
mando berusten, verwoesten.
Niet alle wapendeskundigen
in de VS zijn gelukkig met de
ontwikkeling van de nieuwe
bom, waarvan nog niet bekend
is wanneer ze voor produktie
gereed zal zijn. Een voormalig
wetenschappelijk medewerker
van het Amerikaanse defen
sieministerie zei het afgelopen
weekeinde: „Op de eerste
plaats blijft het een atoombom
en kan de strategische aan
trekkelijkheid ervan het uit
breken van een kernoorlog
waarschijnlijker maken. En op
de tweede plaats zijn de VS
zelf nog veel afhankelijker
dan de Russen van nucleaire
elektronica en zal de Sovjet-
-Unie niet nalaten een soortge
lijk wapen te vervaardigen".
BURGEMEESTER GAZA:
Laat Hoessein namens Palestijnen
praten
BEIROET De burgemeester van de door Israël bezette stad
Gaza, Sjawa, heeft gisteren in een interview gezegd dat het me- j
rendeel van de Palestijnen wil dat de Jordaanse koning Hoes
sein namens hen met Israël gaat praten over een vredesregeling
voor het Midden-Oosten.
Sjawa, die voorstander is van een Arabische erkenning van het
bestaansrecht van Israël, wijt het afbreken van de Palestijns-
Jordaans onderhandelingen aan de Verenigde Staten. De Pales
tijnen in de bezette gebieden zien de Palestijns-Jordaanse be
sprekingen als enig lichtpuntje in hun vrijwel hopeloze situatie,
aldus Sjawa.
China blijft
op Vietnam
schieten
Hevige emoties
tijdens begrafenis
van doodgeschoten
zwarte
Een diep bedroefde vrouw
wordt getroost en onder zorg
zame begeleiding weggeleid
van de begraafplaats van Saul
Mkize, nadat de emoties haar.
teveel werden. Saul Mkize
werd vorige week door de
Zuidafrikaanse politie doodge
schoten tijdens een bijeen
komst van zwarten in Driefon
tein.
TEL AVIV/AMSTERDAM De Israëlische regering viert van
daag het 35-jarig bestaan van de staat met de ingebruikneming
van een nieuwe nederzetting op de bezette westelijke Jordaan-
oever. De regering-Begin negeert daarmee niet alleen binnen
lands protesten, maar ook aandrang vanuit het buitenland om te
stoppen met de kolonisering van de in 1967 bezette gebieden.
De nieuwe nederzetting, die tot dusverre een militaire post was
en vandaag een burgerlijke bestemming krijgt, heet Opper-Na-
bloes en zal aanvankelijk door 15 gezinnen wordne bewoond.
Premier Begin zei gisteravond dat „de nederzettingen geen be
lemmering voor de vrede vormen". „Zij zijn een voorwaarde
voor veiligheid en veiligheid is een voorwaarde voor vrede", al
dus Begin. Ondermeer de Israëlische Arbeiderspartij heeft ge
protesteerd tegen de vestiging van de nieuwe nederzetting bij
Nabloes. De Vrede Nu-beweging hebben duizenden Israëliërs
opgeroepen vandaag ter plekke te protesteren tijdens de plechti
ge overdracht van de militaire post aan burgers.
Met de viering van Israëls 35e onafhankelijkheidsdag hebben
ongeveer duizend personen gisteravond in Amsterdam de op
richting van de Joodse staat in 1948 herdacht. Op een bijeen
komst, die in het RAI-congrescentrum was georganiseerd door
een aantal joodse groeperingen, werd onder meer gesproken
door de Israëlische ambassadeur in ons land, J. Nechustan.
De Israëlische premier Begin hield gisteren een rede op
de Militaire Begraafplaats op de Berg Herzl ter gelegen
heid van onafhankelijkheidsdag.
Bisschop San
Salvador vraagt
berechting van
moordenaars
SAN SALVADOR
Aartsbisschop Arturo Ri
vera y Damas van San
Salvador heeft er op aan
gedrongen dat degenen
die tijdens de Salvado-
riaanse burgeroorlog dui
zenden burgers hebben
vermoord, voor de rechter
worden gesleept.
Hij verklaarde dat het geweld
in het Middenamerikaanse
land in de afgelopen week 114
slachtoffers heeft geëist, en dat
in de afgelopen vier jaar 30.000
mensen het leven hebben ver
loren in de burgeroorlog.
„Merkwaardig is dat in de ge
vallen waarbij Noordameri-
kaanse burgers het slachtoffer
waren, personen zijn aange
houden die behoorden tot de
veiligheidstroepen. Maar de
dood van duizenden Salvado-
ranen heeft zelden tot een ge
rechtelijke procedure geleid.
Waar zijn de mensen die deze
moorden hebben gepleegd?"
aldus de bisschop in een felle
preek, waarin hij opriep tot
-onderhandelingen om te voor
komen dat er nog meer doden
vallen.
VOLGENS SYRISCHE MEDIA:
Op de arm van
van
ster
William, de
van prinses
en prins
de vliegtuigtrap
bij aankomst
Auckland in
Zeeland. Het
kroonprinselijke
paar kwam
ren na een
van een aantal
ken aan
in Nieuw-Zeelanó|tou
aan.
DAMASCUS De Ame
rikaanse president Reagan
heeft het Syrische staats
hoofd Assad een bood
schap gestuurd, waarin hij
oproept tot „een verbre
ding van de onderhande
lingen op basis van VN-
resolutie 242". Dit is giste
ren in Syrische kranten
bekendgemaakt.
De boodschap is verstuurd ter
gelegenheid van het feit dat
het 37 jaar is geleden dat Syrië
onafhankelijk werd. In 1946
vertrokken de laatste Franse
troepen uit Syrië. In ziin bood
schap, verspreid door net offi
ciële Syrische persbureau
SANA, zei Reagan dat hij „zal
blijven werken aan uitbrei
ding van de onderhandelingen
op basis van resolutie 242. Wij
vinden dat deze resolutie,
waarin wordt opgeroepen tot
teruggave van grondgebied in
ruil voor vrede,
heeft op de westelijke
daanoever, de Gazastrook
de Golanhoogte".
In VN-resolutie 242
alle landen in het
Oosten opgeroepen tot het
stellen van veilige en
grenzen en wordt er bij
aangedrongen zich terug
trekken uit de gebieden die
dens de Juni-Oorlog van
werden bezet. De Syrische
gering heeft het
stel, dat president Re
september vorig jaar
de, verworpen omdat
de Syrische Golanhoogte
met name werd genoemd.
Syrië heeft zaterdag
gemaakt dat zijn leger
geslaagde" oefeningen heeli foer
gehouden, terwijl het
ringsdagblad Tishrin
meldde dat Syrië
niet uit Libanon zal
ken voordat alle ,r
militairen dat land
verlaten.
