emeente subsidieert
|nleg van riolering
I
Psychologisch gezien is de maatschappij imbeciel
)EN
EEL 4
'OF. DR. R.F. IT. DIEKSTRA:
£eidóc(3otvuuil
VRIJDAG 15 APRIL 1983 PAGINA 3
versiteitsbestuur
^!n vermindering
lietoelagen
Het college van bestuur van de rijksuniversiteit in
jeeft gisteren bij minister Deetman geprotesteerd tegen
jering van de rijksstudietoelagen.
wordt er in een telegram aan herinnerd dat na
gdrtraging hij dit jaar eindelijk met een nieuw stelsel zou
n Iroor studiefinanciering, wat evenwel nog niet is ge-
v !0k is het studentenbudget niet meegegroeid met de wel-
«wikkeling, zodat korten op de trendontwikkeling thans
'^Jrechtvaardigd.
>U1| heeft aangekondigd, dat de jaarlijkse bijstelling van de
enjlagen per 1 september achterwege blijft. Voor de jong-
jnten zal op de studietoelage zelfs worden gekort.
AMBTENARENRECHTER:
Chirurg Dirksen heeft geen recht op schadevergoeding van 1 miljoen
LEIDEN/DEN HAAG Hartchirurg Th. Dirksen uit Voorhout
is door de ambtenarenrechter mr. J. Haasnoot slechts gedeelte
lijk in het gelijk gesteld. De rechter heeft gisteren bepaald, dat
de heer Dirksen door het Academisch Ziekenhuis Leiden (AZL)
ten onrechte op verlof is gestuurd. Alle andere beroepen werden
ongegrond verklaard. De heer Dirksen heeft volgens de rechter
geen recht op een schadevergoeding van één miljoen gulden. De
heer Dirksen keert niet terug bij het AZL, de ontslagprocedure
wordt gewoon voortgezet.
In 1979 werd de heer Dirksen, chef de clinique van de afdeling
hartchirurgie van het AZL, uit zijn functie ontheven. Hij mocht
daarna nog maar sporadisch assisteren bij operaties. In 1980
werd hij geschorst, de heer Dirksen zou fouten hebben gemaakt
tijdens twee hart-operaties. Nadat het Medisch Tuchtcollege de
chirurg van deze fouten had vrijgesproken, werd de schorsing in
1982 opgeheven. De heer Dirksen werd echter meteen met bui
tengewoon verlof gestuurd.
De heer Dirksen tekende bij de ambtenarenrechter protest aan
tegen het feit, dat hij in 1979 uit zijn functie werd ontheven en
dat hij vrijwel geen operaties meer mocht verrichten. De rechter
wees dat verzoek af. Ook de schorsing werd door de heer Dirk
sen aan de rechter voorgelegd. De rechter achtte die schorsing
echter terecht. Tijdens de zitting van drie weken geleden kwam
naar voren, dat de chirurg een schadevergoeding van één mil
joen gulden van het AZL eist. De rechter wees deze schadever
goeding af.
Het AZL had de heer Dirksen in 1982 niet op buitengewoon ver
lof mogen sturen, meent de rechter. Dat besluit moet worden
vernietigd. Dat betekent overigens niet, dat de heer Dirksen
weer op het AZL mag gaan werken. De rechter heeft bepaald
dat het besluit, om de heer Dirksen op verlof te sturen, niet kan
worden teruggedraaid. De ontslagprocedure wordt gewoon
voortgezet. Het AZL heeft geen vertrouwen in de capaciteiten
van de heer Dirksen. Men vindt hem een onbekwaam chirurg,
die zelfs gevaarlijk is voor de patiënten.
±IMAAL 3.000 GULDEN PER WONING
sl
gel
I Huiseigena-
v de riolering van
n °pning willen ver-
kunnen voort
tenen op een ge-
ijke bijdrage in de
ee wanneer aan be-
>er voorwaarden
3elj voldaan. De ge-
orl heeft een subsi-
ling ontworpen die
moet zorgen dat de
difle jaren zoveel mo-
yoningen in Leiden
fhoofdriool worden
>ho|oten. Het college
en W heeft een
van deze strek-
de gemeenteraad
gd.
jipe geldt de regeling
I pand in de stad waar
kvoond en waar geen
Aansluiting op de ge-
Jjke riolering is. Een
larvan het riool aan
zet riool van de buur-
3Plëvandaar op het hoofd-
de straat, komt dus
voor subsi
een nieuwe aansluiting zelf
moeten betalen. De subsidiere
geling gaat de gemeente 1,745
miljoen gulden kosten. Dat be
drag moet genoeg zijn voor de
aanvragen die worden ver
wacht.
Een huiseigenaar komt alleen
in aanmerking wanneer de
kosten van vernieuwing of
aanleg van de riolering meer
dan 1.500 gulden bedragen. De
subsidie bedraagt 50 procent
van de kosten van vernieu
wing met een maximum van
3.000 gulden aan subsidie per
aansluiting. Wanneer een
huiseigenaar de vernieuwing
van de riolering niet door een
aannemer laat uitvoeren maar
de werkzaamheden zélf ver
richt, betaalt de gemeente ook
50 procent van de kosten maar
dan met een maximum van
1.250 gulden. De vernieuwing
van de riolering moet in dit
geval wel meer dan 500 gulden
kosten. In het geval dat de
werkzaamheden gedeeltelijke
door een erkende aannnemer
worden gedaan en gedeeltelij
ke zelf worden gedaan, dan
wordt het subsidiebedrag
evenredig vastgesteld.
'op de hoofdriool is Stank
n valt niet onder de
igeling. Ook al is zo'n
van slechte kwaliteit,
lar van het pand zal
Met de subsidieregeling pro
beert de gemeente de proble
men die door slechte riolerin
gen worden veroorzaakt zo
veel mogelijk in te dammen.
Met name bij panden waar de
vuiligheid op open water
wordt geloosd, treedt nogal
eens stank op. Ook verstoppin
gen en de daarmee gepaard
gaande ellende komen door
een sterk verouderde riolering
voor. De gemeente hoopt tot
en met 1990 door de hele stad
1030 particuliere rioleringen te
kunnen verbeteren. Daarmee
zal niet elk pand in de stad
vaa een aan de tijd aangepaste
riolering zijn voorzien, maar
het subisidieplan zal er vol
gens de gemeente wel toe lei
den dat de meeste problemen
worden opgelost. Met de subsi
dieregeling hoopt de gemeente
het gat op te vangen, dat is on-
staan na het wegvallen van
een rijksubsidie. In het kader
van de bezuinigingen maakte
de rijksoverheid een paar jaar
geleden aan eind aan die sub
sidieregeling. In 1981 Werd
nog eenmaal een uitzondering
gemaakt voor 268 woningen in
De Kooi. De nieuwe regeling
van de gemeente wordt 3 mei
van kracht.
Bij de verstrekking van subsi
die wordt geen rekening ge
houden met het inkomen van
de huiseigenaar. Iedere huisei
genaar komt dus ongeacht de
hoogte van zijn inkomen in
aanmerking. Volgens een
woordvoerder van de gemeen
te zou een inkomensafhanklij-
ke regeling tot een enorme bu
reaucratie leiden: „Het gaat
ons hier om de milieu-aspec
ten. We willen aan stank en
aan lozing op het open water
een eind maken. Tot dat laat
ste is de gemeente overigens
ook verplicht door het Hoog
heemraadschap van Rijnland.
Daar komt bij dat een inko
mensgrens arbitrair zou zijn.
De ene huiseigenaar heeft een
hoge hypotheek en dus een la
ger belastbaar inkomen dan
een huiseigenaar met een lage
re hypotheek in een even duur
huis. Waar leg je dan de
grens?".
De buurtcomités Groenoord en
Transvaal verzochten de ge
meente vorig jaar al om een
subsidieregeling voor de aan
leg van particuliere riolerin
gen, maar die regeling zou met
terugwerkende kracht inge
steld moeten worden.' Dat
voorstel wordt door het college
van B en W afgewezen.
Overigens kan de gemeente
huiseigenaren dwingen'de rio
leringen onder hun woning te
vernieuwen. Dat is het geval
wanneer in de huidige situatie
op open water wordt geloosd
of wanneer een bestaande ver-
zamelriool van slechte kwali
teit is.
Gouden speld voor
scheidende VVV-directeur
De heer R. Dekker kreeg gistermiddag in de burgerzaal van het
Leidse stadhuis de gouden spel van de gemeente Leiden opge
speld. De heer Dekker werd gehuldigd naar aanleiding van zijn
afscheid als directeur van de VVV. Na ruim dertien jaar die func
tie vervuld te hebben, vertrekt de heer Dekker in verband met
zijn pensionering en hij wordt opgevolgd door C. Hugens. Wet
houder mevrouw J. Fase (rechts op de foto, links de echtgenote
van de heer Dekker) speldde hem de onderscheiding op. Me
vrouw Fase roemde de heer Dekker voor zijn inzet en voor zijn
pogingen Leiden meer bekendheid te geven. „Een goede promo
tie van een stad is van levensbelang. De economische situatie,
waarin we verkeren maakt dat noodzakelijk". Ze stelde dat de
regiogemeenten bij moeten dragen aan de kosten die de Leidse
VVV maakt en die voor een groot deel nu door de gemeente Lei
den worden gedragen. „De regiogemeenten profiteren ook van
de diensten van de Leidse VVV, maar weigeren er een cent aan
uit te geven. Dat kan zo niet langer", aldus de wethouder.
Bloemschikken (1)
De heer L. van der Zwan uit Voorschoten houdt woensdag
in het Rijksherbarium aan de Schelpenkade 6 in Leiden
een demonstratie bloemschikken. De heer Van der Zwan is
bloemsierkunstenaar. Getoond wordt hoe men prachtige
arrangementen kan maken, maar ook hoe het bosje bloe
men van de markt het best tot uiting kan komen. Na de
pauze kan men ook iets zelf maken. De gemaakte bloem
stukken worden verloot.
Bloemschikken (2)
Bij voldoende deelname wil het bestuur van de Ko
ninklijke Maatschappij Tuinbouw en Plantkunde, af-
deling Leiden een cursus bloemschikken gaan houden.
De cursus zou dan gegeven worden op dinsdag 26 april
en 3 mei van half acht tot half tien in de lagere Agrari
sche school aan de Lange Voort 70 in Oegstgeest. De
prijs bedraagt 35 gulden inclusief materialen. Docent
is de heer F.C. Chevalking uit Amsterdam.
Freek op video
De werkgroep T.V.-issue van de Leidse Studenten Ekkle-
sia laat woensdag aan het Rapenburg 100/102 de show van
Freek de Jonge „De Mars" nog eens zien op video. Het
programma is opgenomen tijdens de uitzending vanuit het
cultureel centrum De Vest in Alkmaar. De uitzending, die
twee en een half uur duurt begint om negen uur.
Filmhuis LVC
„Storm over Azië" is de Russische klassieke film, die
woensdag- en donderdagavond wordt gedraaid in
Filmhuis LVC aan de Breestraat 66. De film, die in de
jaren twintig door Pudovkin werd gemaakt, gaat over
de Mongool Bair. De Britten willen van Bair de leider
van de Mongolen maken. Hij sluit zich echter aan bij
de partizanen. Op beide avonden beginnen de voorstel
lingen om acht uur en om kwart over tien.
Ontwikkelingshulp
De werkgroep medische ontwikkelingssamenwerking (IVe-
mos) houdt in Leiden twee bijeenkomsten onder het motto
„Hulp uit de hoogte" en „Gezondheidszorg, bevrijdend en
onderdrukkend". Op de eerste bijeenkomst wordt de vraag
gesteld of het voor Westerse ontwikkelingswerkers moge
lijk is te werken in projekten die opgezet zijri door de
plaatselijke bevolking; kan er een brug geslagen worden
tussen twee culturen. Deze bijeenkomst wordt gehouden op
20 april, de tweede volgt op 10 mei. Beide bijeenkomsten
worden gehouden in Verbum Dei aan de Plantage 16. De
bijeenkomsten beginnen om acht uur.
LOI
Vanaf heden is de Inschrijving geopend van de LOI-
reclamevakopleiding Werktekenen. Het aantal deelne
mers is beperkt, de cursisten worden op volgorde van
aanmelding ingeschreven. De opleiding neemt in het
totaal 34 schriftelijke lessen en 32 mondelingen lesda-
gen in beslag. Als vooropleiding is een algemene ont
wikkeling op MAVO-niveau en enig tekentalent ver
eist Informatie via telefoonnummer 071-451417.
Werkloosheid ontregelt mensen. We kunnen er niet
jnheen, dat veel mensen geestelijk in de knoop raken
is het werk hen ontvalt. Uit een onderzoek uit 1979
'TT'jan M.P.M. de Goede en G.H. Maasen bleek onder
lieer, dat werklozen niet de economische recessie en de
structurele oorzaken, als reden van hun werkloosheid
zagen, maar dat zij het werkloos zijn weten aan indivi
duele tekortkomingen en gebreken. Ze voelen zich dus
niet direct slachtoffer Van de algemene maatschappe
lijke situatie, maar denken dat er iets met hen mis is
omdat ze geen werk meer kunnen krijgen. Als de
werkloosheid lang voortduurt, kan dat min of meer
ernstige psychische gevolgen hebben. Met deze serie
over werkloosheid wordt steeds een bepaald aspect er
van belicht. In de eerste aflevering zei drs. W.F. Haak,
dat werken niet zo zaligmakend is en dat de werkloos
heid aangegrepen kon worden om zich van dat werk-
keurslijf te ontdoen en naar andere waarden in het le
ven te zoeken. In de tweede aflevering gaf Erik Kra
nenburg een idee hoe werkl&zen die graag iets willen
doen, dat ook kunnen doen en er verder nog iets voor
terug krijgen. In de derde aflevering werd het idee, dat
een uitkering iets is, waarvoor men zich moet schamen
en vooral dankbaar voor moet zijn, uit de wereld ge
holpen. In dit vierde artikel wordt bekeken, hoe het
komt dat zoveel mensen psychisch in de knoei raken
als zij werkloos worden en wat de schadelijke gevol
gen kunnen zijn voor jongeren, die niet aan het werk
komen. Deskundige op het gebied van depressieve
stoornissen is prof. dr. R.F. W. Diekstra, hoogleraar in
de klinische psychologie. Hij houdt zich vooral bezig
met sociale aspecten. Zijn specifiek werkterrein is on
der meer onderzoek naar depressieve stoornissen en
suïcidaal gedrag. Verder houdt hij zich bezig met be
handeling en ontwerpt behandelingsmethodes.
9?
is het logische gevolg
in voorafgaande periode
•veractiviteit en onge-
groei, die in feite
was. In de psycholo-
willen we uiteindelijk overle
ven. Met de zieke maatschap
pij worden ook de mensen
ziek. De maatschappij is, tsja-
.boekhoudkundig gezien
heel ver, maar in psycholo
gisch opzicht volslagen imbe-
■men we mensen die in ciel", aldus prof. Diekstra.
den.' overactieve toestand
ten en geen moment van Waarde
Imeer kennen, 'manisch.
egen in die toestand een De hoogleraar heeft een ka-
"ig op hun gezondheid, mer in het psychologisch in-
ze alsmaar door gaan stituut aan de Leidse Hooi-
energie verbruiken. Ze gracht. Aan de muren hangen
meestal in een grote schematische afbeeldingen
rde, omdat ze nergens
5 over nadenken, omdat
|ets echt goed afmaken,
poodzakelijk gevolg van
manische periode is hét
len in een depressie. De
van de mens. Allerlei lijnen
wijzen rtaar lichaamsdelen,
waar men door psychische
omstandigheden last van kan
krijgen. Pijn in het hoofd,
maag, darmen enz. door psy-
1 is dan een gezonde chische druk. Aan een andere
Se op een ziekelijke situa-
pit proces vindt ook in
depressie, i
It de voorafgaande perio-
i één was van economi-
waardig dat het woord
Ie niet in het economisch
jdenboek voorkomt".
hangt een schoolbord
met ingewikkelde schema's,
[maatschappij plaats. We Diekstra vertelt verder: „In
len nü van een economi- die ziekelijke samenleving is
- die is er één aspect de laatse 100 jaar
extra benadrukt: het werk.
En als je je dus realiseert dat
i manie, al noemden we we tot voor kort leefden in
jiiet zo. Het is overigens een maatschappij waar wer
ken een overheersende waar
de was, dan is het duidelijk
dat mensen zich verankerd
bvergang van manie naar voelen in het werk dat ze
[»sie noemen we crisis, hebben. Dat brengt grote risi-
punt waarop meestal een co's met zich mee. Op het mo-
lende keuze wordt ge- ment van werkloosheid kan
gesproken, maar als men het
werk bekijkt zoals hierboven,
hebben mensen werk nodig
voor hun ontwikkeling. Het is
gewoon een noodzaak voor
het bestaan. Tot nu toe heeft
nauwelijks iemand zich over
deze psychologische aspecten
van werkloosheid gebogen.
Nu, uit die psychologische
noodzaak kun je een recht de
finiëren. In het kader van de
geestelijke gezondheid zou ar
beidstijdverkorting, waardoor
meer mensen kunnen wer
ken, noodzakelijk zijn", aldus
de hoogleraar.
Dagindeling
In een artikel van Diekstra
en Moritz, wetenschappelijk
biii i ii medewerker van de Vak-
De werkloze voelt zich afgsloten van het maatschappelijk verkeer, hier gesymboli- gfPnigèintydh|eirdenhii0he;
seerd in de dagelijkse files op de Beestenmarkt. - -
vakblad „Psychologie" ver
scheen, worden bepaalde as-
ledig verstoord en dat moest verliezen ze dat werk dan is pecten van werkloosheid nog
mislopen. Steeds meer bedrij- die ervaring tenminste niet eens op een rijtje gezet. Zo
vigheid, steeds meer produk- meer af te nemen. Heel an- blijkt het wegvallen van het
tie creëert steeds meer afval, ders is het voor degenen die werk Veelal ook het wegval-
waarvan de verwerking weer nog aan zelfontplooiing moe- len van een zekere regelmaat
nieuwe bedrijvigheid vergt ten beginnen: de jongeren, te betekenen. Het werk regu-
direct „op drift" raakt als het enz- eist steeds meer hulp. Voor hen geldt dat die be- leert, direct of indirect, vrij-
Zo ontstaat de manische pe- langrijke manier tot ontplooi- wel alle aktiviteiten. Veel
eerder op drift raakt als het
anker loslaat dan wanneer
zo'n schip aan meerdere an
kers vast ligt. Het is dus dui
delijk dat de groep, die slechts
één waarde heeft in het leven
die waarde kwijt raakt. Wer
ken is voor veel mensen die
enige waarde. Werkloosheid
is daarom tevens, een waarde-
crisis in de samenleving".
riode. We hebben te lang in- en njet beschikbaar is. Het- werklozen hebben problemen
t in één of andere rich- een crisisachtige situatie bij r ahs\ra
[Als de beslissing fout is,
sommige mensen ontstaan.
Ie daarop volgende ont- Uit onderzoek is gebleken, dat
ïling fataal zijn, maar je mensen in twee catagoriën
!en goede keuze worden kunt onderverdelen. Je hebt
nieuwe waarden in het mensen die hun waarde, hun
verwachting van het leven,
diepe depressie worden koppelen aan één enkele
jeden. Dat geldt voor een voorwaarde, bijvoorbeeld het
Krnlijk leven, maar ook werk, een relatie, het uiter-
jmm Schappelijk gezien. Er lijk. Dan is er een categorie
■■'en nu lukraak oplossin- die de levensverwachting
tSDAffeegeven om de diepe de- koppelt aan meerdere dingen,
|ie te vermijden, maar de bijvoorbeeld een combinatie
HFffis groot dat als de econo- van zaken ten gunste van de
Bx-: straks weer een beetje eigen ontwikkeling. In ter-
IJroiekt, we weer manisch, men van geestelijke gezond-
v'-Xfctief bezig gaan zijn, zo- heid loopt de eerste groep
en een volgende depres- veel risico. Je kan het verge-
RANTopnieuw onvermijdelijk lijken met een schip. Heeft
k's-' t- Ik denk dat alles veel een schip maar één anker
Ag'ei vichtiger en overzichte- waar het aan vast ligt dan is
moet in de samenleving, het duidelijk dat het schip
Diekstra: „Het werken heeft
in de geschiedenis van de
„Labora" gezeten en geen
aandacht aan „Ora" besteed.
Hierdoor zijn we tenslotte
psychologisch in een crisis te
recht gekomen. In zo'n crisis
moet je, zoals gezegd tot een
keuze komen en daardoor
geen weer kan leiden tot ver- met hun dagindeling en moei-
traging of het tot stilstand ko- te om vervangende activitei-
men van de persoonlijke ont- ten te ontpooien.
wikkeling. Werkloosheid is Uit het artikel bleek verder
daarom voor jongeren een dat het zonder werk raken
ernstig probleem. De opbouw van de kostwinner voor een
van hun identiteit wordt op gezin en het gezinsleven vaak
laatste paar eeuwen een over- dacht aan „Ora" te besteden.
dreven functie gekregen. De
spreuk „Ora et Labora" (bid
en werk) heeft men altijd
geïnterpreteerd als godsvre-
zend zijn en werken in het
zweet des aanschijns. Maar dit
is niet de oorspronkelijke be
tekenis. Het „Labora" houdt
juist in, dat men met de na
tuur iets doet. Daarmee
werkt, in de zin van dienen
en bestuderen. Het „Ora"
staat voor het juist niet aan
die natuur komen, niet ingrij
pen, maar haar beleven en er
over rvadenken. Door de ma
nische ontwikkeling in de
maatschappij is de balans vol-
wordt het mogelijk meer aan- die manier geblokkeerd. Zin- grote gevolgen heeft, afhan-
j u* /-» vol werk is daarom psycholo- kelijk van de verhoudingen
gisch noodzakelijk. Vooral voorafgaand aan de periode
waarde op zich zelf meer, jongeren moeten ontdekken van werkloosheid. Vooral in
maar_middel tot zelfontplooi- welke invloed en mogelijkhe- gezinnen waar de man de rol
den zij hebben om de maat- van werkman heeft en de
schappij te kunnen verande- vrouw die van huisvrouw,
ren. Verder moet het werk kunnen irritaties en conflic-
duidelijk aanwijsbare results- ten ontstaan. De vrouw kan
ten opleveren en beoordeeld het thuiszitten van de man
kunnen worden, om zodoende zien als inbreuk op haar terri-
de eigen mogelijkheden af te torium. Stoelt het vaderlijk
tasten. Alternatieve werkpro- gezag bovendien louter en al-
jecten moeten aan deze voor
waarden voldoen willen ze
zinvol zijn. Het slechts 'bezig
houden' heeft geen nut. Daar
om is werk aan de lopende
band ook zo verschrikkelijk.
Er wordt van recht op werk
ing. De laatste tijd was het
werk niet zozeer middel tot
zelfontplooiing meer, maar
juist een must, een waarde op
zich", aldus de hoogleraar.
Blokkade
„Het volledig kwijtraken van
werk, kan dus een blokkade
zijn voor zelfontplooiing. Voor
mensen die lange tijd gewerkt
hebben en die periode hebben
gebruikt voor- zelfontplooien
is het werk belangrijk, maar
leen op de deugd van zijn
kostwinnersschap, dan kun
nen er ook conflicten met de
kinderen uitbreken. In gezin
nen met een minder starre
rolverdeling verlopen de
noodzakelijke veranderingen
het soepelst. De verschillende
(huishoudelijke) aktiviteiten
kunnen opnieuw verdeeld
worden.
Er zijn volgens Diekstra en
Moritz op dezelfde wijze ook
mensen die het verlies van
een baan gevoelsmatig erva
ren als het verlies van een
dierbare, bijvoorbeeld door de
dood. Ze „rouwen" ook echt
over hun werk. Deze mensen
worden dan vaak volledig
inactief. De zelfwaardering en
toekomstverwachting worden
uiterst negatief. Relaties met
anderen hebben hun betekens
verloren en sommigen om
schrijven hun toestand dik
wijls als: dood. Omdat er re
gelmatig een samenhang is
geconstateerd tussen zelf
moord en depressiviteit, ligt
enige relatie tussen werkloos
heid en zelfmoord eveneens
voor de hand. Uit recent epi-
demologisch oriderzoek blijkt
dat er een vrij sterke samen
hang bestaat tussen de hoogte
van het werkloosheidscijfer
en het aantal suïcide
Dood
Er zijn volgens Diekstra en
Moritz op dezelfde wijze ook
mensen die het verlies van
een baan gevoelsmatig erva
ren als het verlies van een
dierbare, bijvoorbeeld door de
dood. Ze „rouwen" ook echt
over hun werk. Deze mensen
worden dan vaak volledig
inactief. De zelfwaardering en
toekomstverwachting worden
uiterst negatief. Relaties met
anderen hebben hun betekens
verloren en sommigen om
schrijven hun toestand dik
wijls als: dood. Omdat er re
gelmatig een samenhang is
geconstateerd tussen zelf
moord en depressivitéit, ligt
enige relatie tussen werkloos
heid en zelfmoord eveneens
voor de hand. Uit recent epi-
demologisch onderzoek blijkt
dat er een vrij sterke samen
hang bestaat tussen de hoogte
van het werkloosheidscijfer
en het aantal suïcides. Dit
geldt vooral voor jongeren,
die na het afsluiten van een
studie voor de taak staan zich
een maatschappelijke identi
teit te verwerven. Als zij geen
werk kunnen krijgen kan een
belangrijk deel van de per
soonsontwikkeling, het op
bouwen van identiteit en zin
geving aan het leven voor
lange tijd worden geblok
keerd. Hetgeen in vroeger of
later stadium ernstige psychi
sche gevolgen kan hebben.
Het oplossen van jeugdwerk
loosheid zou de hoogste maat
schappelijke prioriteit moeten
hebben. Ook de opvang zou
meer aandacht moeten heb
ben.
Diekstra en Moritz stellen
verder, dat uit onderzoek is
gebleken dat sommige men
sen die eenmaal werkloos zijn
geweest, .cynisch en verbitterd
raken jegens de samenleving,
die hen kennelijk afdankt als
dat zo uitkomt en ze weer in
schakelt als dat toevallig weer
nodig is. Hun vertrouwen in
de wereld en in andere men
sen krijgt een geduchte
knauw, zo het niet voorgoed
geschokt raakt.
Dr. R.F.W. Diekstra en drs.
Moritz besluiten het artikel
door te stellen dat werkenden
veel bijdragen aan het naga-
tieve beeld dat kennelijk een
meerderheid van de werklo
zen vormen, doordat de wer
kenden zich bezondigen aan
lichtvaardige stereotyperin
gen. Zij stellen dat een posi
tievere benadering van de
werklozen een gunstig effect
kan hebben op hun zelfbeeld
en zelfrespect. Onderdeel van
zo'n benadering zou volgens
de schrijvers het opheffen
kunnen zijn van allerlei be
perkingen waar werklozen
mee te maken hebben, „Het
kan onmogelijk de bedoeling
zijn, dat we via de kostbare
omweg van het inactiveren
en sociaal isoleren van een
half miljoen mannen en vrou
wen. de werkgelegenheid uit
eindelijk vergroten. Die van
de psychoterapeuten wel te
verstaan", aldus Diekstra en
Moritz ter afsluiting van hun
artikel.
SYLVIA VAN LEEUWEN
