weekpuzzel door dr. Pluizer
>s
0
3
2
3
m
/postzegels
Ap,,/
i m
WETENSCHAPPEN
oplossing vorige puzzel
NR. 14
CRYPTOGRAM
Ma
k i I i I i
PK
n mmm
o e K..I
■■Bas c
s s b r
i e e o i
EeidaeSouoant
ZATERDAG 9 APRIÜ
VOETBALPLOEG en MONTAGETAFEL. Deze sleutelwoorden
vormden de uitkomst van Paaspuzzel 13.
De prijswinnaars van de Paaspuzzel zijn:
C.G.M. de Boer, Rijndijk 138, 2394 AL Hazerswoude.
Ruter Kuipers, Zijlsingel 73B, 2315 KH Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
1. Haar fraaie kleding kan ook zijn
trots zijn! (7);
4. Ook zij zal wel eens grienen (7);
6. Vele durven 'r niet heen te gaan
om er iets te kopen (5);
7. Zo'n smalle doorgang is voor een
kruipend dier geen bezwaar! (7);
8. Dat zult u nooit warm drinken om
uw dorst te lessen (7);
9. Is Lena's voeringstof al op? (5);
11. Het plaatsen van de eerste buis is
een vergissing (5);
12. Mocht Gina niet in staat zijn te
komen, dan ga ik wel naar haar
(9);
14. Is deze streek in Noord-Holland
ontstaan door de tranen van zijn
bewoners? (9);
16. Is het mogelijk dat je even wacht,
Gerda? (5);
18. Dacht Trees aanvankelijk voor
alle anderen te worden geholpen?
(5);
19. Dit is beslist geen „trekvogel"! (7);
20. Waarom maalden zij die vrucht
fijn? (7);
21. Is het op die verdieping al uit de
etalage gehaald? (5);
22. Hoe lang is het geleden dat dit on
geloofwaardige verhaal voor het
eerst opdook? (7);
23. 't Is gewenst dat het in de woning
voorkomt (7).
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 14 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
VERTICAAL:
1. Is de kostjuffrouw al uit het zie
kenhuis? (7);
2. Aan te bevelen manier van den
ken (7);
3. Die laatste rekening hoeft u niet
aan de makelaar te betalen (9);
4. Treiter die kleurling niet, wit je?
(5);
5. Zullen die ladingen niet 'n ongun
stig resultaat opleveren? (7);
6. 't Is die vrijer om de buit te doen!
(9);
9. Lust u die drank enkel droog? (3);
10.' Die beweging heeft niets om het
lijf! (9);
13. Die Spanjaard gaf ma stof voor
een japon (9);
14. Krijgen we opnieuw paling? (7);
15. Gaat die tocht in Eritrea nog
door? (3);
16. U maakt me kwaad als u zo ge
kunsteld praat (7);
17. Voor die beer zal hij wel ontzag
hebben! (7);
19. Weet hij het al dat die stopplaats
opgeheven is? (5).
I
sJ
I P
i
j r
I n
I 1
M
I 11
r;
P
I rr
d
P
i li
I Lr
h
i sp
idl
ut
I lil
j ik
1 f'
Voor de derde achtereenvol
gende keer zijn onze blikken
gericht op de vierhoeks inter
land die aan de vooravond van
het Hoechstviertallentoernooi
werd gespeeld. Nederland was
uitstekend begonnen tegen Po
len, maar tegen Frankrijk ging
er het een en ander mis: 013
na 3 spellen. Ook in het vierde,
spel wilde in Scheveningen
het tij maar niet keren. Een
tactisch hoogstandje van ene
Meyer speelde daar de hoofd
rol.
Wat zou u als west bieden met
V 5 4 3
H86
o
A 1087 62
Als de tegenpartij kwetsbaar is
en de bieding als volgt ver
loopt: west (uzelf dus) pas -
noord pas - oost 3 schoppen
(preëmptief) - zuid 4 ruiten?
„4 schoppen natuurlijk", zult u
zeggen. Akkoord, maar dan
komt er bij uw linkerbuurman
5 ruiten, gevolgd door twee
maal pas op de plaats en dan
mag u weer. Wat dan? 5
schoppen? Pas? De kardinale
vraag is wat u met deze hand,
tegenover een preëmptief ope
nende partner, wilt bereiken.
En het antwoord daarop zou
moeten luiden: een gedou
bleerd schoppencontract spe-
W/NZ *109
SVB5432
OH B 4
V 3
V 5 4 3 ft ♦AHB872
*H86 WO®!®.
O 7 O 6 O
A108762 *954
6
V A97
O A V 10 9 8 3 2
HB
Zuid West Noord Oost
Vergoed Meyer Kreijns Le Royer
pas pas 3 Sch
4 Ru pas!!! 5 Ru pas
pas 5 Sch pas pas
dbl. a.p.
Zo doe je dat dus. Dan word je
zeker gedoubleerd. De com
mentatoren kondigden het in
de Vugraph-zaal al aan en het
contract werd zelfs met een
overslag gemaakt, aangezien
Hans Vergoed harten 10 liet
glippen. Een prima actie van
Meyer, die er - gezien zijn
hand - voor 100% op vertrouw
de dat de 4 ruiten van zuid
geen vroegtijdige dood zou
sterven en dat hij dus nog een
keer aan bod kwam. 750 pun
ten voor Frankrijk, terwijl aan
de andere tafel Maas-Rebattu
Een tactisch
hoogstandje
iets te vrijgevig waren door de
Fransen Delmouly-Roudinesco
ongedoubleerd het contract
van 5 ruiten (-1) te gunnen.
Nederland kwam tegen
Frankrijk niet meer aan de
bak en 200 was de welver
diende winst voor de tegea-
partij.
De laatste ronde - met weinig
spectaculaire spellen - herstel
de Nederland zich door met
137 van Italië te winnen.
Over de uitslag van de wed
strijd PolenFrankrijk liepen
de meningen even uiteen,
maar uiteindelijk bleek die in
1010 te zijn geëindigd, waar
door de eindstand wel zeer
compact werd. Italië 34,
Frartkrijk 30, Nederland 29,
Polen 27. En met de EG-kam-
pioeqschappen in Oostende
voor de deur en de EK in
Wiesbaden in het verschiet
geeft dat de reden tot gema
tigd optimisme.
Garozzo in de fout
Het open Hoechst-viertallen-
toernooi, waaraan 56 teams
meededen, kende dezelfde
nummers één en twee. En ook
hier weer enige consternatie
ten aanzien van de einduitslag,
aangezien Italië en Frankrijk
allebei eindigden met 104 vic
tory points. Volgens de regle
menten was Italië winnaar,
maar voor de fotograaf poseer
den alle acht heren tegelijk
met de bokaal.
Benito Garozzo, ex-bondscoach
van het Nederlandse team,
gaat uit van het principe dat
bij bridge het bieden veruit
het belangrijkste onderdeel is.
Daarmee worden de meeste
punten verdiend. Pas daarna
komen uitspelen en tegenspe
len. De ironie wil dat Italië_de
wedstrijd tegen Frankrijk' in
het open toernooi verloor door
een minder gelukkige uit
speelactie van de maestro.
Oordeelt u zelf maar:
N/_
V109
H V 7 3
O 10
1087 6 5
A H 5 2 N B 8 7 4 3
O 5 wo B 10
O B 3 2 7 O H 9 7 5
HV942 A 3
6
A98642
O AV864
b
In de gesloten kamer had de
Fransman Roudinesco 5 har
ten binnengehaald en ook in
de open kamer belandde Ga
rozzo daarin.
1 Ha dbl. 3 Ha 4 Sch
4 Sa pas 5 Ru dbl.
5 Ha pas pas dbl.
1). Schoppen aas
2). Harten voor de heer
3). Ruiten voor het aas
4). Ruiten op tafel getroefd
5). Schoppen 10 - oost de boer
en in zuid klaver weg(??)
6). Harten na door oost en er
gaat altijd nog een ruiten-
slag verloren.
Als Garozzo gewoon was door
gegaan met het vrijtroeven
van de ruiten, had hij z'n con
tract gemaakt. Op het moment
dat hij de vierde ruiten op ta
fel troeft, valt bij oost de heer.
Dan klaver na - een andere
kleur is er dan trouwens niet
meer in de dummy - en dat is
de laatste slag die zuid weg
geeft, aangezien de resterende
hartenhonneur op z'n plaats
zit.
Merkwaardig gespeeld van
Garozzo. Dit risico had hij
nooit mogen nemen. Nu hij de
tegenpartij nogmaals de kans
gaf om troef in te spelen,
speelde hij op ruitenheer-der
de, terwijl hij op grond van
oosts doublet op 5 ruiten (tac
tisch gezien geen goede actie,
omdat het te veel informatie
aan de verkeerde partij geeft)
zelfs de ruitensnit had kunnen
overwegen.
AGENDA: 17 april finale In-
terpolistoernooi Tilburg 15-22
april EG-kampioenschappen
in Oostende.
Correspondentie over deze ru
briek: p/a Beeklaan 27, 1402
RD Bussum.
door
L. Hofland
In het Oostenrijkse Velden
lijkt zich op dit moment (na de
vierde partij), een regelrechte
sensatie te voltrekken. De 62
jarigen oud-wereldkampioen
Smyslov is hard op weg de fi
nalist van vorig jaar Hixbner te
verslaan. Een uitslag waar nie
mand zijn geld op zou durven
zetten, maar de oude maestro
is na een aarzelend begin
(tweemaal ternauwernood met
remise weggekomen) goed in
zijn spel gekomen, terwijl zijn
dertig jaar jongere tegenstan
der een uiterst onzekere in
druk maakt.
Een goede illustratie daarvan
is de vierde partij.
V.Smyslov - R. Hübner
Engels
l.Pf3 Pf6 2.c4 c5 3.Pc3 Pc6
4.g3 d5
Een zeer ondernemende zet,
wafarop wit nauwkeurig moet
reageren, anders gaat het initi
atief naar zwart.
5.cxd5 Pxd5 6.Lg2 Pc7 7.d3
Geeft zijn tegenstander de
vrije hand in het centrum, orti
het daarna te belagen. Een
goed alternatief is 7.Da4 om
..e5 te beletten, een voorbeeld:
7...Ld7 8.De4! g6 9.Pe5 Lg7 10.
Pxd7 Dxd7 11.0-0 met voor
deel voor wit Hofland-Lange-
weg NK '78.
7...e5 8.Pd2 Ld7
Dit is nodig vanwege: 8...Le7?
9.Lxc6+! bxc6 10.Pc4 f6 ll.Da4
Ld7 12.Pe4 0-0 13.Pa5 en
14.Le3 met groot voordeel
voor wit.
9.0-0 Le7?!
Nodig was 9...Pe6 om f4 tegen
te gaan.
10.Pc4 f6 ll.f4! b5 12.Pe3 Tc8.
In Ree-Poloegajevski '72 be
reikte wit na I2...exf4 13.gxf4
0-0 14.Ped5 belangrijk voor-
13.Ped5 Pxd5 14.Pxd5 0-0
15.fxe5 Pxe5 16.Lf4 Pc6
Hübner wil begrijpelijkerwijs
zijn enige aktieve lichte stuk
niet laten ruilen, maar gezien
Het vervolg in deze partij was
16...Ld6 een betere verdedi
ging geweest.
17.a4 b4 18.Tcl Le6 19.e4!
Geeft slechts ogenschijnlijk
veld d4 prijs; door de zwakten
Wereld
kampioenschappen
c4 en c5 kan zwart niet Pd4
spelen: 19...Pd4 20.Le3 a5
21.Lxd4 cxd4 22.Db3 Kh8
23.Tc4 enz.
19...Ld6 20.Le3 Pa5 21.d4
Mogelijk gemaakt door het ge
dwongen vertrek van Pc6. Het
witte centrum is nu een goede
basis voor een koningsaanval;
de zwarte meerderheid op de
damevleugel is daar een te
magere compensatie voor.
21...C4 22.Pf4 Lf7 23.Dg4
Met de dubbele dreiging Pe6
en Ph5. Ruil van Lf7 zou de
witte velden .beslissend ver
zwakken, dus....
23LDe8 24.Tcel Pb3 25.Khl
Kh8 26.Dh3! Zie diagram.
Vermoedelijk al de beslissende
klap. Door het afgedwaalde
paard en de ongelukkige stand
van de dame is zwart machte
loos tegen het dreigende e5;
twee voorbeelden: 26...c3 27.e5
fxe5 28.dxe5 Lxe5 29.Pd3! en
zwart kan materiaalverlies
niet tegengaan, 26...a5 27.e5
fx5 28.dxe5 Lxe5 29.Lb6 met
dé dreiging Df5. Hübner pro
beert door zijn volgende zet de
X
W X
t
k k
i.
k
kk
A
M
£S'
<S?
druk op de e-lijn tegen te
gaan, maar dit heeft een
nieuw nadeel: Tf8 komt onge
dekt te staan, waardoor Smys
lov hem met een vrij simpele
kombinatie kan uittellen.
26...Tc7 27.e5! fxe5 28.dxe5
Lxe5 29.Le4 g6
29...h6 30.Df5 Lg8 31.Pg6+
verliest ook.
30.Lxg€! Da8+ 31.Kgl Lg8
32.Lxh7!
De doodsklap, zwart komt
twee pionnen bij slechte stel
ling achter.
32...Txh7 33.Pg€+ Kg7
34.Dd7+ Tf7
Met 34...Kxg6 35.Dg4 mat! had
Hübner zich uit zijn lijden
kunnen verlossen.
35.Txf7+ Lxf7 36.Pxe5 Dd5
37.Dxa7 Th5 38.Pxf7 Dxf7
39.Ld4+ Pxd4 40.Dxd4+ Kh7
41.De4+ Kg7
Hier werd de partij afgebro
ken. Zeer vreemd is het, dat
Hübner zijn tegenstander nog
liet komen om de nu volgende
simpele knock out uit te laten
delen.
42.Tfl Da7+ 43.Tf2 Dc5
44.Kfl c3 45.bxc3 bxc3 46.De6
Dg5 47.Tf7+ Kh8 48.Dc8+
Zwart geeft het op.
In Bad Kissingen verrast
Kortsnoj momenteel vriend en
vijand door de duidelijke favo
riet, Portisch, verpletterend te
verslaan. Zijn optreden van de
laatste jaren deed hem vele
plaatsen op de wereldranglijst
duikelen, daarom leek de de
gelijke Portisch de geschikte
persoon om hem uit te schake
len. Bij het naspelen van zijn
partijen vraagt men zich af of
dit nu dezelfde Kortsnoj is, die
enkele maanden geleden in
Wijk aan Zee tegen diverse
derde rangsspelers hopeloos
zat te knoeien. We zien hier
weer de man aan het werk,
die met keihard vechtschaak
en een grondige openingsstu
die, jarenlang in de wereldtop
was te vinden. In de komende
weken ga ik hier nader op in.
De ijverige Haagse profdam
mer Frits Luteyn blijft onver
moeibaar bezig met het verta
len (hij gebruikt zelf de uit
drukking „herscheppen") van
het werk van Russische dam
mers in het Nederlands.
Dank zij zijn tijdrovende ver-
talingswerk, met behulp van
een deskundige, zijn er nu
weer werken van Koeperman
en Agafonov beschikbaar voor
de Nederlandse dammers.
„Chef d'oeuvre" van het Rus
sische dammen is het tweede
deel van een serie over combi
natiespel; „leren kombineren"
een vertaling van een interes
sant boekje van Koeperman
over combinaties in de ope
ning, vanzelfsprekend begin
nend met de Haarlemmer, de
Groenzet.
„Leren kombineren" is te ver
krijgen door overmaking van
12.50 10.- plus ƒ2.50 ver
zendkosten) op girorekening
4328739 t.n.v. F. C. Luteyn in
Den Haag; „Chef d'oeuvre"
(Meesterwerk) door overma
king van 17.50 (inclusief ver
zendkosten).
„Leren kombineren" is een
vertaling van het twaalf jaar
oude boek „Combineren op
het 100-ruiten bord". Spelers
die van mening zijn dat een
boekje dat begint met de
„Haarlemmer" nauwelijks in
teressant kan zijn. Zij vergis
sen zich deerlijk, zoals op de
volgende bladzijden blijkt.
Een prachtig voorbeeld van
een verrassende slagwending
kwam voor in de partij tussen
Raymond St. Fort en oud-we
reldkampioen Tsjegolev. In de
stand van het eerste diagram
speelde de Rus 14-20 25x14
9x20 dreigend wits korte vleu
gel met 20-25 op te sluiten. De
Hattiaan speelt daarom 30-25
waarop Tsjegolev juist had ge
rekend: 4-10 25x14 24-29 33x24
19x50. Tsjegolev had echter de
val niet doorzien. Wit bereikte
met 28x19 13x24 14-9 3x14 49-
44! 50x31 37x17 11x22 32-28
22x33 38x9 een gewonnen po:
sitie.
Nieuwe boeken
Een fraai voorbeeld van de
mogelijkheden in de opening
toont de volgende partij, een
compositie van Koeperman: 1.
33-28 17-212. 39-33 12-17 3. 44-
39 8-12 4. 31-26 3-8 5. 34-30 18-
22 6. 30-25 13-18 7. 37-31 21-27
8. 32x21 16x27 9. 41-37 9-13 10.
37-32 11-16 11. 32x21 16x27 12.
47-41 18-23
Zwarts laatste zet lijkt een fout
omdat wit een slagzet in de
stand heeft gebracht. Het laat
ste woord is echter aan de
slimme zwartspeler: 13. 26-21
17x37 14. 41x21 23x32 15. 38x9
14x3 16. 25x23 12-17 17. 21x12
7x47! en na 43-38*47x44 50x39
komt zwart een schijf voor.
„Chef d'oeuvre" biedt even
eens veel schoons. Jermakov
zal met veel genoegen terug
denken aan zijn „klapper" te
gen Korolev.
Korolev-Jermakov: 1. 32-28 19-
23 2. 28x19 14x23 3. 35-30 20-25
4. 33-29 10-14 5. 40-35 14-19 6.
37-32 5-10 7. 41-37 17-22 8. 46-41
11-17 9. 38-33 6-11 10. 42-38 22-
28 11. 33x22 17x28 12. 44-40 10-
TSJEGOLEV
JERMAKOV
m m nis
Ik M
mm jo i
ivs R O Sss O
ST. FORT
14 13. 50-44 16-21 14. 31-26 11-
17 15. 36-31 7-11 16. 30-24 19x30
17. 35x24 1-6 18. 31-27? (zie di
agram).
Wit trapt in een geniepige val
strik. Het is hem nauwelijks
kwalijk te nemen dat hij deze
oorspronkelijke combinatie
niet heeft gezien. 18. 18-22!!
19. 27x27 6-11 20. 29x18 13x33
21. 32x23 33-38 22. 43x32 15-20
23. 24x15 4-10 24. 15x13 8x46.
Een schitterend geheel. Jam
mer dat de overblijvende
stand niet te winnen bleek.
Agafonov ontdekte in zijn par
tij tegen Mitjajev een slagzet,
die hij eerder, in een partij te-
geTi Sjarapov, niet had gezien.
5044 1-6 5. 31-26 16-21 6. 32-28
19-23 7. 28x19 14x23 8. 35-30
10-14 9. 3024 23-28 10. 40-35 5-
10 11. 44-40 20-25 12. 37-31 14-
20 13. 42-37 11-16?
De door Agafoqov ontdekte
combinatie heeft grote prakti
sche waarde; de 33-29 17-22
opening wordt immers veel
gespeeld. 14. 31-27! 22x42 15.
33x11 42x44 16. 26x17 12x21
17. 41-37 6x17 18. 43-39 44x33
19. 29x38 20x29 20. 34x1.
Dit jaar is het 50 jaar geleden
dat Denemarken de eerste
postzegel, uitgevoerd in staal
gravure-druk, uitgaf. De
Deense PTT had in 1933 zelf
het drukken van postzegels
overgenomen. Sinds het ver
schijnen van de eerste zegel in
1851 werden deze in boekdruk
uitgevoerd door H.H. Thielens
Bogtrykkeri in Kopenhagen.
Voor het drukken volgens het
nieuwe procédé werd een spe
ciale rotatiepers aangeschaft.
Vanaf dat moment zijn vrijwel
alle zegels van Denemarken in
staalgravure uitgevoerd. Met
een bijzondere zegel (waarde
Dkr. 2,50) wordt aandacht ge
geven aan dit jubileum. Het
motief voor deze zegel bestaat
uit een staalgravure, bestemd
voor de eerste zégel, volgens
dit procédé uitgevoerd. Deze
eerste zegel verscheen op 1 juli
1933. Ook deze jubileumzegel
werd in de kleur rood gedrukt
door de drukkerij van de
Deense PTT. De zegel kwam
op 24 maart in de verkoop, ge
lijk met een uit twee zegels be
staande serie met als thema
„Toerisme".
Een van deze zegels (waarde
Dkr. 2,50) toont .een afbeelding
van het kasteel „Geskov", een
van de best bewaard gebleven
bouwwerken uit de renaissan
ce. Het hoofdgebouw, stam
mend uit 1554, staat op eiken
palen en is omgeven door een
gracht.
Heilig-Jaarzegj^
vanVaticaan
scl
jh(
150 lire: Alexander Jve
(1881-1955), 250 lire: Aoe
dro Volta (1745-1827), J
Evangelista Torricellhs
1647), 400 lire: Karl hm
(1707-1778), 1000 lire: T
1519).
tflTA DLL VATICAN O
oÉpo jH
De tweede zegel (waarde Dkr.
3,50) toont iets dat sterk aan
onze hunebedden doet denken.
In Denemarken zijn dergelijke
bouwwerken bekend onder de
naam „Trolkirken". In de grij
ze oudheid dienden dergelijke
bouwsels als graftombe.
Op 30 maart werden in Dene
marken vier nieuwe gebruiks-
zegels in omloop gebracht met
als waarden Dkr. 2,20, Dkr.
2,50, Dkr. 3,00 en Dkr. 3,50. Op
deze zegels ziet men het por
tret van koningin Margrethe
Il.-Voor de afbeelding op deze
zegels werd gebruik gemaakt
van een door Grethe Lissner
gemaakte foto.
Honderd jaar geleden werd in
San Marino het Staatsgymna-
sium opgericht. Ter gelegen
heid van,dit feit is een postze
gel uitgebracht van 300 lire,
waarop men een gevelfrag
ment ziet met op de voorgrond
een ganzeveer. De achter
grond wordt gevormd door de
afbeelding van het Begni-pa-
leis waarin de jubilerende in
stelling aanvankelijk gevestigd
was. Het ontwerp werd ver
vaardigd door Tullio Mele.
Gelijk met deze jubileumzegel
verschenen zes zegels als aan
vulling van de thans in ge
bruik zijnde serie. Deze reeks
heeft als thema „Pioniers der
Wetenschap". Achtereenvol
gens nu de waarde van de ze
gel en de wetenschappers die
op deze zegels zijn afgebeeld:
Naar aanleiding van h«en
Jaar heeft de postdie|elj
de Vaticaanse Staat viekc
in omloop gebracht. Dfecj
verscheen, eveneens fc
maart, een velletje, beter
uit zes zegels. k;
De motieven op de ztig
de serie van vier zij^n,
seerd op schetsen van |m'
van professor Giovan d
nal. Achtereenvolgei bi
men: de gekruisigde [nc
(300 lire), Christus, dee 1
ser (350 lire), de paus <jtei
armen voor het Volfeit
(400 lire) en de Duif,ra
Heilige Geest, vliegei ui
de Heilige Deur (2000 <r n
Bepaalde kunstschatten h;
Vaticaan trekken op al
ment langs diverse stn I
de Verenigde Staten otan
ëxposeerd te worden, ils
velletje, bestaande uitien
gels, wordt een aantava;
voorwerpen onder <ja,
dacht gebracht: een om
vaas (100 lire), een I(.
vaas uit de Griekse tij<jge
een terra cotta vnw;
borstbeeld (250 1.), h<i d
beeld van keizer Marcjd
lius (300 1.), een vo| E
fragment van een fr$nr
1.) en het misgewaad W
Clemens VIII (400 l.)I t(
Naast de zegels ziet ijar
afbeelding van het sts
Van de Apollo van Ba*
Boven dit standbeeld s
afbeelding van het f i
wapen. Langs de geb*-
derrand staat de teki I
Vatican Collections: Tl
cy and Art, USA" (I
caanse collectie, het
en de kunst). Het druk
zowel de losse zegels'
blokje werd verzorgd lnc*
Polygrafisch Instituuter,
Italiaanse Rijksmunt, er.
„De" pil het anti-conceptie-
middel lijkt een gunstige
bijwerking te hebben: Het kan
reuma in het bloed tegengaan.
Dat concludeert de Rotterdam
se internist J.P. Vandenbrouc-
ke in zijn proefschrift.
De internist vond 724 vrou
wen bereid aan een onderzoek
mee te doen. Uit het onder
zoek bleek dat bij pilgebruik-
sters 50% minder reuma voor
komt.
Niet duidelijk werd of het nut
tig zou zijn met de pil te begin
nen als de ziekte al is ontstaan.
Reuma in het bloed is een
chronische vorm van reuma.
2% Van de vrouwen heeft er
vanaf de middelbare leeftijd
mee te kampen.
Vandenbroucke, die verbon
den is aan het epidemiologisch
instituut van de Erasmus Uni
versiteit in Rotterdam, kwam
tot zijn onderzoeksproject door
publicaties in de VS en Enge
land.
Daarbij was al naar voren ge-
koqien dat reuma sinds het be
gin van de jaren 60, toen de pil
in zwang raakte, bij vrouwen
beduidend minder vaak voor
kwam, terwijl de ziekte bij
mannen in dezelfde mate bleef
opduiken.
Genoeg interferon
Dankzij nieuwe technieken is
er nu zoveel van het menselijk
eiwit interferon dat op uitge
breide schaal proeven kunnen
worden genomen met kanker
patiënten.
Maar het zal nog zo'n 5 jaar
duren voordat met enige ze
kerheid vastgesteld kan wor
den of en in hoeverre de 25
jaar geleden ontdekte stof ge
bruikt kan worden bij de be
strijding van kanker.
Dit heeft de interferondeskun-
dige dr. Schellekens van het
Primatencentrum van TNO in
Rijswijk ter gelegenheid van
de 2e international TNO-con-
ferentie over interferon, die
van 19 tot en met 22 april in
Rotterdam wordt gehouden,
gezegd.
Tijdens de le bijeenkomst, 2
jaar geleden, drongen de 400
deskundigen aan op een ver
hoging van de produktie van
het bestrijdingsmiddel, waar
voor toen nog miljoenen liters
bloed nodig waren.
Door middel van genetische
manipulatie is het nu mogelijk
grote hoeveelheden interferon
te produceren. Vroeger zijn al
proeven met deze biologisch
meest actieve stof genomen,
maar die waren vanwege de
geringe beschikbaarheid van
interferon van beperkte aard.
In het Rotterdamse Dijkzigt-
ziekenhuis wordt bij patiënten
met tumoren in de dikke darm
die moeilijk te bestrijden
zijn onderzoek verricht,
waarbij gebruik wordt ge
maakt van interferon. En ook
in het Academisch Ziekenhuis
in Leiden worden kankerpa-
Itië
„De" pil helptP°'
tegen reuma [|r:
ba<
tiënten met interferorver
deld. j
Eerst gaan de ondei
bekijken of de stof ong..
bijwerkingen heeft eiW v
wordt bezien bij weP C
men van kanker höng
heeft en bij welke do^ie]
Ook moet vastgesteld
of behandeling met in
beter is dan andere ge
zen. P
Hoewel de bij vers<felll
klinische proeven behnt i
sultaten bemoedigend grft
ten we nog niet preciej
uitwerking van inter»
en met welke doseri*
beste resultaten berekj:
nen worden. L*
Waarom werkt de stfi £e
ene patiënt niet en bf
dere wel? En waarom
terferon alleen bij
vormen van kankei
Ander probleem is ni
soorten interferon meUg:.
eigen uitwerking zijn.^n v
Interferon kan grir
verschijnselen als ko
moeidhied en lamlem
veroorzaken, en zelfs]
val en coma waren ii
gevallen het gevolg
gebruik van interfere
De verschijnselen vei
snel, maar bij welke
ze zich voordoen is iT~"
vastgesteld. Het masOS:
bruik van interfer^B
mensen ook gevoeligejach
voor andere infecties,Ier e
gaan overleven. htpii
