Budgetvoorlichting
bemoeit zich
niet met politiek
W
r
295.-
Minister Onno Ruding heeft lesje geleerd
SSzef
POLITICI MOETEN SOMS WEL MET „GEWETEN SCHARRELEN"
Politiek
Partij
Parlement
si^SIJTHOFF PERS
BINNENLAND
fieidae(Sou/m/nt
ZATERDAG 2 APRIL 1983 PAGINA
PEN HAAG Nu meer
mensen met minder geld
moeten rondkomen, lijkt
voorlichting op financieel
gebied eerder noodzaak
dan luxe. Wie bijvoor
beeld van een bijstand
suitkering moet leven,
heeft per maand 1012,95
te besteden plus 52,99
vakantiegeld, mits hij of
zij minimaal 23 jaar en al
leenstaand is. Een onge
huwde of gescheiden
moeder met één kind kan
1302 (plus ƒ68,13) uit-
geven. Per kind méér,
gaat de uitkering niet om
hoog, maar komt er
slechts kinderbijslag bij.
En daarmee krijgt „leven"
toch meer de betekenis
van „in leven blijven". De
Amsterdamse bijstands
moeder die vorige week
een kort geding heeft aan
gespannen tegen het wa
terleidingbedrijf omdat ze
een kwartaalrekening van
f 46,95 niet meer kon op
brengen, maar toch van
het water werd afgeslo
ten, is daar een schrijnend
voorbeeld van.
„Ik vraag me dan alleen wel
af, waarom uitgerekend water
als sluitpost van haar begro
ting heeft gediend. Vooral om
dat dat bedrag niet hoog is",
zegt mevrouw Th. van Eek,
adjunct-directrice van het Ni-
bud, het instituut voor budget
voorlichting. Het Nibud krijgt
in toenemende mate te maken
met de problematiek van het
leven met een bijstandsuitke
ring, hoewel dat aanvankelijk
niet het uitgangspunt was toen
het instituut in 1980 werd op
gericht.
Objectief
„Ons uitgangspunt is te laten
zien wat bij een bepaald inko
men mogelijk is", expliceert
mevrouw Van Eek. „Wij at
tenderen mensen op zaken die
te maken hebben met inkom
sten en uitgaven voor nu én in
de toekomst. Daarbij richten
we ons voornamelijk op instel
lingen en organisaties en in
mindere mate op individuen.
Je moet daarbij denken aan
het maatschappelijk werk, so
ciale instellingen, banken en
verzekeringsmaatschappijen".
Instellingen waarvan het Ni
bud de helft van zijn subsidie
ontvangt (de andere helft
komt van de overheid). „Maar
dat betekent beslist niet, dat
onze onafhankelijkheid in het
geding komt", benadrukt me
vrouw Van Eek.
De druk op het Nibud („We
zijn opgericht omdat er een gat
in de markt was") is evenwel
aanzienlijk groter geworden,
maar ook de medewerkers van
het institituut zelf vragen zich
af- of ze in deze economisch
moeilijke tijden nog wel „ob
jectief" kunnen blijven. De in
vulling van de bedragen bij de
„HUUR VAN 205 GULDEN PER MAAND IS ABSOLUTE GRENS"
Voor de bijstandsuitkering gelden per 1
januari de volgende netto normbedragen
per maand (tussen haakjes het vakantie
geld per maand):
Echtparen
Eén-oudergezinnen
Alleenstaanden:
23 jaar en ouder
22 jaar
21 jaar
20 jaar
19 jaar
18 jaar
1447,05 (f 75,70)
1302,35 (f 68,13)
Door goede budgetvoorlichting
is het mogelijk om met een be
drag van tweehonderd gulden
per maand goed te eten en te
drinken. Bij het boodschappen
doen moet iedereen zich dan
wel goed aan die calculatie
houden.
diverse uitgaveposten lijkt op
het eerste gezicht immers ge
baseerd op het maken van
keuzes.
„Natuurlijk zijn er prioritei
ten", zegt mevrouw Van Eek,
„maar we doen ab-so-luut
geen politieke uitspraken. Je
zult van het Nibud nooit ho
ren, dat iemand in een bepaal
de situatie tweehonderd gul
den te kort komt, om maar iets
te noemen. Onze opstelling is
dan: die tweehonderd gulden
moet in andere posten worden
gevonden. Het is aan de poli
tiek en de politiekmakers om
daarmee te doen wat hun
goeddunkt".
Plaatje
Er zijn voor het Nibud enkele
vaste regels. Het instituut gaat
uit van een gebruikele levens
loop: opgroeien, huis uit, sa
menleven, kinderen krijgen,
samen of alleen verder. Dat
vult het Nibud in, waarbij
wordt gekeken naar wat ie
mand in elk geval nodig heeft
om een „reëel leven" te leiden.
Het gaat het instituut om het
wonen, met alles wat daarbij
komt aan stookkosten, elctrici-
teit en water; eten, kleding,
enkele verzekeringen (vooral
tegen brand) en een inventaris
die uit iets meer bestaat dan
stoel, tafel en bed.
Mevrouw Van Eek: „Het punt
is dan inderdaad wat je onder
een „reëel leven" verstaat.
Mensen in de Derde Wereld
zouden dolgelukkig zijn met
een bijstandsuitkering, maar
zo mag je niet vergelijken. Uit
gaande van algemene gege
vens, rekenen wij, om iets te
noemen, maximaal 205 gulden
voor wonen, rekening hou
dend met eventuele huursubsi
dies. Aan die post valt wat ons
betreft totaal niet meer te
sleutelen, dat is wel een grens
die wij hebben gesteld. Dan
rekenen we. op basis van be
trouwbare gegevens, 136 gul
den voor stookkosten en 200
gulden eten per persoon. En
bij dat eten zit dan ook thee en
koffie met een biscuitje en een
warme maaltijd met soep of
een toetje. En dan is het ook
niet elke dag gehaktdag. Let
wel, ik praat nu over gemid
delden. Voordat je iemand
exact kunt voorlichten, moet
je veel over de situatie weten.
Woont iemand in een totaal
verwaarloosd huis, of is ie
mand nogal ziekelijk, dan zul
len de stookkosten hoger zijn.
Maar als ik een vrouw in het
VPRO-programma „Tijdver
schijnselen" hoor zeggen, dat
ze 4900 kubieke meter gas per
jaar verbruikt, dan begrijp ik
er niets meer van. Dat is echt
buiten alle proporties, dat ver
bruikt bijna niemand".
Vrije keuze
„Mensen met een bijstandsuit
kering, of die nou alleen wo
nen, dan wel één of meer kin
deren hebben, die houden on
geveer tweehonderd gulden
over voor wat wij dan vrije
keuzes noemen. Al houd ik bij
het noemen van dat bedrag
alle mogelijke slagen om de
arm. De één besteedt dat geld
aan een abonnement van een
krant, de ander aan het lid
maatschap van een vereniging.
Noem maar op. Wij geven de
mogelijkheden alleen maar
aan, de mensen moeten zelf
weten hoe ze dat invullen. Ze
zijn mondig genoeg en zo moet
je ze ook behandelen. Trou
wens, wij kunnen nooit de
verantwoording van de consu
ment overnemen".
De medewerkers van het Ni
bud bemerken herhaaldelijk,
dat veel mensen geen begrip
hebben van geld. Waarschijn
lijk omdat het ze nooit geleerd
is ermee om te gaan. Tegen
woordig is het niet anders,
want tot teleurstelling van het
Nibud, vragen veel te weinig
ouders hun kinderen om kost
geld en wordt er vrijwel nooit
besproken wat het eigenlijk
kost om een mens in leven te
houden.
Kasboek
Mevrouw Van Eek: „En zodra
iemand dan op eigen benen
komt te staan, beginnen de
moeilijkheden. Nu moet ik
zeggen, dat het aantal gevallen
afneemt waarbij het Nibud
moet aangeven op welke wijze
de mensen hun geld beter
kunnen besteden dan ze ge
wend zijn geraakt. In plaats
daarvan komen de mensen te
genwoordig eerder naar ons
toe, dus nog voordat ze hun
geld uitgeven en voordat ze in
moeilijkheden zijn geraakt.
Het is heel goed mogelijk der
gelijke problemen in het beste
den van geld te voorkomen.
Zodra mensen zien waar het
geld blijft, kunnen ze er al
stukken beter mee omgaan.
Eenvoudige hulpmiddelen, zo
als bijvoorbeeld een kasboek,
doen wonderen".
„Het is zo logisch als wat, dat
de keuzemogelijkheden klei
ner worden naarmate het in
komen lager is. Een bijstand
sinkomen is zeker niet ruim
bemeten, laat daar geen mis
verstand over bestaan. Maar
vergist u zich niet» veruit de
meeste aan ons gerichte ver
zoeken om advies komen uit
de middenklasse van de maat
schappij. De mensen uit deze
groep, voor wie het tot voor
kort niet op kon, zitten nu in
de narigheid omdat ze achter
uit moeten. Er zitten veel
mensen bij met een eigen huis;
een heel aparte problematiek.
Vlak de enorme verschillen
van de hypotheekrente in de
laatste paar jaar even niet uit.
Ook mensen die zelfs met een
bruto jaarinkomen van een
ton niet konden uitkomen; uit
zonderingen misschien, maar
ze bestaan. Of jonge, begin
nende artsen, die zeer beschei
den moeten leven als ze een
praktijk hebben overgenomen.
Je ziet het ze alleen niet aan.
Dat is ook een voorbeeld van
een groepering die niet zo snel
staat te roepen op het Binnen
hof. De mensen die het hardst
schreeuwen, hebben het niet
altijd het moeilijkst. Niet alle
bijstandsmoeders zijn ontevre
den. Kleine zelfstandigen, wat
dacht u daarvan? Man en
vrouw, die vaak samen in de
zaak werken en dan aanzien
lijk meer dan veertig uur. Die
mensen hoor je niet of nauwe
lijks. Maar ik verzeker u, dat
als je het nou over armoede
hebt, dat je dan zeker in die
sector zou moeten kijken".
Grens
Het woord is dan toch geval
len: armoede. Het Nibud zou
toch moeten weten waar te
genwoordig de grens ligt tus
sen armoede en een mini
mumbestaan. „Daar houden
we ons dus niet mee bezig",
zegt mevrouw Van Eek na
drukkelijk, „maar de grens
wordt heel eenvoudig en na
tuurlijk mede bepaald door
wat bruin kan trekken. Met
andere woorden: het potje van
de bijstand is ook eens leeg"
Maar wat dan te denken van
die groep jongeren in het oos
ten van het land, die spreekt
over de naderende „honger
winter", als de bezuinigingen
nog even doorgaan? Mevrouw
Van Eek, kwaad en met stem
verheffing: „Als ze dat inder
daad hebben gezegd, dan we
ten ze absoluut, niet waar ze
het over hebben! Hongerwin
ter1, ftiijn hemel. Aan dergelij
ke vergelijkingen zijn we echt
nog niet toe. In die termen
weiger ik pertinent te spre
ken".
DICK HOFLAND
Justitie
oneens met
Rekenkamer^
over
leegstand
cellen
DEN HAAG Bij het onder
zoek naar het gevangeniswe -
zen plaatst de Algemene Re
kenkamer in zijn verslag ovel
1982 de kanttekening, dat heé:
wat cellen voor andere doel
einden worden gebruikt dai
voor het opbergen van gevan 1
genen. Er zou nogal wat leeg
stand zijn (voor zieken en ont
vluchten blijven cellen gere
serveerd). Die conclusie lijk!
in strijd met de berichten var j
de laatste tijd, waarin juis
sprake is van een groot tekort
aan cellen.
Volgens het ministerie van o
justitie is de constatering van v
de Rekenkamer overdreven
Een woordvoerder: „Als j<
over een tekort spreekt, dar
heb je het over pieken. In
sommige periodes heb je eer rr
bepaald aantal cellen nodig om h
de gedetineerden te kunnen q
plaatsen. Maar dat houdt tel j
vens in, dat er op „stille tij*
den" een overcapaciteit bef X,
staat. Op 8 september van hej L
vorig jaar zaten er over hel g
hele land maar 76 mensen t« b
wachten op plaatsing. Op 8 no- e,
vember waren dat er al 230 jj
Daarbij moet je rekening hou
den met de ligging van de ge *r
vangenissen. Komen er toeval- 9
lig veel mensen uit de omge- g
ving Maastricht in aanmer- Jr
king om te worden gedeti-
neerd, dan kun je die niet naai
Middelburg vervoeren als 9
Maastricht vol zit". 9'
De CFO (Christelijke Federar <-<
tie Overheidspersoneel) stelt v
dat de Rekenkamer nog eens v
het bewijs heeft geleverd, dal n
er in het gevangeniswezen eer
tekort aan personeel is. Eer
woordvoerder: „Er staan soms
hele vleugels van gevangenis-
sen leeg omdat ze zo sinds hei bi
begin van de jaren zeventij v<
niet meer nodig waren. Nu »ni H
eens blijken er 600 a 700 celler U1
meer nodig te zijn, maar daar-
vöor moeten die oude worden
aangepast én moet er genoej
personeel zijn om ze te kunner D
heropenen. De recente acties h<
van de gevangenisbewaarden
hebben er geen misverstane
over laten bestaan, dat hel
personeel het niet aankan. De 1
Rekenkamer zegt trouwens D
ook, dat het bouwbeleid wei- de
nig besluitvaardig is. Neem de w
gevangenis van Maastricht 0,
Tussen het moment van idd rj
eerste planning en de opening
ligt twintig jaar. Dat is inder- -
daad iets heel anders dan eer
slagvaardig beleid". m
Pr
ee
5 Zc
va
foi
in
He
(y
DEN HAAG Citaat van
Onno Ruding, minister
van financiën: „Ik heb
duidelijke meningen over
de wijze, waarop we
's lands economie weer in
orde krijgen. En ik ben er
heilig van overtuigd, voor
bijna honderd procent
als ik honderd zou zeg
gen, zou ik arrogant
zijn dat ik gelijk zal
krijgen". Ja, zozeer was
Ruding overtuigd dat hij
er maar meteen een war-
schuwing aan toevoegde:
„Ik ben bereid tot het
sluiten van compromissen,
al is dat niet mijn sterkste
kant, maar er zijn gren
zen!".
Deze uitspraken werden ge
daan medio deze maand, in El-
seviers Magazine. Ongeveer
tegelijkertijd lekte uit dat de
minister van financiën aan de
ministerraad had voorgesteld
per 1 juli nog eens voor 3.5
miljard gulden te bezuinigen.
Een lijstje met de maatregelen,
waarmee dit gerealiseerd dien
de te worden, had Ruding ge
makshalve bijgevoegd. Een
heel logisch lijstje, vond de op
steller zelf, want er was toch
afgesproken in het regeerak
koord, dat tegenvallers geheel
opgevangen zouden worden
door extra bezuinigingen.
paniek. Langzaam drong het
besef door dat deze minister
wel eens dezelfde weg zou
kunnen gaan als zijn voorgan
ger Frans Andriessen in het
eerste kabinet-Van Agt. Deze
trad af, toen het kabinet wei
gerde akkoord te gaan met ri
goureuze (althans voor die da
gen) besparingen. Ruding zelf
verwees daar ook naar. „De
kans dat mij zal gebeuren wat
Andriessen overkwam, zit
erin". Of het zover zou komen,
zou worden bepaald „door
mijn reële inschattingen van
de financiële situatie en niet
nog eens door politieke over
wegingen". En om het hele
maal duidelijk te maken, ver
telde Ruding ook nog even dat
hij zich een calvinistische ka
tholiek voelde. „Dat scharre
len, het onafhankelijk van el
kaar opereren van de KVP'er
en zijn geweten, heeft mij
nooit gelegen".
Inmiddels zijn we twee weken
verder en weten we dat er
geen 3,5 doch slechts 2 miljard
extra bezuinigd zal worden.
Op voorstel van premier Lub
bers besloot het kabinet afge
lopen donderdag dat de tegen
vallende aardgasinkomsten
voor het grootste deel buiten
beschouwing gelaten zouden
worden. Misschien dat daar
straks, in de begroting voor
1984, nog eens naar gekeken
wordt, sprak de minister-pre
sident luchtigjes.
Laf?
In het CDA veroorzaakte de En minister Ruding? Hij zit er
houding van Ruding een lichte nog steeds en dus is de verlei
ding groot de man te betichten
van lafhartigneid. Dat verwijt
zou echter vermoedelijk niet
terecht zijn. Eerder lijkt een
compliment op zijn plaats.
Door aan te blijven en niet
verbitterd terug te keren naar
de AMRO, waar zijn bevelen
wel stipt werden uitgevoerd,
heeft Ruding getoond te be
grijpen dat in de politiek ande
re wetten gelden dan in het
bankwezen. Voor een politicus
gaat het er niet om gelijk te
hebben maar gelijk te krijgen.
In dit geval was het overdui-
RUITENHEER
r f''/f]
'zalf
O
c "o"- -
O- ----- O--TT.
O - - O O - O
delijk dat hij het niet zou krij
gen. Het was slikken of stik
ken.
De reden dat vrijwel de gehele
CDA-top zich tegen Ruding
keerde, is gelegen in het feit
dat het financiële tekort van
een land niet per se gedekt be
hoeft te worden. Anders dan
een bankdirecteur, die in be
ginsel nooit meer mag uitge
ven dan hij ontvangt, mag een
regering besluiten dat juist wel
te doen. De reden daarvan kan
zijn dat zij op deze wijze de
koopkracht van de bevolking
nog enigszins op peil wil hou
den, zodat er voldoende afzet
mogelijkheden blijven voor de
fabrieken, die op de binnen
landse markt zijn aangewezen.
De sociaal-economisch des
kundigen van het CDA, met
premier Lubers voorop, me
nen dat zo'n beleid nu een
vereiste is. Temeer omdat er
in het buitenland, met name
de Verenigde Staten en de
Bondsrepubliek, melding
wordt gemaakt van een econo
mische opleving. Onder die
omstandigheden is het volgens
Lubbers en zijn toeverlaat in
de Tweede Kamer, CDA-frac-
tieleider De Vries, verant
woord, sterker nog: geboden,
een stimulerend beleid te voe
ren. Daarin past niet dat de
mensen, „die de dreunen van
1 januari nog in de oren heb
ben, per 1 juli nog eens een
klap op het hoofd krijgen," al
dus een CDA-kamerlid. Hij
verwees daarbij ook naar de
volgens hem snel toenemende
onrust onder de uitkerings
trekkers, van wie er één on
langs bij Sonja Barend op de
televisie verklaarde een groep
je te formeren, dat harde (ge
welddadige?) actie zou gaan
voeren.
Boos
Fractievoorzitter Bert de Vries
had de weinig benijdenswaar
dige taak de heer minister van
financiën met zijn neus op
deze feiten te drukken. Toen
dat geen indruk bleek te ma
ken, restte De Vries niet an
ders dan formeel mee te delen
dat hij „de fractie zou advise
ren de voorstellen van de mi
nister van financiën af te wij
zen". Met andere woorden: het
CDA zou Ruding zonodig laten
vallen. Het resultaat was dat
de betrokkene zeer boos de
kamer van De Vries verliet.
De deur zou zelfs met zo'n
klap zijn dichtgesmeten, dat de
CDA-top de eerste dagen daar
na moest vrezen dat er inder
daad een nieuwe schatkistbe
waarder gezocht moest wor
den.
Groot was dan ook de opluch
ting toen Onno Ruding, na
vele gesprekken met Ruud
Lubbers, besloot voor deze
keer dan toch maar wel met
zijn geweten te scharrelen.
Wellicht heeft het geholpen,
dat premier Lubbers beloofde
dat hij het voorstel voor de
Voorjaarsnota, zoals dat medio
deze week in hoofdlijnen klaar
was („een goed voorstel"), zou
presenteren als van Ruding.
Het stuk is echter voor hon
derd procent van de minister
president zelf. „In dit stadium
komen wij er niet meer aan te
pas," aldus iemand van Finan
ciën. 1
Voor de regeringscoalitie is
het te hopen dat er nog ie
mand wat geleerd heeft en dat
is Ed Nijpels. Het gaat er daar
bij niet om dat de VVD-leider
zich voortdurend vierkant
achter Ruding opstelde en
hem zelfs aanprees als de ze
vende VVD-minister. Dat
hoort allemaal bij het spel.
Maar wat er niet bij hoort is
conflicten maken waar het
niet nodig is. De manier, waar
op Nijpels de afgelopen weken
opereerde, leek verdacht veel
op hetgeen de VVD de PvdA
altijd verweten heeft: onnodi
ge polarisatie ofwel dramme
righeid. Nog voordat er enig
overleg in het CDA gevoerd
was over de voorstellen van
Ruding, dreigde Nijpels al met
een kabinetscrisis. Hij bleef
dat in het openbaar zeggen,
ook nadat hij De Vries onder
vier ogen had gezegd het alle
maal niet zo te bedoelen.
Dat heeft bij de christen-de
mocraten veel wrevel gewekt.
Die gevoelens Werden nog
versterkt, doordat Nijpels in
de onderhandelingen over de
Voorjaarsnota niet gehinderd
zou zijn door enige kennis van
zaken. Zo zou hij zich niet ge
realiseerd hebben dat het flink
verhogen van de sociale pre
mies voor de werknemers, zo
als de VVD bepleitte, juist
voor de middeninkomens, die
percentagewijs het meest aan
premie betalen, het hardste
zou aankomen. En die catego
rie zegt de VVD altijd zo te
willen beschermen. „Dat
moesten we hem helemaal
voorrekenen. Toen pas zag hij
in dat het misschien toch niet
zo'n goed voorstel was," aldus
een CDA-ingewijde.
Het gevolg van een en ander is
dat de liefde bij de christen-i
democraten voor de liberalen,
die onder Van Agt zo tot bloei
was gekomen, in ijltempo be
koelt. Maar dat heeft natuur
lijk ook te maken met het feit
dat het CDA zich bewust is ge
worden van het gevaar van
deze liefde: stemmenverlies
aan de VVD. Bovendien is de
vrees groeiende, dat aan het
einde van deze kabinetsperio
de, wanneer de sociaal-econo
mische Augiasstal is schoonge
maakt en de kruisraketten
wellicht evenmin nog een pro
bleem vormen, de liberalen
het CDA aan de dijk zetten en
gaan proberen hoe regeren
met de PvdA bevalt.
RIK IN 'T HOUT
ADVERTENTIE
Voor wie in de maand mei vakantie kan nemen heeft
uw krant weer een bijzonder aanbod:
10 DAGEN
COSTA BRAVA
voor slechts
op basis van een 2-persoonskamer met douche, tol
let en balkon en VOLPENSION vanaf het ontbijt op
de 2e dag t/m het lunchpakket op de dag van terug
reis,
- «j
U verblijft in MALGRAT DE MAR, een gezellige, ge
moedelijke badplaats, welke nog niet door het
massatoerisme is aangetast. Het hotel SORRA D'OR
(met zonneterras, zwembad, lounge, T.V., lift en in
ternationale keuken) ligt 25 meter van het strand
aan een ca. 2 km lange boulevard, waaraan de,
meeste hotels, bars, restaurants, nachtclubs en win-
kels liggen en waar het 's avonds gezellig druk is.
Malgrat heeft een mooi zandstrand met verspreide
groepjes pijnbomen.
U kunt er vele takken van watersport beoefenen.
Het station ligt nabij het hotel zodat ook bijv. een
bezoek aan Blanes (tropische tuinen) en BARCE
LONA (de op één na grootste stad van Spanje) tot
de mogelijkheden behoort.
U vertrekt per super de luxe touringcar van MAAS
KANT REIZEN (voorzien van toilet, bar, t.v. en video)
rond het middaguur uit Den Haag en Rotterdam.
Aankomst in Malgrat de andere dag omstreeks 9
uur v.m. Tijdens de reis wordt gedurende de nacht
doorgereden. De vertrekdata zijn maandag 2 mei, 9
mei, 16 mei en 23 mei a.s. De toeslag voor een 1-
persoonskamer bedraagt ƒ60.- per week en een
verlenging van het verblijf tot 17 dagen kost 175.-
extra. Reisverzekering: 20.- 5.- kosten. Annule
ringsverzekering: 10.30 6.- kosten.
Inlichtingen en boekingen: telefonisch onder no.
070-190.882 (van maandag t/m vrijdag van 9 tot 13
uur) of persoonlijk in onze stadsvestiging Spuistraat
71, Den Haag (op de hoek van het Spui).
POSTBUS 16050
2500 AA 'B-GRAVENHAGE
TEL. 070-190882
(MAANDAG T/M VRIJDAG
TUSSEN 9 EN 13 UUR)
