TAFEL Uit op kosten van de buurman Arbeiders wijzen paus bij bezoek op onrechtvaardigheid binnen de kerk £cidóc6ouxon IÏTÏÏ71 kerk wereld AARDRIJKSKUNDE: GEEN RIJTJES MEER OPDREUNEN DE PARASIET AAN DE STADSRAND ACHTERGROND CcidócSomant MAANDAG 21 MAART 1983 PAG Conferentie over toekomst verzorgings maatschappij De kerken, de vakcentrales FNV en CNV en het Huma nistisch Verbond zullen mee doen aan een conferentie van de Raad van Kerken over de kwaliteit en de toekomst van de verzorgingsmaatschappij in een teruggaande econo mie. De conferentie, „op be leidsniveau". wordt donder dag en vrijdag in Driebergen gehouden. Al in 1981 werd een dergelijke conferentie in deze samenstelling belegd. Wijzigingen in top Wereldraad Niet alleen dr. Konrad Raiser, plaatsvervangend secretaris-generaal van de Wereldraad van Kerken, maar ook dr. William H. Lazareth, directeur van de afdeling „Geloof en Kerkorde", zullen na de alge mene vergadering te Vancouver (24 juli tot 10 augustus) de wereld raad verlaten. Het opstappen van de laatste komt als een verrassing. Hij kwam in 1980 als op volger van dr. Lukas Vischer naar Genève en werd vorig jaar door het Centrale Comité herbenoemd. Lazareth wordt predikant in een der grootste lutherse ge meenten in New York. Voordat hij bij de wereldraad kwam. was Lazareth hoog leraar theologie in de Verenigde Staten. De Westduitser Konrad Raiser, lid van de EKD. zal eind september de wereld raad verlaten, zo werd reeds vorige zomer besloten. Hij heeft dan tien jaar op zeer vakkundige wijze, de oecumenische beweging gediend. Raiser wordt hoog leraar theologie te Bochum. Het nieuwe Centrale Comité, dat in Vancouver wordt samengesteld, zal moeten beslissen wie Raiser en Lazareth zullen opvolgen. Dr. Philip Potter, sinds 1972 secretaris-generaal van de wereldraad, treedt in 1985 af. Verwacht wordt dat het Centrale Comité in 1984 een benoemingscommissie zal instellen. Anglicanen en katholieken delen kerk De eerste in Noord-Engeland gebouwde kerk, die gezamenlijk zal worden gebruikt door An glicanen en rooms-katholieken, is vandaag in gewijd door de rooms-katholieke aartsbisschop Derek Worlock van Liverpool en de anglicaan se bisschop Sheppard van Liverpool. De eerste steen werd gezegend door paus Johannes Pau- lus II bij zijn bezoek aan Liverpool op 30 mei vorig jaar. Behalve het eigenlijke kerkgebouw zijn in deze nieuwe wijk van Liverpool een rooms-katholieke en een anglicaanse pastorie gebouwd, twee consistorielokalen en een sociaal centrum. De bouwgrond werd in 1968 gekocht d9or het katholieke aartsbisdom Liverpool in eén bestemmingsplan voor huisvesting van vijf tienduizend mensen. Het betreft hier de tiende kerk in heel Engeland, die de rooms-katholie- ken delen met een andere denominatie. Paus Johannes Paulus II heeft zaterdag, de feestdag van St.-Jozef, patroon van de arbeid, opnieuw een bezoek gebracht aan fabrieken en werkplaatsen, zoals de vorige jaren het geval is geweest. Maar dit keer, zo meldt onze correspondent in Rome, kreeg hij van de arbeiders, met wie' hij sprak en at, meer weer werk dan tot nog toe het ge val is geweest. De paus bezocht nu een ma chine- en glasfabriek in de streek ten zuiden van Pesca- ra, aan de Adriatische kust. Het hele gebied bevindt zich in een economische crisis en de werkloosheid heeft een re cord-omvang bereikt. Dat was voor de paus dan ook de re den juist die streek voor zijn onderhand traditionele 19 maart-uitstapje te kiezen. Volgens de officiële Vaticaan se voorlichting was de paus „een arbeider onder de arbei ders". Maar dat weerhield die arbeiders er niet van hun me de-arbeider de paus enige „harde waarheden" toe te voegen. Volgens de Italiaanse pers (die in tegenstelling tot 'de Vaticaanse krant op een en ander uitvoerig ingaat) sprak een van de arbeiders de paus „krachtig" toe: „Er kan geen vrede, geen rechtvaardigheid zijn, waar geen werk is. En helaas is er in deze streek nog te veel on rechtvaardigheid. Ook binnen de kerk bestaat nog grote on rechtvaardigheid. De kerk moet zich bezig houden met de alledaagse problemen van de arme mensen, zoals Jezus ons heeft onderwezen. We kunnen niet in de grootste Protest van Pax Christi tegen moord op Garcia-Villas De voorzitter van de internationale katholieke vredesbeweging Pax Christi, bisschop Luigi Bettazzi, heeft geprotesteerd tegen de moord op Marianella Garcia-Villas, de voorzitster van de mensenrechtencommissie in El Salvador. Volgens bisschop Bettazzi zou mevrouw Garcia-Villas als geassocieerd lid van Pax Christi Internationaal begin maart een toespraak houden voor de mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties in Genève. Maar het onderzoek naar recente moorden in La Ber muda, dat ze voor haar komst naar Europa wilde verrichten, is haar noodlottig geworden. Pax Christi uit kritiek op de be schuldiging van de Salvadoriaanse regering, dat mevrouw Gar cia-Villas betrokken was bij de gewapende strijd in El Salvador en dat zij lid van de guerrilla-beweging,was. In naam van de vredesbeweging vraagt bisschop Bettazzi de commissie van de Verenigde Naties voor de rechten van de mens, dat deze er bij de Salvadoriaanse autoriteiten op aan dringt. dat er een einde komt aan de schendingen van de men senrechten in het land. rijkdom leven en voorbijgaan aan de problemen van het volk. Dat wil niet zeggen dat de geestelijken en de katho lieke kerk zich in lompen moeten hullen. Maar wel moeten zij veel meer aan dacht besteden aan de proble men van de arbeiders, die ge wikkeld zijn ip de strijd voor hup overleving". De paus luisterde zeer gecon centreerd en dankte vervol gens de spreker voor de „har de en smartelijke waarhe den", die hij had mogen aan horen. De paus gaf toe. dat de kerk niet op alle vragen over het werk en de situatie van de arbeider een antwoord heeft. „Maar de kerk heeft zich al leen nog maar de laatste hon derd jaar met de problemen van de arbeider beziggehou- Later in zijn officiële rede voering ging de paus uitge- Tijdens zijn lunch met honderdvijftig arbeiders van een glasfa briek in San Salvo krijgt paus Johannes Paulus II een glas mi neraalwater ingeschonken. Behalve dit, kreeg hij, wat hij zelf „harde waarheden" noemde, geserveerd in een toespraak van een arbeider. Rechts een van de arbeidsters Marchesini Lina. breid in op de thema's van zijn encycliek over de arbeid „Laborem exercens" en hij spoorde de arbeiders aan „met gepast geloofsonderricht hun kennis van de geloofswaarhe den uit te diepen, teneinde de geest te verlichten op een mo ment waarop tegengestelde ideologieëen twijfel en onze kerheid zaaien". Proces begonnen zaligverklaring van pater Pio Met een plechtige godsdien stoefening in de kerk van San Giovanni Rotondo (Apulië) bij Foggia is gisteren de eerste fase begonnen van het proces tot zaligverklaring van de ge stigmatiseerde pater capucijn Pio de Pietrelcina, die veer tien jaar geleden is overleden. Naar verwachting wordt daarmee in het capucijner kloostercomplex waar de pa ter heeft gewoond, een proces ingeluid dat vier jaar zal du- Het kerkelijke tribunaal staat onder voorzitterschap van de aartsbisschop van Manfredo- nia en Vieste, Valentino Vai- lati. Er zullen honderden ge tuigen worden gehoord, voor dat een documentatie over het leven van de pater kan wor den samengesteld. Hem wor den vele deugden, genezingen en bovennatuurlijke krachten toegeschreven. Pater Pio trad in 1916 in het klooster Santa Maria delle Grazie in San Giovanni Rotondo en kreeg later grote bekendheid we gens de stigmata, die hij ver toonde, alsmede de onver klaarbare genezingen die op traden bij zieken die zijn hulp zochten. Elk jaar, ook nu nog, stromen duizenden pelgrims naar het klooster der capucijnen, af komstig uit alle werelddelen, om de voorspraak van „de pa ter met de wondetekenen van Christus" te zoeken. De pater heeft in de omgevipg van San Giovanni Rotondo enkele zie kenhuizen gesticht. Over een ja'ar of vier zal de Vaticaanse congregatie voor de zaligver klaringen een dik dossier ont vangen en na onderzoek aan de paus voorleggen. Wereldraad nodigt paus uit De Wereldraad van Kérken heeft paus Johannes Paulus II uitgenodigd voor een bezoek aan de raad in Genève vol gend jaar juni. Voor 1984 is overigens al een vierdaags be zoek van de paus aan Zwitser land voorzien omstreeks Pinksteren (10 en 11 juni). Op de eerste dag zou de paus de Wereldraad, de Lutherse We reldbond en andere kerkelij ke instellingen in Genève be zoeken. De Canadese anglicaanse aartsbisschop Edward Scott en dr. Philip Potter, respectieve lijk voorzitter en secretaris- -generaal van de wereldraad, stellen in hun brief voor de resultaten van de algemene vergadering, deze zomer te Vancouver, te bespreken. De paus zou de wereldraad in 1981 bezoeken, maar als ge volg van de aanslag op het Pietersplein ging die reis niet Intussen is uit Seoel gemeld, dat de bisschoppen van Zuid- -Korea de paus voor een vijf daags bezoek, te beginnen op 13 oktober 1984, gaan uitnodi gen. In principe heeft de paus al toegezegd, dat hij zal ko- men ter gelegenheid van de viering van het tweehonderd jarig bestaan van de r.k. kerk in Zuid-Korea. Van =-de 38,7 miljoen Zuidkoreanen zijn er ongeveer twaalf miljoen boed dhist, ruim zeven miljoen pro testant en 1,3 miljoen rooms- -katholiek. Ook de bisschoppen van Joe goslavië hebben paus Johan nes Paulus officieel uitgeno digd om in 1984-1985 hun land te bezoeken. Tienduizend bij Stille Omgang Naar schatting tienduizend mensen hebben in de nacht van zaterdag op zondag deel genomen aan de Stille Om gang in de binnenstad van Amsterdam. Het was de 102e keer, dat de tocht ter herdenking aan „het mirakel van Amster dam" werd gehouden. De deelnemers aan de omgang waren, behalve met auto's en openbaar vervoer, met onge veer driehonderd bussen uit het hele land naar de hoofd stad gekomen. Europese geldcrisis Het moet de Franse minister van financiën Jacques een gruwel zijn, dat juist zijn Westduitse collega G Stoltenberg het voorzitterschap van de Raad van Ei ministers van financiën bekleedt. Niet alleen omda lcj verluidt de persoonlijke verhouding tussen de ben l windslieden te wensen overlaat, maar ook omdat de - duitse schatkistbewaarder een uitermate sterke positie I ministerraad inneemt: de Duitse mark staat er aan|T florissanter voor dan de Franse franc. De aanleiding tot het koortsachtige overleg dit wee! en vandaag in Brussel, was dat de Duitse mark en de franc de laatste twee weken steeds verder uit elkaar raakt, waardoor een drastische herwaardering van de munten acuut werd. Twee politieke gebeurtenissen 1 de Europese geldcrisis geïntensiveerd: de positie van mark werd fors versterkt door de overwinning v CDU/CSU bij de Duitse Bondsdagverkiezingen van 6 en de internationale waarde van de Franse franc wer der verzwakt door de onzekerheid die ontstond door derlaag van de Franse regeringspartijen bij de gern raadsverkiezingen van 6 en 13 maart. OMDAT beide landen deelnemen in het sinds 1979 be de Europese Monetair Stelsel (EMS) moest binnen hé een oplossing gevonden worden; disconto-verlaging Bondsrepubliek en Nederland hadden vorige week doende effect en daarom werden krachtiger maatrege EMS-niveau noodzakelijk. Het was in Brussel van meet af aan duidelijk, dat vj Franse regering een devaluatie van de franc met zo procent onaanvaardbaar zou zijn. Daarom moest een ccr mis gevonden worden: een matige devaluatie van de franc en enkele andere zwakke valuta's en enige opw ring van de sterke D-mark en gulden. Centraal bli hele weekeinde de situatie waarin de Franse econom bevindt; niet voor niets moest het overleg gistermidde| derbroken worden (hoogst ongebruikelijk bij een ded EMS-beraad), omdat Delors voor politiek overleg naar moest. De Franse regering staat voor cruciale besliss moet ze het ook door de communisten gesteunde, expa beleid van de afgelopen jaren voortzetten of een op heid afgestemde politiek gaan voeren? Mitterrand laatste moeten kiezen, ook om in te haken op het dooi re Europese regeringen ingezette soberheidsbeleid. JUIST in situaties als de huidige wordt de noodzaak Europese economische unie heel duidelijk gevoeld. V brengt de vandaag en morgen in Brussel te houden v ring van staatshoofden en regeringsleiders van de EGl meenschap wat verder, maar erg hoopvol ziet het er; betreft niet uit. Bruine bonensoep yoghurt met vruchten Voor twee personen hebt u nodig: 250 g bruine bonen, stukje ontbijtspek van 150 g, 250 g aardappelen, stukje knolselderij van 200 g, 200 g winterwortel, 100 g taugé, 15 g boter, selderijblad, zout, peper, aroma, worcestersaus, brood en boter naar behoef te; 8 dl yoghurt, 1 kleine rijpe banaan, 1 appel, 1 sinaasap pel, basterdsuiker naar smaak. Was vanavond de bruine bo nen een keer en zet ze onder koud water weg. Kook ze mor gen in dat water met het spek gaar in ruim een uur. Doe er halverwege de aardappelen bij. Snijd het gare spek in dob belstenen en stamp de bonen en aardappelen wat fijner of draai ze door een roerzeef (voor een gladde soep). Snijd de knolselderij in plak ken, schil die, spoel ze schoon en snijd ze vervolgens in reep jes. Borstel de wortel schoon, snijd hem in de lengte in vie ren en dan in dunne schijfjes. Spoel de taugé in een vergiet af met heet water. Smoor in een ruime braadpan met de boter de knolselderij en wortel „beet "gaar, ongeveer tien mi nuten. Doe er de fijngemaakte bonenmassa bij met het spek, de taugé en fijngeknipt selde rijblad. Voeg naar smaak zout, peper en worcestersaus toe en laat de soep net aan de kook komen. Langer koken maakt de groenten te gaar, waardoor ze aan smaak verliezen. Geef brood bij de soep met, voor wie het hebben kan, boter. Maak van de yoghurt in een halve dag hangop. Schenk de yoghurt in een vergiet met daarin een natte doek en zet dat koel weg. Schep de uitge lekte yoghurt van de doek, het vocht dat door de doek is ge lekt, kan weg. Meng de dikke yoghurt met plakjes banaan, grofgeraspte appel, kleinge sneden sinaasappel en basterd suiker. JEANNE Geen krant ontvangen? Bel tussen I 18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen 1 14.00 en '15.00 uur, nummer 071- 122248 en uw krant wordt nog dezelf de avond nabezorgd. Wie van een wat oudere generatie kent 't nog: klas sikaal een rijtje opdreunen terwijl de aanwijsstok over de landkaart glijdt: Gro ningen, Hoogezand, Sap- pemeerEn dan laat het geheugen het meestal af weten. Wie herinnert zich niet de hoofdstukken uit het aard rijkskundeboek over onze industrie: Steenkool in Zuid-Limburg, leerlooie rijen in de Langstraat, zware akkerbouw in 't Bildt, textiel in Twen the. Anno 1983 zou dit er heel anders uitzien. Veel is ver dwenen, veel is anders ge worden. Een spiegel van de tijd. Dat geldt ook voor aardrijkskunde. Boer Mertens gaat niet meer met een toom biggen naar de markt en ver koopt ze daar voor 25 gul den per stuk. De kleine boer is met zijn ultra mo derne varkensfokkerij een belangrijke rader in onze economie geworden. Boer Mertens heeft nu te ma ken met de EG en de hin derwet. Aardrijkskunde ademt al lang niet meer die oubolli ge geest van weleer. Het „vak" is meegeëvolueerd met de maatschappelijke, ontwikkelingen, interna tionaal en nationaal. Pla nologie, economie en so ciologie hebben er hun bij dragen aan geleverd. Scripties op scholen dra gen niet langer titels als „Een stad in de Middel eeuwen", maar heten nu „Openbaar vervoer op het platteland" of „Overbevol king". Bij het eindexamen aard rijkskunde dit jaar het centraal schriftelijk begint op 2 mei komt de ver houding dorpstad aan de orde. Onderstaand enkele facetten over de niet altijd rimpelloze verhouding tussen die twee. Jan-Willem en zijn vrouw Karin uit Rheden vinden dat hun centen goed besteed zijn die avond. De cabaretier op de planken van de Arn hemse schouwburg laat dé echo van zijn laatste grap wegsterven tegen een uitbundig applaus. De show zit er op, de zaal stroomt leeg. Vierhon derd mensen weer op weg naar huis. Een avondje uit op een door- de-weekse dag. Kosten voor Jan-Willem en Ka ren: drie tientjes. Niet goedkoop, maar 't moet af en toe kunnen, vinden Op de afdeling financiën van het gemeentehuis in Arnhem ratelen de vingers van de ambtenaren over de telma chines. De nieuwe gemeente begroting moet worden ge maakt en alle cijfertjes moe ten nog eens scherp bekeken worden. Voor hen ligt de be groting van de gemeentelijke schouwburg. De cijfers zijn niet bemoedigend. De inkom sten zijn bij lange na niet vol doende om de uitgaven te dekken. Op enkele tientjes na een „gat van drie miljoen gulden. Te betalen door de gemeente Arnhem. Pakweg 25 gulden per stoel moet er worden toegelegd. Dan komen de bezoekcijfers van de schouwburg op tafel. Een blik daarop leert dat bij na de helft van de schouw- burggangers van buiten Arn hem komt. Zij moeten voor Veel kleine dorpen profiteren als vanzelfsprekend mee van de voorzieningen in de grote stad. De mensen gaan er naar de schouwburg, dui ken in het fraaie overdekte zwembad en zitten 's zondags op de tribune hun kluppie uit de ere-divisie toe te juichen. hun avondje toneel of mu ziek naar „de stad", want hun eigen dorp of stadje is te klein voor een schouwburg. Jan-Willem en Karin vinden het heel gewoon dat hun kaartjes even duur zijn als die van dat echtpaar uit Arn hem dat naast hen zat. Zij staan geen seconde stil bij het feit, dat de grote gemeente ook hun kaartjes „subsi dieert". Meeprofiteren Het is een bekend en oud probleem: De grote stad, om ringd door tal van kleine dorpen die als vanzelfspre kend meeprofiteren van de voorzieningen in die grote stad. De mensen gaan er naar de schouwburg, duiken in het fraaie overdekte zwem bad en zitten 's zondags op de tribune hun kluppie uit de ere-divisie toe te juichen. Meer dan eens rekent het grote stadsbestuur mismoedig uit wat daar allemaal niet op moet worden toegelegd. Geen gemeenteraad van zo'n dorp die dank-je-wel zegt;- laat staan aanbiedt om een deel van de kosten mee te betalen. Wel de lusten, niet de lasten. Een kwestie van onfatsoen of slecht nabuurschap? Tenslot te zeg je tegen je buurman ook niet, als je de geleende fiets komt terugbrengen: „De band is lek, plak 'm zelf maar even". Toch ligt de verhou ding tussen stad en (naburig) dorp iets anders. Het is meer de grote broer die niet alleen voor zichzelf zorgt, maar ook oog heeft voor de verlangens van het kleine broertje. Maar hij krijgt daarvoor dan ook meer zakgeld. Zo ligt het ongeveer ook bij grote gemeenten. Zij zijn voor hun eigen inwoners verplicht bepaalde voorzie ningen te scheppen: Wonin gen, wegen, winkels, schouw burg, sportvelden, zwemba den etc. Dat daar vaak geld bij moet, is logisch. Tenslotte kun je niet voor alles de kost prijs vragen. Dan kost een schouwburgkaartje misschien wel 75 gulden. Zo'n grote gemeente (meer dan 50.000 inwoners) krijgt dan van het rijk het stempel „centrumgemeente" opge drukt. Dat betekent dat ze voor bepaalde voorzieningen moeten zorgen, maar daar van het rijk ook geld voor te rug krijgen. Dat is een vast bedrag per inwoner. Een gro te stad krijgt bijvoorbeeld 1000 gulden per inwoner van het rijk, de „kleine buur" 400 gulden. Natuurlijk klopt de grote gemeente wel eens bij de kleine aan om een bijdra ge in (bijvoorbeeld) de kosten van de schouwburg. Dat heeft Arnhem ook bij Rhe den gedaan. En vrijwel altijd zegt zo'n kleine gemeente: nee. Logisch, want die zijn ook niet vergeten dat de „grote broer" méér geld krijgt van het rijk. De „vakbond" van alle ge meenten in ons land, de Ver eniging van Nederlandse Ge meenten (VNG) geeft dat ook toe. Woordvoerder Bloemen- daal van de VNG zegt dat je moeilijk aan de mensen kunt zjen of ze van „buiten" ko men en daarom dus meer moeten betalen. Toch zijn er genoeg voorzieningen waar bij kleine gemeenten hun „grote broer" wel financieel helpen. Bijvoorbeeld de re gionale brandweer, het zie- kenvervoer, de muziek school. Dat zijn voorzienin gen waarbij je kunt aantonen hoeveel er gebruik van ge maakt wordt. Stadsgewest Het „samen uit, samen thuis" komt dus maar op kleine schaal voor. Pogingen in het verleden om het samen eens te worden via bijvoorbeeld een stadsgewest mislukten bijna altijd. De mogelijkheid om door middel van zo'n ge west samen iets op te lossen, liepen vaak uit op ruzies die in „Dallas" niet zouden mis staan. De kleintjes willen niet door de „grote broer" de wet voorgeschreven krijgen en omgekeerd weigert de grote broer zich te schikken' naar de kleintjes. Zijn belan gen zijn tenslotte groter: Meer woningen, meer indus trie, etc. Grote stad-klein dorp: Een kwestie van geven door de een en nemen door de ander. Jan-Willem en Karin uit Rheden zullen d'r geen schouwburgkaartje minder om kopen. CHRIS VAN ALEM Vrij koud DE BILT (KNMI) H u in de komende dagen bepaald door een lage<i bied, waarvan het c n zich in de buurt vai Noorwegen zal ophoudt, zuidwestelijke winden t\ lucht aangevoerd waai tijd tot tijd buien ontsti temperatuur is morge dags ongeveer 7 grader circa 4 graden beneden middelde temperatuur deze tijd. De laagste te3 tuur in de nacht is omslj graden. De zuidwesten krachtig, windkracht 6 en boven het IJsselmet tot stormachtig, kracht Ook in het binnenlan nen tijdens buien storm i windvlagen voorkomt morgen wordt de wir westelijk en neemt dan De aanvoer van vrij kt onstabiele lucht gaat door. Amsterdam zw Eindhoven h.fc Lh. R'dam h.t Athene Barcelona Frankfort onbew. 15 onbew. 19 Split6 onbew. Stockholm zw.bew. Wenen l.bew. Zurich zw.bew. Casablanca h.bew. Las Palmas zw Dew. Tel Aviv regen Tunis GRATIS ELKE WOENSDAG BIJLAGE BIJ UW KRANT H INFORMATIE OVER FILMS, M THEATER, RECREATIE, EXPC EN EEN COMPLETE AGT

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 2