Hoe schrijf je
Roet Loebbers
Prof. Emmerij:Echte hulp alleen
nog voor de allerarmste landen'
Kruisraketten voorlopig
bij de buren stallen?
EGYPT
BUITENLAND
CetdacSotvimxt
DONDERDAG 17 MAART 1983 PAGfcj
NIEUW ALTERNATIEF VOOR PLAATSING:
WASHINGTON Pre
mier Ruud Lubbers heeft
hier in de Verenigde Sta
ten op een verrassende
wijze duidelijk gemaakt,
waar zijn kabinet staat
wat betreft de plaatsing
van de kruisraketten. Zo
lang niet absoluut zeker is
dat de onderhandelingen
in Genève tussen de Ame
rikanen en de Russen
over de middellange af
standswapens onvoldoen
de opleveren; zolang
neemt Nederland geen
besluit.
Volgens de minister-president
zelf is dat een situatie die nog
heel lang kan duren, wellicht
zelfs jaren. En zelfs daarna is
het geen automatisme dat bij
een mislukking van „Genève"
de nieuwe wapens in Neder
land komen, zo herhaalde
Lubbers in Washington zijn
uitspraak van enige tijd gele
den.
Het verrassende van deze ver
klaring is tweeërlei. Ten eerste
kan nu wel geconcludeerd
worden dat dit kabinet als het
enigszins kan zich niet over
plaatsing zal uitspreken. Daar
zal de oppositie, die al plannen
smeedde voor het organiseren
van burgelijke ongehoorzaam
heid, van opgekeken hebben.
De tweede verrassing is dat
Lubbers dit soort dingen zei,
onmiddellijk nadat hij op de
lunch was geweest bij presi
dent Reagan. Dat kon toch
moeilijk als beleefd beschouwd
worden tegenover een gast
heer, die niet moe wordt te
roepen dat het Westen zich
eerst beter moet bewapenen
alvorens met succes te kunnen
praten over ontwapenen.
Blijft dus de vraag: Waar haal
de Lubbers het lef vandaan
Ronald Reagan voor de voeten
te lopen, terwijl hij bij wijze
Groene licht?
Volgens bronnen in de omge
ving van Lubbers is de reden
daarvan, dat de Verenigde
Staten in feite het groene licht
gegeven hebben voor de koers,
waarvoor Nederland heeft ge
kozen. Wie zich daarover ver
baast moet maar eens letten op
de nadruk, waarmee zowel
Lubbers als Reagan dinsdag
om beurten verklaarden dat
Nederland doorgaat met het
treffen van voorbereidingen
voor plaatsing. De Nederland
se premier ziet daarin het be
wijs dat zijn kabinet de een
heid van de NAVO hoog in
het vaandel heeft staan. En
president Reagan zei het erna!
En vervolgens liet hij een van
zijn onder-ministers ook nog
eens een lofrede houden op de
grote financiële inspanningen
die Nederland zich getroost
voor het bondgenootschap.
Kennelijk hebben die voorbe
reidingen dus een heel bijzon
dere betekenis. Ingewijden be
vestigen dat. Zij wijzen erop,
dat Nederland daarmee niet
alleen in theorie, maar ook in
de praktijk de mogelijkheid
van plaatsing openhoudt. Im
mers, als de nood aan de man
komt, kunnen heel snel toch
kruisraketten in Nederland
gestationeerd worden. Daarbij
dient bedacht dat de fabrikant
deze-zeer mobiele wapens le
vert met reserve-exemplaren.
West Duitsland plaatst aan het
eind van het jaar vrijwel zeker
kruisraketten. Vanaf dat mo
ment zouden Duitse reserve-
exemplaren binnen zeer korte
tijd naar Nederland kunnen
worden gebracht.
Prestatie
Het komt er dus op neer, dat
premier Lubbers er in ge
slaagd is iets te vinden tussen
plaatsen en niet-plaatsen in.
Voorwaar geen geringe presta
tie. Daarmee immers stelt hij
wellicht alle partijen tevreden,
vooral zijn eigen verdeelde
CDA. Zo kan hij zijn volle
aandacht, (en regeerperiode?)
wijden aan een zaak, die hij
alsnog belangrijker beschouwt:
Het herstel van de vaderland
se economie.
Natuurlijk zijn er nog wel eni
ge voetangels en klemmen. Zal
de VVD-fractie erin berusten,
dat de regering de zaak van de
kruisraketten op de lange
baan probeert te schuiven?
Mochten er grote spanningen
komen tussen CDA en VVD,
dan is deze kwestie voor de li
beralen een prima uitgangs
punt om vervroegde verkie
zingen mee in te gaan. Ook is
er het risico dat de vredesbe
weging zich nu geheel gaat
concentreren op verzet tegen
de voorbereidingen. Dat zou
taferelen kunnen opleveren
zoals bij de kerncentrale van
Dodewaard. Maar dat alles
valt in het niet bij de spekta
kelstukken die het IKV en
aanverwante organisaties wil
len opvoeren, als de kwestie
van plaatsing echt aan de orde
zou komen in de Tweede Ka
mer.
Tussen-akkoord
Met een flinke dosis geluk
een akkoord tussen de VS en
Sovjet Unie hoeft .het daar
nu misschien nooit van te ko
men. De kans is volgens Lub
bers groter dan velén denken,
aangezien het „eigenlijk van
zelfsprekend" is geworden dat
de Amerikanen, onder druk
van West-Europa, in Genève
voorstellen zullen gaan doen
voor tenminste een tussen-ac-
coord. En de Russen zullen
hun huidige goodwill in West
Europa niet in de waagschaal
willen stellen, door daar bot
weg „nee" op te zeggen, aldus
Lubbers in Washington.
RIK IN 'T HOUT
WASHINGTON Eer
lijk gezegd had ik Ronald
Reagan nog nooit in le
venden lijve gezien. Maar
opeens had ik hem in het
vizier. We stonden op een
zonovergoten lapje gras
in een oksel van het Wit
te Huis te wachten tot
onze eigen minister-presi
dent (hoe schrijf je „Roet
Loebbers", vroeg een
Amerikaanse collega me)
met zijn Amerikaanse
gastheer naar buiten zou
komen voor de „foto-op-
portunity", toen ik hem
plotseling achter een
raam van, wat zijn oval
office moest zijn, achter
zijn bureau zag zitten.
Reagan gebaarde iets tegen
een onzichtbare medewerker,
met wie hij vermoedelijk nog
even repeteèrde wie de man
was met wie hij aanstonds op
de foto moest. En dat Holland.
Dutch en Netherlands alle
maal ongeveer hetzelfde bete
kent. En dat de president van
het bezoek van Beatrix vast
nog wel wist, dat in tegenstel
ling tot een hardnekkig Ame
rikaans misverstand Amster
dam niet de hoofdstad is vani
Denemarken.
Ook de wachtende foto- en te
levisiecamera's zagen Reagan
daarbinnen in de schemer
van zijn kantoortje bezig en
zoomden prompt in. Want een
wereldleider betrapt achter
vensterglas kan een spannen
de plaat opleveren.
Ruud en Ronald
Gauw daarna verschenen
Ruud en Ronald op het bor
des. De Amerikaanse presi
dent gul lachend en blijkbaar
in voortreffelijke conditie;
zijn Nederlandse logé met een
zenuwachtige grimas en twee
handen teveel aan het lijf,
want ach, het is toch een mo
ment dat na de eeuwwisseling
nog goed zal zijn voor een
verhaal aan je kleinkinderen.
Jammer dat Roet Loebbers
ogenblikkelijk de figuranten
rol kreeg toebedeeld in een
van de incidenten die zich
feilloos voordoen zodra de
Anjerikaanse president in de
Tijdens het woordje voor de pers aan het eind van hun besprekingen staart president
Reagan nadenkend naar „Roet Loebbers", de hard werkende en independentely weal-
thy" premier van Holland of de Netherlands; twee namen die, zo is hem vermoedelijk nog
eens verteld, ongeveer hetzelfde betekenen.
buurt van Amerikaanse jou-
nalisten komt. Niks te maken
met de geplande ceremonie
voor een minister uit een exo
tische mini-staat, maar gelijk
een schreeuw uit het pers-le
gioen: „Meneer de president,
gaat u een veto uitspreken
over de werkgelegenheidswet
in de Senaat?"
„Sorry Sam", roept de presi
dent terug, „bij dit soort gele
genheden geen vragen stel
len
„U bedoelt: Geen antwoorden
geven schalt de boze repliek
van collega Sam.
Lubbers probeert een gezicht
te trekken van: Tja, zo gaat
dat in dit land. schitterend ei
genlijk, want dat zou in Rus
land toch niet kunnen.
Als beide heren weer zijn ver
dwenen komt Larry Speakes,
de woordvoerder van presi
dent Reagen, nog even terug.
„De regel is dat camera's niet
van buitenaf opnamen maken
van de president in de oval
office", zegt Speakes. Dan is
de boot aan want „onze came
ra's zijn hier officieel toegela
ten en mogen dan ook alles
registreren wat hier te zien
valt", reageren Amerikaanse
it<
collega's. „Bovendien j r
Witte Huis eigendom v] I
Amerikaanse volk en h
de toevallige bewoneiiV
dit moment geen eigenpv
regels te stellenIncid&t
gelopen maar niet ge| s
Nog uren lang is het
perskamer vermakelijknu
spreksstof, waarin het i V
„Loebbers" niet meer\s
komt. ag<
r -I
Werkkracht at
Voor de Amerikaanse
Huis-journalisten lage
trouwens gedrukte lev
schrijvingen klaar van n
phus Lubbers en minisl
buitenlandse zaken Hai J
den Broek. Dat was een
ce van de Amerikaanse
ring, die onder meer
dat de Nederlandse pt\
van het Christian DemL.
Appeal is en een cerfö
-rechtse .regering leidt.
„Een Nederlandse kranig
hem geprezen om zijn
kracht, zijn economischi„
nis en zijn inzicht in iijl
tionale politiek en mir,
verhoudingen", zo wo/T
Amerikaanse pers op der
te gebracht. „Lubbers il
grote bezuinigingen in
voorzieningen en tegen
dies aan bedrijvenhef
verder. Interessant is oo[
der de mededeling dat 1
phus Lubbers „onafhan\
rijk" (independently
is en dat hij als lid van d
tholic People's Party
nog als minister onder j
nus den Uyl heeft ge|
Een boodschap die aan\
kenis wint door de ml
dat Hans van den Broek
van de rechtervleugel vaj
Christian Democratic A
en zoon van een corrq,
dent van De Telegraaf
excellent English spreekj
heeft allemaal niet Jol
verhelpen dat het bezoeu
Neerlands politieke top
Washington aan de aan.
van de meeste Amerikai
ontsnapt. Amerikaanse j
ci en media vergeten m
trouwens toch al NederlL
West-Duitsland, EngelaA
Italië zijn wat dit betret*
belang.
NOORDWIJKERHOUT
In het congrescentrum
Leeuwenhorst in Noord-
wijkerhout wordt vandaag
en morgen een tweedaags
symposium gehouden over
het Nederlandse ontwik
kelingsbeleid in de jaren
tachtig. Aan de bijeen
komst wordt deelgeno
men door ambtenaren.
Tweede— Kamerleden en
wetenschappers.
NEDERLANDS ONTWIKKELINGSBELEID OP DE HELLING
Sprekers zijn onder anderen
oud-minister van ontwikke
lingssamenwerking drs. J.
Pronk (tegenwoordig topman
bij de UNCTAD), Novib-voor
zitter prof. B. de Gaay Fort-
mann, het VVD- kamerlid
prof. J. Voorhoeve en prof. L.
Emmerij, rector van het Haag
se Institute of Social Studies,
een Engelstalig onderzoeks- en
opleidingsinstituut voor de
Derde Wereld. Een van onze
verslaggevers sprak met prof.
Emmerij over de Nederlandse
ontwikkelingssamenwerking.
Tien jaar geleden was Neder
land op het terrein van de ont
wikkelingssamen werking
toonaangevend in de Westerse
wereld. Wij wisten precies hoe
de problemen moesten worden
aangepakt. Op het symposium
werd gesproken over de ont
wikkelingssamenwerking in
de jaren tachtig. Moet het dan
anders? Blijkt onze visie niet
altijd de juiste te zijn geweest?
„Als je eerlijk naar voorbije ja
ren kijkt moet je toegeven, dat
het uiteindelijke resultaat niet
zo positief is. Ik geloof dat we
de „ontwikkelipgs-dogma's"
uit de jaren zeventig opnieuw
moeten bekijkën in het licht
van de ervaringen uit die tijd.
Kijk zelf: in een aantal „lieve-
lingslanden", zoals bijvoor
beeld het Tanzania van Nyere-
re en het Sri Lanka van Band-
aranaike, heeft het economi
sche beleid niet datgene opge
leverd wat we ervan ver
wachtten. Dan hebben „ver
foeide" landen als Zuid-Korea
en Taiwan het beter gedaan.
We moeten onderzoeken
waarom het in die landen zo is
gelopen, waarom het in het
ene land beter is gegaan dan
in het andere land".
„Overigens zul je, wanneer je
over de Derde Wereld praat,
eerst precies moeten bepalen
waar je het over hebt. Je kunt
de Derde Wereld ruwweg in
drie groepen verdelen: de zich
snel industrialiserende landen,
die in de loop der jaren een
groot produktieapparaat heb
ben opgebouwd, de ongeveer
35 allerarmste landen van de
wereld én de grote groep die
tussen beide categorieën inzit
en vaak wordt vergeten. Dit is
natuurlijk een zeer grove in
deling. Want waar moet je bij
voorbeeld de landen plaatsen,
die alleen maar olie hebben?
Maar dat is weer een heel an
der verhaal".
Een van de gevolgen van de
economische crisis is, dat ook
in Nederland de ontwikke
lingssamenwerking ter discus
sie staat. Er worden vraagte
kens gezet bij de omvang van
de hulp en de manier waarop
die wordt gegeven. Wat is uw
visie op de Nederlandse ont
wikkelingssamen werking in
de komende jaren?
„Uitgaande van die driedeling
van daarstraks spreekt hot
vanzelf, dat de oplossing van
het probleem van de zich snel
industrialiserende landen niet
in de ontwikkelingshulp ligt,
maar in de mogelijkheden
voor vrije handel zonder bar
rières, én economische groei in
het Westen. Daar draait het bij
hun om. Voor de tussengroep
moet er een internationaal sti
muleringsprogramma worden
opgezet. De echte ontwikke
lingshulp is in mijn gedachten
alleen nog maar voor de aller
armste landen weggelegd".
„U vraagt of zo'n stimulerings
programma in de huidige in
RUITENHEER
ternationale situatie wel moge
lijk is? We hebben het voor
beeld van alle VN-conferen-
ties van de afgelopen jaren,
waar we steeds zoveel van
verwachtten, maar die uitein
delijk niet veel hebben opgele
verd. Het politieke draagvlak
voor zo'n plan is er nog niet.
Maar onder de druk van de
economische omstandigheden
verandert dat snel. Mensen als
Henry Kissinger, Helmut
Schmidt en ex-IMF-topman-
Witte veen hebben al gewezen
op de noodzaak om de vraag te
stimuleren. Het is duidelijk dat
de Verenigde Staten en Japan
daar voorlopig nog niet aan
willen. Daarom zal de Europe
se Gemeenschap het initiatief
moeten nemen en ik hoop dat
Nederland daarbij het voor
touw zal nemen".
„Bij zo'n plan denk ik aan het
overhevelen van financiële
middelen naar de Derde-We
reldlanden uit die midden
groep. Dat betekent nieuwe
uitgaven. Maar het geld komt
terug, omdat die landen een
beroep gaan doen op onze ex
port. Zo'n programma is goed
voor hen én goed voor ons. In
het boekje „De crisis te lijf
een ander sociaal-democra
tisch beleid" ben ik samen met
anderen uitvoerig op deze
kwestie ingegaan".
„We moeten daarbij voorko
men dat het Westen over de
hoofden van de ontwikke-
lingslanden heen van alles be
disselt. We moeten er voor wa
ken onze neus teveel in ander
mans zaken te steken. Ik denk
dat we de landen waar het
hier om gaat kapitaal en ande
re faciliteiten moeten geven,
waarna ze onderling moeten
uitmaken hoe ze de beschikba
re middelen gebruiken. Één
gecoördineerd beleid voor de
hele wereld, daar ben ik erg
huiverig voor. Maar een of
twee algemene riehtlijnen en
condities, zoals bij het oor
spronkelijke Marshallplan ook
het geval was, zou wel wense
lijk zijn".
U pjeit er voor ontwikkelings
hulp alleen aan de allerarmste
landen te geven. Wat betekent
dat in de praktijk voor Neder
land?
„Ik ben er voor dat uit de
groep van 35 allerarmste lan
den zo'n vijf tot zeven concen-
tratrielanden worden gekozen,
landen waar Nederland zich in
het bijzonder op richt. Het
geld dat je dan geeft, moet
goed terechtkomen. Aan wel
ke landen en op welke ma
nier? Dat zal moeten blijken
uit de studie, waarover ik het
in mijn eerste antwoord had.
Uit zo'n onderzoek moet naar
voren komen in welke landen
de hulp het beste resultaat zal
hebben. Nee, ik noem geen na
men. Ik wil echt zo'n onder
zoek afwachten".
Een veelgehoorde standpunt is
tegenwoordig, dat het Neder
lands bedrijfsleven meer bij de
ontwikkelingshulp moet wor
den ingeschakeld. Wat vindt u
daarvan?
„Ik ben daar natuurlijk niet bij
voorbaat op tegen. Maar ik zou
ook graag zien dat gebruik
wordt gemaakt van de dien
sten van oud-studenten van
bijvoorbeeld mijn instituut.
Dat zijn zo'n 3.500 mensen uit
de Derde Wereld, die in hun
land vaak onze beste ambassa
deurs zijn. Er zijn zelfs landen
die door onze oud-studenten
geregeerd worden. Dat alleen
levert ons al veel goodwill op.
Veel mensen zeggen: voor
goodwill koop je niets.
„Dat is een dom uitgangspunt.
Dikwijls hangt de keuze van te
importeren produkten af van
de vraag, of men er bekend
mee is. West-Duitsland heeft
dat heel goed gezien en geeft
duizenden beurzen aan men
sen uit de Derde Wereld om ze
een tijdje in de Bondsrepu
bliek door te laten brengen".
Een van de belangrijkste eco
nomische ontwikkelingen van
dit moment is de daling van de
olieprijs. Verwacht wordt dat
zo'n prijsdaling een gunstige
invloed zal hebben op de we
reldeconomie. Maar wat zijn
de gevolgen van de daling van
de olieprijs voor de Derde We
reldlanden?
„Heel belangrijk is op wat
voor manier de olieprijzen da
len. Als ze kelderen is dat voor
niemand goed. Misschien dat
sommige landen er kortstondig
van profiteren, maar op de
lange termijn schiet niemand
er echt iets mee op, omdat je
dan in de beruchte neerwaart
se spiraal komt. Een lichte da
ling van de prijzen is een goe
de ontwikkeling. Kijk maar
naar wat de afgelopen jaren in
de allerarmste landen is ge
beurd. Door de plotselinge stij
ging van de olieprijzen werden
hun twee belangrijkste doel
stellingen, vergroting van de
landbouwproduktie én indus
trialisatie, gefrustreerd. In
sommige landen vormden de
olie-importen, in geld uitge
drukt, meer dan de helft van
alle importen. Er ontstond
hongersnood en de industrie
kwam niet van de grond. Een
daling van de olieprijzen toont
het spiegelbeeld. Elke dollar
die minder aan olie moet wor
den besteed betekent een ver
ademing voor de import-reke
ning. Landbouw én industrie
krijgen meer kans. In dit licht
bezien moet het besluit van de
OPEC in Londen positief wor
den beoordeeld".
In het rijke Westen is de afzet
markt verzadigd. Waar moe
ten die allerarmste landen dan
met hun produkten naar toe?
„Dat is maar gedeeltelijk zo.
Waar ze met het voedsel dat ze
verbouwen naar toe moeten is
duidelijk: naar de eigen bevol
king. En wat die industrialisa
tie betreft, die zou voorname
lijk bestemd kunnen zijn voor
de onderlinge handel. Toen
het hier in het Westen al wat
minder ging, kende men in de
Derde Wereld nog steeds een
economische groei. In de jaren
zeventig is ook de handel tus
sen Derde-Wereldlanden on
derling enorm toegenomen.
Maar in allereerste instantie
zullen de meest essentiële goe
deren die gemaakt worden de
eigen bevolking moeten die
nen".
JOS TIMMERS
II
P
Van 30 april-
6 mei a.s. J
met Uw krant
naar
I
Egypte (met een oppervlakte van 1 miljoen km2 éf
van de grootste landen in het Nabije Oosten) wasj
ver in het verleden het centrum van de Arabist
cultuur en de bakermat van vele beschavingen.'
geschiedenis van dit land gaat terug tot ruim 31
jaar voor Christus. In het moderne Caïro (één vani
snelst groeiende steden ter wereld) leeft men mei
miljoen inwoners en nog eens ruim 2 miljoen bez<
kers per dag op een grondgebied ter grootte van
provincie Utrecht.
In samenwerking met Holland Travel Service hl
uw krant een instructieve reis naar dit fascineref
land georganiseerd.
Het reisprogramma is als volgt:
zaterdag 30 april: vertrek Amsterdam-Caïro
zondag 1 mei:
maandag2 mei
dinsdag 3 mei:
woensdag 4 mei:
dagexcursie Cairo
bezoek aan Gizeh, i
Memphis/Sakkara
dagexcursie naar de oase van
Fajoem. Desgewenst bestaat
ook de mogelijkheid om dezel
dag Luxor te bezoeken
zeiltocht over de Nijl, 's middjj
winkelen in de Khan El Khalili
Bazaars
donderdag 5 mei: middagbezoek aan het oudste
deel van Caïro
vrijdag 6 mei: terugreis Caïro-Amsterdam.
Er is een complete brochure met alle informatie I
schikbaar, welke u op aanvraag gaarne wordt toej
zonden.
De prijs van deze informatieve ƒ1950
reis bedraagtper persooi
Toeslag éénpersoonskamer 360.-. Reisverzekeri
ƒ14.- p.p. ƒ5.- kosten. Annuleringsverzeké
3 1/2% van de reissom 6.- kosten.
In deze prijs is begrepen:
heen- en terugreis Amsterdam/Brussel-C^
per lijndienst met KLM of Sabena (econo
klasse)
alle maaltijden (Europees ontbijt)
gidsen en entreegelden ter plaatse
excursie als aangegeven in programma
luchthavenrechten
documentatie
Niet inbegrepen:
visumkosten
verzekeringen
extra excursie naar Luxor (kosten 482.-
incl. volledige begeleiding en verzorging)
extra excursie naar Alexandrië (kosten 84.-1
persoon).
Inlichtingen en boekingen (van maandag t/m vrijt
tussen 9 en 13 uur) onder no. 070-19.06.96
19.06.98 of persoonlijk bij onze stadsvestiging
Den Haag, Spuistraat 71 (op de hoek van het Spui
aS»SIJTHOFFPER
