Langs
Omwegen
der
wet
Het raadhuis van
Voorschoten: compromis
op het breukvlak
van arm en welvarend
VoorMeine
Musics.
jla
Pentekeningen Kemner
in Gemeentearchief
ÊcidócSouuw»t
Protest tegen opheffing Slavistiek in Leiden
Provincie behandelt
bezwaren tegen
rondweg Hoogmade
ÓEN/REGIO
£oidóc(Soma*it
DINSDAG 1S MAART 1983 PAGINA 5
Op mijn omwegen door stad en land
kom ik graag mensen tegen. ,U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071
- 12-22 44 op toestel 10.
door Ton Pieters
»g
e koj
er
rikt
aai
dfytonrechter. die in
jaren recht sprak, zal
>t of nauwelijks heb-
ogen over overtredin-
gjyj s door rood rijden,
en te sne^ r'L
prkeerslichten waren
de er was Parkeerruimte
i(dat waren nog eens
Zien de we6en waren
voor Paai"d en wa*
waren niet echt ge-
ior hardrijdende au-
u len. De kantonrech-
"j^Tvroeger zal zich eer-
iben bezig gehouden
•oorbeeld, zaken te
len, die op verboden
ip jacht gingen. Deze
lok wel stropers ge-
aji werden door veld-
vèrt5 in de kraag gevat
de rechter voor een
inslifaar ^et cachot ge-
vai
de li keerde de oude tijd
rug in het kantonge-
snin het Rapenburg. Na
celijkse routine van
e5n htrijders, aanrijdin-
- ïelheidsovertredingen
en jarkeerders, kwam er
vt n naar voren, die er
J7Vd verdacht te hebben
op verboden terrein.
.ee\te stroper dus. Alleen
wachter ontbrak nog
aP ostalgische tafereel.
proces verbaal bleek,
u^man, een lange Kat-
V" zich na twaalf uur 's
s ip het terrein van de
sche Duin Boswach-
P duinen tussen Kat-
Wassenaar) had be-
bta De Katwijker werd
r£€ aangetroffen bij een
(gemaakt van ko-
met een nylon touw
j.PJjjstok in de grond be-
J. en hij was in het be-
een plastic zak, die
inesmeurd met bloed.
e politie werd aange-
,P dat de man op konij-
bt was en dat de strik
v.fcendom was. Tevens
_ni n sterke vermoedens,
'aiy bloed, dat aan de
anzak kleefde, konijnen-
vwas. De stroper was
of meer op heter-
'trapt, het enige wat
ontbrak was het
fer, in dit geval een
e >t duinkonijn.
rJ
d-1
jitr
1 4
nnjm wist echter van
■di^e wildstrik was hele-
jprfet van hem. zei hij te
ster Oomen. „Ik zat
mijn veter
De rech-
dat het wel
dat man
e6f naast die strik zijn
djjioest strikken. „Inder-
iet'.ei de Katwijker gevat:
ge^i ik ook al tegen die
anpgent" Ook wilde
Oomen weten wat de
ng nachts in de duinen
'de. „Wandelen," ant-
—1e de man: „Dat doe ik
%er." „En dan neemt u
iet bloed besmeurde
zak mee," merkte de
op. „Hoe dat bloed in
t is gekomen, weet ik
laar als ik ga wande-
ui neem ik altijd een
I zak mee. Da's ge-
L" zei de man onschul-
Ij vertelde, dat hij de
hder te kijken uit de
had gepakt.
djt procesverbaal stond
fclvermeld, dat de Kat-
vaker in de dui-
frd gezien. Ook zou de
t pens gezegd hebben:
in zit me in het
a2„Kan wel zijn," zei de
vfer: „Maar die strik is
van mij." De offi-
gn justitie, mevrouw
bleek niet onder
ik te zijn van het ver-
i de Katwijker. Ster-
geloofde er geen jota
!t wandelen op verbo-
>ied wilde zij met der-
len beboet zien. Voor
'ilde de officier
luJerd gulden (waarvan
fiderd voorwaardelijk
proeftijd van twee
webben. Tevens eiste zij
van de
in zei, dat hij bij zijn
oi'ing bleef, want: „Die
if echt niet van mij".
>ok rechter Oomen ge
niet in sprookjes. Het
Jen kostte de man in-
dertig gulden, het
i werd met tweehon-
jjftig gulden bestraft en
't (en niet te vergeten
«derige plastic zak)
[naar justitie. De man
.of hij zo'n „giro-accept-
thuis zou krijgen. Dat
stropers worden im-
'piet meer naar het ca-
ïstuurd.
i* VAN HERPEN
ZESTIG JAAR GELEDEN KREEG DE GEMEENTERAAD VAT
OP EEN MACHTIGE BURGEMEESTER
Aan de drukke zijde van
het Burgemeester Berk
houtpark gisteren
overigens groot feest
daar in de vijvers, toen
de eerste hongerige kar
pers werden uitgezet
wel, aan de rumoerige
Leidseweg-kant vormt
het Voorschotense raad
huis nu bijna zestig jaar
de gemeentelijke hoek
steen. Hier klopt dag aan
dag het ambtelijke hart
van een uitgedijde ge
meente. Een vreemde
ling zul je moeten vertel
len, dat dit het gemeen
tehuis is, anders dénkt
hij wellicht met een aar
dig stationsgebouw of
een fantasierijk postkan
toor te maken te hebben,
waar je trap op trap af
kunt gaan, al dan niet
met drempelvrees. Het
raadhuis staat er nou
wel, maar het is een
vrucht van veel door-
drammen geweest. De
nog onaantastbare bur
gemeester tegen een ge
meenteraad die praatjes
begon te krijgen en te
gensputterde. Zo was dat
ongeveer, rond 1923.
Het dorpje Voorschoten telde
destijds net even 4500 inwo
ners. In volle glorie troonde
daar de edelachtbare heer F.
Vernède, burgemeester, die
sinds 1895 als zodanig en bui
tendien ook nog als secretaris
op zijn troon zat en daar in
geen 41 jaar meer vanaf te
krijgen zou zijn. Hij stond en
zat in het ambt, en de rest
was zowat waterverf. Dat
had je zo met burgemeesters
die nog in de vorige eeuw de
koning in hun gemeente ver
tegenwoordigden. Een beetje
burgemeester mocht ook nog
een steek op z'n hoofd heb
ben, en goudgalon op z'n
manchetten, als zijn waardig
heid om het volle pond riep.
Ik weet niet, of ik de ede
lachtbare hier juist teken,
maar zoiets moet het zijn ge
weest. Ten tijde van koning
Willem III (ik maak nu ge
bruik van een gedegen, in
terne Voorschotense infor
matie) leek een burgemeester
getekend door zijn grootheid.
Het raadhuis van Voorschoten; eens op het breukvlak tussen burgemeestersmacht en de verantwoordelijkheid van een
gemeenteraad.
Vlakbij had je het feodale
kasteel Duivenvoorde met de
Heer, en de burgemeester
had veel weg van 's Heren
vazal en bepaalde het ge
meentelijk beleid. In elk ge
val was hij toen nog veel
meer dan de voorzitter van
de gemeenteraad.
Pit
Een burgemeester met een
beetje pit in het lijf en dat
had Vernède ontegenzeglijk
wenste zijn aanzien uitge
straald zien in de gemeente
waarover hij was aangesteld.
Meneer Vernède met z'n
4000 onderhorige zielen be
geerde groei. Met een armoe
dig dorp kon hij niet uit de
voeten. Daar zou, bijvoor
beeld, ook een wat ruimer
bemeten raadhuis nodig zijn.
O ja, hij had al wat admini
stratieve steun van enige
ambtenaren, maar de burge
meester was wel anders ge
wend geweest. Toen hij in
Voorschoten begon stond hij,
in een ware dagtaak, overal
alleen voor en deed de gehele
administratie op z'n eigen
achtbare houtje. Er was geen
secretaresse die hij kon roe
pen, geen bode, geen chef
van het kabinet, geen koffie
juffrouw. Niets. De burge
meester schreef alle brieven
zelf, likte alle enveloppen
zelf dicht en plakte er even
tueel zelf postzegels op. Dan
had ie geen tong meer .over.
Wellicht dat de plaatselijke
post door de veldwachter
daarna in het dorp werd
rondbezorgd.
Op meneer Vernède kom ik
straks terug, maar zijn voor
ganger J.P.Treub (1841-1887)
die nota bene getrouwd
was met de gouvernante van
het kasteel en vader was van
drie beroemde Treub-telgen
was helemaal zo'n hoogge
plaatste doe-het-zelver. Daar
toe had hij de beschikking
over een speciaal gebouwd,
enorm bureau, met in een
halve maan vijfendertig vak
jes en kastjes waar de hele
administratieve rompslomp
in ging. Hij zat er, als het
ware, midden tussenin, me
neer Treub. Maar we hebben
het wel over een eeuw gele
den. Het bureau valt nu te
bewonderen op de zolder van'
het onlangs vernieuwde Am
bachtshuis. Toch bouwde
Vernède op dit Treubse voor
beeld zijn rijk, dromend van
een groter Voorschoten, ja
van een groot Voorschoten.
En hij begon voortvarend,
rond de Wijngaardenlaan, de
woningbouw aan te pakken.
Helaas heeft hij de bewoning
daarvan niet mogen
ken: de meeste huizen wer
den niet afgebouwd en die er
wel kwamen te staan ontvin
gen tijdens de mobilisatie van
'39 een aantal onwennige sol
daten als eerste drukke be
woners.
Ruzie
Terug naar het raadhuis-
complex" van burgemeester
Vernède. In '23 vatte Vernè
de de gemeentelijke koe bij
de horens en stelde met z'n
wethouders aan de raad voor,
een terrein van ruim 3000
vierkante meter langs de
Leidseweg te kopen. Daar
zou het nieuwe raadhuis
moeten komen. Maar zowaar,
de Voorschotense gemeente
raad begon zich echt als
hoofd der gemeente te voelen
en gaf bevoegd tegengas. De
burgemeester met z'n college
kon de raad nog meer vertel
len. De vertegenwoordigers
der ingezetenen gingen zich
volwassen gedragen. Daar
hadden we dan het eerste
„ernstig verschil van me
ning". Ruzie zelfs. De raad
maakte bezwaar tegen de
grote lap grond en hikte
vooral aan tegen de hoge
grondprijs.
En ach, de roomsen hadden
het gedaan. Immers de be
treffende grond was eigen
dom van het r.k. Armbestuur
dat vrij rijk was. De prijs be
droeg 6 gulden de vierk. me
ter. Bovendien was de eerste
wethouder tevens een geze
ten r.k. armmeester, meneer
L.H. van Wissen, en dat viel
niet zo best bij een deel van
de raadsleden Er kwam een
compromis tot stand: Vernè
de kreeg z'n zin en de raad
ook. De grond zou bebouwd
worden met een raadhuis,
een conciërgewoning en een
openbare school. Er was al
een openbare school, aan de
Schoolstraat gebouwd in
1857, maar die werd met
steun van de toenmalige in
specteur voor het lager on
derwijs afgekeurd. Tien jaar
geleden stond dat gebouw er
nog; eerst in gebruik als am
bachtelijke tekenschool en
daarna, in de nadagen, als
openbare bibliotheek. Nu
staat er een eigentijds win
kelbedrijf.
Verstand
Maar goed, op 19 december
1924 vond de overdracht van
de grond plaats, met als
nauwkeurig toezienden de
r.k. notabelen en het college
van B en W. De koopsom
was 19.800 gulden. Begin '25
boog de raad van het groei
ende Voorschoten al dan
niet met verstand van zaken
zich over de raadhuisplan
nen van architect Verschoor,
die ook de school met gym
zaal (nog steeds in gebruik)
en de conciërgewoning op z'n
geweten had. De hele santek-
raam kostte anderhalve ton,
ingesloten het honorarium
van Verschoor.
In 1925 en 1926 gingen de
bouwers er tegenaan en
gaandeweg verrees langs de
Leidseweg die typische be
bouwing van een late Ju
gendstil. Helemaal niet zo
gek, eigenlijk. Marmeren
trappen van vóór de crisisja
ren treffend, eigenlijk, dat
in die crisistijd het „nieuwe"
Leidse stadhuis ook met veel
marmer van binnen werd op
getrokken. Vandaag ontbeert
men ten stadhuize de voor
zieningen voor lichamelijk
gehandicapten en ouderen
van dagen, die met al die
trappen nauwelijks hun weg
naar het innerlijk van het ge
meentelijk bastion kunnen
vinden.
Ontmanteling
Nog even de heer Vernède
zaliger. Hij beleefde nog de
ontmanteling van het burge
meesterschap. Of hij wilde of
niet, de burgemeester moest
enkele taken laten vallen, en
dat betekende in Voorscho
ten (waar de eerste ambte
naar verscheen toen het dorp
zowat 5000 inwoners telde)
de groei van het ambtenaren
korps, dat inmiddels is uitge
groeid tot een lijfwacht van
om en nabij de 350 leden.
Daarvan zijn er 50 doende in
de administratieve sector
voor 21.000 ingezetenen. Ik
heb 't van horen zeggen,
maar de Voorschotense
macht is er wel mee gete
kend.
De hedendaagse benoemde
mr.Pieter Cannegieter is
geen hoogmogende Treub of
Vernède meer. Volgens de
thans geldende opvattingen
is deze ambtelijke figuur een
manager, een bedrijfsleider,
die geen steek meer op heeft,
ook geen enveloppes eigen-
lippig dichtlikt en bijna geen
enkele brief meer schrijft.
Hij ondertekent ze zelfs niet
eens meer allemaal! Z'n bu
reau kan niet meer tippen
aan het meubel van Treub.
Dat komt, omdat de burger
zo mondig is geworden. Ook
al houden de meeste hun
mond dicht. Maar de ambte
naren voelen zich als vissen
in het water, zoals de karpers
in hun nieuwe vijvers best
uit de vinnen zullen komen,
over een dag of wat. En als
er iets te observeren valt, of
in te wijden, of bij te wonen,
of zelfs af te kappen, dan
hangt de gemeente-manager
punctueel in z'n verschij
ning en met nog een beetje
aureool de voorgeschreven
keten om de nek, en dan is ie
weer representatief herken
baar voor het volk. Ook in
Voorschoten, waar een raad
huis de link heeft gelegd tus
sen arm en welvarend.
LEIDEN In het Leidse
gemeentearchief is een
tentoonstelling ingericht
van pentekeningen van de
Leidse kunstenaar Frede-
rik Kemner. De tentoon
stelling is gisteren geo
pend en zij is tot en met
zaterdag 9 april te zien.
Voor deze tentoonstelling is
gekozen om eens een nog le
vende kunstenaar te eren.
Bovendien is de prentenver-
zameling van het gemeente
archief onlangs uitgebreid
met een aantal pentekenin
gen van deze kunstenaar.
Kemner verwierf in Leiden
bekendheid met zijn boek
'Zwerftochten door Leiden',
een boek dat werd samenge
steld uit de tekeningen die
wekelijks in een huis-aan-
huis blad werden gepubli
ceerd. Het werk van Kemner
is interessant en van waarde
daar het een redelijk natuur
getrouw beeld geeft van ge
bouwen, straten of pleinen
die nu nog dagelijks bewon
derd kunnen worden maar
over slechts enkele jaren
door sloop of brand verdwe
nen kunnen zijn. Zo is er op
de tentoonstelling een pente
kening te zien van het voor
malige pleintje van de Vrou-
wekerk, een jaar geleden nog
een onooglijk hoekje met wat
verspreid puin, nu een fraai
plateau met gerestaureerde
brokstukken.
De tentoonstelling in het
gemeentearchief (Boisot-
kade 2A) is op maandag
tot en met vrijdag van 9-
17 uur geopend. Boven
dien op donderdag van
19.30-21.30 uur en op za
terdag van 9-12 uur. Van
Goede Vrijdag tot en met
Tweede Paasdag is het ge
meentearchief gesloten.
De toegang is gratis, een
geïllustreerde catalogus is
voor 1,50 verkrijgbaar.
LEIDEN Wat te doen als je
als Leidse universiteit te horen
hebt gekregen dat de geza
menlijke universiteiten in Ne
derland hebben besloten dat je
ruim 20 miljoen moet bezuini
gen en 3 complete studierich
tingen dient te laten verdwij
nen? De democratisch gekozen
raden hebben hun formele
antwoord klaar: zij vergade
ren. Op 18 april mag het hoog
ste orgaan, de universiteits
raad een definitief oordeel vel
len. Ieder raadslid weet aan de
andere kant echter ook wel,
dat nog altijd de kans bestaat
dat onderwijsminister Deet-
man, die de universiteiten om
een bezuinigingsplan had ge
vraagd, het laatste woord
neemt. Als jullie plan niet
deugt, zo had hij de opstellers
vorig jaar al gewaarschuwd,
dan komt mijn eigen snoeiplan
uit de la. In dit licht gezien is
het niet te verwachten dat wij
zigingen en aanmerkingen die
universiteitsraden nu nog op
het plan proberen te maken
erg veel effect zullen hebben.
De studierichtingen die in Lei
den met opheffing worden be
dreigd verwachten hier blijk
baar niet veel van want zij
hebben het heft in eigen han
den genomen. De subfaculteit
Slavische talen bijvoorbeeld,
heeft èèn Nederlandse en drie
buitenlandse hooggeleerden
zover gekregen om brieven te
sturen aan, nota bene degene
die op dit moment totaal niet
verantwoordelijk is voor de
plannen: minister Deetman.
Zij spreken daarin hun ver
ontrusting uit over het feit dat
deze 70 jaar oude en interna
tionaal hoog aangeschreven
studierichting inclusief de
complete Slavische bibliotheek
dreigt te verdwijnen. Zo wijst
bijvoorbeeld prof.dr.Mayrho-
fer van de universiteit van
Wenen de „Sehr verehrter
Herr Minister" erop dat ophef
fing betekent: „ein Unglück
filr die Weltgeltung Hollands
im sprach wissenschaflichen
uns slavistischen Bereich". In
dergelijke, maar iets minder
dramatische bewoordingen la
ten zich tevens uit: de collega's
Slavisten van de universitei
ten van het Uppsala. Mainz en
Nijmegen. Het oordeel van de
minister over het plan van de
gezamenlijke universiteiten
wordt voor 1 augustus ver
wacht.
Een van de tekeningen, die op de tentoonstelling te zien
zijn.
DEN HAAG/HOOGMADE Het ziet er naar uit dat de pro
vincie de bezwaren tegen de omleidingsweg rond Hoogmade af
wijst. Dit blijkt uit uit het feit dat de Provinciale Planologische
Commissie (PPC) adviseert aan Gedeputeerde Staten de zeven
binnengekomen bezweaarschriften tegen de rondweg voor het
grootste deel af te wijzen. De rondweg moet de Kerkstraat ont
lasten van verkeersoverlast. Deze zomer wordt de Kerkstraat
gereconstrueerd
De bezwaren richten zich onder andere op de drie monumentale
molens die door de omleidingsweg in het gedrang komen. Vol
gens B en W van Woubrugge zal de Grosmolen enig nadeel on
dervinden omdat door de weg en de beplanting minder wind
naar de molen zal waaien. De molen kan echter nog wel gewoon
doordraaien. De Werkgroep Milieubeheer in Leiden stelt een al
ternatieve route voor waardoor de agrariërs minder grond
kwijtraken en het polderlandschap minder wordt aangetast. De
PPC voert aan dat hierbij geluidwallen moeten worden aange
legd die vanuit het landschappelijk oogpunt niet aanvaardbaar
zijn. Een ander voorstel voor een andere route met een tunnel
onder de Does wordt door het Woubrugse college afgedaan met
de mededeling dat dit veel te duur wordt. Alleen de tunnel kost
al 16 miljoen gulden. Morgenochtend behandelt de provincie de
bezwaren in een openbare zitting.
jfcpjr
Dit handige miniatuur
bankschroef je krijgt u
toegestuurd als dank voor
het opgeven van een
nieuwe abonnee.
van de Leidse Courant
-"I
_als nieuwe abonnee I
Naam
Adres
I Postcode/Plaats
Betaald wordt per maand (met automatische afschrijving)
G per kwartaal
Stuur een miniatuur bankschroefje naar:
Naam1
Postcode/Plaats_
Telefoon
I
l
I Stuur deze bon in open envelop -geen postzegel
plakken- naar: Leidse Courant, Antwoordnummer 232,
^2500 VG Den Haag
