reuzenbeeld symbool van
gekwelde rechtvaardigheid
lechanisme van de
corruptie helder
.erpakt in muziek
Qeid&iQowiarit
l
Economisch wel en wee
Zwanezang
van Gewestelijk
Orkest
dagpuzzel
ETNENLAND/BUITENLAND
MAANDAG 14 MAART 1983 PAGINA 9
tO ontneemt Halsema
Haenen hun programma
'ERSUM De KRO heeft besloten te
»n met het radioprogramma ,,Nu hoor ik
ók". De leiding van de radiodienst kwam
besluit, omdat dit wekelijks op Hilversum
ïoren satirische liedjesprogramma afgelo-
rijdag te kwetsend werd, aldus Jan van
hoofd van de KRO-persdienst. Het pro-
■yna werd gepresenteerd door Frans Halse-
"h Paul Haenen, welke laatste vooral nogal
ver de schreef ging. Met deze freelance
-erkers wordt een regeling getroffen, al-
KRO. Woensdag zal de omroep met hen
Enige tijd geleden waren er ook al moei
den over de inhoud. De programmaleiding
daarop met beide presentatoren gespro-
folgens Van Gooi, was voor de leiding, na
izending van afgelopen vrijdag „de maat
Amerikaanse
filmprijs voor
Britse regisseur
HOLLYWOOD De Brit-
se filmregisseur Richard
Attenborough is zaterdag
door het Regisseursgilde
van Amerika uitgeroepen
tot beste filmregisseur voor
Gandhi" uit 1982. Het
staat nu vrijwel vast dat de
vroegere acteur Attenbo
rough een Amerikaanse
„Oscar" voor de beste regie
van een buitenlandse film
te wachten staat. Marvin
Chomsky werd onderschei
den voor zijn regie van
„Inside the Third Reich"
op de televisie.
Taylor en Burton
beroepshalve herenigd
NEW YORK Elizabeth Taylor
en Richard Burton, het acteur-
spaar dat twee keer met elkaar
getrouwd is geweest, worden be
roepshalve en duur betaald
herenigd op de planken in New
York. Taylor en Burton gaan de
hoofdrollen spelen in Noel Co
wards „Private Lives", waarvan
de première begin mei plaats
heeft. Gevraagd of het waar is
dat het paar een honorarium van
70.000 dollar per week per hoofd
krijgt, antwoordde producer Zev
Bufman: „Dat is wel ongeveer
waar, ja".Richard Burton en Eli
zabeth Taylor worden voor
3.250.000 dollar verzekerd.
Opzn kop
voorZorba
DETROIT De ac
teur Anthony Quinn,
ook alweer 67, voelt
zich nog jong ge
noeg om voor de
dansende Griek Zor-
ba te spelen. Maar
om zich jong te hou
den moet de acteur,
die af en toe last
heeft van een onwil
lig lijf, wat oefenin
gen doen. Daartoe
gaat hij van tijd tot
tijd op z'n hoofd
staan, waarna hij
weer zijn wervelende
gang gaat.
Werkgroep rapporteert
over orkestenbestel
DEN HAAG Een landelijke werkgroep zal minis
ter Brinkman van Welzijn, Volksgezondheid en
Cultuur (WVC) rapporteren over het orkestenbestel.
De werkgroep zal dat doen onder voorzitterschap
van W.J. Sutherland uit Amsterdam, de secretaris
van de Rijkscommissie van advies voor bouw van
schouwburgen en concertzalen. De bewindsman
heeft aangekondigd de werkgroep binnenkort in te
stellen. De Tweede Kamer had er om gevraagd bij
de behandeling van de voorstellen tot bezuiniging
op de kunsten, onder andere door een nieuw orkes
tenbestel in te voeren. In de werkgroep zitten onder
anderen de musicus Reinbert de Leeuw van het Ge
nootschap vap Nederlandse Componisten. Ben van
der Meer, directeur van het Residentie-Orkest in
Den Haag, dirigent Lucas Vis en Jan van Vlijmen,
directeur van het Koninklijk Conservatorium in
Den Haag.
LEIDEN,
vrijdag 11 maart:
aardappelen 24-25, andijvie
160-270, snijbonen 1320-1400,
boerenkool 17-55, prei 35-78,
rabarber 130-225, spinazie 90-
130, stoofsla 70, spruiten A 97-
107, B 150-161, D 145-210.
champignons 47-109, uien 5-21,
waspeen 33-43, winterpeen 23-
26, witlof 165-260, knolselderij
21-36, sla 36-54, raapstelen 20-
30, radijs 43-75, selderij 54-56,
paprika p.st. 82.
1NINGIN ONTHULT MONUMENT AAN EERSTE VERZETSGROEP
lpm^ii
^RDINGEN Het
ïtaste rechtvaardig-
ievoel, de woede, de
Toop van het verraad
pijn tijdens de ge-
Jbischap, dat zijn vol
gde Vlaardingse kuns-
5r Leen Droppert de
«rt mm Amsterdam
112.00
52,50
m <9.20
r 93.00
r pref 92.50
242.50
141,00
47,00
46.50
39.00
38.00
266.00
126.70
52,60
49.70
93,90
93.40
244,00
138,50
103,00
137,50
39,50
38.50
266,00
249.30
185.00
203.00
elementen die terug zijn
te vinden in het Geuzen-
monument in Vlaardin-
gen, dat zaterdag door
Koningin Beatrix werd
onthuld.
Het herdenkingsmonument
aan de eerste georganiseerde
verzetsgroep in ons land be
staat uit een enigszins ge
schonden figuur in een cirkel,
die stapt in de richting van
achttien zwarte stroken. De
stroken staan voor de vijftien
leden van de Geuzengroep die
na verraad in maart 1941 als
eersten, samen met drie febru
aristakers, door de Duitsers
werden gefusilleerd. In de
loop der jaren zouden er nog
acht volgen, 54 verzetsstrijders
van de Geuzen vonden de
dood in de Duitse concentra
tiekampen. Het verhinderde
de Geuzen niet tot het einde
van de oorlog actief te zijn.
Volgens kunstenaar Leen
Droppert, die bij het uitbreken
van de oorlog als tienjarig jon
getje de bombardementen op
Rotterdam zag gebeuren, is het
de pure verontwaardiging van
bepaalde mensen in het Nieu
we Waterweggebied geweest,
die de stoot gaf tot de oprich
ting van de Geuzen. Droppert:
„De mensen waren gekwetst
in hun rechtvaardigheidsge
voel. Wat ze toen zagen gebeu
ren, daar zeiden ze van: dit
kan niet, dit mag niet. Ze wa
ren hevig verontwaardigd. Al
in mei 1940 werden daarop de
eerste Geuzenberichten ver
spreid, waarin werd opgeroe
pen tot verzet. Ze waren daar
mee de eerste verzetsgroep in
Nederland".
De Geuzen bestonden voor
een belangrijk deel uit leden
van de Vlaardingse wandel-
sportvereniging „Flardinga",
die op een van hun wandel
tochten de ruïnes van de ge
bombardeerde havenstad za
gen en van die tocht hevig ge
schrokken terugkwamen. Zij
zouden bij de activiteiten van
de Geuzen een belangrijke rol
spelen.
De man die verantwoordelijk
was voor de pamfletten waar
aan de geuzen later hun naam
zouden ontlenen was de leraar
Bernard IJzerdraad. Geïnspi
reerd door de Watergeuzen
noemde hij de pamfletten
„Geuzenberichten", waarin
werd opgeroepen tot passief en
actief verzet tegen de Duitsers.
De blaadjes circuleerden vrije
lijk in Vlaardingen. Maassluis,
Maasland en Schiedam, nog
geen twee maanden nadat de
eerste Duitsers voet op Neder
landse bodem zetten.
De tekst die te lezen valt op
het monument in Vlaardingen
is ook afkomstig uit een van
de Geuzenberichten, en vrij
wel zeker geschreven door IJ
zerdraad. Hij luidt: „Verzet te
gen den vijand geschiedt
steeds op den juisten tijd". IJ
zerdraad was een van de vijf
tien Geuzen die nog geen jaar
na de inval van de Duitsers de
dood vonden voor het vuurpe
loton.
Spanning
Het beeld vj
van Leen Droppert
straalt volgens een voormalig
lid van de groep, de inmiddels
64-jarige Vlaardinger P.
Nieuwstraten, een spanning
uit die symbolisch is voor de
spanning waaronder de leden
van de groep leefden. De heer
Nieuwstraten zat in het comi-
tié dat moest beslissen over de
verschillende ontwerpen die
voor het monument waren in
gediend.
De heer Nieuwstraten: „Wij
zijn erg tevreden over het mo
nument. Vanaf het eerste mo
ment dat ik het zag sprong de
vonk over. Dat beeld is met
name zo belangrijk omdat het
met heel weinig middelen
mensen die de oorlog niet heb
ben meegemaakt, een heel
verhaal vertelt. Ik denk daar
bij vooral aan de jeugd en aan
de komende generaties, die zo
worden herinnerd aan iets dat
nooit meer mag gebeuren".
De heer Nieuwstraten, die
vanaf het begin van de oorlog
al deel uitmaakte van de Geu
zen, hield zich bij de eerste ar-
restatiegolf schuil en ontkwam
daarmee aan een zekere dood.
In 1942, toen samenwerking
was gezocht met de Haagse il
legale verzetsbeweging „Ne
derland en Oranje viel door
infiltratie in die groep van de
landverrader Van der Waals
niet meer aan arrestatie te ont
komen. De heer Nieuwstraten
werd met zo'n twintig andere
Geuzen vervoerd naar Duits
land, waar hij uiteindelijk be
landde in het concentratie
kamp Buchenwald. Tegen het
einde van de oorlog werd hij
door de Nazi's voor vele hon
derden kilojmeters, op de
vlucht voor de aanstormende
bevrijdingstroepen, op sleep
touw genomen.
De gevolgen van deze beleve
nissen zijn ook bij de heer
Nieuwstraten, zoals bij vele
andere, verzetsstrijders en fe
bruaristakers, niet uitgeble
ven. Door lichamelijke en psy
chische factoren moest hij het
werken vijftien jaar geleden
opgeven. Momenteel gaat hij
de scholen langs om zijn ver
haal, min of meer als waar
schuwing, te vertellen.
De heer Nieuwstraten: „Er zijn
leraren die mij vragen eens
mijn verhaal te vertellen om
dat ze Centrumpartij-aanhan
gers in hun klas hebben. Als
ik dan mijn verhaal vertel
merk je toch dat ze er daarna
heel anders tegenaan kijken.
Niet allemaal, maar de mees
ten wel. Ik zie dat momenteel
als mijn belangrijkste taak:
waarschuwen. Daarom ben ik
ook zo blij met dit beeld: het
vertelt wat gebeurd is, geeft
een waarschuwing".
KOOS VAN WEES
Koningin Beatrix onthulde dit weekeinde in Vlaardingen het Geuzenmonument, ter
herinnering aan de eerste georganiseerde verzetsgroep in ons land, die vooral
actief was in het Waterweggebied.
HAAGSE
COMEDIE
SPEELT
,GOED".
"h intelligent mens wil-
Pti wetens instrument
van een verderfelijke
ng als het nationaal-so-
e en zich toch nog zon-
I e veel geestelijk wring-
Ljot de „goede mensen"
Inhoud en thema van
het laatste toneelstuk
nptse toneelschrijver Ce-
}naylor, dit weekeinde in
re bij de Haagse Come-
4'
lijkt nog steeds, dat. er
roweren valt, wanneer wij
Iwelijkheden van het
a Ttijk kunnen onderzoe-
ch) het resultaat van de
ledge complexiteit van de
j samenleving en niet
Big als een samenzwe-
in misdadigers en psy-
|n". Een tekst van Tay-
de Haagse Comedie als
in de tekstuitgave van
zet. En professor Hal-
ylors hoofdpersoon, is
Haagse Comedie met „Goed" van
C.P.Taylor. Vertaling: Gerrit Kouwe-
naar. Regie: Eddy Habbema. Decor:
Harry Wich. Muzikale adviezen: Jur-
riaan Andrieaaen. Arrangementen:
Bert Nicodem. Met: Guido de Moor,
Trina Snijders, Guusje Eybers, Lies
Franken, Wim van Rooij, Kees van
Lier en Jules Rooyaards. Koninklijke
Schouwburg, 12/3. Herhalingen:
18,19, 20, 23, 24 en 26/3.
geen misdadiger. Hij is een
wat wereldvreemde literatuur-
professor die dan toch maar
eindigt als boodschappenjon
gen van Eichmann en in het
diepste geheim naar Ausch
witz wordt gestuurd om daar
een rapport op te stellen over
een „Endlösung" voor de over
volle kampen. „Zo menswaar
dig mogelijk" nota bene. We
kennen het. vervolg. Taylors
stuk is geen realistische duik
in de geschiedenis, maar een
verbeelding van hoe een rede
lijk normaal mens gecorrum
peerd kan worden. Taylor ge
bruikt daarvoor uitersten: Hal
der, professor en Goethe-spe-
cialist, met een jood als beste
vriend, een doodzieke moeder
die hem inspireert tot een ro
man waarin hij op morele
gronden voor euthanasie pleit.
Die roman valt in de smaak bij
de nazi's en levert hem eerst
een „humanitair" adviseurs-
schap, daarna het uniform van
SS-officier op. Halder wordt
langzamerhand en zichtbaar
ingekapseld, een gehoorzaam
en gezagsgetrouw burger, die
al die kleine nare dingen die
hem dwars zitten inslikt,
steeds waardevrijer raakt en
het bezit van zijn maatschap
pelijke positie en het bescher
men van zijn eigen, kleine'ge
luk als houvast kiest.
Muziek speelt een grote rol op
de belangrijkste momenten in
Haiders leven. Vandaar dat in
de opvallend sobere regie van
Eddy Habbema nauwelijks een
decor in de gebruikelijke zin
te zien is. Alleen een dreigen
de lichtkoker (met reminiscen
ties aan een schoorsteen)
hangt boven de hoofden van
de acteurs. Muziek en acteurs
zélf zijn het decor: via de
groep musici óp het toneel
aanwezig en de acteurs zicht
baar op de achtergrond. Zij
worden als in een soort schim
menspel opgeroepen binnen de
niet-realistisch opgebouwde
handeling, net zoals Halder in
zijn hoofd te muziek oproept
wanneer het om belangrijke
beslissingen gaat. Herinnerin
gen ingekapseld in het verdoe
zelende en verkeerde senti
ment van de muziek. Die
knappe, kunstmatige verbeel
ding levert een soort episch
theater, dat je weliswaar niet
bij de keel grijpt, maar via
goed spel (én goed muzikaal
Guido de Moor als professor Halder wachtend op de op
drachten van Eichmann (Eric van Ingen) in „Goed".
werk van de acteurs) uiterma
te helder dat corrumperende
mechanisme duidelijk maakt.
Met Guido de Moor in een de
handeling overheersende
hoofdrol, nergens als
„schurk", maar voortdurend
ongelukkig kijkend, als een
slachtofferachtige slappe intel
lectueel die zich in een al te
nadrukkelijk uitgeschreeuwd
einde pontificaal in het SS-
uniform laat hijsen. De moeite
meer dan waard.
BERT JANSMA
KE EN WISKE HET BRETOENSE BROERTJE
Aan de Platschelpenbank 9
is onlangs de Video-studio
„Bureau Swaak" gevestigd.
De vestiging van Blokker,
winkel in huishoudelijke, luxe
artikelen en speelgoed is ver
plaatst van de Kopermolen 25
naar de Kopermolen 35.
De kapsalon „Happy Hair
aan de Kopermolen 8 is on
langs overgenomen en onder
de naam' „Kapsalon Doffer-
hoff" voortgezet.
Aan de Arendshorst 53 is
het zakenadres gevestigd van
de Coöp Ver. „De Eendracht
u.a.".
Aan de Toermalijnstraat 20
is het reclameadvies- en mar
ketingbureau „Marketingburo
ID" (eig. J. P. van Kan) geves
tigd.
Aan de Onyxhof is het ad
ministratie- en software bu
reau Bonnet (eig. V. D. Bon
net) gevestigd.
De groothandel in rund- en
varkensslachtprodukten „Ed-
luma Slachtprodukten b.v."
aan de Vondellaan 76 is opge
heven.
Aan Stokkermans Chroom-
industrie b.v., gevestigd aan de
Rooseveltstraat 8 is definitief
surséance van betaling ver
leend voor de duur van ander
half jaar, ingaande 8-11-82.
De praktijk van de huisarts
H. de Jong is verplaatst van de
Hooigracht 61 naar het Noord-
eindeplein 4a.
De amb. handel in bloemen
en planten van P. van der
Heyden aan de Lammen-
schansweg 313 is opgeheven.
Aan het Abr. Kuyperplein 1
is „I.T.S.-International Tra
ding Services", groothandel in
levensmiddelen, kleding, meu
belen en techn. app. (eig. J. E.
Hoeffelman) gevestigd.
De kleinhandel in zonwe
ringen en bouwwanden van R.
van Rooyen aan de Tasman
straat 52 is uit Leiden naar el
ders verplaatst.
Op het terrein van de Groe-
noordhallen aan de Willem de
Zwijgerlaan 2 is de gebak- en
oliebollenkraam van F. v/d
Houten gevestigd.
De koffieshop „De Groe-
noord" aan de Musschen-
broekstraat 19 is opgeheven.
De koffietent „De Valk"
(eig. H. Ham) aan de Rijnsbur-
gersingel 54a is onlangs over
genomen en voortgezet door S.
Viele.
De markthandel in textiel
tevens het Leidse filmver-
huurbedrijf van P. J. M. Leu-
ne aan de Oude Herengracht
21/21a is opgeheven.
Aan de Haven 7 is het assu
rantiekantoor Kempen en van
den Bos, bemidd. bij het tot
stand komen van verzekerin
gen, firtancieringen e.d. geves
tigd.
Aan de Nieuwe Rijn 62 is de
groothandel in optische artike
len „Wirbi b.v. i.o." gevestigd.
Aan de Haarlemmerstraat
309 is de videotheek „Voom-
Voom" geopend.
Het café-restaurant tevens
zalencentrum „De Bierdeghel"
(,,'t Parlement") aan de Nieu
we Rijn 52 is gesloten.
In een eerder leeggekomen
winkelruimte aan de Lange
Mare 90 is de winkel in vlees
e.d. „De Witte Prijzenslager"
gevestigd.
Concert in de Oude Kerk van Rijs
wijk door het Gewestelijk Orkest
voor Zuid-Hollend onder leiding van
David Porcelijn, met medewerking
van Piet Honigh, klarinet. Ouverture
Figero's Bruiloft, het Klarinetconcert
en de Haffnersymfonie van W.A. Mo
zart en de zgn. Kindersymfonie van
Leopold Mozart.
Het Gewestelijk Orkest heeft
in de afgeladen Oude Kerk
van Rijswijk een van zijn laat
ste eigen concerten gegeven.
Na een aantal malen De Mat-
theus en Johannes met koren
uit de omgeving en ook nog
wat schoolconcerten is het
voor dit ensemble straks voor
bij, want dan is er geen geld
en dus ook geen toekomst
meer. Dan staan er 37 musici
op straat, van wie een aantal
weinig kans maakt om elders
nog aan de slag te komen. Het
mag dan ook dapper heten, dat
zij zich voor eigen verant
woording nog hebben durven
wijden aan muziek van vader
en zoon Mozart. Een tamelijk
riskante onderneming, want
hoe goed deze muziek *ook al
tijd aanslaat, zij vergt het ui
terste.
W A. Mozart eist immers niet
alleen een natuurlijke muzika
liteit, maar ook accuratesse,
overleg en, vooral, discipline.
Dan is het pas mogelijk, die
voor Mozart zo typerende,
zwierige, geste tot in de details
uit te werken. Het mag dan
wel zo zijn dat het Gewestelijk
Orkest geen eerste klas musici
telt, een enkele remplacant
daargelaten, dirigent Porcelijn
had toch op zijn minst de idee
kunnen benaderen. Hij rea
geerde niet alert genoeg, waar
door de begeleiding in Mozarts
klarinetconcert nogal log uit
viel en solist Piet Honigh hem
weieens moest manen. Overi
gens, Honigh maakte er geen
paradestuk van, maar eerlijke,
warme muziek. Vader Mozarts
Kindersymfonie kan dan wat
oppervlakkig en grofstoffelijk
klinken, de Haffnersymfonie
van diens zoon daarentegen
bevat naast vele momenten
van pure verrukking ook
diepmenselijke dramatiek. Dat
zou toch een mooie zwanezang
hebben kunnen zijn. Maar he
laas, deze vertolking miste op
bouw en dus ook een vanzelf
sprekende afwikkeling, zowel
in haar geheel, als in de delen.
Het had zo mooi gekund in die
prachtig gerestaureerde Oude
Kerk, waarin de nagalm ove
rigens iets te lang is voor een
heel orkest.
LUC. KNöDLER
Horizontaal: 1 oude taal. 8 meubel
stuk; 9 Amsterdams Peil (afk.)-. 11
ernstig; 12 paardeslee; 13 Europeaan;
15 land in Azië; 17 eetlust; 18 een
maal; 19 televisie (afk 20 titel (afk.);
21 stad In Duitsland; 23 dlchtbehaar-
de huid van sommige dieren; 25
wreedaard (tig.); 26 stad in Algeri|e;
27 titel (afk.); 28 huisdier; 30 Japans
bordspel; 31 vogel; 33 openhartig.
Verticaal: 1 kapgebint; 2 Ned. Spoor
wegen (afk 3 krachtig; 4 trechter
vormig sleepnet, 5 spelleiding; 6 In
loco (ter plaatse) (afk.); 7 vreemde
taal; 10 mannelijk beroep; 12 poging
tot moord; 14 waterkant; 16 exploi
tant van schepen; 21 scharnier. 22
raamvormlge opening; 23 pootaard-
appel; 24 vis; 29 vlaktemaat; 31 mu
zieknoot; 32 laatstleden (afk.).
II 2C :iw IC '9JB 62
:*eous *2 Uejod ZZ U®>|0| 22 :.ie|Ui|
12 Uepej 9i usaoo n :6eisuae 2i
'jegjod oi :s*jni i :*h 9 :e<6dj g :jo*
f *J81S C S N 2 Tueds i
X(l|jej|nj zz :|9J8uj ie ;o6 0C Te* 82
"J| LZ ;UBJO 92 :ojeu 92 :s|ed ZZ
IZ "sa 02 "A l 61 :suee 81 N®Jt zl
:*bji si :joon gi 'Je 2i :6ja u "d v
6 :|dO|S 8 T®|J*subs l :|BB|uozfJOH
6uisso|do
