Oude argwaan brengt Zimbabwe de rand aan van burgeroorlog in haar maag Dahliakwekers: vraag en aanbod beter stureil Regering Thatch zit met Nkomo Weekend „Westland 19Nu" weer waar huzarenstuk LAND EN TUINBOUW/BUITENLAND ftnclóeSomcmt MAANDAG 14 MAART 1983 P Gemiddelde prijs van drie belangrijkste potplanten daalt Met de gemiddelde prijs van de drie belangrijkste potplanten is het in de maand januari van dit jaar niet zo best gegaan, zo blijkt uit een overzicht dat is samengesteld door het Produkt- schap voor Siergewassen (PVS). Zo is de prijs van de primula de laatste twee jaar gedaald van 98 cent naar 85 cent. In de zelfde periode steeg de aanvoer met 48% en dat kan van veel invloed zijn geweest. De prijs van de Saint Paula is weliswaar gestegen, maar deze plant noteerde twee jaar geleden 1,06 zodat de huidige prijs er nog 5 cent onder lag. De azalea lijkt door de aanvoerstijging in een neerwaartse prijsspiraal terecht te zijn gekomen, zij het dat het beeld vorig jaar een stuk gematigder was. De aanvoer bedroeg toen plm. 8% en de prijs 2%. De begonia maakt na de aanvoerstijging van vorig jaar pas op de plaats, waardoor de vorig jaar ingezakte prijs weer kon stijgen. In twee jaar tijd is die aanvoer nu gestegen met 13% en de prijs met 3%. Behalve de begonia geniet ook de kalanchoe een toenemende belangstelling in de maand januari. Uit het totale overzicht blijkt dat in januari dit jaar de totale aanvoer van potplanten aan de Nederlandse bloemenveilingen bestond uit 11.374.000 stuks tegen vorig jaar 9.746.000 stuks, hetgeen dus een flinke toename betekent namelijk met 17%. De gemiddelde prijs bedroeg nu 2,26 per plant tegen 2,44 cent vorig jaar. een stijging met 3%. Opvallend is de gemiddelde hoger prijs voor de poinsettia met 40% tot gemiddeld 2,17. De gemiddelide prijs van de begonia en chrysant steeg met 19 cent. De met 21% gestegen aanvoer van de primula gaf een prijsdaling te zien met 8%. Er wordt echter geconstateerd dat in het algemeen de geste gen aanvoer van potplanten gedurende januari geen prijsda ling tot gevolg had. Vergeleken bij 1981 was vorig jaar de aanvoer van potplanten als geheel 2% minder. Sinds 1981 is de aanvoer gestegen met 14%. De gemiddelde prijs steeg hier bij van 2.28 naar 2.44 hethgeen neerkomt op 7%. Voor het jaarrond-pakket potplanten maken de groene bladplanten on geveer 35% uit. In de maand januari ligt dit aandeel op 40%. Belangrijke groe ne planten waarbij zowel aanvoerstijgingen als prijsstijgingen, hebben plaatsgevonden Dracacens, Ficus en Chamaedorea. Wat de aanvoer van snijbloemen in de maand januari betreft blijkt dat deze met 8% in de gemiddelde prijs met 9% is geste gen. De aanvoerstijging wordt met name veroorzaakt door de bolbloemen. De vergelijking met januari 1982 geeft evenwel een vertekend beeld. Door het slechte weer bleef vorig jaar de totale aanvoer beneden het normale peil. Het jaar daar voor, in 1981, is daarom een betere maatstaf. Ook daaruit blijkt een stijging in de aanvoer namelijk met 5%. Dat bij deze stijging het prijspeil niet zakt, maar zelfs nog stijgt, is een verrassende ontwikkeling. De totale geldop- brengst is in twee jaar gestegen van f 127 miljoen in januari 1981 tot 135 miljoen dit jaar. Dit komt dus neer op een stij ging met 6%. De maand januari staat als steeds in het teken van de bolbloemen. De tulp, die ook in het Westland van veel betekenis is, neemt alleen reeds een derde van de aanvoer voor zijn rekening. Ondanks de forse aanvoer steeg de prijs van de tulp ook behoorlijk mee. In het lopende broeiseizoen zijn nu 188 miljoen stuks aangevoerd. Hiermee is naar schat ting 30% van het seizoen nu gesneden. Van september 1982 tot eind januari dit jaar ligt de aanvoer 10% hoger dan vorig jaar. De zeer hoge aanvoerstijging van de narcis heeft blijkbaar de markt overdonderd. Hierbij zakte de prijs duidelijk. Ten opzichte van 1981 steeg de totale aan voer van narcissen met 25%, waarbij de gemiddelde prijs over deze periode met 1 cent daalde. De verhouding tussen gesne den hyacinthen en hyacinthen met bol is na 1981 precies om gedraaid. zo constateert het overzicht. De hoge prijs van de hyacinthen met bol illustreert dat dit produkt in de eerste maand van dit jaar schaars was. Opvallend is de teruggang bij gerbera hetgeen ook vorig jaar moest worden vastgesteld, zo dat de aanvoer in twee jaar is gedaald met 27%. Wellicht ligt de hoge energiebehoefte van de gerberateelt hieraan ten grondslag. BULAWAYO De hui dige crisis in Zimbabwe is een verhaal van tragische verwarring. In menig op zicht lijkt het op het ver haal van de man, die voor het eerst wordt gecon fronteerd met lachspiegels en fel uithaalt naar het verwrongen beeld dat hij van zichzelf ziet. Als hij dan zijn hand verwondt aan het gebroken glas, be schouwt hij het bloed als bewijs dat hij werd aange vallen. Aanhangers van de regering- Mugabe houden vol dat de ZAPU-partij van Joshua Nko mo heeft samengespannen met internationale mijnexploitan ten, Zuid-Afrika, Botswana en Zambia, met als doel een ge welddadige omverwerping van de democratisch gekozen regering in Harare. Aanhangers van Nkomo zeg gen op hun beurt dat zij het slachtoffer zijn van een onder drukkingscampagne van de regering, die is uitgegroeid tot een poging om hen als politie ke factor te elimineren en als stam uit te roeien. Naarmate de bittere achtervol gingswaanzin van beide partij en erger werd, begonnen ze te handelen op grond van hun angsten, hoewel een groot deel van hun vrees ongegrond was. Gevolg van dit alles was dat de grieven echt werden, net als de strijd. Definitief verslagen? De toekomst van Zimbabwe hangt nu af van de kracht van de zogenaamde „dissidenten" in Matabeleland, het gebied waar Nkomo zijn aanhang heeft. De komende maanden zullen uitwijzen of zij defini tief verslagen zijn met een machteloze Nkomo in balling schap of dat ze zijn opgewekt tot een nieuwe gewapende strijd met Nkomo als hun poli tieke richtpunt. De kiemen van deze achter volgingswaanzin werden niet vandaag of gisteren gelegd, maar zijn al vele duizenden ja ren oud. In feite valt het alle maal terug te brengen tot een stammentegenstelling tussen de Ndebele's (Nkomo) in het zuiden en de Shona's (Mugabe) in het noorden. Een vooraan staande Ndebele vertelde me: „Zelfs toen we nog op school zaten en van plan waren iets stouts te doen of bij een be paalde leraar te protesteren over het eten, werden we ver klikt door een Shona". Uiter aard zeggen de Shona's dat het precies andersom was. Naarmate de onafhankelijk heidsbeweging sterker werd in de strijd tegen de blanke over heersers, knaagde het oude wantrouwen verder. In 1963 kwam het tot een splitsing in de door Nkomo opgerichte ZAPU-partij; Ndbinge Sithole splitste zich af met in zijn kiel zog een groep van overwegend Shona's, die de ZANU-partij gingen vormen. Robert Muga be ontpopte zich als nieuwe leider van die partij. Samenwerking In de strijd tegen Ian Smith besloten Nkomo en Mugabe enkele jaren later evenwel toch weer tot samenwerking, omdat ze inzagen dat ze het blanke minderheidsregime zo beter konden bestrijden. Dit samenwerkingsverband, het Patriottisch Front, overleefde de onafhankelijkheid, maar stortte kort daarna, aan de vooravond van de verkiezin gen in april 1980, in elkaar. Kandidaten en campagnevoer ders werden vermoord en kie zers werden geïntimideerd. Beide partijen dreigden om de gewapende strijd voort te zet ten als ze zouden verliezen. Uiteraard zeggen ze nu dat ze daarmee alleen maar dreigden omdat de andere partij dat deed. Bij de verkiezingen van 1980 behaalde Mugabe's ZANU-par tij de overwinning. Met steun van de numeriek in de meer derheid zijnde Shona's sleepte hij 57 zetels in de wacht. Nko- mo's ZAPU-partij behaalde slechts 20 zetels, bijna allemaal in Matabeleland. Mugabe probeerde de span ning te neutraliseren door Nkomo uit te nodigen plaats te nemen in het kabinet. Nkomo aanvaardde de post van minis- Het inrichten van een ten toonstelling als Westland 19Nu (19 en 20 maart in de bloemenveiling CCWS te Naaldwijk) is geen kleinig heid. Enerzijds omdat de ten toonstelling groeit in popula riteit en dus in afmetingen; anderzijds omdat het tentoon stellingsterrein is gelegen in de hallen van de bloemenvei ling CCWS in Naaldwijk. Dat betekent dat voor de opbouw en de afbraak van Westland 19Nu slechts luttele uren ter beschikking staan. Immers, op vrijdag 18 maart wordt er 's morgens als altijd druk ge veild in de CCWS. 's Avonds al wordt de tentoonstelling geopend door de directeur van de KLM, de heer Oraldi- ni. Zondagavond 20 maart wordt de tentoonstelling ge sloten en de volgende ochtend vroeg al mag er geen spoor meer van te zien zijn omdat het dagelijkse veilingleven weer begint. „Ervaring, instructie, voorbe reiding, daar draait het alle maal om". De heer H Nak- ken, lid van de technisch huishoudelijke commissie van Westland 19Nu, weet dat als geen ander. Zijn commissie is belast met de voorbereidingen van de inrichting. Het is dui delijk dat het belangrijkste werk vooraf wordt gedaan, alles moet perfect zijn georga niseerd. Vrijdag 18 maart zal blijken of de plannen inder daad zodanig zijn samenge steld dat alles in elkaar past als de stukjes van een legpuz zel. Dan werken 150 man kei hard aan de plannen van de commissie om de veilinghal len in korte tijd een ware me tamorfose te doen ondergaan. Drie dagen later wordt dit- 1 zelfde huzarenstukje, maar dan in omgekeerde volgorde, nog eens herhaald. De heer Nakken maakt on danks dit alles een zelfverze kerde indruk: „Het is iedere keer weer een uitdaging, maar de ervaring tijdens eer dere tentoonstellingen heeft geleerd dat binnen de CCWS ook het onmogelijke kan wor den volbracht. We vergade ren al maanden om alles zo perfect mogelijk op papier te krijgen. Als het moment van opbouw daar is, staat ons niets anders te doen dan alle zorg vuldige uitgestippelde plan nen nauwgezet te laten uit voeren. Vrijdag om 12 uur is de hal leeg, zes uur later moe ten we klaar zijn, dat lukt ook wel hoor". De openingstijden van de ex positie zijn: vrijdag van 20 tot 23, zaterdag van 9 tot 23 en zondag van 9 tot 18 uur. Cor sokarretjes met prachtige bloemen-, fruit- en groentear rangementen rijden dan in de grote veilinghallen rond en men kan rustig wandelend, genieten van de mooie en ori gineel opgemaakte „perken". Als randgebeuren wordt aan dacht geschonken van de luchtvaart en wel via de grote maatschappijen en clubs op dit gebied. De kinderen wor den beziggehouden met diver se attracties in een speelhoek. De foto geeft een beeld van „Westland 19Nu" van vorig jaar leger deserteerden met me- denemen van hun wapens. Plaatselijke wethouders van de ZAPU-partij werden gear resteerd. En het ergste van al les, de regering nam eigen dommen van de ZAPU-partij in beslag. Dit waren niet alleen politieke kantoren. Onder de geconfis- ceerde bezittingen zaten ook ketens van coöperatieve boer derijen in heel Matabeleland. Deze boerderijen waren zon der regeringshulp door de ZAPU-partij gekocht om de ergste landhonger te bevredi gen. Garages, hotels, motels, winkels, zelfs een slangenwin kel voor toeristen, alles werd in beslag genomen. De regering zei dat de winst van deze bedrijven werd ge bruikt om een staatsgreep van de guerrilla's te financieren. De ZAPU-partij en de duizen den aanhangers die in die be drijven werkten, zagen het als de daden van een kapitalis tisch regime dat hun socialisti sche dromen de grond inboor de. Criminelen In deze twee jaren van politie ke, economische en militaire strijd namen de activiteiten van de dissidenten gestaag toe. Sommigen van hen waren ge woon criminelen zonder enig politiek doel. Wat ze konden, hadden ze geleerd in de oor log. Toen ze zich in de steek gelaten voelden door het nieu we regime, pakten ze de wa pens weer op en begonnen ze winkels en bussen te beroven om in hun levensonderhoud te voorzien. De ZAPU-partij, die zich be wust was van de gevaren, be gon tegen de dissidenten op te treden. Toen werden ook plaatselijke zakenlieden, blan ke boeren en functionarissen van de ZAPU vermoord door de „dissidenten". De ZAPU- partij begon te denken dat de moorden werden gepleegd door regeringstroepen, die zich voordeden als dissidenten. Hun vastberadenheid om het geweld uit te bannen begon te wankelen. Geheel anders dan de crimine le dissidenten waren de dissi denten met politieke doelein- LONDEN De Britse regering zit ter van binnenlandse zaken, maar veel van zijn aanhangers met name de militante le den van de ZIPRA, de militai re vleugel van Nkomo's par tij twijfelden er niet aan dat ze zouden worden verra den. De zaal met lachspiegels begon zijn verraderlijke werk te doen en al spoedig versche nen de dissidenten ten tonele. Eerlijkere verdeling Tijdens de onafhankelijkheids strijd hadden de Afrikaanse dorpelingen de guerrilla's ge steund om een deel te krijgen van het land dat bijna allemaal in handen was van de blan ken. De guerrilla's, van wie er velen waren opgeleid in socia listische landen, zagen deze herverdeling van land als het voornaamste doel van de vre de. „Het (de oorlog red.) ging over landhonger", zei een hoge functionaris van de ZAPU- partij. „We verwachtten een eerlijke verdeling van dit land. De mensen op het platte land stonden te trappelen van ongeduld om het land van de blanke boeren in bezit te ne men. Maar zover kwam het niet. De ontmoediging was groot. De mensen in Matabele land denken dat dit is bedoeld om de Ndebele's te onderdruk ken. Ze begrepen niet dat de problemen in Mashonaland precies dezelfde waren". De onvrede verbreidde zich. De Ndebele's klaagden dat de Shona's de beste baantjes kre gen, dat zij geen universiteit hadden in Bulawayo, dat ze geen nieuwe scholen en zie kenhuizen hadden en dat hun oorlogsveteranen in de steek werden gelaten. Aan het politieke front begon de pot te koken toen Nkomo in januari 1981 werd gedegra deerd tot de functie van minis ter zonder portefeuille. Een jaar later, in februari 1982, kookte de pot over toen de re gering wapens vond op boer derijen die eigendom waren van voormalige leden van de ZIPRA. Nkomo en enkele an dere ministers van de ZAPU- partij werden uit het kabinet ontslagen. Dit had weer tot ge volg dat 2.000 voormalige ZI- PRA-leden uit het reculiere den. Een oude ZIPRA-guerril- la, Jabulani, trok zich terug op het platteland terug op het moment dat bleek dat de ZAPU-partij de verkiezingen had verloren. De ZIPRA stuurde een eenheid op pad om hem op te sporen. Ze von den hem en hij werd gedood. Maar ook hier gold dat naar mate de onvrede zich ver breidde, de ZIPRA het ver trouwen in de regering ver loor. Ze hernieuwden hun oude contacten met de Russen en begonnen militaire plannen te smeden voor het geval dat. Een van de machtigste mili tanten binnen ZIPRA, Dumiso Dabengwa, had reeds enkele weken na de verkiezingen aan de voorzitter van de KGB ge schreven en hem om steun ge vraagd. Maar ook de regeringstroepen lietn zich niet onbetuigd. In de afgelopen maanden heeft de Vijfde Brigade van Mugabe aanhangers van de ZAPU en hun gezinnen vermoord. Nko mo is naar het buitenland ge vlucht, zijn vrouw en dochter zijn gearresteerd. Honderden van zijn aanhangers zijn opge pakt, waardoor de spanning tussen beide stammen tot on draaglijke hoogte is opgelaaid. Buiten op het platteland heb ben de deserteurs van ZIPRA versterking gekregen van de militairen die de Vijfde Briga de in de steek hebben gelaten. Alle spiegels zijn nu kapot. De vijanden zijn tevoorschijn ge komen. Zimbabwe kan alleen maar afwachten of de echte strijd nu gaat beginnen. NICK DA VIES Copyright The Guardian LONDEN De Britse regering zit ernstig ir maag met de de gisteren in Londen aangekome hua Nkomo. De oppositieleider uit Zimbabwe, d der deze week uit zijn vaderland vluchtte en vic wana en Johannesburg in de Britse hoofdstad de, mag voorlopig in Groot-Brittannië blijven, moet zich van elke politieke activiteit dat de regering-Thatcher vreest dat anders de betrekkingen met Zimbabwe gevaar zullen lope Bij aankomst in Londen zei Nkomo dat hij was gevlucht premier Mugabe opdracht zou hebben gegeven hem te Mugabe sprak dit eergisteren evenwel tegen. Overigens hij zich persoonlijk in te zetten voor Nkomo. „Ik kan niet deren dat de politie hem vervolgt wegens zijn dus Mugabe. Nkomo is, zo liet hij weten, niet van plan in Groot-Brittannit ballingschap te gaan. Hij denkt spoedig naar zijn geboortel terug te kunnen keren, om met de regering te overleggen een eind kan worden gemaakt aan de huidige crisis. Hij ontl de dat in Zimbabwe een burgeroorlog dreigt. Over zijn vit zei hij: „Toen mijn chauffeur en een vrouw van wie men d dat ik het was werden doodgeschoten, zag ik de ernst vai situatie in. Ik begreep dat mijn leven in gevaar was. En va mijn graf kan ik nu eenmaal niet veel doen". Na aankomst op Londense luch ven Heathrow Nkomo omgi door veilight agenten en am naren van de B immigratiediens Tijdens een conferentie onti de Nkomo dat vorige week vrouw verkleed Zimbabwe vlucht. „Ik ging woon Hoe kan ik mij v doen vrouw", was de dervraag van meer dan 130 zware Nkomo. Het verschijnsel is al zo oud als de weg naar Kralingen! In de agrarische wereld maken de producenten er sedert jaar en dag een gewoonte van om achter de feiten aan te hollen. Zij de uien duur? Dan kunt u op rekenen dat in het jaar daarop de oppervlakte uitge zaaide uien vele malen groter is. Dan is er natuurlijk een beste kans dat de prijzen in de goot belanden en dan begint het feest opnieuw. Bij de bloe men ziet men vaak dezelfde teneur. En de bollenkwekers maken daar geen uitzonde ring op. Neem nu bijv. het areaal van de dahlia s. Dat deint ook van jaar tot jaar op en neer en de prijzen idem. Noch de kwekerij, noch de export is daarmee gebaat, maar de feiten liggen nu een maal niet anders. Inspelen Moet men zo tot in lengte van jaren maar blijven doorgaan? Als het aan het - bestuur van de ver. De Dahlia ligt, zeker niet. Er zijn plannen op tafel gekomen om de produktie be ter te sturen en om de export gelegenheid te geven tijdig op al dan niet gewijzigde situa ties in te spelen. De heer Ger- rit Lammerse, voorzitter van de ver. De Dahlia, zegt er dit over: „Je kunt alles natuurlijk nooit precies met een schaar tje knippen. Maar als produk tie en afzet bereid zijn de kop pen meer bij elkaar te steken, dan valt er natuurlijk best het een en ander te regelen. We moeten in ieder geval van die grote golfbewegingen in op pervlakte en prijs af." doe Pr°gnose Vorig jaar is gespeeld met de gedachte om vroeg in het sei zoen te komen tot een prog nose van het aantal te rooien knollen. Men wilde toen uit gaan van de te verwachten stekkenopbrengst en die her leiden tot een knollenoogst. Dat plan heeft men nu laten varen en er een betere editie voor in de plaats gesteld. Als alle kwekers bereid ziin er achter te gaan staan, wil men nu komen tot een registratie van het aantal knollen dat voor stekproduktie wordt op gelegd. Aan de hand daarvan kan men komen tot een be trouwbare schatting van het aantal stekken dat wordt op geplant en van welke soorten Zo wil men komen tot een vroege oogstprognose die een Het stekken van de dahlia's is al in volle gang vrij grote mate van zekerheid geeft. Dat is niet alleen voor de kwekerij van belang, maar het biedt ook de handel tijdig aanbod ontstaan, zo meent Lammerse. Natuurlijk zal men ook op deze manier wel enige tijd nodig hebben om goed ingeschoten te raken, maar het biedt, zo op het eer ste gezicht te zien, toch wel kansen om een goede lijn in het beleid in te bouwen. De Bloembollenkeuringsdienst, die de oppervlaktecijfers ook van dahila's registreert, zou vroeg in het seizoen de voor stekproduktie opgelegde knol len moeten registreren en die gegevens dan zo snel mogelijk bekend maken. Blijkt daar bijvoorbeeld uit dat van een f>aar cultivars erg veel knol- en zijn opgelegd, dan zou men maatregelen kunnen ne men vóór het kwaad van overprodukie is geschied. Overstag gaan Omdat men met een natuur- produkt te maken heeft, im pliceert dat ook dat de oogs ten kunnen wisselen. Maar dat is een gegeven, dat men altijd moet incalculeren. Wat de dahliaproducenten wel in hoge mate steekt is het feit dat de exporteurs voor moei lijk te telen soorten niet meer geld op tafel willen leggen. Er Op deze manier zal een betere js voor nagenoeg alle cultivars verhouding tussen vraag en een soort eenheidsprijs en dat vindt men een verkeei zaak. Op die manier dwii de exporteur de kwekers een richting die ze zelf lieve*1 niet inslaan. Een groot e goed assortiment is natuurlij belangrijk. Maar als de handf alle soorten over één kal scheert, dan kiest de prodi cent voor die cultivars die makkelijk telen, veel stek ven en een goede knol mi ken. Dan komt tegenover eenheidsprijs van de exp een zeer eenzijdig kwekei aanbod te staan. Op dit vh moet de export beslist koers veranderen, zo Lammerse, en hij staat paald niet alleen. De Bloembollenkeuring^ dienst zal dus een belangrijk! rol kunnen spelen in de nieii we opzet, die begin 1984 vab start gaat. Maar nu de BKD iij de nieuwe huisvesting in List se ook kan beschikken oveS een computer is het natuurlij! een fluitje van een cent om d| gevraagde gegevens er „evej uit te draaien". Wellicht gai men op die manier kans zieu in ieder geval de grootste pia ken af te kappen van de golf beweging, die de oppervlak ten en de prijzen van de dah lia's zo vaak hebben gekera merkt!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1983 | | pagina 6